پایگاه خبری جماران: نشست های صحیفه خوانی در پایگاه خبری جماران به مسئولین و شخصیت‌های فرهنگی ـ سیاسی اختصاص دارد که نام آنها در صحیفه‌ی امام آمده است و نقطه آغاز هر نشست، بررسی متنی از صحیفه است که نام فرد در آن ذکر شده است؛ گرچه دیگر خاطرات این شخصیت‌ها از امام خمینی نیز در این نشست‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد. از صحیفه خوانی هایی که تاکنون انجام شده می توان به گفت و گو با حضرات آیات و حجج اسلام یوسف صانعی، مرحوم هاشمی رفسنجانی، موسوی بجنوردی، محتشمی پور، منتجب نیا و آقایان غفوری فرد، بشارتی، اکرمی و مرحوم دوزدوزانی اشاره کرد.
حجت الاسلام والمسلمین علی اکبر ناطق نوری پس پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی به عنوان نماینده روحانیت در جهاد سازندگی از سوی حضرت امام خمینی منصوب شد و تصدی وزارت کشور در دولت میرحسین موسوی، نمایندگی و ریاست مجلس شورای اسلامی در ادوار مختلف را در کارنامه خود دارد که به همین علت در موارد متعددی نام ایشان در صحیفه امام ثبت شده است.
با حجت الاسلام والمسلمین علی اکبر ناطق نوری به مناسبت پاسخ محبت آمیز حضرت امام به نامه وی در 28 شهریور 1367 به گفت و گو پرداختیم که خلاصه ای از آن عبارت است از:
- امام هیچ تفاوتی بین گروه ها و جناح ها نمی گذاشت.
-ایشان بر عدم تحمیل رأی به نمایندگان تأکید می نماید.
- امام قائل بود که اگر گروه ها نگاه های مختلف هم داشته باشند نه تنها ضرر ندارد بلکه مفید هم هست.
- امام واقعا به مجلس بهای بسیاری می داد.
- در حکمی که امام به فقهای شورای نگهبان داده است این موضوع هست که کمال بی نظری ، عدم جهت گیری خاص و تقوای الهی را در نظر بگیرد؛ به خاطر اهمیت مجلس.
- اتفاقا شیوه برخورد و تعامل آقای خامنه ای -به عنوان رئیس جمهور -با امام، نشان گر آزاداندیشی امام است؛ اینکه رئیس جمهور به خودش اجازه می دهد علی رغم نظر رهبری به نظر خودش عمل کند.
- مسأله مولوی و ارشادی که من جز طرفدارانش بودم و الان هم هستم، امام آن را آموزش داد.
- امام این فرصت را می دهد که رئیس جمهور صریحا در مشهد و در تهران در سخنرانی اش اعلام کند که من نظرم آقای موسوی نیست و حجتی برای معرفی ایشان به عنوان نخست وزیر ندارم .
- ایشان فرمود که من به عنوان یک شهروند اعلام می کنم غیر از مهندس موسوی هر کس باشد خیانت به اسلام است.
جلسه اول صحیفه خوانی جماران با جناب ناطق نوری در اواخر شهریور ماه برگزار شد که مشروح آن در پی می آید:
آقای ناطق نوری! جنابعالی 24 شهریور ماه 1367 مکاتبه ای با حضرت امام داشته اید که امام در 28 شهریورماه پاسخی محبت آمیز به آن داده اند. امروز به بهانه سالروز این نامه با شما گفت و گو می کنیم. این نامه در خصوص رأی به وزارت کشور آقای محتشمی پور در آن مقطع بوده است.
