خوزستان با حدود ۶۴ هزار کیلومتر مربع وسعت، حدود چهار درصد از کل مساحت کشور را به خود اختصاص داده است که از این حیث دهمین استان کشور محسوب می‌شود و  بر اساس آخرین تقسیم‌های کشوری، این استان دارای ۲۷ شهرستان و ۷۶ شهر و حدود چهار هزار روستاست.

براساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن که در سال ۱۳۹۵ انجام شد کل جمعیت استان در این سال حدود چهار میلیون و ۸۰۰ هزار نفر بوده است که از این تعداد حدود ۳.۵ میلیون نفر در شهرها و ۱.۲ میلیون نفر در روستاها ساکن هستند و نرخ شهرنشینی در استان معادل ۷۰ درصد است.

ساختار اقتصاد استان خوزستان دارای شرایط ویژه‌ای است. بخش صنعت و معدن که شامل نفت نیز  هست با حدود ۷۸ درصد از کل تولید ناخالص استان  بخش اصلی فعالیت‌های اقتصادی استان را به خود اختصاص داده است پس از آن بخش خدمات با حدود ۷/۱۸ درصد و بخش کشاورزی و ماهیگیری با حدود ۱/۳ درصد از کل تولید ناخالص داخلی استان در رتبه‌های بعدی قرار داده است.

از اصلی‌ترین امکانات و قابلیت‌های توسعه استان خوزستان که می توان به آن اشاره کرد، جاری بودن بخش عظیمی از آب‌های سطحی کشور، وجود رودخانه‌های پرآب و دائمی در آن، برخورداری ۹ سد عظیم احداث شده یا در حال احداث در مناطق مختلف استان و امکان استفاده چندمنظوره از آنها به منظور توسعه بخش‌های کشاورزی، شیلات، انرژی و تامین آب شرب است.

از دیگر امکانات استان وجود منابع قابل توجه خاک و پوشش گیاهی، برخورداری از اقلیم مناسب و امکان کاشت و برداشت سه نوبت محصولات کشاورزی در بخش وسیعی از استان، وجود نخلستان‌های وسیع در سطح استان و قابلیت چشمگیری توسعه فعالیت‌های کشاورزی و صنایع جانبی در این زمینه است، وجود ذخایر با ارزش آبزیان، بنادر صیادی، ناوگان صیادی و مجتمع‌های بزرگ پرورش ماهی و میگو و مجتمع‌های دامپروری، برخورداری از عرصه‌های مستعد کشت علوفه و برخورداری از واحدهای بزرگ کشت و صنعت نیشکر با وسعت حدود ۹۰ هزار هکتار و صنایع متعدد و متنوع وابسته به آن، از دیگر قابلیت‌ها و ظرفیت‌های استان است که نقش به سزایی در توسعه و پیشرفت این منطقه دارد.

 از دیگر ظرفیت‌های بالقوه استان که می‌توان به آن اشاره کرد برخورداری از معادن عظیم نفت و گاز و صنایع بزرگ نفت و گاز و پتروشیمی همچنین صنایع بزرگ فلزی و صنایع کانی غیرفلزی (صنایع سیمان)، وجود نیروگاه‌های بزرگ آبی و حرارتی در استان و قابلیت احداث نیروگاه‌های جدید در

کنار مراکز مصرف و نیز قابلیت اتصال شبکه برق استان به کشور  عراق و کشورهای حاشیه خلیج فارس است وجود قابلیت‌های متعدد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در منطقه هم که ناشی از پیشینه طولانی صنعت نفت در استان خوزستان است، موقعیت ویژه‌ای را برای این استان جنوبی فراهم

کرده است. همچنین برخورداری از صنایع عظیم وابسته به کشت و صنعت نیشکر، برخورداری از ۲۲ شهرک صنعتی در پهنه استان، برخورداری از مراکز آموزش عالی در بخش صنعت و ... در کنار سایر قابلیت‌های استان در بخش کشاورزی، بازرگانی خارجی و حمل و نقل بین‌المللی، در مجموع

زمینه مناسبی برای توسعه همه جانبه بخش صنعت در استان فراهم آورده است.

از سوی دیگر، موقعیت ویژه جغرافیایی استان در تعامل با منطقه و جهان و ارتباط با آب‌های آزاد بین‌المللی (به عنوان ترمینال جنوبی کریدور ارتباطی شمالی – جنوبی کشور در محور غرب)، برخورداری از امکانات بندری بسیار مناسب با ظرفیت بالا به ویژه در بندر امام که دارای کمترین فاصله با

مراکز جمعیتی کشور نسبت به سایر بنادر جنوبی ایران است و همچنین برخورداری از راه‌آهن و فرودگاه‌های متعدد و زیرساخت‌های لازم، برخورداری از منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی بندر امام، منطقه آزاد اروند (آبادان – خرمشهر) و در نهایت، بازارچه‌های مرزی که همه ظرفیت‌ها و قابلیت‌ها

بستر مناسبی را برای رشد و پیشرفت استان در بخش‌های بازرگانی خارجی و حمل و نقل بین‌المللی فراهم آورده است.

استان خوزستان با حدود ۲۱ حادثه غیرمترقبه طبیعی گوناگون، دارای رتبه نخست از نظر حوادث غیرمترقبه طبیعی است. مهم‌ترین حوادثی که همواره وضعیت اجتماعی، اقتصادی و سیاسی استان را تحت تاثیر قرار داده است، عبارت است از بحران گرد و غبار، آتش‌سوزی، سیل، زلزله و صاعقه،

آتش‌سوزی مراتع، ریزش‌های ناگهانی و آبگرفتگی، طوفان و خشکسالی.

با این همه دولت تدبیر و امید از زمان برعهده گرفتن زمان امور فعالیت ها و اقدامات بسیاری را با توجه به ظرفیتهای این استان و نیاز مردم منطقه انجام داده است و تلاش کرده در این زمینه از تمامی توات علمی، اقتصادی، اجتماعی و ... بهره بجوید.

بهمن ماه ۹۵ طوفان گرد و خاک  استان خوزستان را در نوردید که در نتیجه این طوفان آب، گاز، برق و تلفن در تعدادی از شهرهای خوزستان به ویژه کلانشهر اهواز قطع شد که شرایط بسیار نگران کننده ای را برای این استان به وجود آورد  پس‌ از  این اتفاق دولت برآن شد تا با چند اقدام فوری و

مصوبات هیات دولت زیرساخت های استان را سامان دهد از این رو اقدامات مطلوبی انجام داده و به معنی واقعی کلمه برای اصلاح زیرساخت‌های استان خوزستان بسیج شد.

