گران بودن تورهای داخلی کشور نسبت به تورهای خارجی یکی از موضوع‌هایی که همواره مورد اعتراض گردشگران داخلی است.
به گزارش جی پلاس، روزنامه گسترش تجارت نوشت: در بسیاری از فصول سال تورهای استانبول از تور کیش ارزان‌تر تمام می‌شود. البته در فصل گرم سال مانند تابستان، به دلیل نامساعد بودن شرایط جوی و کاهش استقبال برای سفر به شهرهای جنوبی کشور، نرخ تورهای کیش به ۳۰۰ هزار تومان هم می‌رسد اما در زمستان نرخ تورهای این شهر گردشگرپذیر از بسیاری از شهرهای ترکیه از جمله استانبول بسیار بیشتر است. از دیگر سو سرمای هوا در این فصل سال و برودت هوا در کشورهای همسایه شمالی به طور کلی آمار گردشگران خارجی را کاهش می‌دهد که برای جلوگیری از ضرر، برگزارکنندگان تورها، نرخ سفر به این شهرها کاهش می‌دهند. با این همه دلایل بسیاری موجب شده تا نرخ تمام‌شده برگزاری تورهای داخلی از تورهای خارجی برای برگزارکننده و گردشگر بیشتر شود.
در بررسی دلایل اختلاف نرخ برگزاری تورهای داخلی و خارجی به نکات قابل تاملی می‌رسیم که برگزارکنندگان تمایل به کاهش نرخ تمام‌شده برگزاری تورهای داخلی دارند. در این بین حمایت دولت‌ها از فعالان حوزه‌های مختلف گردشگری را باید در صدر دانست. چنانچه دولت کشورهای گردشگرپذیری مانند ترکیه به حمایت از فعالان گردشگری در حوزه‌های هتلداری و خطوط هوایی پرداخته و به آنها یارانه‌های مالی مناسب ارائه می‌دهد. دوم آنکه در گردشگری کشورهای موفق قوانین و ضوابط بر روابط حاکم است و فعالان آژانس‌های گردشگری بخش خصوصی نیز می‌توانند براساس ضوابط قانونی از هتل و خدمات مورد نیاز استفاده کنند. نبود مدیریت و ساماندهی مناسب سفرها و ایجاد توازن بین عرضه و تقاضای بازار هم از دلایل دیگر است. این در حالی است در کشورهایی مانند ایران گاهی مشاهده شده برخی آژانس‌های خصولتی تورهای ارزان‌قیمتی به مسافران ارائه می‌دهند چراکه هزینه تورها به واسطه ارتباطاتی که دارند ارزان‌تر تمام می‌شود اما آژانس‌های خصوصی به ناچار باید تورهای خود را با محاسبه نرخ گزاف هتل‌ها ارائه کنند.
گردشگری نیازمند یارانه‌های حمایتی
به عقیده فعالان بخش خصوصی گردشگری، دولت باید تمامی حوزه‌های گردشگری را به بخش خصوصی واگذار کرده و از این بخش با ارائه یارانه حمایت کند، اقدامی که منجر به توسعه گردشگری در کشوری مانند ترکیه شد.
رضا اباذری، رئیس انجمن صنفی گردشگری تهران در گفت‌وگو با «گسترش تجارت» گفت: دولت ترکیه از سال ۱۹۸۴میلادی (۱۳۶۳) تا ۲۰۱۳میلادی (۱۳۹۲) برنامه‌ای راهبردی برای توسعه گردشگری در پیش گرفت، به این گونه که برای حمایت از هتلداران، سرمایه‌گذاران و ایرلاین‌ها یارانه‌های مالی مناسبی در نظر گرفت و از این طریق عرضه و تقاضا را با هم هماهنگ کرد.
