حجتالاسلام و المسلمین سید ابوالفضل موسویان، عضو هیأت علمی دانشگاه مفید، گفت: اگر تفسیر علی(ع) از قرآن برای مردم گفته شود، ابوذر درمیآید که هر روز جلوی کاخ معاویه علیه معاویه شعار میدهد و این را امر به معروف میداند که در مقابل ظلم و ستم بر جامعه بایستد. اما تفسیری که معاویه میخواهد، آن تفسیری است که بگوید مردم نماز بخوانند، روزه بگیرند، خانمها موهایشان را هم بپوشانند و به همین ظواهر خلاصه میشود ولی وظایف حاکمیت را بیان نمیکند.
عضو هیأت علمی دانشگاه مفید با تأکید بر اینکه دقت کنید که ظواهر دین گولتان نزند، گفت: پیامبر(ص) در آخرین توصیه به حاکمان بعد از خودشان میفرمایند «وَ لَمْ یُفْقِرْهُمْ فَیُکْفِرَهُمْ»؛ یعنی حاکم مردم را فقیر نکند و به استضعاف نکشاند چون باعث جدا شدن آنها از دین میشود. شما میگویید چرا با اینکه این همه تبلیغات از دین میکنیم، مردم به دین گرایش پیدا نمیکنند، نماز نمیخوانند، به برنامههای دینی توجه ندارند و جوانان ما از دین گریزان هستند؟ پیامبر(ص) در جای دیگر هم فرمودهاند «کاد الفقر ای یکون کفرا» یعنی بالأخره فقر به کفر میانجامد.
به گزارش خبرنگار جماران، حجتالاسلام و المسلمین سید ابوالفضل موسویان طی سخنانی در مراسم 28 صفر مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم گفت: یکی از مسائلی که در مقاطع مختلف مدنظر بوده و به ویژه امروزه مدنظر هست، سوء استفادههایی است که از دین صورت میگیرد و احیانا موجب دورشدن مردم از دین و دیانت میشود. در آیات و روایات نیز به این مسأله توجه شده که ممکن است بخشی از افراد تصورات نادرستی از دین داشته باشند. از جمله اینکه گاهی ظواهر دین آنچنان اهمیت پیدا میکند و مورد توجه قرار میگیرد که از هدف پشت این ظواهر غافل میشویم.
عضو هیأت علمی دانشگاه مفید افزود: ممکن است افراد بخواهند اینگونه خودشان را متدین جلوه دهند و مخاطبین را به اشتباه و غفلت بیندازد. لذا در روایات به این مسأله توجه شده که گرچه این ظواهر دین در جای خودش باید مراعات شود، اما اینگونه نیست که اساس دین اینها باشد. این ظواهر گولتان نزند. دقت کنید! ائمه(ع) میخواهند ما را به «حقیقت دین» ببرند؛ که آن حقیقت، اینها نیست. ببینید که آیا راست میگوید؟ آیا حقوق دیگران را رعایت میکند؟ اینها است که شناختن افراد متدین را از غیر متدین سهل میکند.
وی تصریح کرد: یکی از جهات بسیار مهم در این طور موارد، افراد دیگری است که ممکن است تحت تأثیر این افراد قرار بگیرند. این تأثیرگذاری بر دیگران، خیلی نکته مهمی است؛ گاهی ممکن است افراد آنچنان در جامعه مورد توجه خاص قرار بگیرند که بدون اطلاع از مذهب و دین و اهدافی که دین دارد، یک چیز غلطی را رواج دهند. غالب این خرافاتی که ما میبینیم در جامعه رواج پیدا میکند، توسط این جمع به وجود میآید. در نتیجه چنین افرادی یک انحراف را این طوری در میان مردم به وجود میآورند.
موسویان ادامه داد: با اینکه تأکید بسیاری شده که نسبت به این گونه مسائل باید تحقیق و جست و جو کرد، اما همه مردم این طور نیستند که تحقیق کنند و صرف اینکه فلان آقایی که مورد توجه قرار گرفته، این را میخواند، این هم مورد قبول قرار گرفته است؛ هیچ تحقیق دیگری در مورد آن نمیشود. از این سادهانگاری نسبت به دین و مذهب بیرون بیاییم و مسائل را یک مقداری عمیقتر ببینم و ببینیم که آیا واقعیت این کاری که دارد انجام میگیرد، با اساس مذهب و دین مطابقت میکند یا مطابقت نمیکند.