دولت بدین منظور طرح فوری مقابله با گرد و غبار را مصوب کرد بر این اساس مقرر شد مهار کانون فوق بحرانی ریزگرد در جنوب شرق اهواز (کانون شماره ۴) با وسعت ۱۱۲ هزار هکتار در اولویت قرار گیرد، از سوی دیگر هیات دولت در جلسه فروردین سال ۹۶ اجرای پنج ابرپروژه (مگا پروژه) برای

حل مشکلات اساسی خوزستان را به تصویب رساند که بهبود و ساماندهی وضعیت آب، فاضلاب و برق استان تاکید شد.

پایداری برق در خوزستان  

متوسط قطعی برق در خوزستان در سال ۹۵ به ازای هر نفر در استان ۲ هزار دقیقه در سال بود و اکنون در اهواز به حدود ۷۰۰ دقیقه و در سایر شهرستان ها به ۸۵۰ دقیقه در سال رسیده است که طبق گفته مسئولان ایتان این میزان نیز با طرحهای در دست اقدام باز هم کاهش خواهد یافت.باید کاهش یابد.

پس از مصوبه دولت پیگیریهای ویژه ای از سوی شرکت های برق استان و استانداری خوزستان صورت گرفت و بر اساس این مصوبه بنا شد برای اهواز و شهرهای که در معرض ریز گرد هستند تمام پست های برقی که ساخته می شود از نوع جی آی اس باشد که به طور کامل پوشیده و  دارای تجهیزات پیشرفته تر است.

شرکت برق منطقه ای استان خوزستان  در راستای نوسازی شبکه با توجه به شرایط جوی حاکم بر خوزستان، شش ترانس قدرت که بزرگترین ترانس های قدرت ساخت کشور با ولتاژ ۴۰۰ کیلو ولت است را خریداری کرده و به زودی وارد شبکه برق استان می شوند، پوشش عایقی پست های موجود

و آغاز عملیات اجرایی هم زمان ۱۲ پست Gis در استان نیز از دیگر اقدامات این شرکت برای پایداری شبکه برق در مقابل پدیده گرد و غبار است.

یکی دیگر از اقدامات صنعت برق خوزستان مجموعه اقدامات مدیریت مصرفی در سال گذشته بوده که با رشد منفی مصرف برق همراه شده بود به همین دلیل ۱۹ خرداد تاریخ شروع این اقدامات از سوی وزارت نیرو به عنوان روز مدیریت مصرف نام گذاری شد.

همچنین حجم سرمایه گذاری شرکت برق منطقه ای خوزستان برای پروژه های هفته دولت امسال هفت هزار میلیارد ریال در بخش پست و خط است و میزان سرمایه گذاری در بخش پست های برق ۲۰ پروژه ۲ هزار و ۳۷۸ میلیارد ریال است؛ همچنین هفت پروژه با ارزش سرمایه گذاری ۷۴۱ میلیارد ریال نیز در دست بهره برداری قرار دارد.

از جمله اقدامات و دستاوردهای شرکت برق منطقه ای در خوزستان طی ۲ سال گذشته نیز می توان به انعقاد قرارداد ۲۱ دستگاه ترانسفورماتور ۱۳۲ کیلوولت به ارزش تقریبی ۵۶۷ میلیارد ریال، رشد ۲۷۵ درصدی حجم ریالی قراردادهای منعقده شده به عملکرد پروژه های فعال طی ۱۰ ماهه اول

سال معادل یک هزار و ۹۷۶ میلیارد ریال، اجرای ۱۰۰ درصدی برنامه های تعیین شده در زمینه احداث خطوط انتقال و فوق توزیع طی ۱۰ ماهه اول سال ۱۳۹۷ و  اجرای ۷۶  درصد برنامه های تعیین شده در زمینه احداث پست های انتقال و فوق توزیع طی ۱۰ ماهه اول در سال ۹۷، انعقاد قرارداد

۹ پست سیار (موبیل) به طور همزمان جهت نصب در سطح استان۱۳۹۷، انعقاد قرارداد ۱۲ پست GIS بطور همزمان از محل مصوبه توسعه و پایداری۱۳۹۷،  حمل و تحویل ۱۲ دستگاه ترانسفورماتور ۱۳۲ کیلوولت به ارزش تقریبی ۲۷۰ میلیارد ریال، انعقاد قرارداد ۷ دستگاه ترانسفورماتور ۴۰۰

کیلوولت به ارزش تقریبی ۶۸۰ میلیارد ریال در سال ۹۶ و ... اشاره کرد.

گام نخست پست ۱۳۲ کیلوولت کیانشهر، پست سیار ۱۳۲ کیلوولت کارون در اهواز، افزایش ظرفیت پست ۱۳۲ کیلوولت رامهرمز، گام نخست پست ۱۳۲ کیلوولت آنزان ایذه در خوزستان و گام نخست طرح دایم پست ۱۳۲ کیلوولت دنا، گام نخست پست ۱۳۲ کیلوولت چرام و افزایش ظرفیت و

تکمیل طرح دایم پست ۲۳۰ کیلوولت ساران در استان کهگیلویه و بویراحمد آماده بهر برداری هستند.

در بخش خطوط برق  ۱۱ پروژه با ارزش سرمایه گذاری ۸۹۴ میلیارد ریال قابل بهره برداری هستند که در این بخش در این بخش هفت پروژه نیز با ارزش سرمایه گذاری ۲ هزار و ۸۸۴ میلیارد ریال کلنگ زنی می شود.

با پروژه هایی که در هفته دولت به بهره برداری می رسند ۶۰۲ مگاولت آمپر به ظرفیت پست ها و ۱۸۸ کیلومتر مدار به طول خطوط شبکه برق این شرکت اضافه می شود.

عدم اعمال خاموشی برق در ۲ سال گذشته

عمده پروژه های عمرانی و رفاهی دولت در استان خوزستان در ۲ سال گذشته نیز بر محور مصوبه هیات دولت بوده است که از جمله آنها می توان به پایداری شبکه برق استان اشاره کرد.