در ابتدا متن پرسش شما و پاسخ امام در پی می آید:
[بسمه تعالی. محضر مقدس رهبر عظیم الشأن انقلاب، حضرت امام ـ مدظله العالی
باتقدیم سلام و آرزوی طول عمر برای آن وجود مبارک، احتراماً معروض می دارد، همان طوری که مستحضر هستید در رابطه با رأی اعتماد به اعضای محترم دولت از حضرتعالی راجع به حجت الاسلام جناب آقای محتشمی، وزیر محترم کشور سؤالی شد که پاسخ آن، روز رأی گیری بین نمایندگان پخش و از تریبون مجلس خوانده شد و ایشان مجدداً به عنوان وزیر کشور انتخاب شدند لکن بعضی در سطح مجلس حتی از تریبون مجلس چنین منعکس نمودند: کسانی که به آقای محتشمی رأی مثبت ندادند مخالفت با فرمان شما کردند. چنانچه مصلحت بدانید بیان فرمایید آیا نظر مبارک رأی مثبت دادن به ایشان بود؟ و کسانی که رأی ندادند خدای ناکرده خلاف فرمان حضرتعالی که قهراً خلاف شرع هم هست عمل نمودند یا خیر؟
بسمه تعالی
جناب حجت الاسلام آقای ناطق نوری ـ دامت افاضاته
با سلام، در جمهوری اسلامی جز در مواردی نادر که اسلام و حیثیت نظام در خطر باشد، آن هم با تشخیص موضوع از طرف کارشناسان دانا، هیچ کس نمی تواند رأی خود را بر دیگری تحمیل کند ؛ و خدا آن روز را هم نیاورد. من تمام سعی خود را می نمایم که با نسبت مطلبی به من، کسی مظلوم نگردد. من شما را هم فردی متدین، متعهد، مبارز و دارای هوش سیاسی می دانم. برای من شما و آقای محتشمی فرقی ندارد. من هر دوی شما و همین طور همۀ دست اندرکاران صدیق نظام و تمامی افرادی که چون شما قلبشان برای اسلام و ایران می تپد را فرزندان اسلام و انقلاب می دانم. همه باید سعی کنیم تا روح وحدت و پاکی را بر محیط کارمان حاکم گردانیم، تا بتوانیم تمامی قدرتها و ابرقدرتها را به زانو درآوریم. باید تلاش کنیم زهد و قدس اسلام ناب محمدی را از زنگارهای تقدس مآبی و تحجرگرایی اسلام امریکایی جدا کرده و به مردم مستضعفمان نشان دهیم. ما اگر توانستیم نظامی بر پایه های نه شرقی نه غربی واقعی و اسلام پاک منزه از ریا و خدعه و فریب را معرفی نماییم، انقلاب پیروز شده است. توفیق جنابعالی رااز خداوند متعال خواستارم. والسلام علیکم و رحمة الله .
در این نامه فرازهای مهمی در خصوص نگاه حضرت امام به اهمیت و جایگاه رای دادن و رای گیری وجود دارد مانند آن که « در جمهوری اسلامی ... هیچ کس نمی تواند رأی خود را بر دیگری تحمیل کند ؛ و خدا آن روز را هم نیاورد.» و همین طور نگاه رهبر کبیر انقلاب اسلامی به جریان های فعال آن دوران وجود دارد که نشان می دهد کاملا برابر به آنها می نگریستند. کما این که در آن نوشته اند من به همه کسانی که در این چهارچوب قرار می گیرند علاقه دارم.
در خصوص حضرتعالی عنوان می کنند که شما را دارای هوش سیاسی می دانم»؛ و این برای ما خیلی مهم است. چرا که امام عناوین اشخاص را سخت گیرانه بیان می کردند و این طور نبود که برای این که صرفا دل کسی را خوش کنند، تعبیر را به کار ببرند.
گفت و گو را از اینجا شروع می کنیم؛ قبل از این که وارد اصل این موضوع شویم سوالی که پیش می آید این است که با توجه به این که ایشان رهبر انقلاب و جمهوری اسلامی با آن جایگاه و محبوبیت بودند، اصل نگارش چنین نامه و طرح سوال بسیار جالب است. شاید اینگونه به نظر برسد که وقتی فردی مثل امام در جامعه حضور دارد و احساس می شود نظر ایشان به موضوعی مثبت یا منفی است، دیگر چه جای شبهه و سوال؟! می خواهم بدانم چرا این نامه نوشته شد؟ انگیزه نوشتن آن چه بود؟ چه فضایی بین شما و امام وجود داشت که این امکان را فراهم می کرد که چنین نامه ای را بنویسید؟
بسم الله الرحمن الرحیم
با تشکر از شما و دوستان که تشریف آوردید و با طلب علو درجات برای امام از خداوند تبارک و تعالی و همه شهداء.
