به گزارش ایرنا، تعزیه یا شبیه خوانی، یکی از آیین‌های سنتی ایرانیان است که در ایام محرم و به ویژه تاسوعا و عاشورای حسینی در برخی استان‌ها از جمله زنجان برگزار و مصائب واقعه کربلا در آن به‌صورت نمایش مذهبی اجرا و بازآفرینی می شود که افراد مختلف در این نمایش، نقشی از شخصیت‌های کربلا را بر عهده می‌گیرند.
هر چند تاریخچه پیدایش تعزیه، مشخص نیست اما این هنر علاوه بر اینکه به بالندگی تئاتر در ایران کمک کرده، نشانه‌ای از هنر مذهبی شیعیان نیز به شمار رفته و خواندن هنرمندانه اشعار بیش از نحوه اجرای نمایش اهمیت دارد.
طبق فتوای غالب مراجع و همچنین حضرت امام خمینی (ره)؛ شبیه خوانی اگر مشتمل بر محرمات و موجب وهن مذهب نباشد مانع ندارد.
به دلیل حضور گسترده و استقبال مردم از این مراسم، نحوه رساندن پیام عاشورا به مردم و به خصوص کودکان و نوجوانان و معتبر بودن منابع و جلوگیری از تحریف در ارسال پیام به مخاطب، بسیار مهم بوده و مطالب باید از روی منابع مورد تایید باشد؛ تعزیه‌خوانی در بیشتر مناطق استان زنجان برگزار می‌شود که مهمترین آنها روستای رجعین از توابع بخش زنجانرود و تکیه حسینی اعظم در شهر ارمغانخانه است.
** تعزیه خوانی رجعین در مرحله ثبت آثار ملی و فرهنگی قرار دارد
دهیار روستای رجعین که خود از فعالین برگزاری این مراسم می باشد در پاسخ به سابقه برگزاری شبیه خوانی در این روستا گفت: طبق اسناد و مدارک (نسخه‌های موجود و روایت تعزیه خوان‌های قبلی) به 220 سال گذشته برمی گردد.
حسنعلی شاهمرادی در خصوص اینکه شبیه خوانی بر مبنای کدام روایت‌ها اجرا می‌شود، خاطر نشان کرد: بیشتر از منابع شیعی قدیمی که قبلا نوشته شده و به دست امروزی ها رسیده اجرا می شود؛ ضمن اینکه بر اساس مطالعه چند کتاب در مورد واقعه کربلا، تعزیه خوانی روستای رجعین به‌صورت کامل با روایت‌های معتبر شیعه، مطابقت داشته و منافاتی با فرهنگ شیعه ندارد و نسخه‌های آن از کتاب‌های معتبر نوشته شده است.
وی در پاسخ به اینکه شبیه خوانی تا چه اندازه می‌تواند در رساندن پیام عاشورا به مخاطبان موثر باشد، تصریح کرد: با توجه به اینکه این مراسم هر سال برگزار شده و چندین هزار نفر از سراسر کشور در عاشورای حسینی در میدان برگزاری مراسم حضور می‌یابند و چون به صورت نمایشی است بیشترین تاثیر و ترویج فرهنگ عاشورا و مکتب اهل بیت(ع) را به دنبال داشته و به طور یقین تاثیر آن بیش از مطالعه کتاب است.
شاهمرادی با بیان اینکه متاسفانه هیچ اداره و دستگاهی حمایت مادی و معنوی در برگزاری تعزیه خوانی روستای رجعین ندارد، افزود: فتوا و نظر مراجع و علما کاملا موافق و همسو با برگزاری شبیه خوانی بوده و تاکنون مخالفتی با این برنامه، صورت نگرفته اما تعزیه خوانی، حرمت و احترام مخصوصی داشته و نباید قداست امام معصوم و اهل بیت (ع) در برگزاری تعزیه ها شکسته شود، ضمن اینکه طبق نظر مراجع، تعزیه خوانی باید ابهت و عظمت واقعه عاشورا را بیان کرده و از هر عملی که سبب تخریب واقعه کربلا یا خدشه به شخصیت‌های آن شود باید دوری کرد.