متوسط قطعی برق در استان تا ۲ سال پیش به ازای هر نفر در استان ۲هزار دقیقه در سال بود که رقم بالایی می باشد این درحالیست که متوسط قطعی برق به ازای هر نفر در کلانشهر مشهد یکصد دقیقه و در کلانشهرهای اصفهان، شیراز و تهران کمتر از ۲۰۰ دقیقه در سال است.

اما متوسط قطعی برق استان خوزستان درحال حاضر در اهواز به حدود ۷۰۰ دقیقه و در سایر شهرستان ها به ۸۵۰ دقیقه در سال رسیده است که نشان از تاثیر اقدامات انجام شده بر روی شبکه می باشد.

به گفته استاندار خوزستان در ۲ سال گذشته خاموشی با برنامه‌ای در استان خوزستان نداشتیم اما به دلیل فرسوده بودن شبکه و مصرف بالا شاهد قطعی برق در برخی مواقع هستیم.

غلامرضا شریعتی افزود: در سال ۹۷ به دلیل خشکسالی و کاهش تولید برق توسط نیروگاه‌های برقابی به اندازه ۲۵ سال گذشته در استان تهران خاموشی برق صورت گرفت اما در خوزستان به دلیل شرایط جوی اجازه هیچ خاموشی با برنامه‌ای داده نشد.

استاندار خوزستان یادآور شد: در سال ۹۵ تعداد کلیدهای گازی در شبکه توزیع برق اهواز ۷۰ عدد بود درحالی که در همان زمان در مشهد ۹۵۰ عدد وجود داشت.

شریعتی گفت: از سال ۹۶ دولت سرمایه گذاری‌های بسیاری در حوزه برق انجام داده است، در همان سال یکصد میلیون دلار از صندوق توسعه ملی برای بازسازی شبکه برق خوزستان اختصاص یافت.

وی افزود: در سال گذشته نیز دولت از ۲ محل مختلف مبلغ ۳۰ میلیون یورو و همچنین ۶۰۰ میلیارد ریال برای اصلاح و توسعه برق خوزستان درنظر گرفت.

مقابله با ریزگردها

بر اساس طرح فوری مقابله با گرد و غبار هیات دولت مقرر شد مهار کانون فوق بحرانی ریزگرد در جنوب شرق اهواز (کانون شماره ۴) با وسعت ۱۱۲ هزار هکتار در اولویت قرار گیرد.

برآوردها کانون‌های گرد و غبار خوزستان را بیش از ۷۰۰ هزار هکتار (رسی و ماسه‌ای) نشان می‌دهد که ۳۵۰ هزار هکتار از آنها بحرانی و بیش از ۴۰ هزار هکتار فوق بحرانی است کارشناسان بر این باورند که ۴۰۰ تا ۷۰۰ هزار هکتار از زمین‌های این استان نیز تنها یک گام با بیابانی شدن فاصله دارند.

 به گفته کارشناسان و مسئولان خوزستانی ۷۰ درصد ریزگردها منشا داخلی و ۳۰ درصد منشا خارجی  دارند که  ماموریت کنترل ریزگردها در سه بخش به وزارت جهاد کشاورزی محول شد و موسسه تحقیقات جنگل ها متولی مطالعات، موسسه جهاد نصر متولی تامین، انتقال و توزیع آب به عرصه

های بحرانی گرد و غبار و منابع طبیعی استان متولی عملیات بیولوژیک و تثبیت گرد و غبار شده است.

 به گفته استاندار خوزستان قرار است طرح سه ساله دولت برای مهار کانون فوق بحرانی گرد و غبار در جنوب شرق خوزستان تا پایان امسال به اتمام برسد.

از جمله اقدامات مهمی که دولت طی چند سال اخیر برای مقابله با ریزگرد اجرایی کرده است می توان به اجرای کانال آبیاری در جنوب شرق اهواز به طول ۴۷ کیلومتر و عرض ۵۰ متر به عمق سه متر جهت مرطوب سازی ۸۹ هزار هکتار عرصه های فوق بحرانی جنوب شرق استان  اشاره کرد از

سوی دیگر نیز طرح نهالکاری در وسعت ۱۵ هزار هکتار و مالچ پاشی به وسعت ۱۵ هزار هکتار  از عرصه های فوق بحرانی ریزگردها در جنوب و جنوب شرق اهواز از پاییز ۹۵ تاکنون انجام شد.

از سال ۱۳۹۵ تا کنون در مجموع ۳۶ هزار هکتار نهالکاری در کانون‌های ریزگرد انجام شده که در حدود ۲۰ هزار هکتار آن مربوط به سال‌های ۹۵ و ۹۶ است 

انتقال آب بین حوزه ای رودخانه کارون از طریق کانال پرورش ماهی آزادگان به تالاب شادگان در راستای احیای محیط تالابی شادگان و لایروبی انهار جراحی منتهی به تالاب شادگان و دریچه گذاری جهت جلوگیری از خروج غیرضروری آب از تالاب، احداث کانالی به طول ۱۱ کیلومتر جهت آبیاری

نخیلات شادگان از طریق کانال جهاد نصر،  احداث بخش تکمیلی کانال بزرگ آبیاری عرصه های ریزگرد و نهالکاری به منظور آبیاری نخیلات شادگان از رودخانه کارون به طول ۱۱ کیلومتر از جمله اقدامات دولت برای مقابله با کانون های ریزگرد است.

از دیگر پروژه هایی که ر حوزه مقابله با گرد و غبار در دستور کار قرار داده شده است می توان به ایجاد کمربند سبز حفاطتی شهر اهواز در جهت مقابله با آثار زیانبار گرد و غبار به میزان سه هزار هکتار و مبلغ ۱۵۰ میلیارد ریال، اجرای عملیات آبیاری، نهالکاری، مالچ پاشی، بوته کاری توسط منابع

طبیعی  به مبلغ یک هزار و ۹۳۰ میلیارد ریال، خرید دستگاه های دقیق توسعه سامانه های جامع پیش بینی طوفان های گرد و غبار توسط هواشناسی به مبلغ ۱۰۰ میلیارد ریال، اجرای عملیات نمونه برداری از کانون های گرد و غبار و ذرات معلق در هوا و آزمایش ویژگی های فیزیکی و شیمیایی

آنها توسط زمین شناسی استان به مبلغ ۱۰ میلیارد ریال، خرید دستگاه IMS توسط اداره کل فرودگاه های استان به مبلغ ۱۰۰ میلیارد ریال، خرید دستگاه ها و تجهیزات بیمارستانی توسط استانداری و علوم پزشکی به مبلغ ۱۵۰ میلیارد ریال اشاره کرد.

