به گزارش ایرنا چهارشنبه پایان سال یا همان چهارشنبه سوری از آیین های مثبت و کهن ایرانی است که قدمتی به درازای تاریخ دارد و در ذات خود رنگ و بوی فرهنگی و آیینی خاصی داشته است.
این آیین که به نوعی پیش درآمد آیین های نوروزی است در سال های اخیر به تدریج از ماهیت اصلی خود خارج شده و صورت و سیرت ناخوشایندی به خود گرفته است.
چهارشنبه سوری، روزگاری سیمای فرهنگی داشت و جشنی با نشاط و در شان نوروز ایرانی بود، اما رفته رفته نقش عوض کرده و به مانوری از بی احتیاطی، خطر، آسیب و حتی مرگ آفرینی بدل شده است.
ایرنای خراسان شمالی در میزگردی با حضور شماری از چهره های فرهنگی و مردم پژوهی به بررسی آیین های کهن چهارشنبه سوری و علل به فراموشی سپردن این آیین ها و ایجاد انحراف در آنها پرداخته است.
حبیب صفرزاده، پژوهشگر و رئیس دانشگاه فرهنگیان خراسان شمالی، قاسم مهرنیا، شاعر آیینی و پژوهشگر پیشکسوت، احسان حصاری مقدم، محقق و پژوهشگر فرهنگی و علی حسین پناه کارشناس مردم شناسی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی از حاضران در این میزگرد بودند.
* آنچه که بود
شاعر آیینی و پژوهشگر پیشکسوت خراسان شمالی با اشاره به تفاوت محسوس چهارشنبه سوری در دوران های گذشته با سالیان اخیر، گفت: اصلی ترین آیینی که ایرانیان در آخرین روزهای سال و در شب واپسین چهارشنبه برگزار می کردند افروختن آتش و پریدن از روی آن بود.
قاسم مهرنیا، رایج ترین روش اجرای این آیین را پریدن از آتش و بیان عبارت «زردی من از تو، سرخی تو از من» دانست و افزود: با توجه به اینکه فرهنگ غالب این منطقه در قدیم ترکی بود بیشتر آداب و سنن و شعرها نیز به ترکی بیان می شد ولی اکنون همه اقوام و زبان ها با هم یکی شده اند.
وی با اشاره به سنت کوزه شکستن در این روز، اظهار داشت: در این آیین به تعداد افراد خانه سکه در کوزه انداخته و آنرا از بلندی به داخل کوچه می انداختند تا با نیت سلامت افراد، سکه به دست نیازمندان برسد.
دیگر پژوهشگر فرهنگی خراسان شمالی از چهارشنبه سوری به عنوان آیینی برای دور ریختن کهنه ها به دلیل باور به نو شدن سال یاد کرد.
احسان حصاری مقدم گفت: برخی از مادربزرگ ها آنقدر باور به شکستن چیزی در این روز داشتند که حتی نعلبکی کهنه و لب پریده خود را نیز برای شکستن در این روز نگه می داشتند و به همراه کوزه ای که در آن هفت نوع غلات، آب دهان و سکه انداخته بودند در روز چهارشنبه سوری می شکستند.
وی از بی سوادترین مادربزرگ ها در دل دورترین روستاها به عنوان اسناد فرهنگ آیینی کشور یاد کرد که حافظه خوبی برای بیان و انتقال فرهنگ گذشته دارند و می توان از آنها به عنوان بهترین راه آگاهی بخشی به جوانان بهره گرفت.
*گم شدگی فرهنگ کهن در گیرودار مدرنیزم
رئیس دانشگاه فرهنگیان خراسان شمالی با بیان اینکه در گیرودار گم شدگی فرهنگ و جریان مدرنیزم توجه به فرهنگ ها و الگوهای رفتاری قدیم به فراموشی سپرده شده یا به آنها کم توجهی شده است، گفت: گاه نیز برخی تمایلی ندارند که به پیشینه یک ملت بپردازند.