دهیار روستای رجعین در خصوص اخذ مجوز برگزاری شبیه خوانی از نهادهای مربوطه گفت: به دلیل اینکه این مراسم از زمان‌های خیلی دور برگزار و نسل به نسل انتقال داده شده، مجوز خاصی در این باره اخذ نمی گردد، اما متولی این مراسم، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بوده و تعزیه خوانی رجعین نیز در این وزارت و همچنین سازمان میراث فرهنگی کشور ثبت شده و در مرحله ثبت آثار ملی و فرهنگی قرار دارد.
شاهمرادی در پاسخ به وضعیت استقبال مردم از تعزیه خوانی روستای رجعین، اظهار داشت: به حول و قوه الهی، کرامات اهل بیت (ع) و عشق به امام حسین (ع)، میزان حضور و استقبال مردم هر سال بیش از سال‌های قبل بوده که کمک های مالی و غیرمالی مردم جهت برگزاری تعزیه خوانی، گواه بر این استقبال است.
وی خاطرنشان کرد: طبق حدیث معروف «حسین نوری است که هرگز خاموش نمی‌شود» واقعه کربلا تا قیامت فراموش نخواهد شد که استقبال و شیفتگی مردم، دلیل بر این ادعا است و این نور تا قیامت به خاموشی نخواهد گروید چون قدرتی مافوق قدرت دنیای مادی اجازه نمی‌دهد واقعه عاشورا کمرنگ شود، به‌گونه‌ای که امروز حتی در کشورهای اروپایی نیز شاهد ظهور و گسترش مکتب حسینی هستیم.
شاهمرادی افزود: تعزیه خوانی روستای رجعین نیز جزو کوچکی از مکتب حسینی برای زنده نگه داشتن واقعه کربلا است که تاثیر زیادی در ترویج فرهنگ عاشورا داشته است.
وی با اشاره به تدارک ناهار نذری روستاییان در روز عاشورا اضافه کرد: این یکی از سنت‌های دیرین اهالی روستا بوده و شرکت‌کنندگان در مراسم شبیه خوانی هر سال میهمان اهالی این روستا هستند که پس از پایان مراسم در منزل اهالی حضور یافته و به طور میانگین هر خانوار میزبان 10 نفر از عزاداران می‌باشد.
** تعزیه‌خوانی در ارمغانخانه قدمت 400 ساله دارد
رئیس هیات امنای تکیه حسینی اعظم شهر ارمغانخانه با بیان اینکه این تکیه، یکی از بزرگترین، باشکوهترین و بی نظیرترین تکیه‌های مذهبی ایران و قطب تجمع و عزاداری وصف‌ناپذیر محبان آل عبا (ع) است، گفت: اجرای سنتی مراسم تعزیه خوانی در این مکان مقدس از دیرباز، مرسوم و دارای قدمت 400 ساله بوده و بر این اساس در سال 1389به عنوان میراث معنوی کشور، ثبت ملی شده است.
سیروس رستمی افزود: عواملی مانند آشنایی و اشراف تعزیه گردان‌ها و تعزیه خوان‌ها به هنر شبیه خوانی سنتی و چگونگی اجرای شایسته آن، بازسازی و بازخوانی وقایع جانگداز کربلا بر اساس مستندات تاریخی و منابع معتبر دینی، عزاداری خالصانه و توسل خاضعانه به اهل بیت (ع)، عنایات خاص خداوند و بروز و ظهور جلوه‌هایی از امداد غیبی سبب گسترش روزافزون آوازه و شهرت تکیه حسینی اعظم شهر ارمغانخانه و میهمان‌نوازی مردم متدین این شهر شده است.
وی تصریح کرد: این عوامل موجب حضور همه‌ساله خیل عظیم شیفتگان حسینی و رهپویان ولایت از مناطق مختلف کشور جهت کسب فیض معنوی از مراسم تعزیه‌خوانی این شهر شده که از اول تا سیزدهم ماه محرم، اربعین حسینی و سالروز رحلت پیامبر گرامی اسلام(ص) در این تکیه برگزار می‌شود.