بر اساس تعهد سال ۹۷ و ۹۸ منابع طبیعی نهالکاری به مقدار ۱۹ هزار و ۵۰۰ هکتار قرار گرفته است که تاکنون ۱۱ هزار هکتار آن انجام شده است.

خوزستان، قطب کشاورزی کشور

استان خوزستان به دلیل قرار گرفتن در نقطه ای جلگه ای، دارای بودن آب و هوای مناسب کشاورزی و باغداری و همچنین رودخانه های پرآب شرایط مطلوبی برای کشت و زرع دارد.

در سال ۹۷ استان خوزستان با خرید یک میلیون و ۱۱۳هزار و ۶۸تن گندم به نرخ تضمینی برای چهارمین سال متوالی عنوان نخست خرید گندم در کشور را به خود اختصاص داد، سیل ویرانگر فروردین ماه امسال این تصور را ایجاد کرد که به سبب به زیر آب رفتن اراضی کشاورزی امسال گندم

چشمگیری از خوزستان برداشت نخواهد شد اما این درحالیست که با بکارگیری شیوه های نوین کشاورزی میزان تولید گندم امسال از سال گذشته بیشتر بوده است.

 مدیرعامل شرکت غله و خدمات بازرگانی خوزستان در همین خصوص گفت: یک میلیون و ۳۰۲ هزار تن محصول گندم با نرخ تضمینی از کشاورزان استان خریداری شد.

خدارحم امیری زاده میزان خرید تضمینی گندم در سال جاری را یک میلیون و ۳۰۲ هزار تن خواند و افزود: این میزان خرید با مشارکت فعال ۹۱ مرکز خرید در قالب ۱۹۱ هزار و ۷۴۰ محموله صورت گرفته است؛ عملیات برداشت و خرید گندم از نواحی جنوبی استان آغاز و در نهایت به دلیل شرایط

آب و هوایی با برداشت گندم در نواحی شمالی استان این عملیات خاتمه می‌یابد.

وی با اشاره به ظرفیت ذخیره سازی در استان افزود: استان خوزستان به لحاظ شرایط ذخیره‌سازی استاندارد گندم یکی از بهترین‌ها به لحاظ تعداد و هم حجم ذخیره‌سازی است و بدون شک با آغاز بهره‌برداری از فاز دوم طرح ۵۵۰ هزارهکتاری مقام معظم رهبری لزوم افزایش این ظرفیت بیش از

پیش مورد نیاز خواهد شد.

امیری زاده ادامه داد: بهره‌گیری از ظرفیت‌های ذخیره‌سازی دولتی به میزان ۴۱۰ هزار تن و ظرفیت ذخیره‌سازی کارخانجات و بخش خصوصی بالغ بر یک میلیون و ۷۹ هزار تن باعث شد تا این استان به انبارغله کشور تبدیل شود. از این میزان ذخیره‌سازی استاندارد گندم تنها ۷۰۰ هزار تن مصرف

استانی می‌شود و مابقی به دلیل شرایط کیفی و مطلوب فراوری، در طول بازه زمانی تعیین شده برای اختلاط و مصرف سایر استان‌ها تخصیص داده خواهد شد.

وی تصریح کرد: تاکنون با اختصاص بیش از ۲ هزار و ۲۴۱ میلیارد تومان موفق به پرداخت ۹۹.۷۳ درصد مطالبات کشاورزان گندمکار استان شده‌ایم که این مورد نیز در نوع خود بی سابقه بوده و امید داریم با توجه ویژه دولت تدبیر و امید در شکوفایی تولیدات کشاورزی بخصوص اقلام استراتژیک

همچون گندم در سال‌های نه چندان دور شاهد خودکفایی در تولید دانه روغنی کلزا شویم تا بتوانیم هر چه سریع‌تر با تثبیت این مهم علاوه بر افزایش سطح درآمد مردم، گامی بزرگ برای عدم وابستگی به مواد غذایی در کشور برداشته شود.

امیری زاده افزود: با پرداخت ۱۰۰ درصد مطالبات کشاورزان کلزاکار استان مبلغی بیش از ۱۴۹ میلیارد تومان وجه نقد به حساب آن‌ها واریز شده است.

در استان خوزستان سالانه ۱۵.۸میلیون تن انواع محصولات باغی و زراعی از سطح ۱.۲میلیون هکتار برداشت می شود که در صورت اجرای کامل طرح ۵۵۰هزار هکتاری رهبر معظم انقلاب تا سال ۱۴۰۰ تولید کل محصولات زراعی و باغی خوزستان به رقم ۲۵میلیون تن خواهد رسید ضمن آنکه ۳۰۰ هزار فرصت شغلی جدید ایجاد می شود. 

گندم ، نیشکر ، چغندرقند ، مرکبات ، برنج ، خرما ، سبزیجات و صیفی جات مهمترین محصولات کشاورزی استان است. حدود هفت میلیون تن از مجموع تولیدات کشاورزی استان را نیشکر تشکیل می دهد.

اجرای طرح ۵۵۰ هزار هکتاری

سیل امسال در ۲ نوبت بهمن و فرودین ماه به کشاورزی استان خوزستان خسارت وارد کرد بر اساس مصوبه دولت، ۹ هزار و ۲۶۰ میلیارد ریال از محل اعتبارات ماده ۱۰ قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی برای جبران خسارت‌های ناشی از سیل در بخش کشاورزی خوزستان ابلاغ شد و کشاورزان

بابت هر هکتار زراعت دیم تا سقف ۲۰ میلیون ریال و برای هر هکتار زراعت آبی و باغی نیز ۵۰ میلیون ریال خسارت دریافت می‌کنند همچنین برای هر رأس دام سبک پنج میلیون ریال، برای هر رأس دام سنگین ۳۰ میلیون ریال و بابت هر واحد مرغداری تا سقف ۲۰۰ میلیون ریال خسارت

بلاعوض در نظر گرفته شده است.

در سیل اخیر خوزستان  ۲۱۴ هزار هکتار از اراضی زیر کشت زیر آب رفتند که با بسیج کلیه ماشین آلات در سطح استان تمامی این اراضی در پایان تیر ماه سال جاری از زیر آب درآمدند، به منظور کشت تابستانه، تاکنون حدود ۱۷۱ هزار هکتار  از این اراضی زیر کشت رفتند که نسبت به پارسال

رشد ۲.۵ برابری را نشان می دهد.

