پایگاه خبری جماران: فرمانده پیشین نیروی دریایی سپاه پاسداران و تحلیلگر مسائل سیاسی با تأکید بر اینکه دولت و حاکمیت باید الزامات حضور پر شور و گسترده مردم در انتخابات را فراهم کند، گفت: امام خمینی(س) حاکمیت را حق آحاد مختلف مردم می دانستند و نماینده ها را هم وکیل مردم و نه ولیّ آنها، می دانستند. بنابراین باید شرایطی فراهم شود که مردم واقعاً احساس کنند که حاکم بر سرنوشت خویش هستند و آنها هستند که قانونگذاران خود را انتخاب می کنند.
مشروح گفت‌وگوی خبرنگار جماران با سردار دکتر حسین علایی را در ادامه می‌خوانید:
به نظر شما چرا میزان مشارکت مردم در انتخابات دور دوم مجلس دوازدهم هشت درصد بود؟ تصمیم‌گیران کشور برای بهبود این وضعیت چه اقداماتی باید داشته باشند؟
گرچه معمولاً همیشه مشارکت مردم در دور دوم هر انتخابات کمتر است، ولی دولت و حاکمیت اگر بخواهد مشارکت مردم در هنگام برگزاری هر انتخاباتی بالا برود، باید الزامات حضور پرشور و گسترده مردم در انتخابات را فراهم کند. مردم زمانی با علاقه در هر انتخاباتی شرکت می‌کنند که حداقل سه مؤلفه را در چگونگی برگزاری انتخابات ببینند.
باید انتخابات به صورت واقعی رقابتی باشد؛ وزارت کشور و شورای نگهبان هیچ کسی را حذف نکنند
اول اینکه مردم باید حس کنند که افراد متناسب با دیدگاه‌ها و سلیقه آنها در میان نامزدها حضور دارند و می‌توانند با رأی دادن، آنها را برای نمایندگی از خود انتخاب کنند. بنابراین باید انتخابات به صورت واقعی رقابتی باشد و همه احزاب و گروه‌های سیاسی، نامزدهای خود را در رقابت‌ها داشته باشند و تلاش کنند تا برای آنها رأی جمع آوری کنند.یعنی وزارت کشور و شورای نگهبان هیچ کسی را کنار نزنند و حذف نکنند و اختیار و صلاحیت انتخاب نامزدها را در اختیار مردم بگذارند و این مردم باشند که هرکسی را که دوست دارند، در بین نامزدها بیابند و آنها را انتخاب کنند.
امام خمینی(س) حاکمیت را حق آحاد مختلف مردم می‌دانستند
به همین خاطر امام خمینی(س) در مقابل شاه می گفتند که فرض می‌کنیم تو آدم خوبی هستی، ولی مردم تو را نمی‌خواهند و بنابراین باید کنار بروی و قدرت را رها کنی. زیرا امام خمینی(س) حاکمیت را حق آحاد مختلف مردم می‌دانستند و نماینده ها را هم وکیل مردم و نه ولیّ آنها، می دانستند. بنابراین باید شرایطی فراهم شود که مردم واقعاً احساس کنند که حاکم بر سرنوشت خویش هستند و آنها هستند که قانونگذاران خود را انتخاب می کنند.
در بین نامزدهای مختلف ممکن است یک فردی از نظر حاکمیت مناسب نباشد و حتی بد باشد، ولی اگر مردم او را دوست داشته باشند، چرا نباید بتوانند او را انتخاب کنند؟ نظر امام خمینی(س) این بود که مردم هرکسی را که دوست دارند، باید بتوانند آزادانه و با میل او را انتخاب کنند. البته معمولاً مردم هم افراد شایسته و صالح را انتخاب می‌کنند.
اگر مردم احساس کنند هر کسی که انتخاب شود تأثیری در تصمیم‌گیری‌های مجلس ندارد، انگیزه‌ای برای شرکت در انتخابات ندارند
شرط دوم مشارکت مردم در انتخابات، این است که آنها احساس کنند که شرکت‌شان در انتخابات در سرنوشت آنها و آینده کشور مؤثر است؛ یعنی کسانی را که انتخاب می‌کنند، بلندگو و سخنگوی مردم می‌شوند و بنابراین انعکاس خواسته‌ها و نظرات مردم در مجلس شورای اسلامی به طور مرتب مطرح می شود. اما اگر مردم احساس کنند هر کسی که انتخاب شود تأثیری در تصمیم‌گیری‌های مجلس ندارد، انگیزه‌ای برای شرکت در انتخابات ندارند. مردم به جای اینکه در خیابان ها خواسته های خود را فریاد بزنند، باید از طریق نمایندگان منتخب خودشان در مجلس شورای اسلامی حرف‌شان را بزنند. آنها باید احساس کنند که نیازی به استفاده از روش‌های دیگر برای رساندن پیام‌شان به دولت و یا حاکمیت ندارند و تصمیم گیری‌ها در حاکمیت و دولت و مجلس با توجه به خواسته‌های آنها انجام می‌شود.