رستمی با بیان اینکه تعزیه‌خوانی در شهر ارمغانخانه، قدمت 400 ساله دارد خاطرنشان کرد: تکیه حسینی اعظم این شهر چند بار به اهتمام مردم متدین ارمغانخانه و با کمک خیرین، ترمیم و بازسازی شده است.
رئیس هیات امنای تکیه حسینی اعظم شهر ارمغانخانه با اشاره به برنامه‌های این تکیه در طول سال، گفت: علاوه بر برنامه‌های محرم به مدت 13 روز، برنامه‌های دیگری از جمله ویژه‌برنامه تحویل سال، تعزیه‌خوانی در ایام فاطمیه، تعزیه‌خوانی در ایام ماه صفر و ماه مبارک رمضان، تعزیه‌خوانی ویژه ایام شهادت سایر ائمه(ع)، برنامه‌های مذهبی، ملی و مناسبتی و برپایی نمایشگاه دائمی در سالن‌های جنبی نیز در ایام مختلف سال در این تکیه برگزار می‌شود.
** اجرای تعزیه باید از منابع صحیح و مورد تایید باشد
معاون فرهنگی، پژوهشی و آموزشی اداره کل تبلیغات اسلامی استان زنجان با بیان اینکه تعزیه، نوعی نمایش مذهبی، تجسم وقایع در صحنه و سوگواری است که ارادت و اخلاص به اهل بیت (ع) را نشان می‌دهد، گفت: تعزیه دارای هیجان تصویری و کلامی بوده و در کنار تصویر، انتقال پیام از طریق کلام نیز صورت می‌گیرد. از سوی دیگر به دنبال ترویج نمادها و نشانه‌ها مانند عَلَم و پرچم است چون برخی نمادها حاوی شور انقلابی بوده و معنا و مفهوم خاصی در سوگواری دارند.
ولی‌الله مصائبی افزود: سابقه برگزاری تعزیه خیلی زیاد است اما عصر طلایی تعزیه در ایران در دوره ناصرالدین شاه قاجار بوده و در این دوره به اوج خود رسیده که در آن زمان 300 مکان محوری برای برگزاری تعزیه در نظر گرفته شده بود.
وی با بیان اینکه تعزیه در زمان پهلوی با ظهور تئاتر و سینما رو به افول و سردرگمی رفته و عظمت خود را از دست بدهد، خاطرنشان کرد: به مرور زمان تبدیل به باورهای عامیانه و مرسوم شد اما امروز نیز عواملی مانند تغییرات محتوایی سبب شده تا سیر نزولی پیدا کند.
مصائبی ادامه داد: تعزیه دارای 2 وجه «شکل» و «محتوا» بوده که به مرور زمان دچار تغییراتی شده که عمدتا تحریف و تضاد محتوا رخ داده است به‌گونه‌ای که داستان‌های افسانه‌ای موجب وهن تاریخ اهل بیت (ع) شده تا جایی که برخی از علما و فقها تعزیه را مورد نقد قرار داده و در مواقعی به طوری مشهور بوده که برخی بزرگان موضع گیری کرده‌اند.
معاون فرهنگی، پژوهشی و آموزشی اداره کل تبلیغات اسلامی استان زنجان اظهار داشت: هسته مرکزی تعزیه، قیام عاشورا است اما برخی وقایع نیز از صدر اسلام در قالب تعزیه آمده است.
این مسئول گفت: آسیب‌هایی در اجرای تعزیه وجود دارد که مشکل شرعی داشته، مطلوب شیعه نبوده و در حد شعائر عاشورایی نیست و در عصر کنونی افرادی به صورت ابزاری، بدون هدفمند و بدون آموزش اقدام به تعزیه خوانی می‌کنند و فلسفه اصلی تعزیه گم شده است.
وی افزود: در صورتی که شور و شعور به صورت قالب هنری ارائه شده و تعزیه بتواند تلفیقی از فرهنگ و مذهب را هنرمندانه به جهان بینی و نگرش های مذهبی و باورها به نمایش در بیاورد بسیار عالی است.