برای خسارات سیل در بخش کشاورزی ۲۳ هزار و ۴۹۷ پرونده ثبت شد که تسهیلات پرداختی به این پرونده های تایید شده ۹۵ میلیارد ریال و تسهیلات بلاعوض نیز ۳۴۷ میلیارد ریال است.

یکی  از اقدامات بسیار مهم دولت در حوزه کشاورزی طرح ۵۵۰ هزار هکتاری کشا. رزی است است، طرح ۵۵۰هزار هکتاری که به نام مقام معظم رهبری و همزمان با سفر ایشان به خوزستان در سال ۱۳۷۵مطرح شد سال ها به دلایل مختلف پیشرفت چندانی نداشت و اختصاص اعتبارات قطره

چکانی، در عمل مانع تحول اساسی در پیشرفت این طرح بود.

این طرح بزرگترین طرح کشاورزی تاریخ کشور و از مهمترین طرح های مهم کشاورزی خاورمیانه است و به لحاظ گستره آن تا این مرحله، منشاء آثار و برکات مهم اجتماعی، اقتصادی و حتی سیاسی و امنیتی مرزی برای خوزستان بوده است.

بنابر گفته رئیس سازمان جهاد کشاورزی خوزستان، تخصیص ۱.۵میلیارد دلار از صندوق توسعه ملی برای گام نخست این طرح، ۱۸برابر کل اعتبارات تخصیصی در حوزه زیرساختهای بخش کشاورزی استان در ۵۰ سال اخیر بوده است.

طرح ۵۵۰ هزار هکتاری دشت خوزستان و ایلام در سال ۸۹ کلید خورد و فاز اول آن در سطح ۲۹۵ هزار هکتار در پایان سال ۹۷ به بهره برداری رسید که با وجود خشکسالی‌های سال ۹۷ و  سیلاب اوایل امسال افزایش تولیدات کشاورزی  در استان را در پی داشت

در فاز دوم  بنا است از منابع صندوق توسعه ملی و تسهیلات فاینانس اعتبارات فاز دو این طرح را تامین کنند،

با اجرای گام نخست این طرح درآمد سالانه کشاورزان استان ۸۰هزار میلیارد ریال افزایش یافته که با اجرای فاز دوم، این رقم به ۱۶۰هزار میلیارد ریال خواهد رسید.

نیشکر در خوزستان قد می کشد


مدیرعامل شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی نیز از افزایش سطح زیر کشت نیشکر در خوزستان خبر داد و گفت: سطح زیرکشت جدید نیشکر درواحدهای هفت گانه ، در مقایسه با سال زراعی گذشته ۶ هزار هکتار افزایش یافته است.

عبدعلی ناصری  با بیان اینکه در شرایط معمولی در هر یک از واحدهای هفت گانه نیشکری ، ۲ هزار هکتار کشت می شد ولی امسال در سطح کشت نیشکر جدید ، جهش حدود ۵۰درصدی محقق شده است افزود: با زیرکشت رفتن این میزان نیشکر ، کل سطح سبز نیشکر در طرح های هفت گانه

این شرکت به ۵۴هزار هکتار رسید.

وی تاکید کرد: برنامه کشت نیشکر در این سطح ، با در نظر گرفتن استانداردهای مصرف آب خواهد بود و تلاش می شود این کار(کشت جدید)  را در چهارچوب آب مصرفی تعریف شده برای شرایط نرمال انجام دهیم.

وی پیش بینی کرد در سال زراعی آینده ، تولید شکر در طرح های هفت گانه شرکت از ۳۰۰هزار تن قبلی به ۴۰۰هزار تن برسد.

طرح های هفت گانه شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی با کل اراضی ۸۴هزار هکتار در شمال و جنوب اهواز شامل کشت و صنعت دهخدا ، امیرکبیر ، امام خمینی ، حکیم فارابی ، دعبل خراعی و حکیم فارابی  و سلمان فارسی در سال زراعی ۱۳۹۷-۱۳۹۶ حدود ۶۳۰هزار تن شکر تولید کردند.

استان خوزستان با احتساب کشت و صنعت نیشکر هفت تپه و کارون در مناطق شوش و شوشتر به تنهایی حدود ۴۰درصد نیاز کشور به شکر را تامین می کند.

سالانه حدود ۱۶.۲میلیون تن محصولات زراعی و باغی در خوزستان تولید می شود که  حدود ۶ تا هفت میلیون تن آن نیشکر است.

بهره برداری از تصفیه خانه شرق اهواز

تصفیه خانه فاضلاب شرق اهواز با ظرفیت تصفیه ۱۱۲هزار مترمکعب در شبانه روز برای پوشش جمعیتی ۵۵۰ هزار نفری ساخته شده است. کلنگ ساخت این تصفیه خانه در سال ۸۸ در مساحتی حدود یازده هزار مترمکعب به زمین زده شد.

در شرق اهواز روزانه ۱۱۲هزار مترمکعب فاضلاب تولید می شود که از این پس با کمک تصفیه خانه شرق اهواز پساب های فاضلاب برای امور صنعتی و کشاورزی استفاده می شوند.

تصفیه ۱۱۲ هزار متر مکعب فاضلاب در روز و جلوگیری از ورود آن به رودخانه کارون و همچنین افزوده شدن ۱۱۲هزار مترمکعب آب به چرخه کشاورزی و صنعت شهر اهواز بخشی، احیای هفت هزار هکتار زمین کشاورزی بایر در اهواز، اشتغالزایی ۳۵ هزار نفر در زمینه کشاورزی، کمک به حفاظت

کیفی رودخانه کارون در راستای مسایل زیست محیطی، جمع آوری برکه ها و دریاچه های فاضلاب تصفیه نشده در حواشی شهر اهواز، استفاده از پتانسیل پساب حاصل از تصفیه خانه به منظور توسعه کمربند سبز و تثبیت خاک و مهار کانون های ریزگرد منطقه و جمع آوری مرداب فاضلاب

روبروی شرکت صنایع فولاد و رفع مشکل زیست محیطی از مزایای تصفیه خانه شرق اهواز است.

تصفیه خانه فاضلاب شرق اهواز بزرگ ترین پروژه به روش SBR خاورمیانه و سومین تصفیه خانه به همان روش در جهان است.

