پوسیدگی‌های دندان نواحی آسیب دیده دائمی در سطح سخت دندان شما هستند که به منافذ یا سوراخ‌های کوچک تبدیل می‌شوند. پوسیدگی دندان به دلیل ترکیبی از عوامل از جمله باکتری در دهان، خوردن تنقلات مکرر، مصرف نوشیدنی‌های شیرین و تمیز نکردن خوب دندان‌ها ایجاد می‌شود.
جی پلاس؛ به گفته مازیار مخترع و دندانپزشک شیرازی، پوسیدگی دندان ، در دندان حفره ایجاد می‌کند و باعث از بین‌رفتن سطح سخت دندان، که مینا نام دارد می‌شود. در ابتدا، این حفره‌ها ممکن است هیچ علائمی نداشته‌باشند، اما در نهایت می‌توانند منجر به دندان درد شوند، به خصوص اگر حفره بسیار بزرگ باشد یا به اعصاب داخل دندان نزدیک شده‌باشد.
برنا نوشت؛ اگر حفره‌های ریز حاصل از پوسیدگی دندان درمان نشوند، بزرگ‌تر می‌شوند و لایه‌های عمیق‌تری از دندان‌های شما را تحت تأثیر قرار می‌دهند. آنها می‌توانند منجر به دندان درد شدید، عفونت و از دست دادن دندان شوند. مراجعه منظم به دندانپزشک و رعایت عادت‌های خوب مسواک زدن و نخ دندان کشیدن بهترین محافظت شما در برابر پوسیدگی دندان هستند.
علائم احتمالی پوسیدگی دندان
علائم متعددی وجود دارند که ممکن است شروع پوسیدگی دندان را نشان دهند. همچنین تعدادی هشدار قرمز وجود دارد که نشان می‌دهند حفره ناشی از پوسیدگی در حال بزرگ شدن است. در ادامه برخی از علائم پوسیدگی دندان، را بررسی خواهیم کرد.
۱. حساسیت به سرما و گرما
حساسیتی و دردی که بعد از خوردن غذای سرد یا گرم احساس می‌شود می‌تواند نشانه‌ای از پوسیدگی باشد. هنگامی که مینای دندان شما شروع به از بین رفتن می‌کند، می‌تواند عاج را که لایه بافت سخت زیر مینا است، تحت تاثیر قرار دهد. عاج حاوی تعداد زیادی لوله توخالی کوچک میکروسکوپی است. وقتی مینای کافی برای محافظت از عاج وجود ندارد، غذاهای گرم، سرد، چسبنده یا اسیدی می‌توانند سلول‌ها و عصب داخل دندان شما را تحریک کنند. این دقیقا همان چیزی است که باعث ایجاد حساسیت در شما می‌شود.
۲. حساسیت طولانی مدت به شیرینی جات
اگر چه گرما و سردی رایج‌ترین حساسیت‌ها در هنگام پوسیدگی دندان هستند، اما حساسیت طولانی مدت به شیرینی‌ها و نوشیدنی‌های شیرین نیز می‌تواند نشان دهنده پوسیدگی دندان باشد. مشابه حساسیت دما، ناراحتی طولانی مدت از شیرینی‌ها اغلب در نتیجه آسیب به مینای دندان و به طور خاص، شروع ایجاد یک حفره است.
۳. دندان درد
درد مداوم در یک یا چند دندان شما می‌تواند نشان دهنده وجود حفره باشد. در واقع، درد یکی از شایع‌ترین علائم پوسیدگی دندان است. گاهی اوقات این درد ممکن است به طور ناگهانی ظاهر شود یا در نتیجه چیزی که می‌خورید اتفاق بیفتد. همچنین ممکن است هنگام گاز گرفتن غذا احساس درد و فشار بیشتر شود.
۴. لکه بر روی دندان
لکه‌های ناشی از پوسیدگی دندان ممکن است به صورت چسبندگی‌های سفید مانند روی دندان شما، ظاهر شوند. همانطور که پوسیدگی دندان پیشرفته‌‍تر می‌شود، لکه نیز می‌تواند تیره‌تر شود. لکه‌های ناشی از حفره می‌توانند قهوه‌ای، سیاه یا سفید باشند و معمولاً در سطح دندان ظاهر می‌شوند.
۵. سوراخ یا گودال در دندان شما
اگر لکه سفید روی دندان شما (که نشان دهنده شروع حفره است) بدتر شود، در نهایت با یک سوراخ یا گودال در دندان خود مواجه خواهید شد که ممکن است زمانی که در آینه نگاه می‌کنید بتوانید آن را ببینید یا زمانی که زبان خود را روی آن می‌گذارید بتوانید آن را احساس کنید. برخی از سوراخ‌ها، به‌ویژه آن‌هایی که در بین دندان‌ها یا در شکاف‌ها قرار دارند، قابل مشاهده یا احساس نیستند. اما ممکن است همچنان احساس درد یا حساسیت در ناحیه حفره داشته باشید. اگر متوجه سوراخ یا حفره‌ای در دندان خود شدید، باید به دندانپزشک مراجعه کنید. حفره‌ها و سوراخ‌ها، نشانه واضحی هستند که شما پوسیدگی دندان دارید.