مصائبی تصریح کرد: اگر بخواهیم تاثیرگذاری واقعی داشته باشد باید در قالب‌های شرعی و مجاز که دارای چهارچوب خاصی است و به وسیله مستندات تاریخی و نسخه‌های متناسب با واقعیت، مقتل و مستند و به شیوه‌های جدید اجرا شود تا شور و شعور را در مخاطب ایجاد کند و اگر در این مختصات باشد مشروع و معقول است و در صورتی که از قالب‌های مستند دربیاید، استفاده ابزاری بوده و موجب انحراف خواهد شد که مورد نکوهش بوده و غیرمجاز است.
معاون فرهنگی، پژوهشی و آموزشی اداره کل تبلیغات اسلامی استان زنجان در خصوص اخذ مجوز برای برگزاری تعزیه خوانی و شبیه خوانی گفت: تعزیه نوعی هنر است و مجوز اجرای آن از سوی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی صادر می‌شود اما تشکل‌های مردمی و سازمان‌های مردم‌نهادی که تعزیه را اجرا می‌کنند باید اساسنامه داشته و مروج و مبلغ فضایل و مکارم اهل بیت(ع) باشند تا روح معنویت تقویت شود در غیر این صورت مورد تقبیح قرار گرفته و تمام مراجع نیز تعزیه را با حفظ مختصات اسلامی تجویز کرده‌اند.
مصائبی با تاکید بر بازبینی و بازنگری متون مورد استفاده در تعزیه و حتی در مداحی‌ها خاطرنشان کرد: مجریان مراسم عزاداری از قبیل تعزیه‌خوان‌ها و مداح‌ها باید تاریخ را مطالعه کرده و آگاهی و اشرافیت علمی داشته باشند و از آنجایی که هنر، یکی از داشته‌های جوانان است در صورتی که بتواند با فرهنگ و مذهب، تلفیق شود حلاوت و شیرینی اهل بیت(ع) در حزن و اندوه را محقق می‌کند.
وی افزود: آن چیزی که تبلیغات اسلامی را در این مورد به چالش کشیده این است که تعزیه در ایام وعظ و خطابه و عزاداری سیدالشهدا(ع) به‌صورت گسترده برگزار شده اما پیامی صادر نمی‌شود.
مصائبی با بیان اینکه منافع فردی و گروهی خاص، مانع انتقال پیام می‌شود، تصریح کرد: این نگرانی در سلسله نشست‌های مبلغین نیز بیان می‌شود که به دلیل برگزاری تعزیه و استقبال مردم، اهالی حتی به نماز جماعت نیز نمی‌آیند و تعزیه را تماشا می‌کنند و در برخی مواقع به دلیل برگزاری تعزیه در داخل مساجد، اجازه برگزاری نماز جماعت نیز داده نمی‌شود.
معاون فرهنگی، پژوهشی و آموزشی اداره کل تبلیغات اسلامی استان زنجان با بیان اینکه اعتقادی به تعطیلی تعزیه‌ها نداریم، تصریح کرد: اما در این خصوص باید علمای بزرگ و حوزه‌های علمیه ورود پیدا کرده و با پشتیبانی از منابع صحیح به توانمندسازی این گروه‌ها کمک کنند تا شاهد اقدامات وهن‌انگیز نباشیم زیرا تعزیه، کار عمقی بوده و با تئاتر فرق دارد.
وی گفت: یکی از 32 محور در ساماندهی تشکیلاتی و مذهبی، صحیح بودن محتوا است و سال گذشته بحث محتوایی در تمام مساجد مورد تاکید قرار گرفت و حتی صداوسیما نیز پس از تایید محتوایی توسط اداره کل تبلیغات اسلامی اقدام به پخش این برنامه‌ها می‌کند.
مصائبی خاطرنشان کرد: مدیریت گروه‌های تعزیه، مشکل و خارج از عهده تبلیغات اسلامی است چون مردم، استقبال زیادی می‌کنند و مقاومت در برابر تعزیه نوعی تقابل با مردم است.
وی افزود: اعتقاد به مدیریت و هدایت صحیح محتوا داریم و در نشست‌های قبل از اعزام مبلغین نیز تاکید می‌کنیم که تعزیه حذف نشود بلکه محتوای صحیح هدایت شود.
