محمود صادقی: انقلاب زن را از پستوی خانه ها به عرصه جامعه آورد/ الهه کولایی: جهانی شدن مشکلات گوناگونی برای زنان به همراه آورده است/ سلحشوری: زنان عاملان توسعه پایدار هستند و باید مورد توجه دولت ها قرار گیرند

به مناسبت روز جهانی زن نشست مجازی «جایگاه و حقوق زن ایرانی در مقیاس جهانی؛ بایدها و نبایدها» توسط انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه ها برگزار شد.

به گزارش خبرنگار جماران، الهه کولایی در این نشست گفت: در طول 50 سال این تصور وجود داشت که با قرار دادن روز زن و تمرکز جهانی برای رفع تبعیض از زنان برای رفع خشونت علیه زنان در سطح جهان، جامعه جهانی می تواند شرایط بهتری را برای زنان سراسر جهان به وجود بیاورد. به دلیل ناهنجاری ها، آسیب ها و دشواری های گوناگونی که متوجه زنان در سراسر بوده است. از دهه 70 این تلاش ها گسترش پیدا کرد، نشست های بین المللی، صدور قطعنامه ها و تمرکز بر برنامه های گوناگون برای اینکه دولت های عضو سازمان ملل به موضوع زنان نگاه ویژه داشته باشند.

 زنان در برپایی انقلاب اسلامی نقش بسیار تأثیرگذاری داشته اند

عضو هیأت علمی دانشگاه تهران با اشاره به عزم جهانی برای حل مشکل زنان، افزود: متأسفانه آنچه اتفاق افتاده این است که در روندهای جهانی امروز شاهد هستیم که بسیاری از این برنامه ها و سیاست ها ناموفق باقی مانده و امروز که با همه گیری کرونا هم روبرو شده ایم، بحران های ناشی از کرونا هم این دشواری ها را شدت بخشیده است. یعنی در پایان قرن بیستم از یک طرف آثار جهانی شدن ضمن اینکه فرصت های زیادی را به وجود آورد، ولی در مورد زنان به ویژه در منطقه غرب آسیا و خاورمیانه مشکلات گوناگونی را هم با خودش به همراه آورده است.

وی تصریح کرد: آنچه که در قالب طالبان در افغانستان و یا آنجه در قالب خلافت اسلامی در عراق و سوریه اتفاق افتاد و یا آنچه در روند فعالیت های جهانی در حوزه قاچاق انسان در حال شکل گیری است، در واقع بیشتر زنان و کودکان قربانیان آن هستند. ما می دانیم یکی از بزرگترین گردش های مالی در جهان بعد از سلاح و مواد مخدر به این حوزه مربوط می شود و متأسفانه تلاش های دموکراتیک سازی در مناطق غرب آسیا و شمال آفریقا به جای اینکه به بهبود شرایط زنان کمک کند شاهد هستیم در پرتو این نوع تلاش ها آسیب پذیری زنان شدت بیشتری پیدا می کند.

شاهد هستیم که آسیب ها و خشونت بیشتری متوجه زنان می شود

کولایی ادامه داد: با اینکه زنان در این فرآیندها بسیار نقش بازی می کنند و در واقع حضور تأثیرگذاری در برخی از این روندها دارند، متأسفانه به دلیل بحران های اقتصادی، اجتماعی و حتی سیاسی که ایجاد می شود، ما شاهد هستیم که آسیب ها و خشونت بیشتری متوجه زنان می شود. متأسفانه در منطقه ای که سال ها نظام پدرسالار و مردسالار را تجربه کرده این فشارها شدت بیشتری پیدا می کند. با کمال تأسف بیشتر این روندها را در کشورهای اسلامی می بینیم.

وی اظهار داشت: 40 سال پیش در ایران انقلاب اسلامی را تجربه می کنیم و شعارها، آرزوها و برنامه هایی مطرح می شود که فاصله بسیار زیادی با این آمال و آرزوها در کشور ما هم دیده می شود. تصویرهایی که از زن مطلوب در آرمان های انقلاب اسلامی داده می شود، به ویژه در سخنرانی های امام خمینی(س) در طول سال های متمادی، چقدر امروز واقعیت پیدا کرده و چه قدر در مقایسه با کشورهای منطقه توانسته ایم این ظرفیت ها را مورد بهره برداری قرار بدهیم و جامعه از تلاش و سخت کوشی زنان ایرانی بهره مند شود؟

عضو هیأت علمی دانشگاه تهران با اشاره به نقش زنان در دفاع مقدس، گفت: در طول تمام سال های گذشته این گروه ها مغفول مانده اند و دیده نشدند و اگر تقدیر و تمجیدی هم صورت گرفته بیشتر به نقش های خانگی و پشت جبهه زنان تعلق داشته است. یعنی ما با مقاومتی از طرف جامعه سنتی روبرو می شویم که حتی اسطوره هایی که تاریخ آنها را ثبت کرده را هم خیلی به آنها نپرداخته ایم و حتی در روایت های جنگ هم خیلی آثارش را نمی بینیم. این مثال را گفتیم که ببینیم مظلومیت و انزوای زنان در جامعه ما تا چه میزان است.