حبیب صفرزاده افزود: جشن های چهارشنبه پایان سال از دیرباز در فرهنگ ایرانی حتی در آسیای میانه، با نگاه به آتش سپردن رنگ عذاب و بیماری ها و ناملایمات و رذائل روزگار، و شادی و شکوه به بهار و سرسبزی وجود داشته و دارد و هنوز نیز معمول است که «آتش گرفتن» را بدترین نفرین می دانند.
وی اظهار داشت: چهارشنبه سوری برای ایرانیان به درازای تاریخ ایران است که استنباط ها و نظرات شخصی بسیار متنوع و گوناگونی نیز در ادبیات عامه در این رابطه وجود دارد و هر کس از فرهنگ پیرامون و آداب و سنن اجتماعی پیرامون خود متاثر شده است.
صفرزاده با اشاره به تغییر این آیین ها در گذر زمان به دلیل جنگ و مسائل سیاسی و کوچ و قحطی ها، گفت: قبل از چهارشنبه سوری در این خطه به ویژه در منطقه تات ها و جلگه جاجرم و درق مراسم «الو سرسره» معمول بوده که با جمع آوری هیزمی به نام «چرخه» از غروب روز سه شنبه بربام منازل آتش می افروختند.
وی افزود: بعد از بام ها نوبت به معابر و کوچه های روستا می رسید که هفت خرمن آتش با هیزم های مختلف درست می کردند و دختران و پسران دم بخت و حتی پیران از روی آن پریده و عبارت «زردی من از تو، سرخی تو از من» را می گفتند.
این پژوهشگر فرهنگی با اشاره به رایج بودن این آیین در بین همه اقوام ایرانی، گفت: بعدها که این آیین به اصطلاح مدرن تر شد، جوانان گلوله های پارچه ای را به نفت آغشته، آتش زده و به هوا پرتاب می کردند و این کار را تا زمان خاموش شدن این گوی نفتی ادامه می دادند.
وی از دیگر آیین های رایج در این ایام را پختن آش سبزی دانست که گاه نیز این سبزی را در زیر پلو قرار داده و می پختند که این جزو فرهنگ منطقه شده بود.
صفرزاده گفت: همچنین مردم منطقه با درست کردن کلوچه قندی سه گوش که روز چهارشنبه سوری آماده می شد و در شب عید برای پذیرایی استفاده می شد این آیین را جشن می گرفتند.
وی افزود: بر اساس عرف آن روزگار، مردم در برخی مناطق منفذی را در دیوار کهنه باغی ایجاد کرده و در آن سو پیری روشن ضمیر یا مردی خداشناس را می نشاندند و سپس زنان نازا، بیماران و یا پسران و دختران دم بخت را از این منفذ، که به عمد تنگ بود، به معنای گذراندن از خطر و سختی عبور می دادند و در آنسوی دیوار پیر روشن ضمیر در حق آنان دعا می کرد.
*چهارشنبه سوری یا طغیان جوانی
صفرزاده با اشاره به تغییرات تدریجی آیین های چهارشنبه آخر سال و همراه شدن آن با سختی ها و دردسرها، گفت: البته طبع انسان ماجراجو است لذا در ایام خوشی و جشن انسان ها دوست دارند خطر کرده و خطرپذیر باشند و برخی لذات نامتعارف را تجربه کنند.
رئیس دانشگاه فرهنگیان خراسان شمالی، بخشی از این مشکل را در کار متولیان فرهنگ دانست و افزود: باید جوانان را به سمت تفریحات سالم هدایت کرد زیرا شرایط اجتماعی امروز کمتر به جوان اجازه می دهد هیجانات خود را بروز دهد و بر این اساس بخشی از این هیجانات در چهارشنبه سوری با فشفشه و اذیت دیگران بروز می یابد.
