پایگاه خبری جماران: یک کاشناس مسائل خاورمیانه با تأکید بر اینکه مسائل عراق همچنان لاینحل است، گفت: ایران تلاش کرده و می کند که بی طرفی خودش را در مسائل داخلی عراق حفظ کند و به نفع هیچ جناح و گروهی وارد نشود اما به همه تأکید می کند امنیت عراق باید رعایت، از درگیری خودداری و راه های مسالمت آمیز پیگیری شود. با این روند جمهوری اسلامی ایران سعی کرده ومی کند که دیدگاه های مختلف را به هم نزدیک کند؛ گرچه یک جناح حرف شنوی بیشتری دارد و جناح دیگر کمتر توجه می کرد.
مشروح گفت و گوی خبرنگار جماران با صباح زنگنه را در ادامه می خوانید:
تحلیل شما از اوضاع فعلی عراق و کناره گیری مقتدی صدر از سیاست چیست؟ قبلا هم سابقه داشته که ایشان ازسیاست کناره گیری کرده و دوباره به سیاست برگشته است؛ آیا این بار هم چنین مسأله ای پیش می آید؟
قصد آینده او حقیقتا معلوم نیست؛ چون سوابق گذشته نشان می دهد که شاید این دهمین بار است که ایشان از سیاست کناره گیری می کند و دوباره بر می گردد. ولی این دفعه خواسته که تمام مؤسسات وابسته به جریان صدر تعطیل شوند و فعالیت نداشته باشند و حتی از برداشتن پرچم، تابلو یا عکس های خودش خودداری شود. اما کنار رفتن ایشان هم در شرایطی اتفاق افتاد که با دستور حمله با پارلمان، اشغال پارلمان و ممانعت از برگزاری جلسات آن آغاز شد و بعد از آن خواستار فشار به قوه قضائیه و در حقیقت دیوان عالی کشور شد و هوادارانش هم به آنجا حمله کردند.
اقدام علیه پارلمان و قوه قضائیه با عکس العمل های زیاد مواجه شد؛ هم از احزاب مخالف ایشان و هم قضیه به نماینده سازمان ملل در عراق کشیده شد و آن نماینده هم بیانیه داد مبنی بر اینکه تظاهرات حق مردم است اما حفظ مراکز دولتی و دستگاه هایی که بر اساس قانون اساسی تشکیل شده اند را خواستار شد و هرگونه تعرض به این دستگاه ها که نماینده یا نماد حاکمیت است.
آخرین اقدامی که بسیار تعیین کننده بود، کناره گیری آیت الله حائری است که مرجع عالی شیعه و مورد احترام و تأکید پدر سید مقتدی صدر بود که خواستار ارجاع مسائل بعد از رحلتش به آقای حائری شده بودند. این بیانیه آیت الله حائری بسیار تعیین کننده بود چرا که مسائل عدیده ای را مطرح کرد و خواستار توجه به این مسائل شد که یکی از آنها عدم استناد به نسبت خویشاوندی با آیت الله سید محمدباقر و سید محمدصادق صدر شدند و این کار را خلاف اصول دانستند و اینکه کسی که برای رهبری جماعتی تصدی کند حتما باید مجتهد و حائز شرایط باشد.
این پیام بسیار تعیین کننده بود و سید مقتدی صدر را ناگزیر کرد که بیانیه استعفا را صادر کند.
با شناختی که از روحیه مقتدی صدر داریم، شاید به دستورات مرجعیت تمکین نمی کرد
به کناره گیری آیت الله حائری اشاره کردید، به طور کلی نقش مرجعیت در از بین بردن چالش های عراق چیست؟ آیا مرجعیت در از بین بردن این چالش های سیاسی عراق دخالت می کند؟
مرجعیت عالی شیعه که آیت الله سیستانی هست، راه و روشی دارند و در مسائل در حال جریان کمتر وارد می شود مگر اینکه یک موضوع بسیار حساس و تعیین کننده ای پیش بیاید و کس دیگری هم نتواند آن را حل کند و خطر بزرگی محسوب شود که کیان و موجودیت عراق را تهدید کند و یا به درگیری و جنگ داخلی منجر شود. تا حالا نشان داده اند که ایشان در این شرایط دخالت می کنند اما طبعا اگر هم وارد می شدند با شناختی که از روحیه مقتدی صدر داریم، شاید به دستورات مرجعیت تمکین نمی کرد و لذا صدور بیانیه کناره گیری آیت الله حائری خیلی تعیین کننده تر بود.
