پایگاه خبری جماران، سجاد انتظاری: سفیر پیشین ایران در انگلیس با تأکید بر اینکه اگر خط مشی ها و رویه ها تغییر نکند، کشور حتما با مشکلات جدی تری روبرو می شود، گفت: اولا به عنوان یک نظام اسلامی، هم به موجب اعتقاداتمان و هم به موجب قانون اساسی جزو تعهدات اساسی ما است که حقوق مدنی و حقوق بشر مردم خودمان را مورد تأکید قرار بدهیم؛ در خیلی از جاها رعایت نشده و مورد انتقاد و اعتراض مردم هم هست. علاوه بر این، ما عضو مجموعه حقوق بشر سازمان ملل هم هستیم و آنها هم این معیارها و چهارچوب ها را دنبال می کنند؛ با آنها هم همکاری نکرده ایم.
مشروح گفت و گوی خبرنگار جماران با سید جلال ساداتیان را در ادامه می خوانید:
آقای عراقچی اخیرا در خصوص پروژه خطرناک دشمنان برای بدنام سازی و مشروعیت زدایی از جمهوری اسلامی هشدار دادند. به نظر شما مهمترین دلایل بروز چنین فضایی در محیط بین الملل علیه ایران شده چیست؟
به شکل های مختلفی، افراد مختلف این تذکرات را داده اند. مثلا بیانیه ای که 35 دیپلمات صادر کرده بودند که اگر خط مشی ها و رویه ها تغییر نکند حتما کشور با مشکلات جدی تری روبرو می شود. همچنین در تحلیل هایی که راجع به برجام داده می شد دائما این هشدار وجود داشته و دارد به اینکه این مسیر می تواند سخت باشد. ولی الآن نه تنها بُعد اقتصادی، بلکه بُعد سیاسی و مشروعیت داخلی و بین المللی نظام هم هدف قرار گرفته شده و آقای عراقچی این بُعد قضیه را هم مورد تذکر قرار داده اند.
به هر حال شما دارید در یک نظام بین المللی کار می کنید که او را پذیرفته اید؛ عضویت سازمان ملل و شورای امنیت سازمان ملل را پذیرفته اید. منشور این سازمان بر همه کشورها حاکم است؛ اگر شما می گویید ظالمانه است، باید تغییر کند اما اینکه بخواهید به آن بی اعتنایی کنید و نادیده بگیرید یا بر خلاف آن عمل کنید، شما را مورد سؤال قرار می دهند و بهترین محملی هم که در اختیار دارند، فصل هفتم منشور سازمان ملل در خصوص حفظ امنیت جهانی هست و اگر کشوری را مخل به مبانی این امنیت بشناسند، از طریق تذکر و بعد تحریم های اقتصادی و نهایتا هم اعلام جنگ علیه آن کشور سعی می کنند آن کشور را به مسیری که آنها تشخیص می دهند وادار کنند.
تأکید می کنم، حرکاتی که پنج کشور دارای حق وتو می کنند و اقداماتی که خود ساختار شورای امنیت انجام می دهد، لزوما همه شان حق نیست؛ اما به هر حال اگر هم کسی می خواهد با آن مقابله کند باید در چهارچوب همان منشور و میدانی که آنها ترسیم کرده اند بازی اش را انجام بدهد؛ کما اینکه ما در خصوص جنگ تحمیلی نهایتا با پذیرش قطعنامه 598 و مکاتباتی که با بخش های مختلف سازمان ملل از جمله دبیر آن داشتیم، توانستیم محکومیت متجاوز بودن عراق را بگیریم. اینکه دریافت خسارت هایمان از عراق را دنبال نکردیم بحث دیگری است، ولی در همین چهارچوب دیدیم که کویت عراق را محکوم کرد و خسارت هایش را هم گرفت.
متقابلا اگر به ضوابط و چهارچوب های حاکم بر دنیای امروز بی اعتنایی می کنیم، نتیجه این نیست که کشورهای مختلف از جمله اعضای شورای امنیت سازمان ملل بی اعتنا نسبت به حرکات ایران باشند و هرکدام از مصادیق را که آنها دست گذاشته اند و دارند روی آن صحبت می کنند، و یا مجموعه اینها می تواند مشروعیت زدایی داشته باشد و بهانه سازمان ملل و شورای امنیت را برای تحرکاتی علیه جمهوری اسلامی ایران فراهم کند.