وی با بیان اینکه زنان در برپایی انقلاب اسلامی نقش بسیار تأثیرگذاری داشته اند، افزود: نقش آفرینی های زنان در مقاطع مختلف چه طور بازخوانی، تکریم، الگوسازی و هنجارسازی شده و چه قدر ترویج شده است؟ در این زمینه ها بسیار غفلت وجود دارد. علتش همان شرایط عمومی است که در منطقه غرب آسیا و خاورمیانه وجود دارد و نظام های مردسالاری که قرن ها در این منطقه حاکم بوده و رابطه عمودی حکومت در این مناطق وجود داشته و در چنین چهارچوبی زنان به حوزه خصوصی تعلق داشته اند.

کولایی ادامه داد: برخی از کشورهایی مثل عربستان به دلیل برنامه ریزی دولت ها برای تغییر در موقعیت زنان و نقش اقتصادی، اجتماعی و حتی سیاسی زنان، به خصوص در دو دهه اخیر آمارها در مسیر ارتقاء قرار می گیرد؛ و بر اثر اراده سیاسی و برنامه ریزی دولتی و حکومتی و پذیرش به کار گیری زنان در عرصه های گوناگون اجتماعی، و البته اقتصاد و سیاست، شاهد هستیم روندهایی در حوزه سیاست و اقتصاد این کشورها در حال شکل گیری است که متأسفانه کشور ما را در مقایسه با کشورهای منطقه هم در شرایط نامطلوبی قرار داده است.

وی تأکید کرد: با اینکه جامعه ایرانی بسیار پر تلاش تر و پر تکاپو تر از کشورهای منطقه است و این پویایی ها و تلاش ها با این کشورها قابل مقایسه نیست، ولی ما شاهد سطح نازلی از حضور زنان در سیاست و اقتصاد هستیم و بحران های اجتماعی ناشی از کرونا باعث شده که این امر تشدید شود.

زنان باید مورد توجه دولت ها قرار بگیرند

به گزارش خبرنگار جماران، پروانه سلحشوری نیز در این نشست مجازی گفت: در سطح جهانی چهار شاخص آموزش، بهداشت و سلامت، برابری اقتصادی و برابری سیاسی مورد ارزیابی قرار می گیرد. در سطح آموزشی و بهداشتی جوامع مختلف تقریبا نزدیک به هم هستند اما وقتی به شاخص های سیاسی و اقتصادی می رسیم، متأسفانه شاهد هستیم که کشورها تفاوت های چشمگیری با هم پیدا می کنند.

نماینده مردم تهران در مجلس دهم تصریح کرد: متأسفانه بحث سیاست باعث می شود که کشور ما در کشورهای جهان جایگاه خوبی نداشته باشد. متأسفانه در امر سیاسی زنان ما رتبه بسیار پایینی کسب می کنند و حوزه اقتصادی همین طور است. در بین 153 کشور دنیا کشورهایی از ما عقب تر هستند که تقریبا همه درگیر جنگ هستند. یعنی پاکستان، سوریهو عراق جزو کشورهایی هستند که امنیت در آن کشورها برقرار نیست.

وی ادامه داد: موقعی که ما مجلس بودیم عربستان و چاد از ما وضعیت بدتری داشتند و الآن می بینیم که حتی آن کشورها از ما وضعیت بهتری دارند. خود من یک زمانی در مظان اتهام دوستان اصولگرا قرار گرفته بودم که می گفتند چرا شما گفته اید وضعیت زنان کشور ما یک روزی بدتر از عربستان می شودو الآن داریم آن را به عینه می بینیم. حتی در بین کشورهای خاورمیانه ما جزو کشورهای آخر هستیم.

سلحشوری اظهار داشت: از نظر فعالیت سیاسی و اقتصادی ما از تبعیض بسیار زیادی رنج می بریم. ما از بین 153 کشور دنیا دارای رتبه 148 هستیم. در منقطه خودمان هم کشورهای امارات، ترکیه و قطر هم وضعیت بهتری نسبت به ما دارند ولی باز هم نسبت به شاخص های جهانی ضعف دارند. رتبه امارات 120، ترکیه 130، قطر 135 و عربستان 146 است. نشان می دهد که کلا کشورهای خاورمیانه وضعیت مطلوبی ندارند و بدترین وضعیت را در شاخص های برابری جنسیتی به دست می آورند. برای زنان کشور ما خیلی سخت است که متأسفانه چنین رتبه ای را حاصل کرده اند.

