به گزارش ایرنا، چشمه سارهای زلال ، باغات پسته ، کوج کاروان های عشایر، شب های پرستاره ، صخره ها و کوه ها ، پستی ها و بلندی های پایان ناپذیر ، جنگل ها و تاغ زارهای انبوه، دشت های هموار، چشمه های آبگرم و تپه های مریخی، مسجد تاریخانه ، مسجد امام ، مساجد جامع ، برج چهل دختران ، آرامگاه بایزید بسطامی و آرامگاه شیخ حسن خرقانی ،کاروانسرای آهوان، کاروانسرای قصربهرام ، جاده تاریخی سنگفرس ، تپه تاریخی حضار ، تپه سنگ چخماق ، شهر تاریخی مجن یا ماسوله کویر، دروازه ارگ ، چشمه علی ، پناهگاه حیات وحش و منطقه حفاظت شده توران، منطقه حفاظت شده پرور و امام زاه یحیی (ع) از جمله مناظر و چشم اندازهای طبیعی و تاریخی و مذهبی استان سمنان است که خاطره ماندگاری در اذهان مسافران و گردشگران به حا می گذارد.
استان سمنان از تنوع آب و هوایی چشمگیری برخوردار است ، چنانچه در چند ناجیه مختلف در این استان می توان این تعییرات آب و هوایی را همزمان دید به همین خاطر مسافران و ایرانگردانی که به این استان کویری ، جنگلی و کوهپایه ای سفر می کنند با آب و هوای مطبوعی رو به رو می شوند.
به عبارتی هر گردشگری با هر انگیزه ای به این دیار تاریخ و فرهنگ سفر می کند می تواند مطابق اهداف ، ذوق ، و برنامه خود ، در استان سمنان ، دیدنی های مورد نظر خود را بیابد و جالب تر این که این ویژگی های منحصر بفرد حتی حس کنجکاوی و زیبایی شناسی را ارضا کرده و ستایش گردشگران را برمی انگیزاند.
در استان سمنان بیش از هزار آثار تاریخی شناسایی شده که تاکنون بیش از 800 اثر تاریخی در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
حال - شماری از جاذبه های طبیعی و تاریخی و مذهبی هشت شهرستان این دیار چهار فصل برای مسافران و گردشگران ارایه می شود تا از شب های پرستاره و تپه های مریخی و معمای پر رمز و راز کویر دل انگیز آن بهره ببرند.
** شهرستان سمنان
شهرستان سمنان در دامنه جنوبی رشته کوه های البرز واقع شده است و میدان ارگ، موزه حضرت، مسجد امام و مسجد جامع، بازار تاریخی ، بقعه پیغمبران ، قلعه های سارو، موزه گرمابه پهنه ، موزه مهر و سکه کومش ، تکیه ناسار، خانه تدین و امام زاده یحیی از جمله آثار تاریخی این شهر است.
دروازه ارگ: دروازه ارگ بازمانده ارگ حکومتی سمنان است و در دوران ناصرالدین شاه قاجار ساخته شده است، نبرد رستم و دیو سپید از نمادهای اصلی این بنای تاریخی است.
بافت تاریخی سمنان: یکی از آثار بافت تاریخی سمنان ، بازار آن است که یادگار دوران قاجار است و دیگر آثار این بازار مربوط به دوره های صفوی، ایلخانی، تیموری است. بازار شیخ علاءالدوله، تکیه پهنه ، مسجد جامع سمنان ، منار مسجد مربوط به دوره غزنوی - سلجوقی، گنبد آن سلجوقی، شبستانش ایلخانی، ایوانش تیموری و کتیبه هایش صفوی است.
2 موزه به نام های موزه گرمابه پهنه و مهر و سکه از دیگر آثار این بافت تاریخی است. موزه گرمابه پهنه، گرمابه ای تیموری و با عمری بیش از 600 سال است که تبدیل به موزه شده است. موزه مهر و سکه کومش نیز با فاصله اندکی از موزه گرمابه پهنه واقع شده است.
موزه مهر و سکه سمنان یکی از موزه های غنی و منحصر به فرد ایران در رابطه با تاریخچه مهر و سکه است.
مسجد امام(ره) یا مسجد سلطانی از دیگر آثار این شهرستان است که دارای چهار ایوانی در دوره قاجار ساخته شده و کمتر مسجدی در ایران است که در دوره قاجار این چنین مفصل و پر پیرایه ساخته شده است.
خانه تدین از دیگر جاذبه های دیدنی سمنان مربوط به دوره قاجاری است که با دیدن آن آرامش را به ارمغان می برید.
یکی دیگر از جاذبه های واقع شده در بافت تاریخی سمنان، آستان مبارک حضرت یحیی بن موسی(ع) یا به قول محلی های سمنانی، امامزاده یحیی است، فرزند بلافصل حضرت موسی بن جعفر(ع) امام هفتم شیعیان است، قدمت گنبد عظیم بقعه که بر بالای حرم استوار است مربوط به قرن هشتم و دوران مغول است.
بقعه پیغمبران: این بقعه، مدفن 2 پیامبر به نام های سام و لام نبی است که گفته شده از فرزندان نوح پیغمبر هستند که درقله کوهی به همین نام در 21 کیلومتری از جاده اصلی تهران-مشهد و منشعب از کیلومتر شش محور سمنان- دامغان است.
کاروانسرای آهوان: این کاروانسراها در 36 کیلومتری شرق سمنان و در جوار جاده واقع شده است، در قرن پنجم هجری ساخته شده است در نزدیکی این بنا، کاروانسرای شاه عباسی آهوان نیز قرار دارد.
**شهرستان گرمسار
این شهرستان غربی ترین شهرستان استان سمنان و از شمال به دماوند و از غرب به وارمین و از شرق به شهرستان آردان و از جنوب به کویر مرکزی محدود می شود.