وقتی دوران وزارت کشور من به اتمام رسید، در انتخابات میان دوره ای مجددا به مجلس رفتم و بحث رأی اعتماد به آقای محتشمی مطرح بود، در میان دوستان -که الان در جناح بندی ها اصلاح طلب و اصول گرا می گویند و آن روز به چپ و راست معروف بودند- عده ای موافق و عده ای مخالف بودند.
شایعه ای در مجلس شنیده می شد که نظر امام این است که به آقای محتشمی رأی داده شود. طبیعتا این امر دو ضرر داشت، یکی این که سطح امام رحمت الله علیه را پایین می آورد تا حدی که امام در مسائل ریز دخالت کند و بگوید به چه کسی رأی بدهید و به چه کسی رای ندهید؛ دیگر اینکه مجلس از اعتبار می افتاد .اگر رهبری نظام بگوید به چه کسی رای دهید ، همه مکلفیم که اطاعت کنیم و این دیگر رأی نیست. به این صورت هم دموکراسی، امام و مجلس زیر سوال می رفت. من دیدم چنین نسبتی را به امام و انقلاب و مجلس دادن جفاست؛ در حالی که امام اصلا در این مسائل ریز وارد نمی شد.
به ذهنم رسید که بهترین راه این است که به نوعی موضوع را به گوش امام برسانم. چه طور به گوش ایشان برسانم که در عین حال بتواند پاسخی داشته باشد که همه را از این اتهام دور کند؟! دیدم بهترین راه این است که نامه ای بنویسم.
بالاخره آن نامه را من نوشتم و ایشان هم با بزرگواری جواب دادند. بر اساس پاسخ در می یابیم که ایشان هیچ تفاوتی بین گروه ها و جناح ها نمی گذارد. اولا فرمودند هردو شما(من و آقای محتشمی) انقلابی و دارای هوش سیاسی هستید و ثانیا بر عدم تحمیل رأی به نمایندگان تأکید می نماید.
اثر نامه در مجلس چه طور بود؟ همان زمان رسانه ای یا علنی شد؟
من به دوستان گفتم و همه در جریان قرار گرفتند؛ اما برای انتشار به رسانه ها ندادیم و مصاحبه ای در مورد آن انجام نشد.
واقعا می خواستم خودم و دوستانم تکلیفمان را بدانیم. در مجلس عنوان می کردند نظر امام این است و من می گفتم نظر امام این نیست و کسی حق ندارد رأی و نظر خودش را تحمیل کند
آن دوستان که قبل از آن نظر خودشان را تحمیل می کردند، بعد از این نامه چه واکنشی نشان دادند؟
دیگر بحث خاصی نداشتند و من هم دیگر تعقیب نکردم .
نکته ای که من در سوالم روی آن خیلی تاکید دارم، نوع رابطه است؛ امام چهره ای خیلی کاریزماتیک، محبوب و کسی که کل ملت را پشت سرش داشت و حتی اشاره او می توانست مردم را بسیج کند؛ حتی اگر مقصود خود را مستقیما به زبان نیاورد! و اینگونه خیلی از کسانی را که مخالف ایشان هستند سر جایشان بنشاند. اما می بینیم در این قضیه این طور نبوده و به راحتی سوال می شود و ایشان پاسخ بی طرفانه می دهند. سه سال قبل از این قضیه، داستان 99 نفر بوده است که 99 نفر مخالف نظر ارشادی صریح حضرت امام قرار می گیرند.
می خواهم تحلیل این رویکرد و رفتار امام در رهبری را از زبان شما بشنوم که چرا با وجود این وزانت به قول شما اصلاً وارد جزئیات نمی شدند و در این نامه هم تاکید دارند که هیچ کس نمی تواند نظر خود را بر دیگری تحمیل کند.
ببینید روش امام رحمت الله علیه در همه دوره رهبری شان این طور است؛ مگر جایی که احساس کند اصل نظام و یا حاکمیت به خطر می افتد.