استفاده از روش‌های پلیسی باعث بهبود وضعیت حجاب در جامعه نمی شود
مدتی است که برخی از مردم احساس می‌کنند که هر نوع نماینده‌ای که انتخاب کنند، تأثیری در تصمیم‌گیری‌های مجلس ندارد. مثلاً بسیاری از مردم ایران با گشت ارشاد مخالف هستند، ولی می‌بینیم برخی از نمایندگان مجلس برای بازسازی آن تحت عناوین دیگر کار می‌کنند. ممکن است بعضی‌ها بگویند مگر آمار گرفته‌اید که مردم با گشت ارشاد و طرح نور موافق نیستند؟ واضح است که اگر کسی در محافل عمومی و در فضای جامعه حضور داشته باشد، این حس به او دست می‌دهد که استفاده از روش‌های پلیسی باعث بهبود وضعیت حجاب در جامعه نمی شود. حتی بسیاری از خانواده‌های حزب‌اللهی و خانم‌های چادری هم با این نوع روش‌ها مخالف هستند.
الآن یکی از مهمترین کارهای حکومت و دولت این شده که دائم می‌خواهد پوشش خانم‌ها را کنترل کند و متأسفانه مأمورین با بعضی از خانم‌های بد حجاب درگیر می‌شوند که اثر معکوس دارد. یعنی حکومت دائم هزینه می‌کند و مأمور می‌گذارد برای اینکه حجاب خانم‌ها را کنترل کند ولی مشخص شده است که این روش‌ها برعکس جواب می‌دهد و اثر منفی دارد.
کسی که با رأی هشت درصد مردم به مجلس می‌رود که نماینده اکثریت مردم نیست
بهره گیری از گشت ارشاد بسیار ناموفق بود و حادثه رخ داده در آن، باعث بی‌حجابی علنی در کشور شد. حالا به جای اینکه آن تجربه شکست خورده را کنار بگذارند، روش بدتری را دارند انجام می‌دهند و اسمش هم این است که بعضی از نمایندگان مجلس تصویب کرده‌اند. در حالی که بعضی از این اینها نماینده واقعی مردم نیستند؛ زیرا کسی که با رأی هشت درصد مردم به مجلس می‌رود که نماینده اکثریت مردم نیست.
مسأله سوم برای افزایش مشارکت این است که مردم حس کنند که انتخابات سالم برگزار می‌شود؛ یعنی به هرکسی که رأی دادند، اسم او از صندوق بیرون می‌آید. نه اینکه، مرحوم گل‌آقا یک زمانی در جریان یکی از انتخابات‌ها طنزی گفته بود با این مضمون که می‌نویسیم فلانی ولی یکی دیگر را می‌خوانیم.
مردم دوست دارند که نمایندگان واقعی آنها در جریان رأی‌گیری‌ها انتخاب شوند
اگر حاکمیت این سه شرط را رعایت کند، مردم در هر انتخاباتی به صورت گسترده شرکت می‌کنند، همانگونه که در زمان گذشته شرکت می کردند. چون حس می‌کنند که اگر در انتخابات شرکت نکنند، ممکن است افرادی انتخاب شوند که آنها دوست ندارند بر سرنوشتشان حاکم شوند. در هر صورت همه مردم دوست دارند که نمایندگان واقعی آنها در جریان رأی‌گیری‌ها انتخاب شوند.
کاهش مشارکت مردم در انتخابات به مفهوم این است که اکثریت مردم سیاست‌های جاری کشور را قبول ندارند
به بحث گشت ارشاد اشاره کردید. قریب به اتفاق اساتید و کارشناسان علوم اجتماعی معتقدند مباحث اقتصادی از جمله معیشیت و تورم در مسأله حجاب نمود و بروز ظاهری پیدا کرده است. به نظر شما آیا مشکلات اقتصادی مردم هم تأثیری روی مشارکت در انتخابات دارد؟
به نظر می رسد که اکثریت مردم ایران از مشکلات اقتصادی رنج می‌برند و کشور را در مسیر توسعه اقتصادی نمی بینند. کاهش مشارکت مردم در انتخابات به مفهوم این است که اکثریت مردم سیاست‌های جاری کشور در حوزه‌های اجتماعی، اقتصادی، سیاست خارجی و سیاست داخلی را قبول ندارند. کاهش مشارکت مردم در انتخابات های اخیر باید باعث شود تا حاکمیت و دولت و مجلس درک کنند که باید سیاست‌های حکمرانی کشور در همه حوزه‌ها عوض شود.