وی گفت: اکنون بستر تخلیه عواطف برای جوان فراهم نیست و از این رو وقتی با یک شور، سرزندگی و آزادی مواجه می شود با توجه به نبود بستر تخلیه روانی در جامعه هنجارشکنی می کند.
وی اظهار داشت: امروز دستور و تحکم در فضای آموزشی و نظام تربیتی خانواده به اوج خود رسیده و وقتی جوان بستری برای بروز هیجانات پیدا می کند آنرا در حد اعلی نشان می دهد.
* تحریف رسمی تاریخ و فرهنگ
پژوهشگر فرهنگ خراسان شمالی از آنچه که تحریف آیین ها توسط برخی افراد و رسانه ها، از جمله صدا و سیمای محلی خواند، انتقاد کرد و افزود: این رسانه برخی فرهنگ ها را جعل کرده و به خورد مردم می دهد و بدین طریق بیشترین جفا را به فرهنگ می کند.
حصاری مقدم گفت: این اقدام بعضا با بازتولید و انتشار برنامه های غلط و ادعاهای واهی برخی فرهنگ نویسان صورت گرفته و می گیرد که باید جلو آن گرفته شود.
صفرزاده نیز با اشاره به وجود نوعی فرهنگ ستیزی در ذات این عمل، گفت: برخی اقدامات عامدانه انجام می شود و اشتباهی در کار نیست و سعی در تحریف آیین ها و سنن مردم دارند.
وی افزود: دست به قلم بردن برخی بدون اینکه تصور کنند قبل آن چه بوده، جفا به فرهنگ و تاریخ کشور است زیرا که ما بر روی قله ای ایستاده ایم که قبل از ما بسیاری از اتفاقات در دامنه آن رخ داده و درخشندگی بسیاری در آن وجود دارد.
وی افزود: آفتی که الان در حوزه فرهنگ رخ داده این است که درخشش فرهنگی قبل را نمی بینیم در حالی که کسانی که در حوزه دانش و ایران کهن اطلاعاتی دارند می دانند که ایران از میداندارترین کشورها در حوزه فرهنگ بوده است.
این استاد دانشگاه افزود: برخی افراد مدعی فرهنگ مداری وقتی دست به قلم می برند بدون پروا و در نظر گرفتن ظرائف این حوزه، هر واژه ای را در هر جایی استفاده می کنند.
وی گفت: تا چند دهه پیش تمام دنیا به فرهنگ ایران می بالید ولی ما گذشته خود را دفن می کنیم در حالی که هیچ یک از این افراطی گری ها و مجتهدمآبی های برخی مسئولان، مقوم فرهنگ جامعه ایرانی نیست.
کارشناس مردم شناسی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی نیز با اشاره به ناآگاهی نسل جوان و نوجوان از آیین ها و سنتهای کهن و آداب و رسوم، گفت: باید به فرهنگ احترام گذاشت زیرا که فرهنگ روان است و راه خود را می رود و اگر مدیریت صحیح باشد در مسیر درست قرار می گیرد وگرنه به بیراهه کشیده می شود.
علی حسین پناه افزود: اگر به جوانان و نوجوانان و نسل آینده آگاهی داده شود که به طور مثال دلیل از آتش پریدن در چهارشنبه سوری چیست برایش باورپذیرتر می شود تا اینکه فقط منع کنیم و نگذاریم فرد به آگاهی برسد.
وی گفت: بزرگترها نباید بترسند و به سئوالات جوانان پاسخ درست بدهند و با بازگویی آداب و سنن کهن، راه درست را به آنها نشان دهند تا فرهنگ خود را بشناسند و حداقل فرق بین آیین های دینی و ملی را بدانند.
حسین‌پناه با اشاره به ایجاد ترس از این آیین ها در دل جوانان، اظهار داشت: وقتی ما این آیین ها را که به وفور نیز در فرهنگمان داریم به درستی معرفی نکنیم جوان ما به سمت آیین های بیگانه از قبیل ولنتاین و... کشیده می شود.