مثلا چه؟
عرض می کنم، ایشان معمولا دخالت در جناح بندی ها نمی کرد و قائل بود که اگر گروه ها نگاه های مختلف هم داشته باشند نه تنها ضرر ندارد بلکه مفید هم هست؛ به همین دلیل هم وقتی مجمع روحانیون از جامعه روحانیت جدا می شوند تا بتوانند جوانان بیشتری را جلب و جذب کنند، امام موافقت و تائید می کند و بعدا هم هر دو گروه را به طور یکسان با آغوش باز می پذیرد و تا زمانی که در قید حیات بودند در این موضوع یکنواخت و یکسان عمل کردند و قائل بودند که تضارب افکار و اندیشه ها می تواند عامل رشد جامعه باشد؛ این نگاه ایشان بود.
بنابراین، آن جاهایی که کلیت نظام و یا منافع ملی به خطر نمی افتاد ایشان دخالت نمی کرد، اما آن جاهایی که احساس خطر می کرد وارد می شد؛ البته شاید دیگران تشخیص نمی دادند خط قرمز است اما ایشان تشخیص می داد و وارد می شد.
مثلا در برهه ای از جنگ، عده ای در جبهه و پشت جبهه - بعضی از فرماندهان - علیه آقای محسن رضایی به عنوان فرمانده سپاه موضع گرفتند. در پادگاه ولیعصر(عج) شعار می دادند «خمینی بت شکن/ بت جدید رو بشکن»؛ مرادشان فرمانده سپاه بود. خب! این شعار در شرایط جنگ و اختلاف های در جبهه می توانست خیلی به ما آسیب بزند و لذا این جا امام وارد می شود و حتی بعد به آیت الله خامنه ای پیغام می دهد که به فلانی بگویید (یکی از نمایندگان دور اول مجلس) سرجایش بنشیند و الّا من یک جمله خواهم گفت!
شما می دانید که این عبارت «و الّا یک جمله...» امام تا آخر عمر مبارک ایشان یکبار هم اتفاق نیفتاد، اما همین عبارت همه چیز را حل می کرد.
اینجا بحث جنگ و فرماندهی است و تشتت نیروها می تواند به کشور آسیب بزند؛ لذا امام وارد می شود و جلوی آن را می گیرد.
یکبار هم در مجلس 8 نفر در همان قصه معروف به «این تذهبون...» وارد شدند. خب! از یک طرف بالاخره یک نماینده حق دارد از وزیر خارجه سوال کند و آنها آمدند از وزیر خارجه راجع به قضیه مک فارلین سوال کردند اما چون موضوع مهم بود و منافع ملی کشور در کار بود، ایشان جواب محکمی داد و گفت که صدای شما از رادیو اسرائیل بدتر است. (ر.ک: صحیفه امام، ج20، صص161، 162)
خب! این جا امام برخورد می کند، زیرا احساس می کند که منافع ملی مطرح است و خط قرمز است که البته آن بندگان خدا هم نظر امام را نمی دانستند.
عده ای از آن افراد از دنیا رفتند و بعضی از آن ها هنوز هستند؛ یکی از این ها در مجلس بعدی کاندیدا شد و رای آورد در مجلس به اعتبارنامه اش اشکال کردند که تو مشمول آیه شریفه «این تذهبون» هستی و صلاحیت نداری. ایشان خیلی خوب دفاع کرد و گفت که ما طبق قانون اساسی وظیفه داشتیم سوال کنیم و سوال کردیم. ما که نمی دانستیم نظر امام چیست؛ که اگر می دانستیم حتما سوال نمی کردیم و بنابراین ما خلاف شرع و خلاف نظر امام انجام نداده ایم و بعدا هم که ایشان نظرشان را فرمود، ما کنار کشیدیم.
این اتفاق برای من هم افتاده است؛ در اوایل جنگ بنی صدر رئیس جمهور و جانشین فرمانده کل قوا بود. او در جبهه دستور عقب نشینی در محور هویزه داد، رزمندگان در محاصره قرار گرفتند. سید محمد حسین علم الهدی و دوستانش که همگی دانشجو بودند در آنجا به شهادت رسیدند.
