مصباحی مقدم: «دشمن شناسی» و «استکبار ستیزی» از جمله محکمات اندیشه امام است/ نیازمند یک محور قاطع وحدت هستیم | مجید انصاری: منشورها و پیام های امام مورد غفلت واقع شده اند/ حذف امام به معنای حذف کل انقلاب است

نشست «خوانش امروزین از منشور برادری» با همکاری مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)، اداره کل تبلیغات اسلامی استان تهران و مدرسه راهبری علم و عمل، سه شنبه گذشته همزمان با سالروز صدور این منشور در حسینیه جماران برگزار شد.

به گزارش خبرنگار جماران، حجت الاسلام و المسلمین غلامرضا مصباحی مقدم در این نشست گفت: حضرت امام بسیار زیبا بیان کرده اند که وحدت در اصول مراد است و لازمه رشد و پیشرفت در تفکر، و همچنین در مسائل اجتماعی، سیاسی و اقتصادی این است که این اختلافات باشد. نفس اختلافات پذیرفته و مطلوب است و تشبیه کرده اند به اتفاقی که در طول تاریخ برای اجتهاد رخ داده و هر کدام از مجتهدین، با استفاده از اصول و مبانی مشترک، به اجتهاد پرداخته اند و این اختلاف نظرها منشأ رشد و پیشرفت فکر ما شده است.

سخنگوی جامعه روحانیت مبارز تأکید کرد: یکی از نکات خیلی مهم بحث باز بودن باب اجتهاد است؛ بر خلاف برخی از فرقه ها که به انسداد باب اجتهاد رسیده اند و به نوعی اجتهاد را متوقف کرده اند. البته در دهه های اخیر عدول از آن موضع هم مشاهده می شود. اما قرن ها این مسأله برای آنها مطرح بود. ولی شیعه باب اجتهاد را مفتوح نگه داشته و همین باعث شده حضرت امام نوآوری های فراوانی را ارائه کنند. انصافا تا قبل از اینکه امام این نوآوری ها را ارائه کنند ما کمتر شاهد یک چنین تغییرات و تحولاتی در فقه شیعه بودیم.

وی یادآور شد: نگاه امام کاملا اسلامی، به معنای همه فرقه های اسلام، است و می خواهند همه را بسیج کنند و بلکه فراتر از این، شراغ ملت های مستضعف و محروم بروند و این در قانون اساسی ما هم می آید که کاری کنیم همه ملت های محروم و مستضعف جهان نجات پیدا کنند؛ و منحصر به مسلمین هم نیست.

مصباحی مقدم اظهار داشت: البته اختلافاتی که در دهه اول انقلاب پدید آمد بین علما، سیاسیون و صاحب نظرانی که همه دل در گرو انقلاب و حضرت امام داشتند و خودشان را شاگرد و تبع امام می دانستند، این نگرانی را برای بعضی افراد از جمله آقای محمدعلی انصاری به وجود آورده بود که ایشان با توجه به قرابتی که به حضرت امام داشت سؤال را مطرح کرد و امام هم بسیار زیبا جواب دادند.

امام خمینی(س) فرمودند که نباید از محورهای وحدت غفلت کنیم

وی تصریح کرد: امام خمینی(س) فرمودند که از طرفی ما نباید از محورهای وحدت غفلت کنیم و از طرف دیگر نباید اصول مورد مسامحه قرار بگیرد. رهبر معظم انقلاب در یکی از سالگردهای ارتحال حضرت امام در مورد اصول اندیشه و محکمات نظریات امام سخنرانی بسیار پر معنا و پر مطلبی کردند و خاطرم هست که حدود 14 بند بیان فرمودند و انصافا باید گفت ایشان مفسر بسیار دقیق و عمیق دیدگاه های حضرت امام هستند. به نظرم می آید جا دارد به محکمات اندیشه امام برگردیم و روی آنها کار کنیم و این محکمات را انتشار بدهیم.