وی افزود: چرایی این موضوع یک نگاه دقیق و تحقیق مبسوط نیاز دارد. روندی که زنان ایران طی کرده اند، علی رغم کسب تحصیلات و برخورداری از آموزش، چرا فاصله بسیار زیاد با بین این برخورداری ها و وضعیت اقتصادی و سیاسی آنها وجود دارد؟ به نظر می رسد تجارب زیسته ما را به سمت و سویی سوق بدهد که بتوانیم به نتیجه گیری برسیم. زنان چون حاملان و عاملان توسعه پایدار حساب می شوند، به عنوان گروه های آسیب پذیری که باید مورد توجه بیشتر قرار بگیرند و دولت ها در آن رابطه بخواهند اقداماتی را صورت بدهند، در نظر گرفته می شوند.

نماینده مردم تهران در مجلس دهم تأکید کرد: زنان باید مورد توجه دولت ها قرار بگیرند و قرائت های رسمی باید در راستای بهبود وضعیت زنان باشد. متأسفانه ساختار حاکمیت دوگانه ای که در کشور ما جریان دارد و نهادهایی که در ظاهر قدرتمند نیستند ولی تأثیرگذاری آنها بسیار بیشتر از نهادهای قانونگذار و اجرایی کشور هست، باعث شده که این فاصله به وجود بیاید و قرائت های رسمی نه تنها تلاشی برای بهبود وضعیت زنان نکنند، بلکه به عنوان مانع جدی در بهبود وضعیت زنان گام بردارند.

زنان مطیع و مردان افسرده و ناتوان را در جامعه زیاد می بینیم

وی تصریح کرد: در جذب هیأت علمی تبعیض به صورت ملموس وجود دارد. ممکن است بعضی ها بگویند در دانشکده ما این طور نبوده است. ما در سطح کلان و کلی صحبت می کنیم و با توجه به آمارهایی که در دست ما هست. خود دوستان می دانند که حتی ممکن است تبعیض هایی در پذیرش رشته های خاص به وجود بیاید. از طرف دیگر تبلیغات رسمی به گونه ای است که زن مطلوب زن خانه دار است. به خصوص در حال حاضر زن با بچه تعریف می شود. ولی متأسفانه شرایط به گونه ای است که زنان مطیع و مردان افسرده و ناتوان را در جامعه زیاد می بینیم.

به گزارش خبرنگار جماران، محمود صادقی نیز در این نشست گفت: مبانی دینی ما کمترین محدودیت را برای مشارکت زنان دارد و ما مفتخر هستیم که اسلام محدودیت های مالی که بسیاری از نظام های حقوقی علیه زن، به ویژه زنی که ازدواج می کند، اعمال می کرد از همان بدو ظهور اسلام این محدودیت ها وجود نداشته و قرآن کریم بر حق مالکیت زن به صراحت تصریح می کند.

دبیرکل انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه ها با اشاره به نگاه قانون اساسی به زن، افزود: یکی از عنوان های مقدمه قانون اساسی «زن در قانون اساسی» است که بسیار نگاه مترقی هست. یعنی ضمن اینکه دنبال این است که زن از حالت شیء بودن که در اختیار اشاعه مصرف زدگی و استثمار است خارج شود و ضمن بازیافتن وظیفه خطیر و پرارج مادری، به این اکتفا نمی کند و می گویند پیشاهنگ و همرزم مردان در میدان های فعال حیات می باشد.

وی یادآور شد: از دهه 40 که امام انقلاب را شروع کرد تحولاتی اتفاق افتاد و یک نگاه تکاملی در رهبری نهضت نسبت به حوزه های مختلف، از جمله زنان، اتفاق افتاد. ما یادمان نمی رود که در میان قشر مذهبی مقاومت های زیادی برای حضور زن در انقلاب می شد ولی انقلاب زن را از پستوی خانه ها به عرصه جامعه آورد و خوشبختانه پیشرفت های زیادی هم شد.