من آن زمان در یک سخنرانی که در دانشگاه داشتم، به بنی صدر انتقاد کردم که چرا دستور عقب نشینی دادی و اگر دادی چرا به رزمندگان اطلاع ندادی که محاصره نشده و به شهادت نرسند. مضمون سخنرانی این بود.
اما امام تشخیص داد که او جانشین فرمانده کل قوا و رئیس جمهور است و در جبهه نباید تضعیف شود. البته مرحوم آقای منتظری هم به این موضوع اعتراض کرده بود. امام پس از این مواضع، سخنرانی کرده و فرمودند(نقل به مضمون)، آن هایی که در جنگ مسئولیت ندارند حواسشان جمع باشد دخالت نکنند و بعد خیلی لطیف گفته بودند «ناطق ها»؛ ناطق ها دو معنا دارد یکی معنایش این است که سخنران ها و در عین حال هم خواست که به من هم کنایه بزند.
می بینید که امام وقتی احساس می کند لازم است؛ وارد می شود. البته بعد از آن موضوعی پیش آمد که بدنیست برایتان بگویم. پس از این فرمایش امام در مسجدی سخنرانی داشتم وسط سخنرانی جوانی بلند شد و گفت آقای ناطق شما در یک سخنرانی به بنی صدر انتقاد کردید و امام پاسخ شما را آنگونه گفتند، بالاخره شما در خط امام هستید یا نیستید که امام این طور انتقاد کرده است؟! گفتم، احسنت خیلی سوال خوبی کردید بفرمایید بنشینید تا من جواب شما را بدهم.
خدا کمک کرد و گفتم پسرم! شما آیین نامه رانندگی را خوانده اید؟ گفت: بله. گفتم در آیین نامه رانندگی نوشته که از چراغ سبز باید عبور کرد و در مقابل چراغ قرمز باید ایستاد، حالا اگر پلیس در برابر چراغ سبز گفت بایستید حق تقدم با پلیس است یا با چراغ؟! گفت با پلیس. گفتم اگر پلیس گفت از چراغ قرمز عبور کنید حق تقدم با کیست؟ گفت، با پلیس. گفتم خیلی خوب! من نماینده ام و طبق قانون اساسی باید در مسائل وارد شوم. وقتی دیدم چراغ سبز است عبور کردم؛ بعد پلیس (که امام است) اعلام کرد که نه خیر! در این چراغ سبزتوقف کنید؛ ما هم گقتیم چشم از این به بعد توقف می کنیم.
ملت یک تکبیر گفتند و موضوع تمام شد.
نکته ای که وجود دارد این است که چون شما در دوره حضرت امام هم نمایندگی مردم در مجلس را تجربه کردید، مشهور است که می گویند آن زمان فضای انقلابی حاکم بود .در توصیف ، توجیه و تبیین ده سال اول انقلاب می گویند فضای انقلابی بود. ما دیروز مصاحبه ای در مورد بحث جنگ داشتیم. می گفتند که آن زمان مثلا صحبت از مذاکره ضدانقلابی گری تلقی می شد وقتی فضا این طور بود و نسبت به شخص امام هم به طریق اولی این فضا حاکم بود، دست نهاد مجلس در قانون گزاری، در نطق و سوال و استیضاح چه قدر باز بود؟ چون هم فضا انقلابی بود و هم جنگ بود.
خیلی باز بود. ببینید امام واقعا به مجلس بهای بسیاری می داد ، من از مجلس اول تا پنجم نماینده بودم فقط دو سال آخر دوره اول و دو سال اول مجلس دوم وزیر کشور شدم .
شما بعد از میان دوره ای یعنی بعد از 7 تیر به مجلس آمدید.
نه من بعد از دوران وزارت کشور به مجلس رفتم. حالا این را که گفتید جالب است ماجرائی را تعریف کنم که حکایت از هوش و تیزبینی امام دارد .
بعد از این که از وزارت کشور کنار آمدم ، در خانه بودم، مرحوم آقای شیخ عبدالعلی قرهی که انسانی عارف و زاهد و دوست صمیمی حضرت امام بود و به یاد دارم که در مدرسه علوی وقتی خدمت امام بودیم، چون مدیریت امور دست من بود، امام روزی بین دو نماز مرا صدا زد؛ من آمدم جلو و نشستم. ایشان فرمود که این آقای شیخ عبدالعلی از بهترین دوستان من است؛ ایشان می آید اینجا و دیگران او را نمی شناسند؛ هروقت آمد معطل نشود.