نام گرمسار در زمان اشکانیان 'خوار' بود، از آثار تاریخی این شهرستان می توان به امامزادگان طاهر و مطهر (ع)کوشک، تپه غول آباد، تپه ملک آباد، قلعه استوناوند،کاروانسرای ایوانکی اشاره کرد. مناطق نمونه گردشگری بنه کوه و بهورد از مناظر طبیعی این شهرستان است.
کاروانسرای ایوانکی: این کاروانسرا در 2 کیلومتری جنوب شهر ایوانکی و سه کیلومتری جاده ترانزیت تهران – مشهد قرار دارد. این کاروانسرا یکی از کاروانسراهای زیبا دوره صفوی است.
امامزاده عاقب ، امامزاده علی ابراهیم ، امامزاده علی اسماعیل، آب انبار ، معادن نمک ، یخچال قدیمی و در داخل شهر آسیاب آبی از جاذبه های اطراف این کاروانسرا و ایوانکی است.
قصر بهرام: در مسیر رسیدن به این کاروانسرا، جاده تاریخی سنگفرش ،از نخستین جاده های دست ساز ایرانیان واقع شده است. جاده صفوی سنگ فرش تا 35 کیلومتر اولیه مسیر دسترسی به قصر بهرام در اطراف شماست.
قصر بهرام از مرکز شهر گرمسار 65 کیلومتر فاصله دارد. اولین چیزی که نظر شما را به خود جلب می کند، دقت و هنر ایرانیان است که توانسته اند در دل کویر، مجموعه ای زیبا با این عظمت و شکوه را بنا کنند. قصر بهرام متشکل از سه بنای تاریخی مربوط به دوران صفویه شامل یک کاروانسرا، حرمسرا و قصری معروف به قصر بهرام است.
همچنین در جوار قصر بهرام ، پارک ملی کویر قرار گرفته است که بازدید از آن خالی لطف نیست.
کاروانسرای زیبا و تاریخی قصر بهرام، حیات وحش و مناظر بکر طبیعی، کاروانسرای عین الرشید در 2 کیلومتری جنوب غرب کاروانسرای قصر بهرام، بنای حرمسرا حدود 500 متری جنوب شرق قصر بهرام، آبراه سنگی و سفال، حوض قیلوله در17 کیلومتری جنوب قصر بهرام و در ادامه مسیر کاروانسرای عین الرشید از جمله جاذبه هایی است که در سفر به قصر بهرام دیدن می کنید.
یکی از این جاذبه ها ی شهر گرمسار موزه اقوام است، ساختمان این موزه متعلق به یکی از خانه های تاریخی گرمسار به نام خانه باقری است که از خانه باغ های اواخر دوره قاجار و اوایل پهلوی شهر گرمسار محسوب می شود.
موزه علم و صنعت و بازارچه صنایع دستی گرمسار دیگر مناطقی است که پذیرای مسافران است.
آب انبار بزرگ گرمسار واقع در مرکز شهر گرمسار یکی از بزرگترین آب انبارهای منطقه و مربوط به دوره قاجاری است.
** شهرستان سرخه
تلخاب: چشمه معدنی تلخاب شامل 2 چشمه است که محدوده ای استخری شکل را به وجود آورده است. از جمله خواص درمانی این چشمه درمان سردرد، درد چشم، یرقان، کهر، زردی و رفع گرمی بدن است.
کاروانسرای لاسجرد: چند جاذبه دیدنی در ادامه مسیر به سمت سرخه و در روستای لاسجرد قرار دارد. روستای لاسجرد با قدمتی چهار هزار ساله در 15 کیلومتری غرب مرکز شهرستان سرخه و در کنار جاده اصلی مشهد به تهران واقع شده است. کاروانسرای لاسجرد از جمله دیدنی های لاسجرد است که در کنار جاده قرار دارد و در دوره شاه عباس صفوی ساخته شده است .
آستان مقدس امام زادگان سیدرضا(ع) و سیدعلی اکبر(ع) لاسجرد نیز از جاذبه های اطراف کاروانسرای لاسجرد است.
خانه ساسانی: از این خانه که به خانه بادگیر لاسجرد نیز معروف است در روستای لاسجرد می توانید دیدن کنید، خانه ساسانی در دوره قاجاریه ساخته شده و دارای یک حیاط، آب انبار، اندرونی، بیرونی و هشتی است.
امامزاده شاه محمدزید: بقعه امامزاده شاه محمدزید(ع) در ادامه مسیر در دهستان لاسجرد و در روستای جوین قرار دارد. این امامزاده از فرزندان امام حسین مجتبی(ع) است.
مسجد جامع و چهلستون، خانه حاج حشمت اللشکر پیوندی) از جمله آثار تاریخی واقع در مرکز شهر سرخه است.
تاریخ ساخت اولیه مسجد جامع و مسجد چهلستون سرخه نیز متعلق به قرن اول هجری است
خانه حاج حشمت اللشکر(ابراهیم خان) که بنای آن متعلق به دوره قاجار است ، بادگیرهای دو قلو برفراز این بنا با تزئیناتی ناب از نمادهای شهر سرخه است.
آب انبار و یخچال بیابانک: روستای بیابانک در هفت کیلومتری جنوب شهر سرخه واقع شده و دراین روستا آرامگاه دو عارف نامی استان مدفون است و در این روستای آب انبار و یخچال بیابانک وجود دارد.
آرامگاه شیخ علاء الدوله سمنانی: در روستای صوفی آباد واقع شده و بنای آرامگاه و خانقاه این عارف مشهور بازمانده معماری اواخر قرن هفتم و اوایل قرن هشتم هجری است.
آرامگاه شیخ محمود مزدقانی: واقع در روستای مومن آباد است، شیخ محمود مزدقانی از شیوخ مسلمان و شیعه بوده که نقش مهمی در زمینه آموزش مردم در امور مذهبی داشته، بنای آرامگاه نیز مربوط به دوره ایلخانان مغول است.