وی افزود: اگر مباحث فرهنگی و آیینی برای جوانان شکافته و معرفی نشود، آنان همانند ماهی در تنگ آب هیچگاه فرهنگ خود را احساس نمی کنند و فریفته فرهنگ بیگانه خواهند شند.
چاره کار چیست؟
حصاری مقدم، پیشنهاد جمع کردن مردم در یک محل خاص برای تخلیه روانی در چهارشنبه پایان سال را داد و گفت: مردم بجنورد با بوستان بش قارداش رابطه ای عاطفی و احساسی دارند که با هیچ جای دیگر شهر این الفت را ندارند و می توان این جشن را در آنجا برگزار کرد.
این محقق و پژوهشگر خراسان شمالی افزود: چند سال قبل این مراسم در بش قارداش برگزار شد و همه با انداختن ترقه های سبک و روشن کردن آتش هیجان خود را تخلیه کردند و چون همه خانواده ها بودند مشکل خاصی هم پیش نیامد و صبح روز بعد نیز محیط بسیار خوب پاکسازی شد.
وی تنها راه حل موجود را در مدیریت درست دانست و اظهار کرد: در صورتی که این فضاها بسته شده و از ورود مردم جلوگیری شود به فضاهای دیگر از قبیل جاده ارکان و دره بازخانه و ... می رود که چندان قابل کنترل و مدیریت نیست و پهنه های زیادی از منطقه سرشار از زباله و خاکستر و لاستیک و ... می شود.
صفرزاده نیز پیشنهاد اختصاص چندین فضای باصفای پیرامونی شهر برای تخلیه هیجانات جوانان در شب چهارشنبه پایان سال و برگزاری مراسم جشن توسط متولیان فرهنگ و شهرداری را داد و گفت: برپایی این جشن منافاتی نیز با دین ندارد و اگر شادی با عقلانیت و اندازه همراه باشد مورد تایید دین هم هست.
وی افزود: ما مدیران در بروز مشکلات امروز و انحراف در آیین ها مقصر هستیم زیرا که نتوانسته ایم بستر شادی را برای جوانان و دیگر مردم فراهم کنیم در حالی که اگر کار فرهنگی مبتنی بر آگاهی و با پشتوانه دانایی باشد، مشکلی نخواهیم داشت.
این پژوهشگر خراسان شمالی با بیان اینکه شادی کردن در هیچ مکتبی حرام نیست از دستگاه های فرهنگی خواست به این مساله ورود پیدا کنند تا با فراهم کردن زمینه های لازم از بروز مشکلات جبران ناپذیر و حوادث ناگوار جلوگیری شود.
مهرنیا نیز با اشاره به بروز حوادث ناگوار در اثر سهل انگاری برای خانواده ها در چهارشنبه پایان هر سال، گفت: مساله ای که برای جامعه ضرر داشته باشد نه تنها فرهنگ نیست بلکه جلوه گاه بی فرهنگی است.
این شاعر و پژوهشگر آیینی به خانواده ها توصیه کرد کودکان را از ترقه زدن و بازی با ترقه های دست ساز بر حذر داشته و به جای آن با برافروختن آتشی ایمن گرد هم جمع کنند و آیین های کهن را برای آنان بازگو کنند تا هم صدمه ای به کسی نرسد و جنبه آموزشی داشته باشد.
ط/5132
انتهای پیام این آیین که به نوعی پیش درآمد آیین های نوروزی است در سال های اخیر به تدریج از ماهیت اصلی خود خارج شده و صورت و سیرت ناخوشایندی به خود گرفته است.
چهارشنبه سوری، روزگاری سیمای فرهنگی داشت و جشنی با نشاط و در شان نوروز ایرانی بود، اما رفته رفته نقش عوض کرده و به مانوری از بی احتیاطی، خطر، آسیب و حتی مرگ آفرینی بدل شده است.