خب ایشان پدر باجناق من مرحوم حاج شیخ حسن قرهی بود. ایشان را می شناختم. آقای شیخ عبدالعلی اصلا سیاسی نبود، بسیار انسان عارف، زاهد و متدین که در سیاست وارد نمی شد. در دفتر امام بود و بعد از فوت امام هم دفتر آقای بهجت بود. من وقتی از وزارت کشور کنار آمدم متوجه شدم آقای آشیخ عبدالعلی یک بار که خدمت امام رسیده به ایشان عرض کرده بود که آقای ناطق حیف است که بعد از وزارت کشور در خانه بماند، خوب است که از او استفاده شود. امام با آن هوش سیاسی فرموده بودند که شما نمی خواهد فکر آقای ناطق باشید او به مجلس می رود! این در حالی بود که هیچ بحثی در این مورد مطرح نبود و اتفاقاً در آن انتخابات میان دوره ای، رقابت بسیار جدی بود اما پیش بینی امام محقق شد.
امام رحمت الله علیه به مجلس به عنوان رکن اصلی انقلاب در همان شرایط انقلابی خیلی بها می داد. هر مساله مهمی که رخ می داد امام آن را به مجلس ارجاع می داد. در مسأله گروگان های آمریکایی وقتی بحث این شد که این مساله به چه نحوی حل شود ؛ امام موضوع را نه به دولت ارجاع می دهد نه به قوه قضائیه ، می فرماید که؛ مجلس ماجرای گروگان ها را بررسی و حل کند.
من هم در آن گروهی که برای حل موضوع انتخاب شدند، بودم. این گروه با همکاری دولت شهید رجایی موضوع را بررسی کرد. این نشانه بها دادن به مجلس است و موارد دیگری هم هست که حکایت از این دارد که ایشان خیلی به مجلس بها می داد.
در حکمی هم که امام به فقهای شورای نگهبان داده است این موضوع هست که کمال بی نظری ، عدم جهت گیری خاص و تقوای الهی را در نظر بگیرد؛ به خاطر اهمیت مجلس. تکیه امام بر مجلس خیلی زیاد است.
امام تا مدتها هم روی دو سوم آراء هنگام اختلاف بین مجلس و شورای نگهبان ایستادگی کردند.
بله، ببینید همه را به مجلس ارجاع دادند؛ لکن در بعضی موارد می فرمودند مجلس با دو سوم آراء تصویب کند.
مواردی مثل این که مبادا نظر امام این باشد یا نباشد در پیشنهاد و تصویب طرح و لایحه اتفاق می افتاد؟
این خیلی پیش نمی آمد ممکن بود بعضی ها به خاطر مسائل سیاسی مثل همین مورد بخواهند برای تثبیت نظر خود از امام خرج کنند لکن خود امام این چنین نبود.
در مثالی که درباره سئوال از وزیر خارجه زدید، شاید بعضی ها این شائبه و شبهه را مطرح بکنند که چون آن افراد سئوال کننده به اصطلاح راستی بودند امام این طور به آن ها تشر زده است
این را اولین بار است که من می شنوم . امام واقعا این طور نبود ، بحث منافع ملی مطرح بود و گرنه از آقای ولایتی مثل بقیه بسیار سوال می شد ؛ امام با کسی عقد اخوت نبسته بود .
در موضوع بحث 99 نفر که مطرح شد جالب است که بعد از آن امام با آن ها ملاقاتی داشته و ملاطفتی می کنند که مبادا مخالفت امام با آن ها دامنشان را بگیرد. این هم جالب است اگر شما خاطره ای از این دست دارید بفرمایید.
آن قصه ربطی به مجلس ندارد مربوط به کل نظام است. اتفاقا شیوه برخورد و تعامل آقای خامنه ای -به عنوان رئیس جمهور -با امام، نشان گر آزاداندیشی امام است؛ اینکه رئیس جمهور به خودش اجازه می دهد علی رغم نظر رهبری به نظر خودش عمل کند.