مسأله «دشمن شناسی» و «استکبار ستیزی» گاهی مورد غفلت قرار می گیرد

عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام ادامه داد: از جمله این محکمات مسأله «دشمن شناسی» و «استکبار ستیزی» است که گاهی مورد غفلت قرار می گیرد و گاهی اختلافات داخلی موجب تضعیف این دشمن شناسی و هوشیاری در مقابل دشمن و گاهی موجب نفوذ دشمن در صفوف خودی می شود. یعنی به گونه ای می شود که متأسفانه می بینیم مرزها به هم می ریزد و می شود گفت که اختلافات در داخل عمیق می شود. این یکی از نکاتی است که در بیانات رهبر معظم انقلاب در فهم مکتب امام خمینی(س) مطرح است.

«شاخص های مکتب امام» باید آموزش داده شود

وی با تأکید بر اینکه «شاخص های مکتب امام» باید آموزش داده شود، گفت: حقیقتا آزادی اندیشه و آزادی مردم یکی از نکاتی است که منشأ رشد و تعالی انسان ها می شود. اگر بنا باشد افکار و اندیشه ها را در یک سری مسائل کلیشه ای محصور کنیم یقین بدانیم حاصلی جز عقبگرد نخواهد داشت. ما حرف آخر از ناحیه صاحب نظران و متفکران نداریم. بلکه باب اجتهاد گشوده است، نه منحصرا اجتهاد در فقه، بلکه مسائل سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و مناسبات ملی و بین المللی همه جایگاه تفکر و اجتهاد را دارد.

قبول کنیم که ما نیازمند یک محور قاطع وحدت هستیم

مصباحی مقدم با بیان اینکه قبول کنیم که ما نیازمند یک محور قاطع وحدت هم هستیم، تصریح کرد: آن محور قاطع وحدت، رهنمودهای حضرت امام به علاوه مبانی دینی و وجود رهبر معظم انقلاب است که شاگرد ویژه حضرت امام و واقعا باید گفت وارث اندیشه های امام و وارث جایگاه حضرت امام در مدیریت و رهبری کشور هستند و این 30 و چند سالی که ایشان این رهبری را داشته اند، ما را از بحران های بزرگی عبور داده اند.

وی تأکید کرد: اگر چنین رهبری مقتدر و با تدبیر و عزت نبود قطعا ما نمی توانستیم در برابر این بحران ها که از داخل و خارج هجوم آورد مقاومت کنیم و یک کشور مقتدر و عزیز و یک ملت بزرگ به وجود بیاید و تأثیرگذاری در منطقه و جهان را ما امروز شاهد باشیم.

سخنگوی جامعه روحانیت مبارز اظهار داشت: ما دو جریان سیاسی داریم که جا دارد هر دو جریان سعی و تلاش کنند به هم نزدیک شوند. اصول مشترک را بررسی کنند و اختلافات را موضوع گفت و گو قرار بدهند. نگاه باید عرفانی و بنده خدا دیدن همه و از این جهت، خیر اندیشانه باشد؛ تا بتواند مشکلات را کاهش بدهد و بلکه حل کند.

منشورها و پیام های امام مورد غفلت واقع شده اند

به گزارش خبرنگار جماران، حجت الاسلام و المسلمین مجید انصاری نیز در این نشست گفت: توجه به آثار و رهنمودهای امام کار بسیار مهم و ارزشمندی است. برای حذف امام خیلی تلاش می شود. این قضیه از همان اول بوده و همواره خواهد بود. امام یک حقیقت زنده و یک مکتب فکری، سیاسی، دینی، اجتماعی و الهام بخش است. به خصوص اینکه این مکتب به یک نظام سیاسی در یک نقطه بسیار حساس از جغرافیای سیاسی جهان و منطقه تبدیل شده که اهمیت مسأله را چند برابر کرده است.

