امسال رودهای راز و جرگلان پرجوش و خروش تر و پرآب ترند و گویا قرار است توتستان ها بیشتر به شکوفه بنشینند و سبد، سبد پیله ها، تافته شوند و تارهای ابریشم مانند گیسوان رها شده در باد با دستان هنرمند بانوان راز و جرگلانی بافته شوند.
امسال اگر چه راز و جرگلان چهره خشمگین طبیعت را هم به خود دید اما به لطف خدا و همت تک تک مردمان زحمتکش این دیار، باز هم دارهای ابریشم بافی برپا خواهند شد و خانه به خانه ترنم امید بر دارهای قالی نقش خواهد بست.
هنوز قالیچه های تمام ابریشم و دوروی دویدوخ با آواز دختران خوش ذوق ترکمن به رقص درآمده و از دار بالا می روند تا قصه زیبایی های سرزمین راز و جرگلان و دستان هنرمندی که آنها را بافته است را در لابلای رنگ ها و نقش های خود برای همه مردم دنیا تعریف کنند.
به گزارش ایرنا در جای جای شهرستان مرزی راز و جرگلان تیره های مختلفی از اقوام ترکمن، تات، ترک و کرد در کنار هم زندگی می کنند که مراسم و آیین های آنها خود داستانی طولانی از تاریخ این مردمان است.

* قدمتی به عمر پنج قرن
طبیعت بکر و دست نخورده این خطه، جنگل های ارس و رودهایی که امسال پر آب شده اند از زیبایی های طبیعی راز و جرگلان و از همه مهمتر پیشینه تاریخی این دیار است.
پژوهش های مقدماتی باستانشناسی به ما می گوید شهرستان رازو جرگلان از دورۀ پیش از تاریخ (هزاره سوم قبل از میلاد) مسکونی بوده و به دلیل موقعیت راهبردی و منابع سرشار طبیعی اهمیتی ویژه داشته است.
قدیمی ‌ترین شواهد توالی استقرار در شهر راز و مناطق شمالی آن در تپه تاریخی بایر قلعه و تپه مجاور سفید باقی مانده است.
این منطقه 3 هزار و 138 کیلومتر مربعی زمستان های سرد و مرطوب و تابستان های گرم و خشک دارد.
راز و جرگلان از شمال با کشور ترکمنستان، از شرق به شهرستان شیروان، از غرب به شهرستان مانه و سملقان و استان گلستان و از جنوب به شهرستان های بجنورد و مانه و سملقان محدود می شود و مرکز آن شهر راز است.
علاوه بر آداب و رسوم و طبیعت خیره کننده ای که این خطه در بهار دارد، میراث فرهنگی این دیار از جاذبه های گردشگری شهرستان راز و جرگلان است.

* میراث فرهنگی راز و جرگلان
بنای شاهزاده نبی غلامان که در 200 متری جنوب غلامان و مشرف به آن قرار دارد در سال 1318 به دستور سروان امیرعباس دیباج، حاکم وقت منطقه و به دست استاد شیخ علی نوروزی و به شاگردی محمد رحمانی تجدید ساخت شد.
از ساختارهای قبل از مرمت و بازسازی بنا اثری باقی نمانده و تمامی ساختار امروزی بنای امامزاده مربوط به زمان پهلوی اول است. این امامزاده در میان مردم منطقه بسیار مورد احترام است و گورستان امروزی غلامان نیز در اطراف آن شکل گرفته است.
مجموعه تاریخی راز را نیز در تپه تاریخی بایرقلعه و تپه مجاورسفید می توان دید که با توجه به شواهد باستان شناسی تپه بایرقلعه بخش کوچکی از یک استقرار بزرگ روستایی از قرون میانه اسلامی (قرن پنجم ه.ق تا به امروز) بوده ‌است.
تپه مجاورسفید نیز بخشی از استقرار گذشته راز بوده که کاربرد نظامی و حاکمیتی داشته و هنوز در بخش هایی از آن دیوار و استحکامات نظامی باقی مانده است.
سومین اثر این مجموعه گورستان تاریخی راز است که در بخش جنوبی بافت امروزی شهر راز قرار دارد و با توجه به سنگ نگاره‌ های قبور آن، قدمت گورستان به دوران صفوی بازمی‌گردد.
در بخش جنوب غربی این گورستان بقایای مقبره موسوم به فخر رازی قرار دارد که در میان اهالی منطقه بسیار مورد احترام است. با توجه به تخریب کامل سنگ قبر این مقبره و از میان رفتن شواهد باستان‌شناسی آن، از هویت اصلی شخص مدفون در آن اطلاع دقیقی در دست نیست و آخرین اثر این مجموعه درخت سرو 800 ساله بافت مرکزی راز ایت که به عنوان یک اثر طبیعی در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

