در دهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی تنها یک نامزد زن در عرصه رقابت های انتخاباتی خراسان شمالی حضور یافته بود که این رقم اکنون در انتخابات دوره یازدهم مجلس به عدد کم‌سابقه ۷ نفر رسییده است.
از این افراد افراد سه تن در حوزه انتخابیه بجنورد، سه تن در حوزه انتخابیه شیروان و یک تن در حوزه انتخابیه اسفراین بر سر تصاحب ۴ کرسی نمایندگی این حوزه ها با ۶۱ مرد به رقابت برخاسته اند.
برخی از کنشگران و فعالان سیاسی و اجتماعی، فارغ از اینکه این بانوان نامزد مجلس، موفق به جلب آرای مردم و راهیابی به خانه ملت بشوند یا نه، نفس همین حضور را نشانه بالندگی و بلوغ سیاسی و اجتماعی نیمی از پیکره جامعه دانسته و آنرا امری مبارک می دانند.
پویش تغییر چهره مردانه مجلس که در دور قبل مجلس شورای اسلامی راه اندازی شده بود تلاش کرد با طرح موضوع لزوم افزایش تعداد زنان داوطلب نمایندگی در سطح جامعه، زنان را تشویق کند تا خود را برای نمایندگی در مجلس نامزد کنند و اگر چه در دور دهم مجلس تعداد زنان منتخب بیش از هر دوره دیگر بود، اما استان هایی مانند خراسان شمالی تا کنون حتی یک نماینده زن را هم به مجلس نفرستاده اند.
زنان فرصت های برابر می خواهند
دبیر حزب پیشرو اصلاحات خراسان شمالی، از بانوانی است که اعتقاد دارد زنان باید اعتماد به نفس لازم را در مشارکت های سیاسی و اجتماعی کسب کنند.
مهستی آدینه زاده که ریاست دوره ای شورای هماهنگی اصلاحات را نیز عهده دار است، می افزاید: نیمی از جمعیت فعال جامعه را زنان تشکیل می دهند اما در جایی که لازم است به بازی گرفته نمی شوند و هر جا نیاز باشد نام آنها نیز برده می شود.
وی معتقد است که تصمیمات کلان در سطح شهرستانی، استانی و حتی کشوری بدون حضور بانوان گرفته می شود و زنان، به عنوان نیمی از اعضای جامعه، در این عرصه چندان نقش آفرینی ندارند.
وی می گوید: زنان در هر برنامه ای باشند نمی توانند نقش پررنگی داشته باشند و نه این که نخواهند، بلکه شرایط به گونه ای است که جامعه مردسالار حتی با این که به توانمندی برخی بانوان اعتقاد دارد، اما اجازه اظهار نظر و مدیریت را به آنان نمی دهد.
آدینه زاده می افزاید: با وجود اینکه دین اسلام بر حضور و مشارکت بانوان در تمام مسائل تاکید دارد اما در محیط کار و در جامعه می بینیم به این قشر کمتر توجه می شود و حتی اگر نظر بانوان به صرف و صلاح باشد، مردان حرف خود را به کرسی می نشانند.
وی به این موضوع نیز اشاره می کند که تا مردان اعتقاد قلبی به کارآمدی زنان نداشته باشند حضور زنان همچنان کم رنگ خواهد بود، می افزاید: من حتی نسبت به رسیدن به سقف ۳۰ درصدی هدفگذاری شده برای حضور بانوان در مدیریت ها خوشبین نیستم، زیرا نه زنان ما می توانند خود را مطرح کنند و نه جامعه این اجازه را به آنان می دهد و اگر زنانی نیز در صحنه های سیاسی و اجتماعی فعال باشند با مشکلات زیادی باید دست و پنجه نرم کنند تا خود را به اثبات برسانند.
هزینه حضور بانوان در عرصه مدیریتی سنگین تر است
یک استاد دانشگاه نیز می گوید: نیمی از جمیعت کشور را بانوان تشکیل می دهند اما حضور آنها در صحنه هایی مانند قانون گذاری و تصمیم گیری های کلان بسیار کمرنگ است.
دکتر مرضیه صنعتگر با بیان اینکه زنان با مشکلات مختلفی برای مشارکت در عرصه هایی مانند حضور در مرکز قانونگذاری مواجهند، می گوید: در عین حال برخی از گروه های سیاسی هم قانون را بنا بر ظن خود تفسیر می کنند و در مواردی حتی با برداشت های خاص برخی حقوق زنان را نادیده می گیرند.
این استاد دانشگاه و فعال سیاسی به این موضوع نیز اشاره می کند که ظرفیت بانوان در ساختار سیاسی به منصه ظهور نرسیده است، می افزاید: شکاف بزرگی میان تعداد زنان در ساختارهای سیاسی اجتماعی و ظرفیت های بالقوه آنان وجود دارد و حتی حضور ۳۰ درصدی آنان در عرصه های مدیریتی نیز محقق نشده است.