وی یادآور شد: یک وقت معاویه به ابن عباس گفت بر چه اساسی قرآن را تفسیر میکنی؟ گفت همان روایاتی که از قدیم ما یاد گرفتهایم. معاویه گفت این تفسیر ممنوع است؛ باید تفسیری که ما میخواهیم از قرآن گفته شود؛ نه آن تفسیری که علی(ع) کرده است. اگر آن تفسیر برای مردم گفته شود، ابوذر درمیآید که هر روز جلوی کاخ معاویه علیه معاویه شعار میدهد و این را امر به معروف میداند که در مقابل ظلم و ستم بر جامعه بایستد. اما تفسیری که معاویه میخواهد، آن تفسیری است که بگوید مردم نماز بخوانند، روزه بگیرند، خانمها موهایشان را هم بپوشانند و به همین ظواهر خلاصه میشود ولی وظایف حاکمیت را بیان نمیکند.
عضو هیأت علمی دانشگاه مفید گفت: پیامبر(ص) در آخرین توصیه به حاکمان بعد از خودشان میفرمایند «وَ لَمْ یُفْقِرْهُمْ فَیُکْفِرَهُمْ»؛ یعنی حاکم مردم را فقیر نکند و به استضعاف نکشاند، چون باعث جدا شدن آنها از دین میشود. شما میگویید چرا با اینکه این همه تبلیغات از دین میکنیم، مردم به دین گرایش پیدا نمیکنند، نماز نمیخوانند، به برنامههای دینی توجه ندارند و جوانان ما از دین گریزان هستند؟ پیامبر(ص) در جای دیگر هم فرمودهاند «کاد الفقر ای یکون کفرا» یعنی بالأخره فقر به کفر میانجامد.
وی تأکید کرد: اگر روال درست و صحیح پیش میرفت و امیرالمؤمنین(ع) بر جامعه حاکم میشدند، معلوم بود که چه اتفاق میافتد. وقتی بعد از 25 سال حضرت بر سر کار آمدند، عدهای دنبال سیره شیخین بودند و متأسفانه این انحراف در جامعه اسلامی به وجود آمده بود و امیرالمؤمنین(ع) تمام تلاش خودشان را کردند که حکومت به جایگاه اصلی خودش برگردد. از جمله مسائلی که در این حاکمیت وجود داشت، این بود که باید حقوق افراد به صورت مساوی پرداخت شود و همه امتیازهایی که در دوره خلیفه دوم ایجاد شده بود را کنار گذاشتند.
موسویان با اشاره به اینکه امیرالمؤمنین(ع) تا آخر روی حکمیت ایستادند، افزود: در قضیه امام حسن مجتبی(ع) هم همین است؛ وقتی امام حسن(ع) با مردم مشورت میکنند و مردم شعارشان این است که ما نمیخواهیم بجنگیم، امام تسلیم این نظر شد. امام حسین (ع) هم با اینکه بارها فرموده بودند که هرکس نمیخواهد از ما جدا شود، در شب عاشورا باز فرمودند که من بیعت را برداشتم، هر کس میخواهد برود. اینطور نبود که الزام و اجباری کرده باشند.
وی تأکید کرد: این اساس حکومت است که باید به نظر مردم باشد. یعنی انسانها باید بتوانند خودشان تصمیم بگیرند، نه اینکه ما بر آنها چیزی را تحمیل کنیم. وقتی حکومت این شد، دیگر پای دین در وسط نیست. پس اینکه ما مسائل مختلف را به گردن دین بیاندازیم، درست نیست؛ تا یکی با نظر ما مخالفت کرد، یک مهر و برچسپ ضد دین رویش بزنیم، معنا ندارد. مردم خودشان خواستند و خودشان عمل کردند، حالا درست یا نادرست، البته وظیفه ما این است که تا جای ممکن چیزی که به نظرمان درست میآید را برای مردم توضیح بدهیم، ولی اگر مردم برخلاف ما تصمیمی گرفتند، نمیشود این را خلاف دین به حساب بیاوریم.