اگر قطعنامه های شورای امنیت علیه ایران اعمال شود، ممکن است حتی فشارهای نظامی را هم اجرایی کنند
برخی از سازمان ها دنبال همین هستند که ذهنیت افکار عمومی دنیا و به خصوص مسئولین و سیاستمداران دنیا را نسبت به حرکات جمهوری اسلامی مشوش کنند
یک بخش از مسأله ای که آقای عراقچی مطرح کرد این بود که دارند فضایی را به وجود می آورند که کشورهای مختلف برای همکاری با ایران تردید کنند. عملا هم شاهد بودیم که در نشست امنیتی مونیخ به جای نمایندگان رسمی جمهوری اسلامی ایران از نمایندگان اپوزیسیون دعوت کردند؛ آن هم فرزند شاه مخلوع که کارنامه مشخصی برای مردم ایران دارد. ارزیابی شما از این بخش فعالیت های دشمنان جمهوری اسلامی ایران چیست؟
وقتی که مشروعیت زدایی شود، آن وقت خودشان را مجاز می دانند که هر کاری را انجام بدهند. تحریم های عمده هسته ای ایران که از زمان ترامپ با خروج او از برجام شروع شد را الآن می توانیم بگوییم تحریم های آمریکایی است و لذا تعدادی از کشورها و شرکت ها با آمریکا همکاری نکردند و ایران کم و بیش می توانست آن تحریم ها را دور بزند؛ اما کشورها و شرکت هایی که سطح مراودات آنها با آمریکا بسیار بالا بود، به ملاحظه منافع خودشان با ایران همکاری نمی کردند.
اما اگر شرایط به این سمت و سو برود که قطعنامه های شورای امنیت علیه ایران اعمال شود، مثلا اسنپ بک فعال شود و در سایه آن هم تحریم های اقتصادی، و بعد از آن از ذیل ماده 41 به ماده 42 برویم، آن وقت ممکن است حتی فشارهای نظامی را هم اجرایی کنند.
برخی از سازمان ها دنبال همین ماجرا هستند که ذهنیت افکار عمومی دنیا و به خصوص مسئولین و سیاستمداران دنیا را نسبت به حرکات جمهوری اسلامی مشوش کنند و بگویند اینها تابع هیچ ضابطه و قانونی نیستند و دارند بر خلاف ضوابط بین الملل عمل می کنند. این مشروعیت زدایی، ذهنیت ایجاد کردن و فضاسازی ها می تواند ما را ببرد ذیل قطعنامه هایی که الزام و اجبار ایجاد می کند تا کشورها نه تنها با ایران همکاری نکنند بلکه در جهت اعمال جرائم و تنبیهات شورای امنیت سازمان ملل همکاری داشته باشند.
اینها دیگر جای تردید و نگرانی شخصی ندارد و بلکه باید نگران فضای کل کشور و حاکمیت و منافع ملی کشور باشیم که هشدار آقای عراقچی هم می تواند چنین تبعاتی را در پی داشته باشد.
وقتی شما موقعیتت را از دست بدهی، دیگر هر کسی هر کاری بخواهد می کند
عراق که این همه به ما بدهکار است، از نام جعلی برای خلیج فارس استفاده می کند
باید در چهارچوب معیارهای بین المللی سازمان ملل عمل کنیم
نظر برخی کارشناسان و تحلیلگران این است که برخی تحریکات علیه جمهوری اسلامی از جمله اقدام رئیس جمهور آذربایجان و کاری که مقامات عراق در استفاده از نام جعلی برای خلیج فارس کردند و حتی رئیس جمهور چین هم از نام جعلی برای خلیج فارس به نوعی حمایت کرد، همه در راستای این می تواند تحلیل شود که به نوعی ایران هراسی را دست مایه گرفتن امتیاز قرار داده اند. نظر شما در این خصوص چیست؟
ما ضرب المثلی داریم که می گوید «آب که سر بالا برود قورباغه ابوعطا می خواند». وقتی شما موقعیتت را از دست بدهی، دیگر هر کسی هر کاری بخواهد می کند. مثلا عراقی هم که این همه به ما بدهکار است، شروع به چنین اقداماتی می کند؛ و یا اماراتی که اصلا نمی تواند در برابر ایران قد علم کند. همه اینها به خاطر عملکردهای بدی است که خود ما در چهارچوب های بین المللی فکر کرده ایم اگر تقابل کنیم و این تقابل را صرفا به اعتبار قدرت میدان انجام بدهیم، آن وقت دنیا از ما می ترسد و تسلیم می شود؛ این طور نیست.
