«سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در لبنان» به قلم عباس کاکایی و مریم سالاری توسط انتشارات عروج منتشر شد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، «سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در لبنان» به قلم عباس کاکایی و مریم سالاری به همت معاونت پژوهشی پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی توسط انتشارات عروج منتشر شد.
«سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در لبنان» به بررسی ایدۀ صدور انقلاب اسلامی در سیاست خارجی ایران در قبال لبنان می‌پردازد. توجه به این خصیصه و ویژگی انقلاب ایران و تفکر رهبر فقید آن، از وجوه مختلف مورد بررسی و تحلیل نویسندگان این کتاب قرار گرفته است. نویسندگان مذکور بر این باورند که هویت گفتمان انقلاب اسلامی و سیاست خارجی آن، علاوه بر محاسبات عقلانی و سود و زیان مادی، بر اساس ساخت و بازتولید اهداف و منافع ملی ایران در شرایط متفاوت می‌باشد و بر آنند تا به تبیین همین منطق در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در قبال لبنان بپردازند.
کتاب شامل پنج فصل است که در فصل نخست و در سه بخش به مطالعات نظری در این باره می‌پردازد. بخش نخست از فصل اول را بررسی مبانی نظری کانستراکتیویسم (سازه انگاری) شامل می‌شود. در مقدمۀ این بخش آمده است: «این نظریه بین مرزهای خردگرایی اثبات گرا، پست مدرنیسم و تفسیرگرای رادیکال جایگاهی میانه دارد که محصول مناظره راسیونالیسم و رادیکالیسم در روابط بین‌الملل در دهۀ 1990 است.» در بخشی دیگر از این مقدمه یکی از مختصات عمدۀ نظریۀ سازه انگاری توجه به ساختارهای فرهنگی و هنجاری در کنار عنصر مادی قلمداد شده است.
در پایان بخش نخست با بررسی سازه انگاری و سیاست خارجی، سازه انگاری را پل ارتباطی میان داخل و خارج مرزهای کشورهای مختلف می‌داند که ضمن هماهنگ سازی شرایط درونی با بیرونی در تلاش است نوعی همخوانی عقلایی و منطقی در عملکرد جامعه بین‌المللی ایجاد کند که با همان شرایط در تعامل مداوم قرار گرفته باشد.
بخش دوم از فصل اول تحت عنوان «سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران از منظر کانستراکتیویسم» به بررسی هویت جمهوری اسلامی ایران، منابع هویتی جمهوری اسلامی ایران، ذهنیت تاریخی ایرانیان، پیوند دین و دولت و... می‌پردازد. در بخشی از این بررسی تحت عنوان «منافع ملی جمهوری اسلامی ایران» چنین آمده است: «از بررسی جایگاه منافع ملی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی این نتیجه به دست می‌آید که مفهوم منافع ملی دارای رویه ثابتی در سیاست گذاری ایران نبوده و با توجه به گفتمان‌های حاکم بر سیاست خارجی، دستخوش تحولات و تغییراتی شده است.»
بخش سوم از فصل اول به عوامل موثر بر سیاست خارجی ایران در لبنان می‌پردازد و این بحث را در سه محور دنبال می‌کند. عوامل داخلی، ژئوپولیتیک لبنان و مسئله فلسطین. در محور نخست از میان عوامل داخلی به کارگزار انقلاب اسلامی، امام خمینی، ایدئولوژی انقلاب اسلامی، فراملی گرایی و ساختار سیاسی اشاره می‌کند و به صورت اجمالی به بررسی این موارد می‌پردازد.
فصل دوم با عنوان «منطق رفتار در گفتمان سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران» در سه بخش به این مسئله می‌پردازد. نویسندگان در این فصل ادبیات تولیدی انقلاب اسلامی را در زمینه تاثیرات فرامرزی آن در خارج از مرزها با الهام از اندیشه بنیان گذار جمهوری اسلامی بررسی می‌کنند و همچنین بنیادهای نظری اندیشه امام و انقلاب اسلامی می‌پردازند. این بررسی حول موضوعاتی چون اسلام سیاسی، اصول و مبانی انقلاب اسلامی از دیدگاه امام خمینی، و بنیادهای نظری سیاست خارجی از دیدگاه امام خمینی انجام شده است.
در فصل سوم و در سه بخش به بررسی جایگاه لبنان در سیاست خارجی جمهوری اسلامی می‌پردازد و موضوع را از سه رویکرد دنبال می‌کند. یک: عوامل موثر در شکل‌گیری لبنان. دو:عوامل اثرپذیری لبنان از انقلاب اسلامی. سه: روابط ایران و لبنان. بستری که این بحث‌ها در آن مطرح می‌شود بر پایۀ وضعیت سیاسی و اجتماعی لبنان و همچنین تحولات این کشور به دلیل بحران‌های داخلی، شرایط جغرافیایی، ترکیب جمعیتی و توزیع ناعادلانه امکانات شکل گرفته است.
فصل چهارم به بررسی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در لبنان می‌پردازد. این مسئله از سه بعد مورد توجه واقع شده است. الف: بعد فرهنگی. ب:عوامل سیاسی. ج: عوامل اقتصادی. این ابعاد سه گانه تحت رویکرد فرهنگی ایران در مواجهه با لبنان، تحلیل شده است. تحلیلی که با توجه به اولویت بخشی قدرت نرم بر سایر عناصر در گفتمان سیاست خارجی ایران، ارایه می‌شود.
در فصل پنجم، واپسین بخش کتاب تحت عنوان «تاثیرات راهبردی سیاست خارجی ایران و لبنان» تحلیل این موضوع از نظرگاه نگارندگان بیان می‌شود. از جمله مباحثی در این بخش مطرح شده مبارزه با فرقه‌گرایی، تبدیل الگوی اسلامی (تشیع) به مثابه یک ایدئولوژی بین دولتی، مبارزه با کانون‌های سلطه در سطح منطقه ای و بین المللی و... است. نگارندگان در مقدمۀ این فصل با اشاره به اهمیت لبنان در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در ارتباط با متغیرهایی همچون عنصر شیعی، نقش حزب الله در ساختار قدرت و حکومت لبنان و وجود گروه هایی از ادیان و مذاهب مختلف، بر اهمیت مضاعف عنوان فصل پایانی کتاب تاکید می‌کنند.
پس از پایان فصل پنجم و در خاتمۀ کتاب بخشی با عنوان نتیجه گیری آورده شده که چکیده و جان سخن نگارندگان دربارۀ سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در لبنان است.
کتاب فوق به وسیلۀ معاونت پژوهشی انتشارات پژوهشکده امام خمینی(س) و انقلاب اسلامی در شمارگان 1000 نسخه و به بهای 145000ریال منتشر شده است.