مغار افتر: یکی از روستاهای اطراف سرخه، افتر است، این روستا در فاصله 25 کیلومتری شمال غربی مرکز شهرستان سرخه و در جوار جاده اصلی و آسفالته سمنان - فیروزکوه واقع شده است. امامزاده طاهر، خانه سلطان و امامزاده علی و غار آهکی(مغار افتر) از جاذبه های این روستاست.
مغار افتر یکی از بزرگترین غارهای آهکی شهرستان است. در این غار محصولات لبنی دامداران افتر نگهداری می شود.این غار از گذشته به عنوان یخچال طبیعی برای حفظ محصولات دامی مورد استفاده اهالی بوده و در بین اهالی به مغار افتر معروف است.
چشمه معدنی آبگرم: این چشمه معدنی در 35 کیلومتری شمال شرقی شهر سرخه قرار دارد و شامل پنج چشمه است. آبگرم دارای خواص درمانی است.
**شهرستان مهدیشهر
غار دربند: این غار با 140 میلیون سال عمر دومین غار آهکی بزرگ در ایران است. در ادامه مسیر به منطقه دربند از درخت گردوی کمان رستم، موزه عشایر ایل سنگسر، امامزاده قاسم زیارت و کافر قلعه واقع شده است.
شهمیرزاد، بزرگترین باغ گردوی جهان: شهمیرزاد از شهرهای زیبا و خنک شهرستان مهدیشهر است، این شهر دارای جاذبه های طبیعی بسیار زیبا و محصولات متنوع کشاورزی است. بزرگ ترین باغ گردوی جهان با وسعت 700 هکتار در این شهر واقع شده است.
منطقه حفاظت شده پرور: در 46 کیلومتری شمال مهدیشهر واقع شده که دارای جنگل های زیبای اورَس (سرو کوهی)، مراتع سر سبز تنوع بی نظیر حیات وحش است و امامزاده سید تاج الدین،حمام وگورستان پرور از مهم ترین آثار تاریخی این روستاست.
کاخ ملاده(خانه ابراهیم خان): خانه ابراهیم خان واقع در روستای ملاده شامل دو عمارت است که شامل خانه ابراهیم خان و قراولخانه یا عمارت کلاه فرنگی است. فینسک و جنگل رودبارک دیگر مناطق طبیعی مهدیشهر هستند.
** شهرستان دامغان یا شهر صددروازه
بسیاری از آثار تاریخی مهم این شهرستان در مرکز این شهر واقع شده از باروی تاریخی گرفته تا بازار از آثار واقع در بافت تاریخی دامغان است.
دامغان یکی از کهن ترین شهرهای ایران است که در گذشته به هکاتم پلیس یا صد دروازه مشهور بوده است.
قلعه و کاروانسرای امیریه: بین جاده سمنان- دامغان واقع شده است، قلعه امیریه چهار ضلعی و دو قلعه تو درتو است و نکته جالب اینجاست که هنوز در این قلعه سکونت وجود دارد و کارگاه های صنایع دستی در آن فعالیت دارند.
تپه های مریخی ، چشمه علی ، باروی تاریخی، تپه حضار، بازار تاریخی، پیرعلمدار، تاریخانه، تپه حصار، مجموعه امامزاده جعفر و خانه لطفی، مسجد جامع، مسجد تاریخانه ، بقعه امامزاده جعفر(ع) از دیگر آثار تاریخی این شهرستان هستند.
پیرخوشدر کلاته رودبار: منطقه گردشگری پیر خوشدر در پنج کیلومتری شمال شهر کلاته رودبار واقع شده و مسیر شهر تا چشمه، یک محور گردشگری زیبا و مفرح با مناطق بدیع و مسیر حرکت آب است.
دشت شقایق، گلهای سریشو و گیاهان دارویی دامغان: این دشت در 17کیلومتری شمال دیباج در منطقه لارکوه قرار دارد و چشم نواز است.
غارشیربند: یکی از زیباترین غارهای ایران و در 12 کیلومتری شمال شرقی دامغان واقع شده است. دهانه غار در کمرکش کوهی صخره ای که از بستر رودخانه 50 متر ارتفاع دارد واقع شده است زمین شناسان قدمت سنگه و ستونهای این کوه و غار را به 136 تا 190 میلیون سال قبل نسبت می دهند.
برج طغرل: این برج که در 18 کیلومتری شرق دامغان و در نزدیکی جنوب روستای مهماندوست و در بین راه دامغان شاهرود واقع شده است.
** شهرستان شاهرود
کاروانسرای ده ملا: این کاروانسرا از جمله کاروانسراهای شاه عباسی است که در مجاورت جاده شاهرود به دامغان (22 کیلومتری غرب شاهرود) قرار دارد و کاروانسرایی چهار ایوانی و دارای 34 حجره است.
موزه، بازار تاریخی، خانه یغمایی ها، تکیه برنجی و موزه آب، پارک جنگلی آبشار از دیگر آثار تاریخی و طبیعی این شاهرود است، کوتاه ترین فاصله کویر تا جنگل در این شهرستان قرار دارد.
در موزه آب 300 شئ مرتبط با فن آوری صنعت آب و مردم شناسی به نمایش گذاشته شده است.
مجموعه تاریخی بسطام: مجموعه تاریخی بسطام و آرامگاه شیخ ابوالحسن خرقانی است که آرامگاه دو عارف بزرگ و نامدار ایران هستند.
مجموعه بسطام در شش کیلومتری شمال شاهرود در مسیر شاهرود- آزادشهر قرار دارد و واقع در شهر زیبای بسطام است، زیارت آرمگاه این عارفان حال و هوای دیگری دارد.
در این مجموعه مرقد و خانقاه متعلق به ابویزید طیفور بی عیسی بن سروشان بسطام ملقب به سلطان العارفین و از عرفای نامی و مشهور ایران در قرن سوم هجری قمری قرار دارد.
مجموعه بایزید بسطامی شامل : خانقاه بایزید، رواق صفوی ، منار بسطام، مسجد بایزید بسطامی ، مسجد بسطام ، امامزاده محمد ، برج کاشانه، گنبد غازان خان و مدرسه شاهرخیه است.
