مجید جواهری زاده در گفت وگو با خبرآنلاین در خصوص این کتاب گفت: از سال 1908 که لندن، تصمیم گرفت برای حفظ منافعش در ایران پالایشگاه نفت آبادان را بسازد، این پالایشگاه به تدریج جایگاه برجسته‌ای در تاریخ ایران یافت و جغرافیای منطقۀ آبادان را یکسره دگرگون کرد.
جواهری زاده افزود: پالایشگاه آبادان از بدو احداث تا ابتدای بازسازی پس از پایان جنگ، رویدادهای فراوانی از سر گذرانده است. در نهضت ملی کردن نفت، پالایشگاه آبادان، در مرکز این نهضت قرار گرفت و در پیروزی انقلاب اسلامی، سهم آن غیر قابل انکار است. این نقش¬ها و بویژه در جغرافیای محلی تا آنجا بود که اگر پالایشگاه در خاک آبادان تأسیس نمی‌شد، آبادان کنونی، در بهترین حالت آن، شاید روستایی بود تابع جزیرۀ عبّادان، با نامی دیگر و جغرافیا و فرهنگی دیگر.
وی توضیح داد: سخن از پالایشگاهی با این ویژگی‌ها، سخنی ساده نمی‌تواند باشد، زیرا تاریخ و جغرافیا و دخالت خارجیان و مهاجرت ایرانیان و تغییر هویتش و آسیبی که در جنگ ایران و عراق دید، و عوامل بزرگ و کوچک بسیار دیگر چنان درهم تنیده‌اند که با همۀ تفاوت‌هایشان، تفکیک و درجه‌بندی آنها، دشوار است و نادیده گرفتن هرکدام از آنها، واقعیت پالایشگاه را مخدوش می‌کند. کتاب «پالایشگاه آبادان در 80 سال تاریخ ایران» مروری است بر بخش‌هایی از این واقعیت‌های تنیده در هم.
نویسنده کتاب "پالایشگاه آبادان در 80 سال تاریخ ایران" گفت: پالایشگاه آبادان، در فاصلۀ بین سال‌های 1908 تا 1988، از راه‌های پر پیچ و خم بسیاری گذشت و حوادث بسیاری را به خود دید. نگارنده در این کتاب ادعا ندارد که دوش¬به¬دوش این حوادث آمده و به آنچه می‌خواسته رسیده است. ولی فکر می‌کند توانسته است، مجموعۀ مهمی از حوادثی را که بر پالایشگاه گذشت و یا پالایشگاه در آنها نقش¬آفرین شد، با صدق و امانت، بازگو کند، و کتابی در اختیار خوانندگان قرار دهد که هم تا حدی گویای سرگذشت پالایشگاه است و هم تا حدی با آنچه به خواندن آن در موارد مشابه عادت کرده‌اند، متفاوت باشد.
جواهری زاده توضیح داد: در این کتاب، که در سه فصل و یک پیوست تدوین شده است، بیشتر به تاریخ شفاهی پالایشگاه و به خاطراتم و به کتاب‌ها و متون معتبر و نوشته‌هایی که برخی از علاقه‌مندان به ریز و درشت¬های این پالایشگاه، در اختیارم قرار دادند، استناد کردم و از توسل به نقل متون قراردادهای پیچیدۀ نفت و تفسیرهای پیچیده‌تر، پرهیز کرده‌ام. تا رشتۀ افکار خواننده، آشفته نشود.
وی افزود: آشکار است که چنین کتابی، نمی‌تواند از پالایشگاه شروع شود و در آن به پایان برسد. اصل و فرع‌های گوناگون و مهمی هست که بدون مرور بر آنها، این نوشته و هر نوشتۀ دیگر ناقص می‌ماند.
از تمام کسانی که به طریقی¬، قوت قلبی به من دادند و عزمم را در نوشتن این کتاب راسخ کردند، صمیمانه سپاسگزارم.
46