سیستم تصفیه فاضلاب در این تصفیه خانه به روش SBR یا همان راکتور ناپیوسته متوالی است، یک فرایند هوازی تصفیه فاضلاب برای اصلاح کیفیت فاضلاب است که آسیب به محیط زیست و اکوسیستم را به حداقل می رساند.

هیات دولت در جلسه فروردین سال ۹۶ اجرای پنج ابرپروژه (مگا پروژه) برای حل مشکلات اساسی خوزستان را به تصویب رساند که ساماندهی آب و فاضلاب خوزستان یکی از آنهاست.

طرح بزرگ آبرسانی غدیر

طرح آبرسانی غدیر ۲ یکی از کارهای بزرگ دولت تدبیر و امید است که سال ۹۷  در استان خوزستان به بهره برداری رسید. با اجرای طرح غدیر ۲ که حدود ۱۰۰ کیلومتر لوله گذاری داشته است آب مورد نیاز شهرستان‌های آبادان و خرمشهر از محل آورد رودخانه کرخه تامین شد که با افتتاح آن میزان

سختی آب در شبکه شهرستان‌های یاد شده به زیر ۲ هزار میکروموس بر متر مکعب رسید.

طرح غدیر ۳ نیز با هدف تامین آب شهرهای استان از سد و رودخانه دز است که با توجه به تامین اعتبار لازم از سوی دولت بلافاصله این طرح نیز انجام می شود و پیش بینی می شود ظرف سه سال آینده به بهره برداری برسد تا شهروندان استان خوزستان از آب با کیفیت بالا بهره مند شوند.

طی سالهای ۹۶ و ۹۷ حدود ۲۰ هزار میلیارد ریال برای اجرای طرح آبرسانی غدیر تخصیص اعتبار شده شد.

طرح آبرسانی غدیر که آب آن از دریاچه سد کرخه تامین می شود به ۲۵ شهر و یک هزار و ۶۰۸ روستا آبرسانی می کند؛ این طرح در سه گام طراحی شده است، در گام نخست این طرح  آب با لوله یک هزار و ۸۰۰ میلیمتری به آبادان، خرمشهر، آبادان، دشت آزادگان و هویزه منتقل شد.

مسئولیت انتقال آب تا دروازه شهرها برعهده سازمان آب و برق و توزیع آن در شهرها وظیفه شرکت آبفا در هر شهرستان است.

در گام دوم طرح غدیر آب از سد کرخه تا ام الدبس منتقل می شود و از آنجا به وسیله دستگاه پمپاژ دشت آزادگان به سمت آبادان و خرمشهر هدایت می شود.

۲هزار و ۹۶۰ روستا تحت پوشش شبکه آب و فاضلاب روستایی

استان خوزستان به واسطه وسعت خود دارای روستاهای بسیاری است که برخی آنها در نقاط صعب العبور قرار دارند با این وجود یکی از اهداف دولت دوازدهم آبرسانی به تمام روستاها بوده است.

در همین راستا معاون بهره‌برداری آب و فاضلاب روستایی خوزستان گفت: در ۲ سال گذشته ۱۳۲ روستا از امور عشایر تحویل گرفته و تأمین آب شرب آنها به آبفار خوزستان واگذار شد درحال حاضر نیز پروژه‌های بسیاری از جمله تأمین منابع آبی به صورت تجمیعی در دست اجرا است.

علیداد کیانی با اشاره به اینکه درحال حاضر شاخص بهره مندی روستاییان خوزستان از آب شرب ۶۷ درصد است توضیح داد: در صورت تامین اعتبار با افتتاح این پروژه‌ها حدود ۹۰ درصد روستاهای استان خوزستان ظرف مدت ۲ سال تحت پوشش شرکت آبفار قرار می‌گیرند که مشکل کم آبی، عدم

پایداری و کیفیت کم آب شرب در این نقاط روستایی حل می‌شود.

اقدامات دولت در حوزه بهداشت درمان و سلامت استان 

راه اندازی بخش دیالیز بیمارستان رسول اکرم (ص) شبکه بھداشت و درمان رامشیر با اعتبار ۲ میلیارد ریال و ۲۱۰ مترمربع زیربنا و سه تخت، راه اندازی بخش جراحی زنان بیمارستان امام رضا (ع) شبکه بھداشت و درمان امیدیه شامل ۱۲ تخت و ۷۵۰ مترمربع زیر بنا  با اعتبار چهار میلیارد ریال،

 افتتاح بیمارستان حاجیه نرگس معرفی با تجھیز ١۶ تخت سی سی یو در ماهشهر، راه اندازی  مرکز خدمات جامع سلامت شماره ۴ شھید رجایی در ماهشهر، احداث کلینیک زایمان طبیعی و کلینیک تخصصی راه زینب (س) ماهشهر، راه اندازی پایگاه سلامت صالح شھر گتوند در زمینی با زیربنای

۲۳۰ متر مربع و اعتباری بالغ بر ۳۰۰ میلیون تومان با آمادگی خدمات رسانی به جمعیتی بالغ بر ۲۵ ھزار، راه اندازی مرکز خدمات جامع سلامت شھری امام رضا (ع) با مساحت ۶۹۲ متر مربع زیربنا و ھزینه احداث ۱۷ و نیم میلیارد ریال در آبادان،   راه اندازی مرکز تشخیص و غربالگری سرطان

تیپ یک آبادان با مساحت ۵۷۵ مترمربع زیربنا  و ھزینه ساخت ۲۸ میلیارد ریال، پروژه کلینیک تخصصی و فوق تخصصی بیمارستان آیت لله طالقانی آبادان با یک هزار و ۶۲۰ متر مربع زیربنا و هزینه ساخت ۶۰ میلیارد ریال،  راه اندازی بخش دیالیز بیمارستان رسول اکرم (ص) رامشیر با اعتباری

بالغ بر ۲ میلیارد ریال و زیربنایی بالغ بر ٢١٠ متر مربع  بخشی از اقدامات دولت در دو سال گذشته در حوزه بهداشت و درمان خوزستان است.