مجن و آبشار تنگه داستان : شهر مجن به ماسوله کویر معروف است و خانه هایش دیدنی است. تنگه معروف (داستان) نیز در فاصله 10 کیلومتری شهر مجن و 45 کیلومتری شاهرود قرار دارد.
آرامگاه شیخ ابوالحسن خرقانی: خرقان در 34 کیلومتری شمال شاهرود قرار دارد و علاوه بر جاذبه های طبیعی، بنای آرامگاه شیخ ابوالحسن خرقانی در این منطقه قرار دارد. بنای آرامگاه این عارف نامی قرن چهارم و پنجم هجری قمری در روستای قلعه نو خرقان قرار دارد و محراب زیبای این بنا که متعلق به دوره ایلخانی است.
جنگل ابر: منطقه ابر در 40 کیلومتری شمال شرقی شهرستان شاهرود قرار دارد. این منطقه که به نام جنگل های ابر معروف است در ارتفاعات آن به طور عمده به صورت چمنزار و یا مراتع مشجر و در پایین دست آن به جنگل با گونه های متنوع دیده می شود.در جنگل ابر می توانید گام زدن روی ابرها را تجربه کنید.
جنگل قطری: منطقه قطری در بخش بسطام شهرستان شاهرود واقع شده و از مناطق نمونه گردشگری روستای ابر است. این منطقه دارای آب و هوای کوهستانی سرد و معتدل است.
جنگل اولنگ: در فاصلۀ 85 کیلومتری شمال شاهرود واقع شده است. این جنگل دارای درختان جنگلی متنوع و تنوع جانوری است که بازدید از آن در فصل بهار و تابستان مناسب است.
پناهگاه حیات وحش خوش ییلاق: در انتهای مسیر جاده شاهرود- آزادشهر قرار دارد. این منطقه دارای چشم اندازهای متنوع و تنوع اکوسیستمی فراوان است،گونه های بارز حیات وحش منطقه: قوچ و میش، کل و بز، یوزپلنگ، آهو، گورخر، خرس قهوه ای، گربه وحشی، تیهو و گونه های گیاهی بارز: بلوط، افرا، ارس، طاق، گون است.
**شهرستان میامی
شهرستان میامی، شرقی ترین شهرستان استان سمنان در مسیر تهران به مشهد است. در این شهرستان بیش از هفت کاروانسرا قرار دارد.
کاروانسرای شاه عباسی، مسجد آقایان، محله تاریخی، حمام آقایان: یکی از جاذبه های واقع در بافت تاریخی میامی، محله تاریخی آقایان است. محله آقایان دارای حمام، مسجد، آب انبار و کاروانسرای تاریخی است.
کاروانسرای میامی از کاروانسراهای زیبای عهد صفوی است. مسجد آقایان و آب انبار میامی نیز در دوره قاجاریه بنا شده اند.
مجموعه کاروانسرای میاندشت که شامل سه کاروانسرا و سه آب انبار است. کاروانسرای عباس آباد در دورۀ صفویه بنا و در دورۀ قاجار مرمت اساسی شده است.
آرامگاه شیخ حسن جوری: یکی از رهبران نهضت سربداران بود. شیخ حسن جوری از رهبران سیاسی و مذهبی قرن هفتم هجری بود که به دست وجی الدین مسعود در سال 745 به شهادت رسید.
مسجد جامع و آرامگاه ابن یمین فرومدی: روستای هدف گردشگری فرومد در منتهی الیه شرقی شهرستان میامی کیلومتر 115 مسیر میامی به سبزوار واقع است، فرومدی شاعر معروف و قطعه سرای بزرگ زبان فارسی است.
مسجد جامع فرومد از آثار ارزشمند دوره خوارزمشاهیان در روستای فرومد بر سر راه شوسه شاهرود به سبزوار واقع شده است .
دشت شقایق و آفتابگردان کالپوش : جنگل های کالپوش و دیمزارهای منطقه کالپوش در 120 کیلومتری شمال میامی واقع اند. این منطقه در فصل بهار مملو از شقایق و در فصل تابستان مملو از آفتابگردان می شود.
نمایش منحصر به فرد گل های شقایق در منطقه از بیستم اردیبهشت ماه تا پایان خرداد جلوه زیبایی به ناحیه سرسبز کالپوش می دهد، گل های آفتابگردان نیز که بیشتر در دشت دانیال تا ارتفاعات روستای کُرنگ می روید، در ماه های مرداد و شهریور به گل نشسته و زیبایی این منطقه را دوچندان می کند.
جنگل دشت شاد : جنگل های کالپوش در حوزه استحفاظی شهرستان میامی و بخش کالپوش واقع اند.
آبشار و جنگل نام نیک: برای دستیابی به منطقه نام نیک از میامی جاده ای آسفالته به سمت شمال منشعب می گردد که به سمت حسین آباد کالپوش می رود. مسیر پر پیچ وخم ودر برخی نقاط پر شیب حسین آباد را پیموده تا پس از 56 کیلومتر به چشمه نیک برسید.
سمنان از دیرباز از شهرهای چهاردهمین ایالت تاریخی ' ورنه ' از تقسیمات شانزده گانه اوستایی در دوران باستان بوده است، ورنه متشکل از صفحات جنوبی البرز و خوار شامل سمنان ، دامغان ، خوار(گرمسار)، دماوند، فیروزکوه، شهمیرزاد ، لاسگرد، ده نمک ، و آهوان و قوشه و نقاط کوهستانی مازندران بود.
در دوره حکومت مادها و هخامنشیان ، سمنان شهر سرحدی ایالت های پارت و ماد محسوب می شد.
ایالت مذکور در زمان ساسانیان به ' پشتخوارگر' تغییرنام داده که شامل همان شهرهایی بود که در ایالت ' ورنه ' متشکل بودند.
سمنان در دوره های بعد از اسلام جزو سرزمین تاریخی ' قومس ' به شمار می آمد نام جغرافیایی قومس تا اواخر دوران قاجار بر سرزبان ها بود.