ایرنای خراسان شمالی در میزگردی با حضور شماری از چهره های فرهنگی و مردم پژوهی به بررسی آیین های کهن چهارشنبه سوری و علل به فراموشی سپردن این آیین ها و ایجاد انحراف در آنها پرداخته است.
حبیب صفرزاده، پژوهشگر و رئیس دانشگاه فرهنگیان خراسان شمالی، قاسم مهرنیا، شاعر آیینی و پژوهشگر پیشکسوت، احسان حصاری مقدم، محقق و پژوهشگر فرهنگی و علی حسین پناه کارشناس مردم شناسی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی از حاضران در این میزگرد بودند.
* آنچه که بود
شاعر آیینی و پژوهشگر پیشکسوت خراسان شمالی با اشاره به تفاوت محسوس چهارشنبه سوری در دوران های گذشته با سالیان اخیر، گفت: اصلی ترین آیینی که ایرانیان در آخرین روزهای سال و در شب واپسین چهارشنبه برگزار می کردند افروختن آتش و پریدن از روی آن بود.
قاسم مهرنیا، رایج ترین روش اجرای این آیین را پریدن از آتش و بیان عبارت «زردی من از تو، سرخی تو از من» دانست و افزود: با توجه به اینکه فرهنگ غالب این منطقه در قدیم ترکی بود بیشتر آداب و سنن و شعرها نیز به ترکی بیان می شد ولی اکنون همه اقوام و زبان ها با هم یکی شده اند.
وی با اشاره به سنت کوزه شکستن در این روز، اظهار داشت: در این آیین به تعداد افراد خانه سکه در کوزه انداخته و آنرا از بلندی به داخل کوچه می انداختند تا با نیت سلامت افراد، سکه به دست نیازمندان برسد.
دیگر پژوهشگر فرهنگی خراسان شمالی از چهارشنبه سوری به عنوان آیینی برای دور ریختن کهنه ها به دلیل باور به نو شدن سال یاد کرد.
احسان حصاری مقدم گفت: برخی از مادربزرگ ها آنقدر باور به شکستن چیزی در این روز داشتند که حتی نعلبکی کهنه و لب پریده خود را نیز برای شکستن در این روز نگه می داشتند و به همراه کوزه ای که در آن هفت نوع غلات، آب دهان و سکه انداخته بودند در روز چهارشنبه سوری می شکستند.
وی از بی سوادترین مادربزرگ ها در دل دورترین روستاها به عنوان اسناد فرهنگ آیینی کشور یاد کرد که حافظه خوبی برای بیان و انتقال فرهنگ گذشته دارند و می توان از آنها به عنوان بهترین راه آگاهی بخشی به جوانان بهره گرفت.
*گم شدگی فرهنگ کهن در گیرودار مدرنیزم
رئیس دانشگاه فرهنگیان خراسان شمالی با بیان اینکه در گیرودار گم شدگی فرهنگ و جریان مدرنیزم توجه به فرهنگ ها و الگوهای رفتاری قدیم به فراموشی سپرده شده یا به آنها کم توجهی شده است، گفت: گاه نیز برخی تمایلی ندارند که به پیشینه یک ملت بپردازند.
حبیب صفرزاده افزود: جشن های چهارشنبه پایان سال از دیرباز در فرهنگ ایرانی حتی در آسیای میانه، با نگاه به آتش سپردن رنگ عذاب و بیماری ها و ناملایمات و رذائل روزگار، و شادی و شکوه به بهار و سرسبزی وجود داشته و دارد و هنوز نیز معمول است که «آتش گرفتن» را بدترین نفرین می دانند.
وی اظهار داشت: چهارشنبه سوری برای ایرانیان به درازای تاریخ ایران است که استنباط ها و نظرات شخصی بسیار متنوع و گوناگونی نیز در ادبیات عامه در این رابطه وجود دارد و هر کس از فرهنگ پیرامون و آداب و سنن اجتماعی پیرامون خود متاثر شده است.