عضو مجمع روحانیون مبارز افزود: اگر امام صرفا در مقام یک نظریه پرداز، فقیه یا مصلح اجتماعی بود و می خواستند حذف و تخریب کنند یک بحث بود. اما تخریب امام خود به خود ناظر به تضعیف نظام و ممکن است با اهداف بر اندازانه این ظرف برای عرضه اندیشه امام هم باشد. لذا پرداختن به اندیشه و سخنان امام مسأله موجودیت بقای انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی ایران و ادامه این مسیر نورانی در عرصه جهانی است.

وی تأکید کرد: منشور برادری، منشور روحانیت و چند نوشته از این دست، از جمله وصیتنامه حضرت امام را حضرت امام با علم و توجه در سال های 67 و 68 همت گماردند؛ با توجه به چشم اندازی که می دیدند فراروی انقلاب است و آینده ای که باید ترسیم شود. علی القاعده اگر از این زاویه نبود امام این همه وقت صرف آن نمی کردند و به نامه اخوی ما جناب آقای محمدعلی انصاری پاسخ نمی دادند. راجع به سایر نوشته ها هم همین هست.

انصاری ادامه داد: برخی از نوشته ها، پاسخ به استفتائات و نامه حضرت امام به مرحوم آیت الله قدیری را باید در یک منظومه دید که امام نگرانی هایی از آینده داشته اند و آنچه فرموده اند برای بعد از خودشان و آینده است. به خصوص وصیتنامه که اساسا موضوعش بعد از امام بوده است.

وی یادآور شد: با کمال تأسف این منشورها و پیام های جاودانه و راهگشا مورد غفلت واقع شده اند. در حالی که واقعا علاج درد امروز و فردای جامعه ما هستند. از جمله اینها منشور برادری است. اگرچه موضوع منشور برادری بحث روحانیت است و ایشان به ایجاد تشکل جدید اشاره کرده اند که مجمع روحانیون مبارز بود که ایشان تأیید فرمودند.

عضو مجمع روحانیون مبارز افزود: جالب است بدانید بعد از ارتحال حضرت امام، مجمع روحانیون خدمت مقام معظم رهبری رسیدیم و صحبت هایی بود و گفتیم ما در زمان حیات امام و با تأیید ایشان تشکل ایجاد کرده ایم و الآن ولایت امر در اختیار حضرتعالی است و اگر جنابعالی مصلحت نمی دانید این تشکل ادامه پیدا کند، ما تابع هستیم. ایشان فرمودند نه تنها من تأیید می کنم، بلکه اگر یک زمانی مجمع به این جمع بندی برسد که نخواهد فعالیتش را ادامه بدهد من ترجیح می دهم تشکل دیگری ایجاد شود و در واقع به وجود تکثر و چند صدایی درون سازمان روحانیت تأکید فرمودند.

منشور برادری نباید یک نام محدود کننده باشد

وی با تأکید بر اینکه منشور برادری نباید یک نام محدود کننده باشد، گفت: این منشور فراتر از برادری است و منشور همزیستی انسانی، اخلاقی و الهی است. البته بحث برادری و انسجام امت اسلامی و مردم مسلمان و انقلابی ایران دایره مرکزی قضیه است ولی در نامه اخوی هم فقط بحث اختلاف دو جریان روحانی را نگفته اند و تمام اختلافات جریانات و نحله های سیاسی کشور را مطرح کرده اند و امام ناظر به آن نامه پاسخ داده اند.

انصاری ادامه داد: این منشور راه و روش همزیستی و همکاری درون جمهوری اسلامی ایران برای بهروزی کشور و انقلاب اسلامی است. با کمال تأسف در حوزه به آن اهتمام نشده و بدون تعارف باید بگوییم که فاصله بسیار زیادی در رفتار با یکدیگر داریم. قرار بوده کرسی های آزاد اندیشی دانشگاه بخشی از این خلأ را پر کنند که نشده است. در سطح سیاست ورزی هم همین طور بوده ایم. با کمال تأسف باید بگویم دستگاه ها و اشخاصی که مدام مشغول فاصله گرفتن از هدف منشور هستند و نفرت پراکنی و عداوت را عملا ترویج می کنند، بر اهداف این مسأله غلبه کرده اند.