قومس در ابتدا ' کوه مس ' بوده چون در کوه های آن معدن مس زیاد است و مس از مهم ترین کالاهای صادراتی این سرزمین در دوران هخامنشی و پیش از آن بود از این رو کوه مس خوانده می شد ، سپس در آن دگرگونی صورت گرفته و به کوه مس و قومس تبدیل شده است.
7344/6026/
خبرنگار: امیرحسین کاشی **انتشار دهنده: جانعلی فتحی
انتهای پیام استان سمنان از تنوع آب و هوایی چشمگیری برخوردار است ، چنانچه در چند ناجیه مختلف در این استان می توان این تعییرات آب و هوایی را همزمان دید به همین خاطر مسافران و ایرانگردانی که به این استان کویری ، جنگلی و کوهپایه ای سفر می کنند با آب و هوای مطبوعی رو به رو می شوند.
به عبارتی هر گردشگری با هر انگیزه ای به این دیار تاریخ و فرهنگ سفر می کند می تواند مطابق اهداف ، ذوق ، و برنامه خود ، در استان سمنان ، دیدنی های مورد نظر خود را بیابد و جالب تر این که این ویژگی های منحصر بفرد حتی حس کنجکاوی و زیبایی شناسی را ارضا کرده و ستایش گردشگران را برمی انگیزاند.
در استان سمنان بیش از هزار آثار تاریخی شناسایی شده که تاکنون بیش از 800 اثر تاریخی در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
حال - شماری از جاذبه های طبیعی و تاریخی و مذهبی هشت شهرستان این دیار چهار فصل برای مسافران و گردشگران ارایه می شود تا از شب های پرستاره و تپه های مریخی و معمای پر رمز و راز کویر دل انگیز آن بهره ببرند.
** شهرستان سمنان
شهرستان سمنان در دامنه جنوبی رشته کوه های البرز واقع شده است و میدان ارگ، موزه حضرت، مسجد امام و مسجد جامع، بازار تاریخی ، بقعه پیغمبران ، قلعه های سارو، موزه گرمابه پهنه ، موزه مهر و سکه کومش ، تکیه ناسار، خانه تدین و امام زاده یحیی از جمله آثار تاریخی این شهر است.
دروازه ارگ: دروازه ارگ بازمانده ارگ حکومتی سمنان است و در دوران ناصرالدین شاه قاجار ساخته شده است، نبرد رستم و دیو سپید از نمادهای اصلی این بنای تاریخی است.
بافت تاریخی سمنان: یکی از آثار بافت تاریخی سمنان ، بازار آن است که یادگار دوران قاجار است و دیگر آثار این بازار مربوط به دوره های صفوی، ایلخانی، تیموری است. بازار شیخ علاءالدوله، تکیه پهنه ، مسجد جامع سمنان ، منار مسجد مربوط به دوره غزنوی - سلجوقی، گنبد آن سلجوقی، شبستانش ایلخانی، ایوانش تیموری و کتیبه هایش صفوی است.
2 موزه به نام های موزه گرمابه پهنه و مهر و سکه از دیگر آثار این بافت تاریخی است. موزه گرمابه پهنه، گرمابه ای تیموری و با عمری بیش از 600 سال است که تبدیل به موزه شده است. موزه مهر و سکه کومش نیز با فاصله اندکی از موزه گرمابه پهنه واقع شده است.
موزه مهر و سکه سمنان یکی از موزه های غنی و منحصر به فرد ایران در رابطه با تاریخچه مهر و سکه است.
مسجد امام(ره) یا مسجد سلطانی از دیگر آثار این شهرستان است که دارای چهار ایوانی در دوره قاجار ساخته شده و کمتر مسجدی در ایران است که در دوره قاجار این چنین مفصل و پر پیرایه ساخته شده است.
خانه تدین از دیگر جاذبه های دیدنی سمنان مربوط به دوره قاجاری است که با دیدن آن آرامش را به ارمغان می برید.
یکی دیگر از جاذبه های واقع شده در بافت تاریخی سمنان، آستان مبارک حضرت یحیی بن موسی(ع) یا به قول محلی های سمنانی، امامزاده یحیی است، فرزند بلافصل حضرت موسی بن جعفر(ع) امام هفتم شیعیان است، قدمت گنبد عظیم بقعه که بر بالای حرم استوار است مربوط به قرن هشتم و دوران مغول است.
بقعه پیغمبران: این بقعه، مدفن 2 پیامبر به نام های سام و لام نبی است که گفته شده از فرزندان نوح پیغمبر هستند که درقله کوهی به همین نام در 21 کیلومتری از جاده اصلی تهران-مشهد و منشعب از کیلومتر شش محور سمنان- دامغان است.
کاروانسرای آهوان: این کاروانسراها در 36 کیلومتری شرق سمنان و در جوار جاده واقع شده است، در قرن پنجم هجری ساخته شده است در نزدیکی این بنا، کاروانسرای شاه عباسی آهوان نیز قرار دارد.
**شهرستان گرمسار
این شهرستان غربی ترین شهرستان استان سمنان و از شمال به دماوند و از غرب به وارمین و از شرق به شهرستان آردان و از جنوب به کویر مرکزی محدود می شود.
نام گرمسار در زمان اشکانیان 'خوار' بود، از آثار تاریخی این شهرستان می توان به امامزادگان طاهر و مطهر (ع)کوشک، تپه غول آباد، تپه ملک آباد، قلعه استوناوند،کاروانسرای ایوانکی اشاره کرد. مناطق نمونه گردشگری بنه کوه و بهورد از مناظر طبیعی این شهرستان است.
کاروانسرای ایوانکی: این کاروانسرا در 2 کیلومتری جنوب شهر ایوانکی و سه کیلومتری جاده ترانزیت تهران – مشهد قرار دارد. این کاروانسرا یکی از کاروانسراهای زیبا دوره صفوی است.