مصائبی اظهار داشت: رسانه‌ها نیز در این زمینه می‌توانند جریان‌سازی و چالشی برخورد کنند و رسانه‌هایی که در این مورد فعالیت داشته باشند حمایت لازم را انجام می‌دهیم.
9556/8068
انتهای پیام هر چند تاریخچه پیدایش تعزیه، مشخص نیست اما این هنر علاوه بر اینکه به بالندگی تئاتر در ایران کمک کرده، نشانه‌ای از هنر مذهبی شیعیان نیز به شمار رفته و خواندن هنرمندانه اشعار بیش از نحوه اجرای نمایش اهمیت دارد.
طبق فتوای غالب مراجع و همچنین حضرت امام خمینی (ره)؛ شبیه خوانی اگر مشتمل بر محرمات و موجب وهن مذهب نباشد مانع ندارد.
به دلیل حضور گسترده و استقبال مردم از این مراسم، نحوه رساندن پیام عاشورا به مردم و به خصوص کودکان و نوجوانان و معتبر بودن منابع و جلوگیری از تحریف در ارسال پیام به مخاطب، بسیار مهم بوده و مطالب باید از روی منابع مورد تایید باشد؛ تعزیه‌خوانی در بیشتر مناطق استان زنجان برگزار می‌شود که مهمترین آنها روستای رجعین از توابع بخش زنجانرود و تکیه حسینی اعظم در شهر ارمغانخانه است.
** تعزیه خوانی رجعین در مرحله ثبت آثار ملی و فرهنگی قرار دارد
دهیار روستای رجعین که خود از فعالین برگزاری این مراسم می باشد در پاسخ به سابقه برگزاری شبیه خوانی در این روستا گفت: طبق اسناد و مدارک (نسخه‌های موجود و روایت تعزیه خوان‌های قبلی) به 220 سال گذشته برمی گردد.
حسنعلی شاهمرادی در خصوص اینکه شبیه خوانی بر مبنای کدام روایت‌ها اجرا می‌شود، خاطر نشان کرد: بیشتر از منابع شیعی قدیمی که قبلا نوشته شده و به دست امروزی ها رسیده اجرا می شود؛ ضمن اینکه بر اساس مطالعه چند کتاب در مورد واقعه کربلا، تعزیه خوانی روستای رجعین به‌صورت کامل با روایت‌های معتبر شیعه، مطابقت داشته و منافاتی با فرهنگ شیعه ندارد و نسخه‌های آن از کتاب‌های معتبر نوشته شده است.
وی در پاسخ به اینکه شبیه خوانی تا چه اندازه می‌تواند در رساندن پیام عاشورا به مخاطبان موثر باشد، تصریح کرد: با توجه به اینکه این مراسم هر سال برگزار شده و چندین هزار نفر از سراسر کشور در عاشورای حسینی در میدان برگزاری مراسم حضور می‌یابند و چون به صورت نمایشی است بیشترین تاثیر و ترویج فرهنگ عاشورا و مکتب اهل بیت(ع) را به دنبال داشته و به طور یقین تاثیر آن بیش از مطالعه کتاب است.
شاهمرادی با بیان اینکه متاسفانه هیچ اداره و دستگاهی حمایت مادی و معنوی در برگزاری تعزیه خوانی روستای رجعین ندارد، افزود: فتوا و نظر مراجع و علما کاملا موافق و همسو با برگزاری شبیه خوانی بوده و تاکنون مخالفتی با این برنامه، صورت نگرفته اما تعزیه خوانی، حرمت و احترام مخصوصی داشته و نباید قداست امام معصوم و اهل بیت (ع) در برگزاری تعزیه ها شکسته شود، ضمن اینکه طبق نظر مراجع، تعزیه خوانی باید ابهت و عظمت واقعه عاشورا را بیان کرده و از هر عملی که سبب تخریب واقعه کربلا یا خدشه به شخصیت‌های آن شود باید دوری کرد.