صفرزاده با اشاره به تغییر این آیین ها در گذر زمان به دلیل جنگ و مسائل سیاسی و کوچ و قحطی ها، گفت: قبل از چهارشنبه سوری در این خطه به ویژه در منطقه تات ها و جلگه جاجرم و درق مراسم «الو سرسره» معمول بوده که با جمع آوری هیزمی به نام «چرخه» از غروب روز سه شنبه بربام منازل آتش می افروختند.
وی افزود: بعد از بام ها نوبت به معابر و کوچه های روستا می رسید که هفت خرمن آتش با هیزم های مختلف درست می کردند و دختران و پسران دم بخت و حتی پیران از روی آن پریده و عبارت «زردی من از تو، سرخی تو از من» را می گفتند.
این پژوهشگر فرهنگی با اشاره به رایج بودن این آیین در بین همه اقوام ایرانی، گفت: بعدها که این آیین به اصطلاح مدرن تر شد، جوانان گلوله های پارچه ای را به نفت آغشته، آتش زده و به هوا پرتاب می کردند و این کار را تا زمان خاموش شدن این گوی نفتی ادامه می دادند.
وی از دیگر آیین های رایج در این ایام را پختن آش سبزی دانست که گاه نیز این سبزی را در زیر پلو قرار داده و می پختند که این جزو فرهنگ منطقه شده بود.
صفرزاده گفت: همچنین مردم منطقه با درست کردن کلوچه قندی سه گوش که روز چهارشنبه سوری آماده می شد و در شب عید برای پذیرایی استفاده می شد این آیین را جشن می گرفتند.
وی افزود: بر اساس عرف آن روزگار، مردم در برخی مناطق منفذی را در دیوار کهنه باغی ایجاد کرده و در آن سو پیری روشن ضمیر یا مردی خداشناس را می نشاندند و سپس زنان نازا، بیماران و یا پسران و دختران دم بخت را از این منفذ، که به عمد تنگ بود، به معنای گذراندن از خطر و سختی عبور می دادند و در آنسوی دیوار پیر روشن ضمیر در حق آنان دعا می کرد.
*چهارشنبه سوری یا طغیان جوانی
صفرزاده با اشاره به تغییرات تدریجی آیین های چهارشنبه آخر سال و همراه شدن آن با سختی ها و دردسرها، گفت: البته طبع انسان ماجراجو است لذا در ایام خوشی و جشن انسان ها دوست دارند خطر کرده و خطرپذیر باشند و برخی لذات نامتعارف را تجربه کنند.
رئیس دانشگاه فرهنگیان خراسان شمالی، بخشی از این مشکل را در کار متولیان فرهنگ دانست و افزود: باید جوانان را به سمت تفریحات سالم هدایت کرد زیرا شرایط اجتماعی امروز کمتر به جوان اجازه می دهد هیجانات خود را بروز دهد و بر این اساس بخشی از این هیجانات در چهارشنبه سوری با فشفشه و اذیت دیگران بروز می یابد.
وی گفت: اکنون بستر تخلیه عواطف برای جوان فراهم نیست و از این رو وقتی با یک شور، سرزندگی و آزادی مواجه می شود با توجه به نبود بستر تخلیه روانی در جامعه هنجارشکنی می کند.
وی اظهار داشت: امروز دستور و تحکم در فضای آموزشی و نظام تربیتی خانواده به اوج خود رسیده و وقتی جوان بستری برای بروز هیجانات پیدا می کند آنرا در حد اعلی نشان می دهد.
* تحریف رسمی تاریخ و فرهنگ
پژوهشگر فرهنگ خراسان شمالی از آنچه که تحریف آیین ها توسط برخی افراد و رسانه ها، از جمله صدا و سیمای محلی خواند، انتقاد کرد و افزود: این رسانه برخی فرهنگ ها را جعل کرده و به خورد مردم می دهد و بدین طریق بیشترین جفا را به فرهنگ می کند.
