دومین نشست از مجموعه نشست‌های پنجاهمین سال شروع نهضت امام خمینی با حضور حجت الاسلام و المسلمین سید مهدی طباطبایی در محل سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران برگزار شد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، حجت‌الاسلام سیدمهدی طباطبایی در ابتدای این نشست به بیان مقدماتی در خصوص رده‌های مختلف روحانیت و تفاوت میان مجتهد، مدرس و مرجع تقلید پرداخت و نکته قابل توجه تاریخی در این نشست را تحلیل مواضع مجتهدان و فعالیت آن‌ها در طول تاریخ عنوان کرد.
طباطبایی با اشاره به فضای سیاسی و فرهنگی ایران پس از قیام خرداد 1342 گفت: بسیاری از مردم در آن زمان از ظلم رژیم ستمشاهی به ستوه آمده بودند، اما با این حال برخی از علما که درباری بودند که پاسخ مثبتی به خواست عموم مردم برای قیام علیه رژیم شاه نمی‌دادند.
وی با اشاره به این که مجتهدان هر مطلبی را که مضر تشخیص می‌دادند با آن مقابله می‌کردند و خود را رابط و ضابط و حافظ می‌دانستند، گفت: فعالیت مجتهدان به دوره کوتاهی باز نمی‌گردد و آن‌ها در طول تاریخ اقدامات مهمی انجام داده‌اند.
حجت‌الاسلام طباطبایی در ادامه به ایام تدریس و کلاس‌های درس امام خمینی(س) به عنوان یکی از علمای حوزه علمیه اشاره کرد و سپس درباره مجتهدان آن دوره اظهار کرد: آیت‌الله کاشانی یکی از مجتهدان بزرگ بود. در آن دوره دو مسئله بسیار پراهمیت بود، تعداد افرادی که مقلد یک مجتهد بودند و کتاب‌هایی که از او منتشر می‌شدند.
وی ادامه داد: نگارش رساله و اعلام مرجعیت هم از موارد مهم دیگری بود. آیت‌الله‌العظمی بروجردی مقلدان بسیاری داشتند. امام خمینی(س) تا آن زمان توضیح‌‌المسائلی ننوشته بودند، با این وجود یکی از مجتهدان مورد علاقه مردم بودند.
طباطبایی با اشاره به رحلت آیت‌الله‌العظمی بروجردی تصریح کرد: پس از فوت ایشان شهر قم به مرکزیت مهمی برای علمای شیعه به ویژه امام خمینی(س) تبدیل شد. زیرا آن دوره با صدور لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی مصادف بود که برای اعتراض به این لایحه اطلاعیه‌های بسیاری از سوی مراجع تقلید منتشر شدند و لایحه مورد اعتراض مجتهدان قم و مشهد قرار گرفت.
حجت‌الاسلام طباطبایی ادامه داد: هیچ یک از علما در مقابل اصل حرکت امام خمینی(س) موضع‌گیری نمی‌کردند. در واقع آن‌ها هر مسئله‌ای را که ضد دین بود مورد توجه قرار می‌دادند. بعضی از افراد هم این اتفاقات را مهم نمی‌دانستند و به این حرکت هم اعتراضی نداشتند. پس از صدور بیانیه‌‌های امام خمینی(س) شاه عقب‌نشینی کرد و از آن پس نام امام خمینی(س) در میان مردم به عنوان یک مبارز بر سر زبان‌ها افتاد.
وی با اشاره به اهمیت کار شاگردان هر عالم گفت: شاگردان امام خمینی(س) قوی‌تر از شاگردان دیگر علما وارد صحنه شدند. آیت‌الله جنتی، آیت‌الله خزعلی، شهید آیت‌الله سعیدی، مرحوم آیت‌الله مشکینی و آیت‌الله مکارم شیرازی از جمله شاگردان امام(س) بودند که در این زمینه بسیار فعالیت می‌کردند.
حجت‌الاسلام طباطبایی که آن سال‌ها در مشهد میزبان علما بوده، گفت: علما در زمان پهلوی و در شهریور سال 1320 منزوی شده بودند اما در سال 1340 دوباره پا به عرصه سیاست و جامعه گذاشتند. وقتی امام خمینی(س) از بقیه علما جلو افتادند و اعلامیه‌های بیشتری منتشر کردند، حرکت علمای دیگر نسبت به امام(س) نرم‌تر بود. در یکی از جلسات خصوصی در منزل آیت‌الله میلانی، آیت‌الله شریعتمداری گفت، من نظرم این نیست که حکومت عوض شود، بلکه نظرم اصلاح است، مخالفت من با کمونیست است. ولی امام خمینی(س) کلماتی را که در اعلامیه‌های خود به کار می‌بردند فساد کل حکومت را مدنظر داشتند.
وی افزود: این حرکت‌ها با قیام 15 خرداد سال 1342 روند جدی‌تری به خود گرفت. امام(س) به شاه گفته بودند، کاری نکن که بگوییم مردم تو را بیرون کنند. امام (س) پس از دستگیری به زندان منتقل شد. در آن زمان قانون بود که اگر کسی مرجع تقلید باشد نمی‌توان او را کشت، به همین دلیل همه مراجع تلاش کردند مرجعیت امام خمینی(س) را اعلام کنند. در این میان آیت‌الله میلانی اطلاعیه‌ای را چاپ کرد که در آن امضای بیشتر علما به عنوان تأیید مرجعیت امام خمینی(س) ثبت شده بود.
حجت‌الاسلام طباطبایی در ادامه به برتری امام خمینی(س) در میان مراجع به دلیل داشتن جرأت، توجه و بینش اشاره کرد که قابل مقایسه با دیگر علما نیست و سپس گفت: پس از قیام 15 خرداد امام(س) به عنوان یک رهبر در جامعه مطرح شد. با موضع‌گیری امام(س) نسبت به حکومت پهلوی، زمینه حرکت امام(س) نزد همه علما روشن بود و تمامی آن‌ها حرکت امام(س) را تحسین می‌کردند.
در ادامه این نشست، محمد جواد مرادی‌نیا دبیر علمی سلسله نشست‌های پنجاهمین سال نهضت امام خمینی، ضمن معرفی شخصیت علمی و انقلابی حجت الاسلام سید مهدی طباطبایی، خبر داد: خاطرات حجت‌الاسلام سید مهدی طباطبایی را از سال‌های قبل از انقلاب اسلامی و مبارزات در 40 جلسه ضبط کرده و آن‌ها را در قالب کتاب منتشر خواهم کرد.
در ادامه این نشست حجت الاسلام و المسلمین سید هادی خسروشاهی نیز سخنان کوتاهی را ایراد کرد و در ادامه، جلسه پرسش و پاسخ برگزار شد.