یعنی مسأله مولوی و ارشادی که من جز طرفدارانش بودم و الان هم هستم و امام آن را آموزش داد.
یعنی امام این فرصت را می دهد که رئیس جمهور صریحا در مشهد و در تهران در سخنرانی اش اعلام کند که من نظرم آقای موسوی نیست و حجتی برای معرفی ایشان به عنوان نخست وزیر ندارم .
اگر می خواهید ماجرای اختلاف نظر آقای خامنه ای و امام را درباره معرفی مهندس موسوی به عنوان نخست وزیر در دوره دوم ریاست جمهوری آقای خامنه ای را شرح دهم.
لطفاً شرح دهید.
این طور نبود که آیت الله خامنه ای امام را نشناسد؛ ایشان و مرحوم آقای هاشمی جزو شاگردان و ارادتمندان نزدیک و اصحاب سرّ امام هستند. اما آیت الله خامنه ای به خودش اجازه می دهد نظرش را بگوید هرچند نظر امام چیز دیگری باشد. ایشان می گوید من حجت ندارم؛ اگر امام حجت دارند امر کنند من انجام دهم.
امام در این قضیه خیلی عجیب و غریب عمل کرده است و می گوید «من امر نمی کنم». اما نظرم را می گویم
البته دخالت امام در این جا هم به خاطر مساله جنگ است. علت اصرار امام این بود که آقای محسن رضایی از جنگ آمده و گزارش داده که اگر مهندس موسوی تضعیف شود و یا مجددا انتخاب نشود، در جبهه ها دودستگی و اختلاف ایجاد شده و ما ضربه می خوریم. خب! اینجا بحث منافع ملی مطرح است؛ لذا امام می ایستند.
امام در قضایا نرم نرم وارد می شد؛ یعنی خاکریز به خاکریز. اول گفته بود که مثلا آقای مهندس موسوی باشد خوب است. بعد آقای خامنه ای ایستاد که من حجت ندارم؛ امام به دفتر فرمود که هر کس به دفتر زنگ می زند و نظر من را می خواهد بگویید نظر من مهندس موسوی است. این یک گام جلوتر آمدن است.
بحث خیلی داغ می شود. در مجلس هم علیه آیت الله خامنه ای و عده ای موضع می گیرند که ایشان دارد ضد ولایت فقیه می شود. من یک روز رفتم منزل مرحوم آقای هاشمی، عصر پنجشنبه بود، ایشان در حیاط نشسته بود و داشت برای خطبه های نماز جمعه اش مطالعه می کرد. خب ما با هم در حزب جمهوری اسلامی بودیم، و بعضی احساس می کردند که ما از مخالفین آقای مهندس موسوی هستیم.
من به آقای هاشمی گفتم که این قصه امام و آقای خامنه ای را یک جوری حل کنید، در جامعه بد شده است. امام روی مهندس موسوی اصرار داشت و آقای خامنه ای می گوید من حجت ندارم. امام اگر حجت دارد حکم کند.
مرحوم آقای هاشمی بلند شد، اول شروع به گریستن کرد، چون وضع خیلی بد شده بود، ازطرفی دلش برای آقای خامنه ای می سوخت که در این قضیه تحت فشار قرار گرفته و از طرف دیگر نظر امام این بود. و بعد به من انتقاد کرد و گفت که شماها دارید آقای خامنه ای را بدبخت می کنید! گفتم به ما چه؟ من کاره ای نیستم آقای خامنه ای نظر خودش را دارد و می گوید من حجت ندارم. آقا اگر حجت دارند، حکم کنند.
مگر شما موضع گیری رسمی هم کرده بودید؟
خیر؛ من چون قرار بود در دولت بعدی نباشم، نمی خواستم موضع بگیرم که این شائبه به وجود آید که چون می داند در دولت بعدی نیست اینطور موضع می گیرد. ضمناً هنوز در دولت آقای موسوی بودم.
از لحاظ قانونی وزیر بودید.