از دیگر پروژه های درمانی دولت در خوزستان می توان به راه اندازی کلینیک ویژه بیمارستان مادر شبکه بھداشت و درمان رامھرمز با ۷۸۰ متر مربع زیربنا و اعتبار ساخت ۱۵ میلیارد و ۵۰۰ میلیون ریال، راه اندازی اورژانس بزرگ بیمارستان خاتم الانبیا (ص) شوشتر با ھزینه ای بالغ بر ۵۰ میلیارد

ریال در زمینی با زیر بنای یک هزار و ۳۹۰ متر مربع، بخش مراقبت ھای ویژه بیمارستان خاتم الانبیا (ص) شوشتر با ھزینه ای بالغ بر ۲۲ میلیارد ریال، مرکز بیماری ھای خاص و غربالگری سرطان بیمارستان خاتم الانبیا (ص) در زمینی با زیربنای ۶۸۶ متر مربع و شامل اتاق ماموگرافی، بخش

بیماران تالاسمی، بخش ام اس و بخش دیابت و با ھزینه ای بالغ بر ٢٠ میلیارد ریال، بانک خون بیمارستان شھید معرفی زاده شادگان با ھزینه پنج میلیارد ریال و مرکز فوریت ھا و پایگاه اورژانس شھری شادگان با ھزینه حدود یک میلیارد و ۹۰۰ میلیون ریال اشاره کرد.

همچنین ساختمان جدید بیمارستان سوانح و سوختگی آیت لله طالقانی اھواز با زیربنای ۲۱ هزار و ۶۰۰ مترمربع و در شش طبقه با اعتبار ساخت ۷۰۰ میلیارد ریال و با اعتبار تجھیز ۳۵۰ میلیارد ریال که دارای ۱۱۰ تختخواب شامل بخش اورژانس، بخش مردان، بخش زنان و اطفال، بخش دیالیز،

بخش جراحی پلاستیک، اتاق عمل جنرال، اتاق عمل پلاستیک و چھار بخش BICU  به بهره برداری رسید.

افتتاح مدرن ترین ورزشگاه آسیا در خوزستان

عملیات اجرایی این ورزشگاه از سال ۱۳۸۷ در زمینی به مساحت ۲۲ هکتار آغاز شد که پس از ۱۰ سال در سال ۹۷ به بهره برداری رسید برای اجرای این طرح ورزشی که مجهز به تکنولوژی روز دنیاست بالغ بر یک هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال هزینه شده است.فاصله نزدیک سکوها به زمین چمن با

توجه به نبود پیست تارتان، بهره‌مندی از چمن خارجی و نیز مسقف بودن آن از ویژگی های این ورزشگاه است

ورزشگاه شهدای فولاد دارای چهار رختکن و ۲ اتاق کنترل دوپینگ است و تعبیه نورافکن‌ در دور تا دور سقف ورزشگاه زیبایی خاصی را به آن بخشیده است هوشمند بودن صندلی‌ ها از ویژگی های این ورزشگاه است و بلیت‌ فروشی آن نیز ۱۰۰ درصد به صورت اینترنتی انجام می شود.

این ورزشگاه دارای سه زمین چمن طبیعی علاوه بر زمین اصلی ورزشگاه است و یک استخر سرپوشیده به مساحت سه هزار متر مربع برای کمک به ریکاوری ورزشکاران پس از مسابقه است از این ورزشگاه می‌ توان به عنوان مدرن ترین ورزشگاه آسیا نام برد.

افتتاح واحد تولیدی نمک دریایی

میزان سرمایه گذاری انجام گرفته برای احداث طرح صنعتی تولید نمک دریایی دلفین در شهرک صنعتی شماره ۲  بیش از ۳۰۰ میلیارد ریال است و برای ۳۱ نفر به صورت مستقیم اشتغال زایی شده است. این شرکت با رویکرد صادراتی در شهرک صنعتی شماره ۲ اهواز احداث شده و پیش بینی

شده تا علاوه بر نیاز داخل از سال آینده بخشی از محصولات خود را صادر کند. اجرای این طرح نقش بسیار موثری در ایجاد اشتغال برای جوانان و همچنین رشد و توسعه اقتصادی استان و منطقه دارد. این طرح صنعتی در مدت زمان ۲۴ ماه به بهره برداری رسید.

بهره برداری از واحد بخار نیروگاه سیکل ترکیبی بهبهان

برای ساخت و نصب تجهیزات واحد بخار این نیروگاه به ظرفیت ۱۶۰ مگاوات، ۱۴۰ میلیون یورو هزینه شده است. با افتتاح واحد بخار نیروگاه سیکل ترکیبی بهبهان راندمان این نیروگاه ۱۵ درصد افزایش یافته است و بخار روزانه در مصرف یک میلیون متر مکعب گاز صرفه جویی می شود.

با بهره برداری از واحد بخار، ظرفیت تولید برق از ۳۲۶ به ۴۹۶ مگاوات افزایش یافت. ۸۵ درصد تجهیزات به کار رفته در این نیروگاه از تولیدات داخلی بوده و از شرکت مپنا مجری ساخت این نیروگاه بوده است.همچنین ضریب پایداری برق در خوزستان به خصوص در زمان پیک مصرف برق افزایش

می یابد. عملیات ساخت و راه اندازی واحد بخار نیروگاه سیکل ترکیبی بهبهان ۱۸ ماه به طول انجامید و این نیروگاه از نیروگاههای بخش خصوصی است.۶۵ درصد سهام این نیروگاه متعلق به شرکت برق و انرژی غدیر و ۳۵ درصد مربوط به شرکت مپنا می باشد.

عملیات اجرایی نیروگاه سیکل ترکیبی بهبهان از اسفند ماه ۹۳ با سرمایه گذاری بخش خصوصی شروع شد که در سال ۹۷ به بهره برداری رسید.