تعداد زنان سرپرست خانوار افزایش پیدا کرده است

صادقی در خصوص بهبود نسبت عدالت جنسیتی گفت: سال 56 سهم دانش آموزان دختر در کل دانش آموزان 38.3 درصد بوده که این آمار در سال 96 به 49.3 درصد ارتقاء پیدا کرده است. در دانشگاه ها نیز این آمار بسیار چشمگیر است و در کل آموزش عالی این ارتقاء صورت گرفته و در حوزه نسبت جنسیتی هم خیلی خاص است. اما متناسب با رشد شاخص ها در حوزه آموزش، متأسفانه در حوزه اشتغال رشد نکرده ایم و الآن با بیکاری گسترده زنان مواجه هستیم و نرخ مشارکت زنان در حوزه اقتصاد وضع نابسمانی دارد.

وی تصری کرد: با وجود اینکه تعداد زنان سرپرست خانوار افزایش هم پیدا کرده که در اثر نابسمانی های ناشی از طلاق و جدایی بوده است، اما به هر حال فرصت های شغلی برای زنان خیلی کم است و در حوزه سیاسی هم نباید فراموش کنیم که با یک نگاه سنتی روبرو بوده ایم که اساسا هیچ گونه سهمی را برای زنان در عرصه سیاسی قائل نیست. قالب های سنتی شکسته شد و در اولین مجلس خبرگان قانون اساسی به طور نمادین یک زن حضور داشت و در ادوار مختلف مجلس هم زنان حضور داشته اند ولی حتما نیازمند توجه ویژه هستیم برای اینکه این نسبت ارتقاء پیدا کند.

نماینده مردم تهران در مجلس دهم اظهار داشت: ما در مجلس شاهد بودیم که آقای روحانی برای عمل به وعده هایش تلاش کرد ولی محدودیت ها و پیام هایی که از قم برای ایشان آمد و همچنین شاید سایر مناسبات قدرت مؤثر بود ولی تلاش کردند که حداقل در سطوح معاونت های رئیس جمهوری و معاونت های وزیران، حتی وزارت نفت رشد خوبی داشته ایم. باید اینها را هم ببینیم و اگر جنبه های مثبت را نبینیم در جنبه های انتقادی هم نمی توانیم رشد کنیم.

ارتقاء جایگاه زنان یک راه طولانی است

وی با تأکید بر اینکه نقش زنان در ارتقاء جایگاه خودشان خیلی مهم است، افزود: ما در مجلس دهم فراکسیونی به نام «فراکسیون زنان» داشتیم ولی در بین خود خانم ها رقابت ناپسندی وجود داشت که حتی باعث شد فراکسیون رقیبی به نام «زن و خانواده» را خود خانم ها در مقابل فراکسیون زنان ایجاد کردند. این واقعیتی است که وجود دارد و نقدها هرچه درونی تر شود و تشکل ها و احزاب اینها را بازتر کنیم و به خصوص خود زن ها در رقابت ها همدیگر هم سعی کنند هم افزایی داشته باشند و رویکرد حذفی نسبت به هم نداشته باشند.

صادقی اظهار داشت: همسایگان ما در منطقه علی رغم اینکه از لحاظ سنتی و فرهنگی بسیار عقب مانده تر از ما بودند اما می بینیم که شتاب خوبی دارند. مثلا کشوری مثل کویت رشد خوبی دارد و عربستان هم تلاش کرده به صورت صوری و نمایشی در جایی که هنوز اساسا دموکراسی پارلمانی شکل نگرفته در حوزه آموزش و آموزش عالی رشدهایی داشته است. یعنی دنیا متوقف نیست و همه در حال حرکت هستند و باید با آمارهای جهانی برخورد واقع گرایانه ای داشته باشیم.

وی ادامه داد: من قبول دارم که تفاوت های فرهنگی هست، بعضا هم آمارسازی های غلط دیده می شود و جنبه های مثبت دیده نمی شود. اما واقعیت این است که دنیا در حال رشد است. البته صرف رقابت با دنیا نگاه درستی نیست ولی ما باید به حقیقتی که وجود دارد هم توجه کنیم. مثلا در بحث کرونا جایی که مدیریت با زنان بوده خیلی موفق نشان داده اند. مثلا نخست وزیر نیوزلند بهترین عملکرد را در موضوع مدیریت کرونا و سلامت داشته است.

دبیرکل انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه ها تأکید کرد: ارتقاء جایگاه زنان یک راه طولانی است. در کشورهای مدعی دموکراسی مثل ایالات متحده هم هنوز موفق نشده اند رئیس جمهور زن داشته باشند و کابینه فعلی تلاش کرد  به صورت نمادین تعداد زیادی از زنان را در سطوح وزارتی و مدیریتی به کار بگیرد. امیدوار هستیم با تکاپویی که وجود دارد و ارتقاء این تکاپوها و هم افزایی این رشد اتفاق ببیفتد.