علت پوسیدگی دندان
پوسیدگی دندان فرآیندی است که در طول زمان اتفاق می‌افتد و شما باید بدانید در هر مرحله چه عاملی باعث پوسیدگی بیشتر دندان می‌شود. مراحل پوسیدگی دندان به شرح زیر است.
تشکیل پلاک روی دندان:
پلاک یک لایه چسبناک شفاف است که دندان‌های شما را می‌پوشاند. این لایه چسبناک به خاطر خوردن زیاد قند و نشاسته و تمیز نکردن خوب دندان به وجود می‌آید. در واقع وقتی قندها و نشاسته‌ها از روی دندان شما پاک نمی‌شوند، باکتری‌ها به سرعت شروع به تغذیه از آنها می‌کنند و پلاک تشکیل می‌دهند. پلاک‌هایی که روی دندان‌های شما باقی می‌مانند می‌توانند در زیر یا بالای خط لثه سخت شوند و به جرم دندان تبدیل شوند. جرم دندان حذف پلاک را دشوارتر می‌کند و محافظی برای باکتری‌ها ایجاد می‌کند.
حمله پلاک:
اسیدهای موجود در پلاک مواد معدنی موجود در مینای سخت و بیرونی دندان شما را از بین می‌برند. این فرسایش باعث ایجاد منافذ یا سوراخ‌های ریز در مینای دندان می‌شود. هنگامی که نواحی مینای دندان از بین رفت، باکتری‌ها و اسیدها می‌توانند به لایه بعدی دندان شما که عاج نام دارد برسند. این لایه نرمتر از مینای دندان است و در برابر اسید مقاومت کمتری دارد. عاج دارای لوله‌های کوچکی است که مستقیماً با عصب دندان در ارتباط است و باعث ایجاد حساسیت می‌شود.
ادامه تخریب دندان:
همچنان که پوسیدگی دندان ایجاد می‌شود، باکتری‌ها و اسیدها به حرکت خود در دندان‌ها ادامه می‌دهند و در کنار مواد داخلی دندان (پالپ) که حاوی اعصاب و عروق خونی است حرکت می‌کنند. پالپ در اثر باکتری متورم و تحریک می‌شود. از آنجایی که داخل دندان جایی برای گسترش تورم وجود ندارد، عصب تحت فشار قرار می‌گیرد و باعث درد می‌شود. ناراحتی حتی می‌تواند خارج از ریشه دندان و تا استخوان نیز گسترش یابد.
عواملی که می‌توانند احتمال بروز پوسیدگی دندان را افزایش دهند
همه افرادی که دندان دارند در معرض خطر پوسیدگی هستند، اما عوامل زیر می‌توانند این خطر را افزایش دهند:
غذاها و نوشیدنی‌های خاص: غذاهایی که برای مدت طولانی به دندان شما می‌چسبند (مانند شیر، بستنی، عسل، شکر، نوشابه، میوه‌های خشک، کیک، کلوچه‌ها، آب نبات‌های سفت، غلات خشک و چیپس) بیشتر از غذاهایی که به راحتی توسط بزاق شسته می‌شوند، باعث پوسیدگی می‌شوند.
مصرف مکرر میان وعده: هنگامی که به طور پیوسته میان وعده می‌خورید یا نوشیدنی‌های شیرین می‌نوشید، به باکتری‌های دهان سوخت بیشتری می‌دهید تا اسیدهایی تولید کنند که به دندان‌های شما حمله کرده و آنها را فرسوده کنند. در واقع نوشیدن نوشابه یا سایر نوشیدنی‌های اسیدی در طول روز به ایجاد یک حمام اسیدی مداوم روی دندان‌های شما کمک می‌کند.
مسواک زدن ناکافی: اگر بلافاصله پس از خوردن و آشامیدن دندان‌های خود را تمیز نکنید، پلاک به سرعت تشکیل می‌شود و اولین مراحل پوسیدگی می‌تواند آغاز شود.
دریافت نکردن فلوراید کافی: فلوراید یک ماده معدنی طبیعی است که به جلوگیری از پوسیدگی دندان کمک می‌کند و حتی می‌تواند مراحل اولیه آسیب دندان را معکوس کند. به دلیل فوایدی که برای دندان‌ها دارد، فلوراید به بسیاری از منابع آب عمومی اضافه می‌شود. همچنین این ماده یک عنصر رایج در خمیر دندان و دهان شویه‌ها است.
چه موقع به دکتر دندانپزشک برای بررسی پوسیدگی دندان مراجعه کنیم؟
هر چه بیشتر به دندانپزشک مراجعه کنید، راحت‌تر پوسیدگی دندان شما تشخیص داده می‌شود. در واقع با مراجعه منظم، پوسیدگی در مراحل اول شناسایی می‌شود و اقدامات لازم جهت پیشگیری و درمان آن صورت می‌گیرد.
دندانپزشکان پوسیدگی دندان اولیه را معمولا با اشعه ایکس تشخیص می‌دهند. درمان پوسیدگی در مراحل اولیه ارزان‌تر و آسان‌تر است. بنابراین سعی کنید قبل از بروز پوسیدگی در دندان‌های خود، به متخصص دندانپزشکی مراجعه نمایید.