نگاهی کوتاه بر برخی پروه های دولت در خوزستان در 2 سال گذشته

 از دیگر اقدامات دولت در استان خوزستان می توان به بهره برداری از ۲۸ کیلومتر  از باند دوم محور ماھشھر – ھندیجان، بهره برداری از پروژه مخازن نفتی در بندر امام خمینی (ره) با ھدف افزایش ظرفیت و انبارش نگھداری فرآورده ھای نفتی به ارزش ۹۳ میلیارد ریال و با اشتغالزایی ۲۰ نفر،

بهره برداری از انبارھای چند منظوره نگھداری کالا و کریدور خطوط انتقال روغن خوراکی در بندرامام خمینی (ره)، بهره برداری از ۲ پروژه آبرسانی به روستاھای حفار شرقی از توابع خرمشھر و آبرسانی به روستاھای کشتکار از توابع آبادان، بهره برداری از پل شھید حسین ناجیان برای تسهیل ارتباط

روستاھای غرب کرخه و بخش فتح المبین با مرکز شھرستان شوش به طول ۲۶۸ متر و با اعتبار ۱۵۰ میلیارد ریال از محل اعتبارات اداره کل راه و شھرسازی استان، بھره برداری از فاز دوم تقاطع غیر ھمسطح شھید کجباف (چهارشیر) اهواز، بهره برداری از سیل بند شھرستان دھدز با اعتباری بالغ بر

سه میلیارد ریال و چاه آب شرب این شھرستان با ظرفیت آبدھی حدود ۲۰ لیتر بر ثانیه که  آب مورد نیاز ۱۰ ھزار نفر  را تامین می کند با اعتبار  ۵۰ میلیارد ریال، بهره برداری از واحد تولیدی کنسانتره خوراک دام و طیور  در شهرستان ایذه با ایجاد اشتغال مستقیم و غیرمستقیم برای ۱۶۰ نفر با

اعتبار 85 میلیارد ریال، بھره برداری از پارک آنزان ایذه به مساحت ۳ هکتار، بهره برداری از تصفیه خانه آب صنعتی فولاد خوزستان با ظرفیت چهار هزار و ۲۰۰ متر معکب بر ثانیه مجھز به پیشرفته‌ترین روش ھای فرآیندی روز تولید آب صنعتی شامل بخش ھای اسکله آبگیر، ، واحد کلاریفایر،

واحد فیلتراسیون، ایستگاه پمپاژ ارسال و واحد تزریق مواد شیمیایی، بهره برداری از طرح های عمرانی در اندیمشک شامل سالن اجتماعات کوثر شھر آزادی در فضایی به مساحت ۶۰۰ متر مربع با اعتبار ۱۷ میلیارد و ۵۰۰ میلیون ریال، طرح روشنایی بلوار ۴۵ متری قدس اندیمشک

با اعتبار ۲۱ میلیارد و ۵۰۰ میلیون ریال با ۹ ھزار و ۸۶۵ متر طول شبکه و افتتاح جاده سلامت کوی لور و ... اشاره کرد.

افتتاح ۴۶۹ پروژه عمرانی در هفته دولت امسال

 در هفته دولت سال ۹۸ نیز  ۴۶۹ پروژه عمرانی با اشتغالزایی چهار هزار و ۸۳۵ نفر در خوزستان آماده بهره برداری شده است. از این تعداد ۳۹ پروژه امسال ملی هستند و دیگر پروژه ها از محل اعتبارات عمرانی و سایر ردیف های اعتباری به بهره برداری خواهند رسید.

اداره کل بنادر و دریانوردی با یک هزار و ۳۱۵ میلیارد ریال، شرکت توزیع نیروی برق استان با یک هزار و ۵۸ میلیارد ریال  و  شرکت گاز استان با ۴۹۷ میلیارد و ۱۰۰ میلیون ریال به ترتیب دستگاه هایی هستند که برای تکمیل این پروژه ها بیشترین اعتبارات را هزینه کرده اند.

در بین دستگاه های اجرایی شرکت توزیع نیروی برق استان با ۱۶۰ پروژه، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی با ۱۰۴ پروژه و  همچنین شرکت شهرک های صنعتی خوزستان با ۵۹ پروژه بیشترین تعداد پروژه آماده افتتاح را به خود اختصاص داده اند.

از نظر بیشترین تعداد پروژه آماده افتتاح در بین شهرستان های استان شهرستان حمیدیه با ۴۳ پروژه، شهرستان آبادان با ۳۸ پروژه و نیز شهرستان اهواز با ۳۵ پروژه بیشترین تعداد طرح های عمرانی را دارند.

استان شهرستان بهبهان با یک هزار و ۴۹۰ میلیارد و ۷۹۱ میلیون ریال در بین دیگر شهرستان های استان بیشترین میزان اعتبار پروژه های در حال افتتاح را به خود اختصاص داده است، همچنین شوشتر با ۷۶۴ میلیارد و ۳۹۵ میلیون ریال و مسجدسلیمان نیز با ۳۷۵ میلیارد و ۸۳ میلیون ریال

دیگر شهرستان هایی هستند که بیشترین اعتبارات پروژه های در حال افتتاح در هفته دولت به آنها اختصاص یافته است.

۳۰ پروژه شاخص اقتصاد مقاومتی

۳۰ پروژه شاخص اقتصاد مقاومتی در استان با محوریت ایجاد فرصت های شغلی در استان وجود دارد که  ارزش این پروژه ها بیش از یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار برآورد می شود.

به گفته رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی خوزستان  تعدادی از این پروژه ها اجرایی شده و در این بین تا پایان امسال فازهای تکمیلی آنها نیز به بهره برداری می رسد، این پروژه‌های شاخص در بخش‌های مختلف کشاورزی، صنعت، بنادر، پتروشیمی، راه سازی است که منجر به اشتغالزایی

تعداد چهار هزار نفر دیگر در استان خواهد شد.

ارزآوری، جایگزینی واردات، مباحث مربوط به تنظیم بازار، تکمیل زنجیره ارزش افزوده تولید، وحمایت از حوزه اقتصاد دانش بنیان از دیگر ویژگی پروژه‌های شاخص اقتصاد مقاومتی در استان است.


ارتقای رتبه کنکور خوزستان در ۲ سال گذشته

استان خوزستان باوجود داشتن استعدادهای فراوان اما تا ۲ سال پیش در میدان رقابت کنکور سراسری نقش پر رنگی نداشت اما با سیاست گذاری های صورت گرفته در سال ۹۷ رتبه کنکور خوزستان از قعر جدول به جایگاه ۲۲ ارتقاء یافت و در کنکور امسال نیز این استان رتبه ۱۹ را در بین استان ها به دست آورد.

از دیگر دستاورهای امسال در کنکور سراسری  کسب ۲ رتبه تک رقمی در گروه آزمایشی علوم تجربی و ریاضی بود که در پنج سال گذشته بی سابقه است.

۷۱۶۴/۶۰۶۴/۹۸۸۷

انتهای پیام
این مطلب برایم مفید است
0 نفر این پست را پسندیده اند

نظرات و دیدگاه ها

مسئولیت نوشته ها بر عهده نویسندگان آنهاست و انتشار آن به معنی تایید این نظرات نیست.