* ارگ آلمادوشن
غلامان یکی از شهرهای راز و جرگلان است که ارگ آلمادوشن در بلندترین بخش کوهی استوانه‌ای شکل و منفرد بر تارک این شهر می درخشد.
در تمام بخش‌های سطح این کوه آوار و توده‌های لاشه‌سنگ وجود دارد، آواری که هر کدام مخروبه‌های یک بنا بوده است.
در جنوبی‌ترین سطح این کوه و در نزدیکی لبه پرتگاهی آن مخروبه‌ یک بنای مستطیل شکل بزرگ وجود دارد که گویا مهمترین ساختمان این قلعه بوده است.
می توان گفت ارگ آلمادوشن یک قلعه نظامی است که از دوران اشکانی تا قرون میانه اسلامی یعنی قرون 6 و 7 هجری قمری کاربرد داشته و با توجه به موقعیت و ویژگی طبیعی از جهت نظامی در یک سیر 1500 ساله یعنی از دوران‌های اشکانی تا قرون میانه اسلامی حائز اهمیت بوده است.
در غلامان محوطه های باستانی دیگری که قدمت آن به دوره اشکانی بازگردد مانند تپه ارگ بالا، تپه ارگ کوچک و بزرگ روستای داشلی قلعه، تپه ارگ پایین غلامان هم دیده می شود که حکایت از اهمیت حیات تاریخی این نواحی در هزاره های اخیر تاریخی و اسلامی دارند و قلعه ارگ بالا با توجه به وسعت و موقعیتی که در آن قرار دارد از مهمترین قلعه‌های نظامی منطقه شمال خراسان است.

* تاریخی به قدمت قرن ششم
قدمت محوطه تاریخی راستقان به دوران‌ اسلامی میانه یعنی قرون 6 تا 8 هجری قمری بازمی گردد، بقایای یک ارگ نظامی در 100 متری شرق این محوطه و یک گورستان بزرگ در فاصله 300 متری جنوب این محوطه که هر سه همپوشانی زمانی دارند نیز اهمیت این بنا را دوچندان می کند.
بقعه سیدبزرگ از دیدنی های منطقه با ویژگی معماری محلی است که در 500 متری شرق روستای مرزی پرسه‌سو قرار گرفته و به نظر می‌رسد بنا قبلا چهارطاق گنبدداری بوده که بعدا ایوان هم به آن الحاق شده است.
نمی توان از میراث فرهنگی این خطه نام برد و مسجد روستای قاولقا را فراموش کرد.
این مسجد زیبا با معماری خاص و طراحی داخلی منحصر به فرد که ثبت ملی نیز شده است، یکی از بناهایی است که باید در سفر به این شهرستان حتما دید.
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی گفت: برابر آخرین بررسی های علمی و باستان شناسی قریب به 90 اثر تاریخی و فرهنگی در محدوه شهرستان راز و جرگلان شناسایی شده است.به گفته علی مستوفیان افزود: از این تعداد 37 اثر تاریخی و فرهنگی در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
ب/5132
انتهای پیام
این مطلب برایم مفید است
0 نفر این پست را پسندیده اند
نظرات و دیدگاه ها

مسئولیت نوشته ها بر عهده نویسندگان آنهاست و انتشار آن به معنی تایید این نظرات نیست.