به باور این فعال سیاسی حضور زنان پیش شرط هایی نیاز دارد که یکی از آنها خودباوری و اعتماد به نفس است و می گوید: زنانی که وارد گودهای سیاسی، اجتماعی و مدیریتی می شوند باید بپذیرند که این کار هزینه هایی هم دارد و البته توان و نیرویی چند برابر مردان برای اثبات خود می طلبد.
صنعتگر می افزاید: زنان در عرصه های سیاسی باید بیش از مردان مراقب خود و خانواده باشند و برای جلوگیری از هر واکنش و اتهامی در هر قدم که برمی دارند وضعیت خود را سبک و سنگین کنند و این امر موجب می شود که تعداد زنان در عرصه های مختلف کم شود و رغبتی برای کار نداشته باشند.
وی اضافه می کند: در هر حال باید قبول کرد که یکی از مهمترین علل حضور نیافتن زنان در عرصه هایی مانند نامزدی در انتخابات مجلس، مهیا نبودن شرایط لازم اجتماعی و سیاسی است و اگر جامعه مردسالار حقوق واقعی زنان را قبول کند و به آن باور داشته باشد نیمی از ظرفیت جامعه که مغفول مانده فعال می شود.
رشد انفجاری مشارکت بانوان خراسان شمالی
حضور بانوان برای ثبت نام در یازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی در کشور با رشدی ۵۱ درصدی نسبت به دوره قبل، ۱۱ درصد از کل ثبت نام ها را شامل می شد و حال آنکه این رقم در خراسان شمالی با رشدی انفجاری به حدود ۴ برابر رسیده و حدود ۱۴ درصد کل آمار ثبت نامی این استان را تشکیل می دهد.
در یازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی در خراسان شمالی، ۱۹ تن از بانوان داوطلب شدند که این خود نشانگر افزایش اعتماد به نفس بانوان این استان، بلوغ اجتماعی آنان و یافتن جسارت بیشتر در نگاه به عرصه های مدیریتی برای حضور در گلوگاه های تصمیم گیری جامعه است.
دبیر ستاد انتخابات و مدیرکل دفتر سیاسی، انتخابات و تقسیمات کشوری استانداری خراسان شمالی اظهار می کند: از مجموع ۱۹ زنی که در استان برای نامزدی در انتخابات ثبت نام کردند ۱۳ نفر مربوط به حوزه انتخابیه بجنورد، ۵ زن از حوزه شیروان و یک زن از حوزه انتخابیه اسفراین بودند که در نهایت ۷ تن آنان تایید صلاحیت شدند.
مهردخت قوپرانلو می افزاید: اکنون ۳ نفر از این بانوان در حوزه انتخابیه بجنورد، ۳ نفر در شیروان و یک نفر در اسفراین در عرصه رقابت های انتخاباتی حضور دارند.
وی با اشاره به رشد شمار داوطلبان زن ثبت نام شده استان در یازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی نسبت به انتخابات دهم، اظهار می کند: در مجلس دهم ۵ زن و در مجلس یازدهم ۱۹ زن داوطلب شده‌اند.
وی خاطرنشان می کند: در این دوره، تعداد بانوان تایید صلاحیت شده نیز نسبت به دوره های پیشین رشد دارد به طوری که در در دوره قبل تنها یک نفر از بانوانی که ثبت نام کرده بودند تایید شدند و در این دوره ۷ نفر تأیید شده اند.
در دهمین دوره مجلس شورای اسلامی در مرحله نخست ۱۴ تن از بانوان به عنوان منتخبان مردم به خانه ملت راه یافتند که با راهیابی ۴ نفر دیگر در مرحله دوم، شمار آنان به ۱۸ نفر رسید و رکوردی از حضور نمایندگان زن در ادوار مجلس برجای گذاشته شد.
در دوره‌های اول تا سوم مجلس تنها چهار نماینده زن در مجلس حضور داشتند که کم‌ترین میزان حضور زنان در خانه ملت بود و در انتخابات مجلس پنجم نیز ۱۴ تن از بانوان به عنوان نماینده برگزیده شدند که تا پیش از دوره دهم، رکوردی در ادوار مجلس بود.
در ۱۰ دوره گذشته مجلس تعداد نمایندگان زن در مجموع ۹۶ نفر بوده است و اگر چه تعداد زنان در مجلس دهم بیش از هر دوره دیگری بوده است اما هنوز حضور زنان در مجلس اندکی بیش از ۶ درصد از کل نمایندگان است که نسبت به اینکه زنان نیمی از جمعیت کشور را تشکیل می دهند، رقم چندان قابل توجهی نیست.
انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی و میان‌دوره پنجمین دوره مجلس خبرگان رهبری دوم اسفندماه برگزار خواهد شد.
استان ۸۶۳ هزار نفری خراسان شمالی دارای چهار کرسی مستقل نمایندگی در مجلس شورای اسلامی است و شهرستان فاروج در این استان نیز با شهرستان قوچان در خراسان رضوی مشترکا یک کرسی نمایندگی در خانه ملت دارند.