دهیار روستای رجعین در خصوص اخذ مجوز برگزاری شبیه خوانی از نهادهای مربوطه گفت: به دلیل اینکه این مراسم از زمان‌های خیلی دور برگزار و نسل به نسل انتقال داده شده، مجوز خاصی در این باره اخذ نمی گردد، اما متولی این مراسم، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بوده و تعزیه خوانی رجعین نیز در این وزارت و همچنین سازمان میراث فرهنگی کشور ثبت شده و در مرحله ثبت آثار ملی و فرهنگی قرار دارد.
شاهمرادی در پاسخ به وضعیت استقبال مردم از تعزیه خوانی روستای رجعین، اظهار داشت: به حول و قوه الهی، کرامات اهل بیت (ع) و عشق به امام حسین (ع)، میزان حضور و استقبال مردم هر سال بیش از سال‌های قبل بوده که کمک های مالی و غیرمالی مردم جهت برگزاری تعزیه خوانی، گواه بر این استقبال است.
وی خاطرنشان کرد: طبق حدیث معروف «حسین نوری است که هرگز خاموش نمی‌شود» واقعه کربلا تا قیامت فراموش نخواهد شد که استقبال و شیفتگی مردم، دلیل بر این ادعا است و این نور تا قیامت به خاموشی نخواهد گروید چون قدرتی مافوق قدرت دنیای مادی اجازه نمی‌دهد واقعه عاشورا کمرنگ شود، به‌گونه‌ای که امروز حتی در کشورهای اروپایی نیز شاهد ظهور و گسترش مکتب حسینی هستیم.
شاهمرادی افزود: تعزیه خوانی روستای رجعین نیز جزو کوچکی از مکتب حسینی برای زنده نگه داشتن واقعه کربلا است که تاثیر زیادی در ترویج فرهنگ عاشورا داشته است.
وی با اشاره به تدارک ناهار نذری روستاییان در روز عاشورا اضافه کرد: این یکی از سنت‌های دیرین اهالی روستا بوده و شرکت‌کنندگان در مراسم شبیه خوانی هر سال میهمان اهالی این روستا هستند که پس از پایان مراسم در منزل اهالی حضور یافته و به طور میانگین هر خانوار میزبان 10 نفر از عزاداران می‌باشد.
** تعزیه‌خوانی در ارمغانخانه قدمت 400 ساله دارد
رئیس هیات امنای تکیه حسینی اعظم شهر ارمغانخانه با بیان اینکه این تکیه، یکی از بزرگترین، باشکوهترین و بی نظیرترین تکیه‌های مذهبی ایران و قطب تجمع و عزاداری وصف‌ناپذیر محبان آل عبا (ع) است، گفت: اجرای سنتی مراسم تعزیه خوانی در این مکان مقدس از دیرباز، مرسوم و دارای قدمت 400 ساله بوده و بر این اساس در سال 1389به عنوان میراث معنوی کشور، ثبت ملی شده است.
سیروس رستمی افزود: عواملی مانند آشنایی و اشراف تعزیه گردان‌ها و تعزیه خوان‌ها به هنر شبیه خوانی سنتی و چگونگی اجرای شایسته آن، بازسازی و بازخوانی وقایع جانگداز کربلا بر اساس مستندات تاریخی و منابع معتبر دینی، عزاداری خالصانه و توسل خاضعانه به اهل بیت (ع)، عنایات خاص خداوند و بروز و ظهور جلوه‌هایی از امداد غیبی سبب گسترش روزافزون آوازه و شهرت تکیه حسینی اعظم شهر ارمغانخانه و میهمان‌نوازی مردم متدین این شهر شده است.
وی تصریح کرد: این عوامل موجب حضور همه‌ساله خیل عظیم شیفتگان حسینی و رهپویان ولایت از مناطق مختلف کشور جهت کسب فیض معنوی از مراسم تعزیه‌خوانی این شهر شده که از اول تا سیزدهم ماه محرم، اربعین حسینی و سالروز رحلت پیامبر گرامی اسلام(ص) در این تکیه برگزار می‌شود.
رستمی با بیان اینکه تعزیه‌خوانی در شهر ارمغانخانه، قدمت 400 ساله دارد خاطرنشان کرد: تکیه حسینی اعظم این شهر چند بار به اهتمام مردم متدین ارمغانخانه و با کمک خیرین، ترمیم و بازسازی شده است.