وی با اشاره به حمایت‌های دولت همسایه از صنعت گردشگری و مقایسه آن با ایران، افزود: در فصل‌های پرسفر در ایران تقاضای بازار گردشگری افزایش می‌یابد، اما دولت هیچ حمایتی از فعالان عرصه گردشگری نمی‌کند. متاسفانه قیمت‌تمام شده تورها و بسته‌های سفر در ایران بالا بوده و در نتیجه نرخ تورهای داخلی نیز گران می‌شود، اما در کشورهای دیگر مانند ترکیه نرخ تمام شده تورها به علت حمایت‌های دولتی ارزان‌تر تمام شده و آژانس‌های گردشگری نیز می‌توانند تورها را به قیمتی مناسب عرضه کنند. از همین رو بسیاری از فصل‌ها نرخ برخی از تورهای خارجی هم‌قیمت یا کمی ارزان‌تر از نرخ برخی تورهای داخلی تمام می‌شود.
فرهنگ‌سازی درباره سفر
اباذری با اشاره به لزوم فرهنگ‌سازی درباره سفر در کنار حمایت از فعالان بخش خصوصی گردشگری اظهار کرد: درباره سفر کردن با تور و به طور گروهی اطلاع‌رسانی مناسبی انجام نشده است. درباره پراکندگی جغرافیایی و فرهنگی و مقصدهای مختلف سفر در کشور نیز اطلاع‌رسانی و تبلیغاتی نشده است. این درحالی است که گردشگری می‌تواند درآمدزایی و اشتغالزایی مناسبی در استان‌های کمتر برخوردار داشته باشد، اما نخست باید فرهنگ برخورد با گردشگران در بین مردم این استان‌ها رواج یابد.
راه‌های حمایت‌های یارانه‌ای
اباذری درباره چگونگی ارائه یارانه به فعالان گردشگری مانند هتلداران و خطوط هوایی در کشور و کنترل نرخ خدمات صنف‌های مختلف گردشگری در ایران بیان کرد: در سال ۲۰۱۱میلادی (۱۳۹۰) نرخ بنزین هواپیماها افزایش یافت، اما ترکیه به ترکیش ایرلاین اعلام کرد بلیت ایران و روسیه را افزایش ندهد و در مقابل تفاوت نرخ آن را از دولت دریافت کند. به این طریق ترکیه بازارهای هدف ایران و روسیه را حفظ و در مقابل درآمد کلانی از سفر این گردشگران به کشور خود کسب کرد که به شبکه اقتصادی این کشور کمک شایانی کرد. ایران نیز باید با الگوگیری از کشورهای موفق در گردشگری اقدام به پرداخت یارانه‌های حمایتی کند این در حالی است که در بسیاری از موارد مشاهده می‌شود نهادهای متولی اگرچه قصد حمایت دارند، اما دچار بی‌انضباطی و بی‌برنامگی در فعالیت‌های خود می‌شوند؛ به عنوان نمونه بدون ضوابط مبالغ کلانی از صندوق‌های حمایتی وارد بازار گردشگری می‌کنند که در عمل هیچ کمکی به فعالان گردشگری نمی‌کند.
اباذری با اشاره به الگوی موفق ترکیه برای ایران گفت: دهه ۸۰ میلادی (۱۳۶۰) دولت ترکیه فراخوان داد هر شخصی زمینی در اختیار دارد که مناسب ایجاد تاسیسات اقامتی است می‌تواند برای دریافت تسهیلات اقدام کند و هر شخصی که دارای طرح گردشگری و سرمایه مناسب برای فعالیت در این حوزه است می‌تواند زمین مورد نیاز را از دولت دریافت کند. پس از آنکه هتل‌ها در ترکیه فعالیت خود را آغاز کردند دولت اتاق‌های آنها را پیش‌خرید کرد به این ترتیب در ترکیه اتاق ۲۰۰ لیره‌ای به نرخ ۱۱۰ لیره اجاره می‌رود، زیرا دولت ۹۰ لیره آن را پیش خرید کرده است.