نهادهایی که باید وظیفه ذاتی آنها وحدت آفرینی باشد، اختلاف افکن شده اند

وی تصریح کرد: «خود حق پنداری»، «کم ظرفیتی»، «پایین بودن آستانه تحمل» و مسائل مختلف باعث این وضع شده و واقعیت این است که ما امروز با وضع مطلوبی از این رهگذر مواجه نیستیم. نهادهایی که باید وظیفه ذاتی آنها وحدت آفرینی باشد، اختلاف افکن شده اند. یکی نهاد انتخابات است که از اول در کشور ما مظهر جمع کردن آحاد جامعه حول محور هدف مشترک بوده است.

 نهاد انتخابات دچار آسیب شده و دارد یک مسیر اختلافی پیش می رود

عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: من خواهش می کنم آسیب شناسی کنید که چرا منشور روحانیت، منشور برادری و دیگر منشورهای امام جنبه عملی پیدا نکرده، موانع کار چیست و الزامات تحقق کدام است؟ به نظر من نهاد انتخابات می تواند تجمیع کننده همه مردم در یک مسابقه دوستانه إلی الخیر باشد. عین مسابقه چند تیم ورزشی که نهایتا در لیگ برتر یک تیم برنده می شود و قرار نیست همه برنده شوند. ولی نهاد انتخابات دچار آسیبی شده و از ابتدا دارد یک مسیر اختلافی پیش می رود.

وی تأکید کرد: من به عنوان یک طلبه خیلی احساس خطر می کنم که هرچه جلو می رویم اثربخشی و وحدت آفرینی این نهاد کم می شود و حتی اختلاف افکنی ایجاد می شود. همین مسأله در دیگر موضوعات هم هست. باید برای این قضیه فکری کرد که چرا این جور شده است. اگر آسیب ها را شناسایی کنیم، ممکن است بعضی ها به قوانین و مقررات، شیوه ها و رفتارها برگردد. احزاب، گروه ها و نهادهایی هستند که اساسا فلسفه وجودشان جمع کردن تکثرها و سازمان دهی اجتماعی است، اینها همه عوامل تفرقه شده اند.

حذف امام به معنای حذف کل انقلاب است

حذف و تضعیف امام و فراموشی پیام امام، حذف دیگران را هم در پی خواهد داشت

انصاری یادآور شد: متأسفانه هیچ وقت بعد از انتخابات هم دنبال جمع کردن آنچه در انتخابات اتفاق افتاده نبودیم و بلکه دامن زدن به همان چیزهایی که دستاورد نادرست بوده است. با این روند واقعا من برای آینده کشور نگران هستم. به خصوص نسل ما مجمع روحانیون مبارز و جامعه روحانیت مبارز که قبل از انقلاب همه زیر یک سقف به حول محور اندیشه امام کار می کردند. کار ما به اینجا رسید که اختلافات شد و امام وساطت کردند و منشور برادری نوشتند. اما امروز یک عده فعالیت سیاسی را کنار گذاشته اند و عده ای که هنوز به کشور، انقلاب و مسائل سیاسی تعهد دارند، حتی یک روز هم کار مشترک با هم نکرده اند  و یک ساعت هم زیر یک سقف نبوده اند. برداشتشان از یکدیگر برداشتی است که رسانه ها تصویر کرده اند.