رئیس هیات امنای تکیه حسینی اعظم شهر ارمغانخانه با اشاره به برنامه‌های این تکیه در طول سال، گفت: علاوه بر برنامه‌های محرم به مدت 13 روز، برنامه‌های دیگری از جمله ویژه‌برنامه تحویل سال، تعزیه‌خوانی در ایام فاطمیه، تعزیه‌خوانی در ایام ماه صفر و ماه مبارک رمضان، تعزیه‌خوانی ویژه ایام شهادت سایر ائمه(ع)، برنامه‌های مذهبی، ملی و مناسبتی و برپایی نمایشگاه دائمی در سالن‌های جنبی نیز در ایام مختلف سال در این تکیه برگزار می‌شود.
** اجرای تعزیه باید از منابع صحیح و مورد تایید باشد
معاون فرهنگی، پژوهشی و آموزشی اداره کل تبلیغات اسلامی استان زنجان با بیان اینکه تعزیه، نوعی نمایش مذهبی، تجسم وقایع در صحنه و سوگواری است که ارادت و اخلاص به اهل بیت (ع) را نشان می‌دهد، گفت: تعزیه دارای هیجان تصویری و کلامی بوده و در کنار تصویر، انتقال پیام از طریق کلام نیز صورت می‌گیرد. از سوی دیگر به دنبال ترویج نمادها و نشانه‌ها مانند عَلَم و پرچم است چون برخی نمادها حاوی شور انقلابی بوده و معنا و مفهوم خاصی در سوگواری دارند.
ولی‌الله مصائبی افزود: سابقه برگزاری تعزیه خیلی زیاد است اما عصر طلایی تعزیه در ایران در دوره ناصرالدین شاه قاجار بوده و در این دوره به اوج خود رسیده که در آن زمان 300 مکان محوری برای برگزاری تعزیه در نظر گرفته شده بود.
وی با بیان اینکه تعزیه در زمان پهلوی با ظهور تئاتر و سینما رو به افول و سردرگمی رفته و عظمت خود را از دست بدهد، خاطرنشان کرد: به مرور زمان تبدیل به باورهای عامیانه و مرسوم شد اما امروز نیز عواملی مانند تغییرات محتوایی سبب شده تا سیر نزولی پیدا کند.
مصائبی ادامه داد: تعزیه دارای 2 وجه «شکل» و «محتوا» بوده که به مرور زمان دچار تغییراتی شده که عمدتا تحریف و تضاد محتوا رخ داده است به‌گونه‌ای که داستان‌های افسانه‌ای موجب وهن تاریخ اهل بیت (ع) شده تا جایی که برخی از علما و فقها تعزیه را مورد نقد قرار داده و در مواقعی به طوری مشهور بوده که برخی بزرگان موضع گیری کرده‌اند.
معاون فرهنگی، پژوهشی و آموزشی اداره کل تبلیغات اسلامی استان زنجان اظهار داشت: هسته مرکزی تعزیه، قیام عاشورا است اما برخی وقایع نیز از صدر اسلام در قالب تعزیه آمده است.
این مسئول گفت: آسیب‌هایی در اجرای تعزیه وجود دارد که مشکل شرعی داشته، مطلوب شیعه نبوده و در حد شعائر عاشورایی نیست و در عصر کنونی افرادی به صورت ابزاری، بدون هدفمند و بدون آموزش اقدام به تعزیه خوانی می‌کنند و فلسفه اصلی تعزیه گم شده است.
وی افزود: در صورتی که شور و شعور به صورت قالب هنری ارائه شده و تعزیه بتواند تلفیقی از فرهنگ و مذهب را هنرمندانه به جهان بینی و نگرش های مذهبی و باورها به نمایش در بیاورد بسیار عالی است.
مصائبی تصریح کرد: اگر بخواهیم تاثیرگذاری واقعی داشته باشد باید در قالب‌های شرعی و مجاز که دارای چهارچوب خاصی است و به وسیله مستندات تاریخی و نسخه‌های متناسب با واقعیت، مقتل و مستند و به شیوه‌های جدید اجرا شود تا شور و شعور را در مخاطب ایجاد کند و اگر در این مختصات باشد مشروع و معقول است و در صورتی که از قالب‌های مستند دربیاید، استفاده ابزاری بوده و موجب انحراف خواهد شد که مورد نکوهش بوده و غیرمجاز است.