امامزاده عاقب ، امامزاده علی ابراهیم ، امامزاده علی اسماعیل، آب انبار ، معادن نمک ، یخچال قدیمی و در داخل شهر آسیاب آبی از جاذبه های اطراف این کاروانسرا و ایوانکی است.
قصر بهرام: در مسیر رسیدن به این کاروانسرا، جاده تاریخی سنگفرش ،از نخستین جاده های دست ساز ایرانیان واقع شده است. جاده صفوی سنگ فرش تا 35 کیلومتر اولیه مسیر دسترسی به قصر بهرام در اطراف شماست.
قصر بهرام از مرکز شهر گرمسار 65 کیلومتر فاصله دارد. اولین چیزی که نظر شما را به خود جلب می کند، دقت و هنر ایرانیان است که توانسته اند در دل کویر، مجموعه ای زیبا با این عظمت و شکوه را بنا کنند. قصر بهرام متشکل از سه بنای تاریخی مربوط به دوران صفویه شامل یک کاروانسرا، حرمسرا و قصری معروف به قصر بهرام است.
همچنین در جوار قصر بهرام ، پارک ملی کویر قرار گرفته است که بازدید از آن خالی لطف نیست.
کاروانسرای زیبا و تاریخی قصر بهرام، حیات وحش و مناظر بکر طبیعی، کاروانسرای عین الرشید در 2 کیلومتری جنوب غرب کاروانسرای قصر بهرام، بنای حرمسرا حدود 500 متری جنوب شرق قصر بهرام، آبراه سنگی و سفال، حوض قیلوله در17 کیلومتری جنوب قصر بهرام و در ادامه مسیر کاروانسرای عین الرشید از جمله جاذبه هایی است که در سفر به قصر بهرام دیدن می کنید.
یکی از این جاذبه ها ی شهر گرمسار موزه اقوام است، ساختمان این موزه متعلق به یکی از خانه های تاریخی گرمسار به نام خانه باقری است که از خانه باغ های اواخر دوره قاجار و اوایل پهلوی شهر گرمسار محسوب می شود.
موزه علم و صنعت و بازارچه صنایع دستی گرمسار دیگر مناطقی است که پذیرای مسافران است.
آب انبار بزرگ گرمسار واقع در مرکز شهر گرمسار یکی از بزرگترین آب انبارهای منطقه و مربوط به دوره قاجاری است.
** شهرستان سرخه
تلخاب: چشمه معدنی تلخاب شامل 2 چشمه است که محدوده ای استخری شکل را به وجود آورده است. از جمله خواص درمانی این چشمه درمان سردرد، درد چشم، یرقان، کهر، زردی و رفع گرمی بدن است.
کاروانسرای لاسجرد: چند جاذبه دیدنی در ادامه مسیر به سمت سرخه و در روستای لاسجرد قرار دارد. روستای لاسجرد با قدمتی چهار هزار ساله در 15 کیلومتری غرب مرکز شهرستان سرخه و در کنار جاده اصلی مشهد به تهران واقع شده است. کاروانسرای لاسجرد از جمله دیدنی های لاسجرد است که در کنار جاده قرار دارد و در دوره شاه عباس صفوی ساخته شده است .
آستان مقدس امام زادگان سیدرضا(ع) و سیدعلی اکبر(ع) لاسجرد نیز از جاذبه های اطراف کاروانسرای لاسجرد است.
خانه ساسانی: از این خانه که به خانه بادگیر لاسجرد نیز معروف است در روستای لاسجرد می توانید دیدن کنید، خانه ساسانی در دوره قاجاریه ساخته شده و دارای یک حیاط، آب انبار، اندرونی، بیرونی و هشتی است.
امامزاده شاه محمدزید: بقعه امامزاده شاه محمدزید(ع) در ادامه مسیر در دهستان لاسجرد و در روستای جوین قرار دارد. این امامزاده از فرزندان امام حسین مجتبی(ع) است.
مسجد جامع و چهلستون، خانه حاج حشمت اللشکر پیوندی) از جمله آثار تاریخی واقع در مرکز شهر سرخه است.
تاریخ ساخت اولیه مسجد جامع و مسجد چهلستون سرخه نیز متعلق به قرن اول هجری است
خانه حاج حشمت اللشکر(ابراهیم خان) که بنای آن متعلق به دوره قاجار است ، بادگیرهای دو قلو برفراز این بنا با تزئیناتی ناب از نمادهای شهر سرخه است.
آب انبار و یخچال بیابانک: روستای بیابانک در هفت کیلومتری جنوب شهر سرخه واقع شده و دراین روستا آرامگاه دو عارف نامی استان مدفون است و در این روستای آب انبار و یخچال بیابانک وجود دارد.
آرامگاه شیخ علاء الدوله سمنانی: در روستای صوفی آباد واقع شده و بنای آرامگاه و خانقاه این عارف مشهور بازمانده معماری اواخر قرن هفتم و اوایل قرن هشتم هجری است.
آرامگاه شیخ محمود مزدقانی: واقع در روستای مومن آباد است، شیخ محمود مزدقانی از شیوخ مسلمان و شیعه بوده که نقش مهمی در زمینه آموزش مردم در امور مذهبی داشته، بنای آرامگاه نیز مربوط به دوره ایلخانان مغول است.
مغار افتر: یکی از روستاهای اطراف سرخه، افتر است، این روستا در فاصله 25 کیلومتری شمال غربی مرکز شهرستان سرخه و در جوار جاده اصلی و آسفالته سمنان - فیروزکوه واقع شده است. امامزاده طاهر، خانه سلطان و امامزاده علی و غار آهکی(مغار افتر) از جاذبه های این روستاست.
مغار افتر یکی از بزرگترین غارهای آهکی شهرستان است. در این غار محصولات لبنی دامداران افتر نگهداری می شود.این غار از گذشته به عنوان یخچال طبیعی برای حفظ محصولات دامی مورد استفاده اهالی بوده و در بین اهالی به مغار افتر معروف است.