بله، وزیر بودم. من گفتم که آقای هاشمی! آقای خامنه ای می گوید که من حجت ندارم امام اگر حجت دارد دستور بدهد حکم کند. آقای هاشمی گفت همین جمله را خودت به امام بگو. من گفتم مشکل ندارم شما یک وقت ملاقات بگیر من می روم.
همان جا با هم صحبت کردیم که تنها بروم یا دو سه نفر شویم و تصمیم گرفتیم که حضرات آیات مهدوی کنی، یزدی و جنتی هم باشند.
کی تصمیم گرفت؟
خودمان. ما دو نفر تصمیم گرفتیم که اگر ایشان موافق هستند با هم برویم . خب امام این دوستان را قبول داشتند.
قبل از رفتن، 4 نفری قرار گذاشتیم که جا نخوریم، چون در جلسه با امام، افراد زود جا می خورند؛ یعنی امام یک نگاه که می کرد، جذبه ایشان آدم را می گرفت، نمی توانست دیگر حرف بزند. گفتیم جا نخوریم با امام بحث کنیم.
رفتیم؛ مرحوم آقای مهدوی بالا و نزدیک به امام نشسته بود ، ایشان اول صحبت کرد، بعد آقای جنتی و سپس آقای یزدی. من کوچکتر بودم و دم در روبه روی امام نشسته بودم. الان فکر می کنم که چه جراتی داشتم. گفتم، حضرت امام! اولا هرکس نخست وزیر شود من نمی خواهم وزیر کشور بمانم، این جا که حرف من تمام شد مرحوم آقای مهدوی کنی وارد حرف من شد و گفت حضرت امام این آقای ناطق فاتحه خودش را خوانده است. من ادامه دادم ثانیا آقای خامنه ای می گوید من حجت ندارم و امام اگر حجت دارند حکم کنند. امام که اخم هایش در هم بود ، نگاهی به من کرد؛ ذاتا امام از آدم های شجاع خوشش می آمد و به همین نسبت از ترسوها بدش می آمد -من چند جا این موضوع را امتحان کردم- یک نگاهی به من کرد و گفت من حکم نمی کنم و ادامه داد اما به عنوان یک شهروند می توانم نظر خودم را بگویم. من نظرم مهندس موسوی است .
اینجا علی القاعده باید حرف ها تمام شود، این جمله امام خیلی هوشمندانه بود اما قرار بود ما جا نخوریم؛ گفتم حضرت امام! شما که یک شهروند عادی نیستید، شما وقتی نظر می دهید کل کشور از آن متاثر می شود و غیر از آن کسی نمی تواند عمل کند؛ ایشان فرمود که من به عنوان یک شهروند اعلام می کنم غیر از مهندس موسوی هر کس باشد خیانت به اسلام است. این عبارت امام بحث را تمام کرد و ما جواب را گرفتیم.
چهار نفری بلند شدیم و امام بحث را تمام کرد و ما با یک ماشین نزد آقای خامنه ای رفتیم، من خودم رانندگی کردم. گفتیم که امام حکم نکرد ولی یک جمله ای گفت که مهم تر از حکم است. فرمود من به عنوان شهروند اعلام می کنم غیر از مهندس موسوی هر کس باشد خیانت به اسلام است. این موضوع بحث را حل کرد.
لذا آقای خامنه ای وقتی آقای مهندس موسوی را در مجلس معرفی می کند باز هم به عنوان حکم تلقی نمی کند و می گوید اضطراراً معرفی می کنم.
امام که هرجا لازم می دیدند به تعبیر حضرت عالی صریح وارد می شدند چرا در این قضیه حاضر نشدند حکم کنند؟!
حکم دادن بار سیاسی فراوان دارد، نمی خواهد این طور هزینه شود. هوشمندانه عمل می کند، چیزی می گوید که هم عین حکم است هم حکم نیست.
چون شاید ایشان تبعات نظرشان را می داند.
می داند. اصلا ایشان اگر این جمله را هم نمی گفت در جامعه با همان جمله که نظر من مهندس موسوی است غیر از این محقق نمی شد منتها این دیگر برای آقای خامنه ای حجت شد. او حجت را دارد و ایشان هم حکم نکرده است، جمع بین همه قضایا شد.