تورهای داخلی ضعیف در مقابل تورهای خارجی قدر
به گفته فعالان گردشگری بسیاری از آژانس‌های گردشگری که در زمینه تورهای داخلی فعالیت می‌کنند بسیار ضعیف‌تر از آژانس‌هایی هستند که در حوزه تورهای خارجی در حال فعالیت هستند. آژانس‌های گردشگری خصولتی نیز به دلیل داشتن روابط با نهادهای دولتی می‌توانند نرخ تمام شده تورهای خود را کاهش داده و تورهای سفر خود را با نرخ ارزان‌تری به مردم عرضه کنند. پیدا کردن هتل مناسب با تقاضای مسافر برای دفاتر مسافرتی خصوصی بسیار مشکل است؛ زمانی که سبد کالا ناقص باشد و برخی آژانس‌های خاص به آن دسترسی کامل داشته باشند و هزینه تورها و هتل‌ها برای آنها به دلیل ارتباطات خاصی که با برخی نهادها و سازمان‌های کشور دارند ارزان‌تر از دیگر هتل‌ها تمام شود، موجب می‌شود آژانس‌های گردشگری خصوصی نتوانند اتاق‌های مورد نیاز را پیدا کند و حتی اگر در همان هتلی که آژانس‌های خاص با آن همکاری می‌کنند اتاق رزرو کنند باز هم هزینه اتاق‌ها برای آژانس‌های خصوصی گران‌تر تمام می‌شود.
ایمان عدل‌خواه، مجری تورهای داخلی و راهنمای سفر درباره گران بودن تورهای داخلی در مقایسه با تورهایی که به مقصد کشورهای خارجی در گفت‌وگو با «گسترش تجارت» گفت: یکی از دلایل اصلی این امر نرخ هتل‌ها در ایران و دیگر کشورهاست؛ به عنوان نمونه در استانبول می‌توان هتل‌هایی یافت که اتاق‌های خود را شبی ۵۰ هزار تومان اجاره می‌دهند اما در ایران معمولی‌ترین و سطح پایین‌ترین هتل‌ها را هم نمی‌توان با ۵۰ هزار تومان اجاره کرد و نرخ اقامت در ساده‌ترین هتل‌ها دست‌کم شبی ۲۰۰ هزار تومان است. این در حالی است که هزینه اقامت در هتل‌های ۵ ستاره حدود شبی ۷۰۰ هزار تومان برای یک اتاق یک یا دوتخته تمام می‌شود.
تقویت آژانس‌های داخلی
عدل‌خواه با اشاره به اینکه به دلیل گرانی تورهای داخلی نمی‌توان فعالیت این تورها را متوقف کرد، بلکه باید تلاش کرد شرایط گردشگری داخلی بهبود یافته و رونق یابد، بیان کرد: همانگونه که هرسال گروهی از گردشگران ایرانی به خارج از کشور سفر کرده و ارز کشور را خارج می‌کنند، باید شرکت‌های قوی در زمینه تورهای ورودی وارد عمل شده تا بتوان ارز بیشتری به نسبت ارزی که از کشور خارج می‌شود به کشور بازگردانند. شرکت‌هایی که در زمینه تورهای خارجی فعال هستند از نظر زیرساخت، فناوری و ساماندهی بسیار بهتر از شرکت‌های فعال در زمینه تورهای ورودی هستند. بسیاری از آژانس‌های گردشگری معتبر در زمینه تورهای ورودی شبه‌دولتی هستند و از امکانات هتل‌هایی که به دولت وابسته بوده، استفاده می‌کنند. بخش خصوصی هنوز جایگاه خود را در تورهای ورودی پیدا نکرده است. با اینهمه باید گردشگری داخلی را در کشور تقویت کرده و مقصدهای گردشگری داخلی را در کشور به مردم معرفی کنیم.
تامین نظر گردشگران ورودی
عدل‌خواه با اشاره به مشکلاتی مانند یافتن هتل‌های مورد تقاضای گردشگران خارجی در کشور و تفاوت نرخ تورهای سفر در بین برخی از آژانس‌های گردشگری فعال در کشور بیان کرد: زمانی که گردشگری را به کشور وارد می‌کنید باید اقامتگاه مناسب با درخواست وی را فراهم کنید. او افزود: یک گردشگر خارجی علاقه‌مند است در هتل ۵ ستاره اقامت داشته باشد و گردشگری دیگر قصد دارد در هتل ۳ ستاره اسکان گزیند.
سخن آخر
بارها شنیده شده رئیس‌جمهوری و هیات دولت اعلام کرده‌اند گردشگری صنعتی مهم است و باید توسعه یابد؛ اگر دولت به راستی چنین قصدی دارد باید با حمایت از بخش خصوصی فعال در گردشگری در این مسیر گام بردارد و یارانه‌های مالی به آنها ارائه دهد.