ما یک مقداری باید در چهارچوب معیارهای بین المللی سازمان ملل عمل کنیم. اگر می گوییم ظالمانه است، باید از راهش با آن تقابل کرد. ولی اینکه شما دست به تحرکاتی بزنید که مخل به مبانی امنیت و ساختار بین المللی بشناسند، آن وقت با شما تقابل می کنند؛ و برای این تقابل هم فضا را مهیا می کنند و بعد شرایط صدور قطعنامه ای را مهیا می کنند که چین و روسیه هم با شما همراهی نکنند. آنها هم نشان داده اند هر جایی منافع خودشان مطرح بوده، مثل همین شش قطعنامه ای که به موجب برجام ملغی اثر شد، علیه ایران رأی داده اند.
از این به بعد هم می تواند این اتفاق بیفتد؛ همچنان که رئیس جمهور چین به عربستان می رود و آنجا هم از ایران می خواهد در امور همسایگان دخالت نکند و هم حق مسلم ایران در مورد سه جزیره را نادیده می گیرد؛ در حقیقت به امارات امتیاز می دهد و مسأله را به سمت ایران بر می گرداند.
اعتراضات مردم به رسمیت شناخته نشد
می خواهید همه درها را ببندید که هیچ کس مطلع نشود؟!
به نظر می رسد دشمنان دارند مسائل داخلی ما را به نوعی بزرگنمایی می کنند تا بتوانند از آنها ذیل همان پروژه ایران هراسی یا مشروعیت زدایی استفاده کنند. ما برای خنثی کردن این قضیه چه اقداماتی می توانیم انجام بدهیم؟
اولا به عنوان یک نظام اسلامی، هم به موجب اعتقاداتمان و هم به موجب قانون اساسی جزو تعهدات اساسی ما است که حقوق مدنی و حقوق بشر مردم خودمان را مورد تأکید قرار بدهیم؛ در خیلی از جاها رعایت نشده و مورد انتقاد و اعتراض مردم هم هست. علاوه بر این، ما عضو مجموعه حقوق بشر سازمان ملل هم هستیم و آنها هم این معیارها و چهارچوب ها را دنبال می کنند؛ با آنها هم همکاری نکرده ایم.
اعتراضات مردم به رسمیت شناخته نشد؛ در حالی که به راحتی می توانستند ساماندهی و مدیریت کنند و با آن کنار بیایند ولی فکر کردند با سرکوب و برخورد می توانند همه چیز را حل کنند؛ که حل نشده و به قول خودشان ممکن است جمعش کرده باشند، ولی این نارضایتی ها باقی مانده و منعکس می شود. امروز هر فرد یک رسانه است؛ به خصوص با این شبکه های مجازی و در اختیار داشتن موبایل های هوشمند، همه مردم عکاس، فیلمبردار و تحلیلگر شده اند و سریع اخبار هر آنچه اتفاق می افتد را منعکس می کنند. این وضعیت باعث می شود که دنیا مطلع شود.
حالا شما که در چهارراه عالم واقع شده اید می خواهید همه درها را ببندید که هیچ کس مطلع نشود؟! آقایان رفتند به سمت اینکه تحت عنوان صیانت از فضای مجازی این قضایا را جمع و جور کنند. آیا توانستند جمع و جور کنند؟! نتوانستند. از سوی دیگر مردم کلی از اقتصاد، تجارت و زندگی معمول خود دور ماندند و لطمات بسیاری به آنها وارد شد. با فیلترشکن های مختلفی که راه افتاد کم و بیش ارتباطات برقرار شده ولی به زیان مردم و ضرر جیب مردم است. همه اینها مجموعه ای است که به هر صورت انعکاس دارد، تأثیر می گذارد و نهادهایی هستند که اینها را دنبال می کنند و شما نمی توانید بی اعتنای به آنها از کنار قضیه رد شوید.