چشمه معدنی آبگرم: این چشمه معدنی در 35 کیلومتری شمال شرقی شهر سرخه قرار دارد و شامل پنج چشمه است. آبگرم دارای خواص درمانی است.
**شهرستان مهدیشهر
غار دربند: این غار با 140 میلیون سال عمر دومین غار آهکی بزرگ در ایران است. در ادامه مسیر به منطقه دربند از درخت گردوی کمان رستم، موزه عشایر ایل سنگسر، امامزاده قاسم زیارت و کافر قلعه واقع شده است.
شهمیرزاد، بزرگترین باغ گردوی جهان: شهمیرزاد از شهرهای زیبا و خنک شهرستان مهدیشهر است، این شهر دارای جاذبه های طبیعی بسیار زیبا و محصولات متنوع کشاورزی است. بزرگ ترین باغ گردوی جهان با وسعت 700 هکتار در این شهر واقع شده است.
منطقه حفاظت شده پرور: در 46 کیلومتری شمال مهدیشهر واقع شده که دارای جنگل های زیبای اورَس (سرو کوهی)، مراتع سر سبز تنوع بی نظیر حیات وحش است و امامزاده سید تاج الدین،حمام وگورستان پرور از مهم ترین آثار تاریخی این روستاست.
کاخ ملاده(خانه ابراهیم خان): خانه ابراهیم خان واقع در روستای ملاده شامل دو عمارت است که شامل خانه ابراهیم خان و قراولخانه یا عمارت کلاه فرنگی است. فینسک و جنگل رودبارک دیگر مناطق طبیعی مهدیشهر هستند.
** شهرستان دامغان یا شهر صددروازه
بسیاری از آثار تاریخی مهم این شهرستان در مرکز این شهر واقع شده از باروی تاریخی گرفته تا بازار از آثار واقع در بافت تاریخی دامغان است.
دامغان یکی از کهن ترین شهرهای ایران است که در گذشته به هکاتم پلیس یا صد دروازه مشهور بوده است.
قلعه و کاروانسرای امیریه: بین جاده سمنان- دامغان واقع شده است، قلعه امیریه چهار ضلعی و دو قلعه تو درتو است و نکته جالب اینجاست که هنوز در این قلعه سکونت وجود دارد و کارگاه های صنایع دستی در آن فعالیت دارند.
تپه های مریخی ، چشمه علی ، باروی تاریخی، تپه حضار، بازار تاریخی، پیرعلمدار، تاریخانه، تپه حصار، مجموعه امامزاده جعفر و خانه لطفی، مسجد جامع، مسجد تاریخانه ، بقعه امامزاده جعفر(ع) از دیگر آثار تاریخی این شهرستان هستند.
پیرخوشدر کلاته رودبار: منطقه گردشگری پیر خوشدر در پنج کیلومتری شمال شهر کلاته رودبار واقع شده و مسیر شهر تا چشمه، یک محور گردشگری زیبا و مفرح با مناطق بدیع و مسیر حرکت آب است.
دشت شقایق، گلهای سریشو و گیاهان دارویی دامغان: این دشت در 17کیلومتری شمال دیباج در منطقه لارکوه قرار دارد و چشم نواز است.
غارشیربند: یکی از زیباترین غارهای ایران و در 12 کیلومتری شمال شرقی دامغان واقع شده است. دهانه غار در کمرکش کوهی صخره ای که از بستر رودخانه 50 متر ارتفاع دارد واقع شده است زمین شناسان قدمت سنگه و ستونهای این کوه و غار را به 136 تا 190 میلیون سال قبل نسبت می دهند.
برج طغرل: این برج که در 18 کیلومتری شرق دامغان و در نزدیکی جنوب روستای مهماندوست و در بین راه دامغان شاهرود واقع شده است.
** شهرستان شاهرود
کاروانسرای ده ملا: این کاروانسرا از جمله کاروانسراهای شاه عباسی است که در مجاورت جاده شاهرود به دامغان (22 کیلومتری غرب شاهرود) قرار دارد و کاروانسرایی چهار ایوانی و دارای 34 حجره است.
موزه، بازار تاریخی، خانه یغمایی ها، تکیه برنجی و موزه آب، پارک جنگلی آبشار از دیگر آثار تاریخی و طبیعی این شاهرود است، کوتاه ترین فاصله کویر تا جنگل در این شهرستان قرار دارد.
در موزه آب 300 شئ مرتبط با فن آوری صنعت آب و مردم شناسی به نمایش گذاشته شده است.
مجموعه تاریخی بسطام: مجموعه تاریخی بسطام و آرامگاه شیخ ابوالحسن خرقانی است که آرامگاه دو عارف بزرگ و نامدار ایران هستند.
مجموعه بسطام در شش کیلومتری شمال شاهرود در مسیر شاهرود- آزادشهر قرار دارد و واقع در شهر زیبای بسطام است، زیارت آرمگاه این عارفان حال و هوای دیگری دارد.
در این مجموعه مرقد و خانقاه متعلق به ابویزید طیفور بی عیسی بن سروشان بسطام ملقب به سلطان العارفین و از عرفای نامی و مشهور ایران در قرن سوم هجری قمری قرار دارد.
مجموعه بایزید بسطامی شامل : خانقاه بایزید، رواق صفوی ، منار بسطام، مسجد بایزید بسطامی ، مسجد بسطام ، امامزاده محمد ، برج کاشانه، گنبد غازان خان و مدرسه شاهرخیه است.
مجن و آبشار تنگه داستان : شهر مجن به ماسوله کویر معروف است و خانه هایش دیدنی است. تنگه معروف (داستان) نیز در فاصله 10 کیلومتری شهر مجن و 45 کیلومتری شاهرود قرار دارد.
آرامگاه شیخ ابوالحسن خرقانی: خرقان در 34 کیلومتری شمال شاهرود قرار دارد و علاوه بر جاذبه های طبیعی، بنای آرامگاه شیخ ابوالحسن خرقانی در این منطقه قرار دارد. بنای آرامگاه این عارف نامی قرن چهارم و پنجم هجری قمری در روستای قلعه نو خرقان قرار دارد و محراب زیبای این بنا که متعلق به دوره ایلخانی است.