یعنی این بیانیه آیت الله حائری تأثیرش حتی از ورود و موضع گیری آیت الله سیستانی هم بیشتر بود؟
بله؛ بسیار تعیین کننده بود چرا که خیلی از شاگردان محمدصادق صدر سخنان ایشان را به یاد دارند که چگونه به آنها اعلام کرده بود که بعد از رفتن من حتما به آیت الله سیدکاظم حائری رجوع کنید وحق ندارید به سیاست وارد شوید و اگر کسی خواست وارد شود حتما باید مجتهد باشد. این شرایط در مقتدی صدر تحقق نداشت و به همین دلیل هم مقتدی صدر را در برابر عمل انجام شده قرار داد و هم پیروان و هوادارانش را به شدت متزلزل کرد.
بدون داشتن یک دولت مقتدر، قانونی و رسمی کارهای عراق همچنان معلق خواهد ماند
با توجه به اعتراضات خیابانی که در عراق شکل گرفته و این کشور را به سمت ناآرامی و ناامنی پیش برده، به نظر شما اوضاع عراق به چه سمتی پیش می رود و چه طور می توانند این ناآرامی ها را از بین ببرند؟
با اقداماتی که انجام گرفت، عملا نخست وزیر موقت دست به اقداماتی زد و خواستار حفاظت از مراکز حاکمیتی توسط نیروهای امنیتی شد؛ قبلا چنین دستوری داده نمی شد و نیروهای امنیتی مانع تجمع و تحصن نمی شدند ولی با اقدامی که دیروز انجام گرفت، این نیروها هم وارد شدند و چادرهای هواداران مقتدی صدر در اطراف پارلمان و قوه قضائیه را هم آتش زدند و در نقاطی هم برخورد شدیدتری شد و تیراندازی از دو طرف انجام گرفت و تعدادی کشته و تعداد بیشتری هم زخمی شدند.
این اقدام که مورد حمایت نماینده سازمان ملل در عراق هم هست، قوت قلبی برای نخست وزیر فعلی و مورد تأیید رئیس جمهور عراق هم بود، به نظر می آید مسائل را به سمت واقع بینی و واقع گرایی بیشتری سوق خواهد داد. البته همچنان مسائل لاینحل است و در استان ها هم برخی برخوردها اتفاق افتاد و همه اینها را باید در نظر گرفت. ممکن است مناطق نفت خیز مورد تعرض یا محاصره قرار بگیرد و درآمد اصلی عراق با مشکل جدی ناامنی مواجه شود.
از طرف دیگر تشکیل دولت جدید است که بدون داشتن یک دولت مقتدر، قانونی و رسمی کارهای عراق همچنان معلق خواهد ماند و مسائل جانبی هم متراکم خواهد شد؛ نیازهای مردم به خدمات همچنان خواهد بود و اگر احزاب این کشور به یک توافق جدید نرسند تبعا این استخوان لای زخم باقی خواهد ماند.
ایران تلاش کرده و می کند که بی طرفی خودش را در مسائل داخلی عراق حفظ کند
دیروز شاهد بودیم که وزیر خارجه عراق در این اوضاع کشورش به ایران سفر کرد. به نظر شما ایران در وضعیت پیش روی عراق و از بین بردن چالش های آن چه نقشی می تواند ایفا کند؟
ایران تلاش کرده و می کند که بی طرفی خودش را در مسائل داخلی عراق حفظ کند و به نفع هیچ جناح و گروهی وارد نشود اما به همه تأکید می کند امنیت عراق باید رعایت، از درگیری خودداری و راه های مسالمت آمیز پیگیری شود. با این روند جمهوری اسلامی ایران سعی کرده ومی کند که دیدگاه های مختلف را به هم نزدیک کند؛ گرچه یک جناح حرف شنوی بیشتری دارد و جناح دیگر کمتر توجه می کرد.
در شرایط جدید اگر درخواست خود احزاب و گروه ها از ایران صورت بگیرد آن وقت ایران می تواند وارد شود و نقش ایفا کند. وزیر خارجه جنبه رسمی دارد و بیشتر به منظور نشان دادن رابطه حسنه عراق با ایران این سفر را انجام داد که می تواند در آرام کردن فضای کلی نقش ایفا کند اما عاملان و بازیگران اصلی صحنه میدانی گروه هایی هستند که بخشی از آنها حکومت و دولت را قبول دارند و بخش دیگر دولت فعلی را هم قبول ندارند.
بنابر این یک شرایط بسیار چند وجهی و پیچیده به وجود آمده که جمهوری اسلامی ایران باید همه اینها را رعایت و خودداری کند از اینکه طرفدار قسمتی از احزاب و گروه ها معرفی شود.