ایران هراسی و فشارهایی برای مشروعیت زدایی از ایران دارد اتفاق می افتد
بسیاری از دیپلمات ها و شخصیت ها را پرهیز می دهد از اینکه به نمایندگی های ما نزدیک شوند
در جشن ملی 22 بهمن امسال هیچ کدام از نمایندگی های جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور نخواستند و یا نتوانستند مراسمی با حضور جمعیت چشم گیر برگزار کنند، اما در همین ایام مخالفان جمهوری اسلامی مراسم های مختلفی برگزار کردند. دستگاه دیپلماسی و مشخصا نمایندگی های کشور ما در خارج از کشور چه کارهایی باید انجام بدهند که به لحاظ فرهنگی و اجتماعی این فضا را به نفع جمهوری اسلامی تغییر بدهند؟
اگر شما تقریبا همه مسیری که رانندگی می کنید را بر خلاف قوانین و ضوابط رانندگی عمل کردید، یعنی مثلا مسیر ورود ممنوع را رفتید و چراغ قرمزها را عبور کردید و یک جاهایی هم درست رفتید ولی اکثرا خلاف های زیادی را صورت دادید، یک جایی مردم اعتراض می کنند و نهایتا هم ممکن است پلیس شما را جریمه کند. شما این فضا را به فضای بین الملل تعمیم بدهید.
شما همه چیز را نادیده گرفته اید و می خواهید عمده قضایا را صرفا می خواهید با قدرت سخت افزاری حل کنید؛ به ضرس قاطع باید گفت که نمی شود. هرکسی این طور حرف بزند را ممکن است متهم کنید به اینکه مرعوب است و ترس از غرب یا گرایش به غرب دارد و انواع و اقسام تهمت هایی که زده می شود. ما می گوییم خوشتان بیاید یا نیاید، دنیا ضوابطی را حاکم کرده که اگر شما در امور داخلی و خارجی آنها را لحاظ کردید، می توانید دوام داشته باشید، مردم را جلب کنید و سرمایه اجتماعی برای ادامه کارتان داشته باشید.
اگر این کار را نکنید هم از ناحیه داخل و هم از ناحیه بیرون دچار مشکل می شوید و فشارها بر شما افزون خواهد شد؛ و این مسیر برای شما پر هزینه است. داشتن سرمایه اجتماعی منجر به مشروعیت بین المللی و مقولبیت داخلی می شود. شما هم مقبولیت داخلی خودتان را زیر سؤال برده اید و هم مشروعیت خارجی تان را دچار اشکال کرده اید؛ به صرف اینکه قدرت میدان دارید و قدرت نفوذ در نهادهای مختلف داخلی پیدا کرده اید. اینها جواب نداده و نمی دهد و نصایح کسانی که شما را نصیحت می کنند هم نشنیده اید.
بسیاری از علما، دانشگاهیان، تحلیلگران، روزنامه نگران و رسانه های داخل و خارج از کشور شما را نصیحت کردند که به راه درست حرکت کنید؛ بی اعتنایی کردید و مشکلاتی در سر راه خودتان و کشور ایجاد شد. نمی شود دائما اکثر ضوابط را نادیده بگیرید. اگر یک مقداری به نصیحت ها گوش کردید شرایط برای شما راحت تر خواهد شد و اگر نکردید، همین می شود.
در نتیجه ایران هراسی و یا فشارهایی که برای مشروعیت زدایی از ایران دارد اتفاق می افتد، بسیاری از دیپلمات ها و شخصیت ها را پرهیز می دهد از اینکه به نمایندگی های ما نزدیک شوند و در نقطه مقابل آن همکاری با طرف هایی است که خیلی هم پایگاه داخلی ندارند؛ هم شاهزاده و هم منافقین و بسیاری از گروهک هایی که در گذشته بوده اند. عملکرد بد ما باعث شده است که یک مقداری به سمت آنها هم گرایشاتی پیدا شود.
