ثانیه‌ها و دقیقه‌های ناب عاشقی، لختی آرام‌تر! نجواهایی از تبار شیدایی با وسعتی از توبه بی‌همتای آدمی در حال گذر است و هنوز آتش تشنگی وجودمان بی رمق شعله می‌کشد و بال‌های بسته‌یمان به سوی صحرای دعای عارفانه پر می‌زند.
لختی آهسته تر! هنوز برکه زلال اشک‌هایمان جاری است! هنوز قلب‌هایمان در رکوع و سجود عبودیتش در تپش است و هنوز باغ‌های دلمان پژمرده است.
ای آفتاب عرفات، لختی کم شتاب‌تر که غروب صحرایت، طلوع رجعت عارفانه‌مان شود تا هم‌نوا با آدم و داود در بی‌کرانه‌های آسمان معرفت و در لحظات ناب عارفانه بیت الحرام عبودیت و خلوص، به پرواز درآییم و وضوی نماز امشب‌مان را در برکه اشک‌های زلال جوشان از زیبایی بخشش پروردگار، تازه کنیم.
در عظمت و بزرگی روز عرفه و قبولی توبه در آن، همین روایت بس که امام صادق(ع) فرمودند: کسی که در ماه رمضان بخشیده نشود، برای او بخششی، در مواقع دیگر سال نخواهد بود، جز اینکه در عرفه حاضر باشد.
روز عرفه
نهم ذی‌حجه را روز عَرَفه گویند. این روز از روزهای مهم برای تمامی مسلمانان است. گرچه عید نامیده نشده، اما همچون عید خوانده شده‌است. از سوی دیگر از آنجا که امام سوم شیعیان حرکت خود را به سوی کربلا پس از مراسم حج آغاز کرد، برای شیعیان از اهمیت بسزایی برخوردار است. همچنین زیارت امام سوم شیعیان در این روز بسیار توصیه شده است. «دعای امام حسین در روز عرفه» از مهمترین اعمال این روز است که پس از نماز ظهر و عصر خوانده می‌شود. عید قربان پس از روز عرفه قرار دارد.
در این روز حجاج از شهر مکه به صحرای عرفات آمده و در آنجا به راز و نیاز و دعا پرداخته و پس از نماز ظهر و عصر این دعا را در کنار کوه جبل الرحمه می‌خوانند. سپس حجاج به‌سمت سرزمین مشعر الحرام حرکت می‌کنند تا در روز عید قربان در سرزمین منا باشند.
خطبه روز عرفه، خطبه اصلی مراسم حج واجب است که هرساله توسط بالاترین مفتی عربستان سعودی خوانده می‌شود.
روایاتی از روز عرفه
در خبری از رسول خدا(ص) آمده است که فرمود: در ذی الحجه شبی است که آن سیّد شب‌هاست و آن شب ابراهیم خلیل است و در این شب خدای تعالی توبه داوود را قبول کرد و آن شب عرفه است.
هر که در این شب عملی کند از عبادت، او را مزد صد و هفتاد سال عبادت دهند و دعایش را اجابت کنند.
همچنین علی بن ابراهیم از صادق آل محمد(ص) چنین روایت می‌کند که پس از آنکه آدم(ع) در زمین صفا از مفارقت بهشت که در جوار حق تعالی بود در حال سجده چهل روز گریست، جبرئیل بر وی نازل گردید و گفت: ای آدم چرا اینقدر گریه می کنی؟ آدم گفت: ای جبرئیل چگونه گریه نکنم در صورتی که خداوند مرا از جوار خود خارج نمود و به زمین سقوط نمودم. جبرئیل گفت: ای آدم توبه کن. آدم(ع) گفت: چگونه توبه کنم؟ آن گاه خداوند در محل کعبه، قبّه‌ای از نور برای او پدید آورد و نور آن اطراف مکه و کوه‌های مکه را فرا گرفت، پس آنجا حرم شد و جبرئیل(ع) مامور گردید که در آنجا علامتی بگذارد و گفت: ای آدم برخیز و غسل کن و محرِم شو و روزی که آدم(ع) از بهشت سقوط نمود اول ذی‌القعدة الحرام بود و روزی که محرم شد و داخل در عرفات گردید هشتم ماه ذی‌الحجه الحرام بود و مامور شد بتلبیه و چون ظهر روز عرفه شد مامور شد غسل کند و پس از نماز عصر خداوند کلماتی به وی القاء کرد و آن کلمات این بود: سبحانک اللّهم و بحمدک لا اله الّا انت عملت سوء و ظلمت نفسی و اعترفت بذنبی فاغفر لی انّک انت التّوّاب الرّحیم و آدم(ع) با حال گریه و مناجات در عرفات ماند بعد از غروب روانه گردید به سوی مشعر الحرام و چون صبح شد، خدا را به کلماتی خواند و خداوند توبه او را قبول نمود.
عرفه و فرصت توبه و استغفار
یکی دیگر از فرصت‌های موجود در این روز که شاید مهمترین فرصت باشد، فرصت توبه است، فرصتی که به جرات می‌توان گفت در هیچ روزی مثل این روز تکرار نخواهد شد. توبه مهمترین چیزی است که بنده به آن احتیاج دارد. در این روز خداوند توبه بسیاری را قبول فرموده و از گناهان بندگان در می گذرد، کافی است که عزم بر ترک گناه کرده و به حقیقت از کرده های خود پشیمان باشیم، آنگاه خود را غرق در رحمت خداوند خواهیم دید.
عرفه و فرصت دعا
یکی از فرصت‌های مهم در روز عرفه، که بسیار مورد تاکید ائمه معصومین و بزرگان دین قرار گرفته است، فرصت دعا و مسئلت از خداوند است. بنا به فرموده امام سجاد(ع) این روز روزی است که در آن درهای رحمت الهی باز بوده و خداوند عطای خود را بر مردم گسترانیده و بر همگان تفضّل فرموده است، به همین خاطر توبه در آن مقبول و دعا به اجابت خواهد رسید. کسی که به عظمت این روز بزرگ پی نبرده و مقام آن را نشناخته باشد، به جای درخواست حاجات خود از خداوند به سراغ خلق او رفته، طلب نیاز از آن‌ها می‌کند.
اعمال روز عرفه
در روز عرفه چند عمل وارد شده است که شامل روزه گرفتن، غسل کردن قبل از غروب آفتاب، زیارت امام حسین(ع)، پس از نماز عصر، و قبل از آن که دعاهای روز عرفه را بخواند، دو رکعت نماز در زیر آسمان بجا آورد و به گناهان و خطاهای خود اعتراف کند، که امام صادق(ع) فرمود: هر کس چنین کند، پاداش کسانی که در سرزمین عرفاتند، را خواهد داشت و گناهانش آمرزیده گردد،
قرائت دعای معروف عرفه، خواندن دعای پایان روز عرفه و به هنگام غروب روز عرفه، دعای عشرات را خواندن دیگر اعمال مورد تاکید در روز عرفه است.
۹۸۹۱/۶۱۰۳