معاون فرهنگی، پژوهشی و آموزشی اداره کل تبلیغات اسلامی استان زنجان در خصوص اخذ مجوز برای برگزاری تعزیه خوانی و شبیه خوانی گفت: تعزیه نوعی هنر است و مجوز اجرای آن از سوی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی صادر می‌شود اما تشکل‌های مردمی و سازمان‌های مردم‌نهادی که تعزیه را اجرا می‌کنند باید اساسنامه داشته و مروج و مبلغ فضایل و مکارم اهل بیت(ع) باشند تا روح معنویت تقویت شود در غیر این صورت مورد تقبیح قرار گرفته و تمام مراجع نیز تعزیه را با حفظ مختصات اسلامی تجویز کرده‌اند.
مصائبی با تاکید بر بازبینی و بازنگری متون مورد استفاده در تعزیه و حتی در مداحی‌ها خاطرنشان کرد: مجریان مراسم عزاداری از قبیل تعزیه‌خوان‌ها و مداح‌ها باید تاریخ را مطالعه کرده و آگاهی و اشرافیت علمی داشته باشند و از آنجایی که هنر، یکی از داشته‌های جوانان است در صورتی که بتواند با فرهنگ و مذهب، تلفیق شود حلاوت و شیرینی اهل بیت(ع) در حزن و اندوه را محقق می‌کند.
وی افزود: آن چیزی که تبلیغات اسلامی را در این مورد به چالش کشیده این است که تعزیه در ایام وعظ و خطابه و عزاداری سیدالشهدا(ع) به‌صورت گسترده برگزار شده اما پیامی صادر نمی‌شود.
مصائبی با بیان اینکه منافع فردی و گروهی خاص، مانع انتقال پیام می‌شود، تصریح کرد: این نگرانی در سلسله نشست‌های مبلغین نیز بیان می‌شود که به دلیل برگزاری تعزیه و استقبال مردم، اهالی حتی به نماز جماعت نیز نمی‌آیند و تعزیه را تماشا می‌کنند و در برخی مواقع به دلیل برگزاری تعزیه در داخل مساجد، اجازه برگزاری نماز جماعت نیز داده نمی‌شود.
معاون فرهنگی، پژوهشی و آموزشی اداره کل تبلیغات اسلامی استان زنجان با بیان اینکه اعتقادی به تعطیلی تعزیه‌ها نداریم، تصریح کرد: اما در این خصوص باید علمای بزرگ و حوزه‌های علمیه ورود پیدا کرده و با پشتیبانی از منابع صحیح به توانمندسازی این گروه‌ها کمک کنند تا شاهد اقدامات وهن‌انگیز نباشیم زیرا تعزیه، کار عمقی بوده و با تئاتر فرق دارد.
وی گفت: یکی از 32 محور در ساماندهی تشکیلاتی و مذهبی، صحیح بودن محتوا است و سال گذشته بحث محتوایی در تمام مساجد مورد تاکید قرار گرفت و حتی صداوسیما نیز پس از تایید محتوایی توسط اداره کل تبلیغات اسلامی اقدام به پخش این برنامه‌ها می‌کند.
مصائبی خاطرنشان کرد: مدیریت گروه‌های تعزیه، مشکل و خارج از عهده تبلیغات اسلامی است چون مردم، استقبال زیادی می‌کنند و مقاومت در برابر تعزیه نوعی تقابل با مردم است.
وی افزود: اعتقاد به مدیریت و هدایت صحیح محتوا داریم و در نشست‌های قبل از اعزام مبلغین نیز تاکید می‌کنیم که تعزیه حذف نشود بلکه محتوای صحیح هدایت شود.
مصائبی اظهار داشت: رسانه‌ها نیز در این زمینه می‌توانند جریان‌سازی و چالشی برخورد کنند و رسانه‌هایی که در این مورد فعالیت داشته باشند حمایت لازم را انجام می‌دهیم.
9556/8068
کپی شد