جنگل ابر: منطقه ابر در 40 کیلومتری شمال شرقی شهرستان شاهرود قرار دارد. این منطقه که به نام جنگل های ابر معروف است در ارتفاعات آن به طور عمده به صورت چمنزار و یا مراتع مشجر و در پایین دست آن به جنگل با گونه های متنوع دیده می شود.در جنگل ابر می توانید گام زدن روی ابرها را تجربه کنید.
جنگل قطری: منطقه قطری در بخش بسطام شهرستان شاهرود واقع شده و از مناطق نمونه گردشگری روستای ابر است. این منطقه دارای آب و هوای کوهستانی سرد و معتدل است.
جنگل اولنگ: در فاصلۀ 85 کیلومتری شمال شاهرود واقع شده است. این جنگل دارای درختان جنگلی متنوع و تنوع جانوری است که بازدید از آن در فصل بهار و تابستان مناسب است.
پناهگاه حیات وحش خوش ییلاق: در انتهای مسیر جاده شاهرود- آزادشهر قرار دارد. این منطقه دارای چشم اندازهای متنوع و تنوع اکوسیستمی فراوان است،گونه های بارز حیات وحش منطقه: قوچ و میش، کل و بز، یوزپلنگ، آهو، گورخر، خرس قهوه ای، گربه وحشی، تیهو و گونه های گیاهی بارز: بلوط، افرا، ارس، طاق، گون است.
**شهرستان میامی
شهرستان میامی، شرقی ترین شهرستان استان سمنان در مسیر تهران به مشهد است. در این شهرستان بیش از هفت کاروانسرا قرار دارد.
کاروانسرای شاه عباسی، مسجد آقایان، محله تاریخی، حمام آقایان: یکی از جاذبه های واقع در بافت تاریخی میامی، محله تاریخی آقایان است. محله آقایان دارای حمام، مسجد، آب انبار و کاروانسرای تاریخی است.
کاروانسرای میامی از کاروانسراهای زیبای عهد صفوی است. مسجد آقایان و آب انبار میامی نیز در دوره قاجاریه بنا شده اند.
مجموعه کاروانسرای میاندشت که شامل سه کاروانسرا و سه آب انبار است. کاروانسرای عباس آباد در دورۀ صفویه بنا و در دورۀ قاجار مرمت اساسی شده است.
آرامگاه شیخ حسن جوری: یکی از رهبران نهضت سربداران بود. شیخ حسن جوری از رهبران سیاسی و مذهبی قرن هفتم هجری بود که به دست وجی الدین مسعود در سال 745 به شهادت رسید.
مسجد جامع و آرامگاه ابن یمین فرومدی: روستای هدف گردشگری فرومد در منتهی الیه شرقی شهرستان میامی کیلومتر 115 مسیر میامی به سبزوار واقع است، فرومدی شاعر معروف و قطعه سرای بزرگ زبان فارسی است.
مسجد جامع فرومد از آثار ارزشمند دوره خوارزمشاهیان در روستای فرومد بر سر راه شوسه شاهرود به سبزوار واقع شده است .
دشت شقایق و آفتابگردان کالپوش : جنگل های کالپوش و دیمزارهای منطقه کالپوش در 120 کیلومتری شمال میامی واقع اند. این منطقه در فصل بهار مملو از شقایق و در فصل تابستان مملو از آفتابگردان می شود.
نمایش منحصر به فرد گل های شقایق در منطقه از بیستم اردیبهشت ماه تا پایان خرداد جلوه زیبایی به ناحیه سرسبز کالپوش می دهد، گل های آفتابگردان نیز که بیشتر در دشت دانیال تا ارتفاعات روستای کُرنگ می روید، در ماه های مرداد و شهریور به گل نشسته و زیبایی این منطقه را دوچندان می کند.
جنگل دشت شاد : جنگل های کالپوش در حوزه استحفاظی شهرستان میامی و بخش کالپوش واقع اند.
آبشار و جنگل نام نیک: برای دستیابی به منطقه نام نیک از میامی جاده ای آسفالته به سمت شمال منشعب می گردد که به سمت حسین آباد کالپوش می رود. مسیر پر پیچ وخم ودر برخی نقاط پر شیب حسین آباد را پیموده تا پس از 56 کیلومتر به چشمه نیک برسید.
سمنان از دیرباز از شهرهای چهاردهمین ایالت تاریخی ' ورنه ' از تقسیمات شانزده گانه اوستایی در دوران باستان بوده است، ورنه متشکل از صفحات جنوبی البرز و خوار شامل سمنان ، دامغان ، خوار(گرمسار)، دماوند، فیروزکوه، شهمیرزاد ، لاسگرد، ده نمک ، و آهوان و قوشه و نقاط کوهستانی مازندران بود.
در دوره حکومت مادها و هخامنشیان ، سمنان شهر سرحدی ایالت های پارت و ماد محسوب می شد.
ایالت مذکور در زمان ساسانیان به ' پشتخوارگر' تغییرنام داده که شامل همان شهرهایی بود که در ایالت ' ورنه ' متشکل بودند.
سمنان در دوره های بعد از اسلام جزو سرزمین تاریخی ' قومس ' به شمار می آمد نام جغرافیایی قومس تا اواخر دوران قاجار بر سرزبان ها بود.
قومس در ابتدا ' کوه مس ' بوده چون در کوه های آن معدن مس زیاد است و مس از مهم ترین کالاهای صادراتی این سرزمین در دوران هخامنشی و پیش از آن بود از این رو کوه مس خوانده می شد ، سپس در آن دگرگونی صورت گرفته و به کوه مس و قومس تبدیل شده است.
7344/6026/
خبرنگار: امیرحسین کاشی **انتشار دهنده: جانعلی فتحی
کپی شد