وی افزود: اسلام و کفر کردن جزئیات امور، انقلابی و غیر انقلابی کردن، آمریکایی و غیر آمریکایی کردن و چیزهایی از این دست را شاهد هستیم در حالی که واقعیت این نیست و اگر هم جاهایی باشد باید اینها را حل و نزدیک کرد. امام صادق(ع) می فرماید از بیت المال برای ایجاد وحدت خرج کنید. ما از بیت المال خرج ها می کنیم و صدها هزار رسانه، سایت، گروه و تشکیلات برای ایجاد تفرقه و دشمنی به وجود می آوریم. فضا گفت و گوی برادرانه نیست و الفاظ برادرانه نیست. صرف یک مسأله ای دیگری را متهم می کنیم.

عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: مثلا در موضوع فنی، حقوقی و دیپلماتیک به نام FATF به عرصه اقتصاد و سیاست کشور آمده و مثل صدها موضوع دیگری که باید با تدبیر و توجه به منافع ملی حل شود. بالأخره سندی است که مجلس تصویب و شورای نگهبان تأیید کرد و مجمع ایرادی گرفت و در مجمع معطل شد و به نتیجه نرسید. رئیس جمهور وقت خدمت مقام معظم رهبری نامه نوشتند که اگر نپیوندیم این ضررها را دارد. رهبری به مجمع ارجاع فرمودند و گفتند من راجع به این مسأله به نظر مثبت یا منفی نرسیده ام و اگر رسیده بودم خودم اعلام می کردم.

وی ادامه داد: رهبر انقلاب با همه اشرافی که بر مسائل دارند فرموده اند من به جمع بندی نرسیده ام و در مجمع بحث کنید و به هر نتیجه ای رسیدید همان را اعلام کنید. ولی شما می بینید مسأله اسلام و کفر شده است. یعنی وقتی ما فردا بحث FATF داریم 100 تا 200 تا پیامک به تمام اعضای مجمع می رسد که می گوید به خون شهدا خیانت نکنید؛ بعضی ها هم تهدید می کنند که مثلا ممکن است در خیابان حساب شما را برسیم. من یک مثال کوچک گفتم و از این چیزها فراوان داریم.

انصاری تأکید کرد: واقعا باید آسیب شناسی و راهکار بیرون آمدن از این وضعیت را پیدا کنیم. چیزی که امام به شدت از آن نگران بودند و بارها در وصیتنامه، پیام ها و سخنرانی های ایشان آمده این است که نگران بودند نظامی که بعد از قرن ها به نام اسلام و روحانیت تشکیل شده به ناکارآمدی و ناتوانی در اداره جامعه و تأمین رفاه مادی و سعادت معنوی مردم متهم شود؛ و الگویی که می توانست الهام بخش شود تبدیل به ضدش شود.

وی یادآور شد: تبلیغات سوء علیه ما برای ارائه چنین تصویری إلی ماشاءالله هست ولی الحق و الانصاف امروز در اداره یک جامعه پویا و در سطح بالای فکری، فرهنگی، برادری، تحمل، اقتصاد توانمند، بنیه قوی در مواجهه با دیگران خیلی اشکال داریم. شب و روز با آمار و ارقام سر و کار داریم و مشکلات مردم را می دانیم. من احساس می کنم حفظ زحمت امام و شهدا در دستان من و شما است.

سخنگوی مجمع روحانیون مبارز افزود: ما در شرایط خاصی هستیم و برای برون رفت از این شرایط خاص راه دیگری جز بازگشت به مکتب تربیتی، فکری، سیاسی و مدیریتی امام وجود ندارد. حذف امام به معنای حذف کل انقلاب است. وقتی ما از امام صحبت می کنیم، ولایت فقیه، نظام جمهوری اسلامی و ادامه راه امام و رهبری است. همچنان که با حذف رسول الله از اسلام، امامت به تبع او خواهد رفت، در قضیه انقلاب اسلامی هم حضرت امام در چنین جایگاهی قرار دارند که حذف و تضعیف امام و فراموشی پیام امام، حذف دیگران را هم در پی خواهد داشت.