حصاری مقدم گفت: این اقدام بعضا با بازتولید و انتشار برنامه های غلط و ادعاهای واهی برخی فرهنگ نویسان صورت گرفته و می گیرد که باید جلو آن گرفته شود.
صفرزاده نیز با اشاره به وجود نوعی فرهنگ ستیزی در ذات این عمل، گفت: برخی اقدامات عامدانه انجام می شود و اشتباهی در کار نیست و سعی در تحریف آیین ها و سنن مردم دارند.
وی افزود: دست به قلم بردن برخی بدون اینکه تصور کنند قبل آن چه بوده، جفا به فرهنگ و تاریخ کشور است زیرا که ما بر روی قله ای ایستاده ایم که قبل از ما بسیاری از اتفاقات در دامنه آن رخ داده و درخشندگی بسیاری در آن وجود دارد.
وی افزود: آفتی که الان در حوزه فرهنگ رخ داده این است که درخشش فرهنگی قبل را نمی بینیم در حالی که کسانی که در حوزه دانش و ایران کهن اطلاعاتی دارند می دانند که ایران از میداندارترین کشورها در حوزه فرهنگ بوده است.
این استاد دانشگاه افزود: برخی افراد مدعی فرهنگ مداری وقتی دست به قلم می برند بدون پروا و در نظر گرفتن ظرائف این حوزه، هر واژه ای را در هر جایی استفاده می کنند.
وی گفت: تا چند دهه پیش تمام دنیا به فرهنگ ایران می بالید ولی ما گذشته خود را دفن می کنیم در حالی که هیچ یک از این افراطی گری ها و مجتهدمآبی های برخی مسئولان، مقوم فرهنگ جامعه ایرانی نیست.
کارشناس مردم شناسی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی نیز با اشاره به ناآگاهی نسل جوان و نوجوان از آیین ها و سنتهای کهن و آداب و رسوم، گفت: باید به فرهنگ احترام گذاشت زیرا که فرهنگ روان است و راه خود را می رود و اگر مدیریت صحیح باشد در مسیر درست قرار می گیرد وگرنه به بیراهه کشیده می شود.
علی حسین پناه افزود: اگر به جوانان و نوجوانان و نسل آینده آگاهی داده شود که به طور مثال دلیل از آتش پریدن در چهارشنبه سوری چیست برایش باورپذیرتر می شود تا اینکه فقط منع کنیم و نگذاریم فرد به آگاهی برسد.
وی گفت: بزرگترها نباید بترسند و به سئوالات جوانان پاسخ درست بدهند و با بازگویی آداب و سنن کهن، راه درست را به آنها نشان دهند تا فرهنگ خود را بشناسند و حداقل فرق بین آیین های دینی و ملی را بدانند.
حسین‌پناه با اشاره به ایجاد ترس از این آیین ها در دل جوانان، اظهار داشت: وقتی ما این آیین ها را که به وفور نیز در فرهنگمان داریم به درستی معرفی نکنیم جوان ما به سمت آیین های بیگانه از قبیل ولنتاین و... کشیده می شود.
وی افزود: اگر مباحث فرهنگی و آیینی برای جوانان شکافته و معرفی نشود، آنان همانند ماهی در تنگ آب هیچگاه فرهنگ خود را احساس نمی کنند و فریفته فرهنگ بیگانه خواهند شند.
چاره کار چیست؟
حصاری مقدم، پیشنهاد جمع کردن مردم در یک محل خاص برای تخلیه روانی در چهارشنبه پایان سال را داد و گفت: مردم بجنورد با بوستان بش قارداش رابطه ای عاطفی و احساسی دارند که با هیچ جای دیگر شهر این الفت را ندارند و می توان این جشن را در آنجا برگزار کرد.
این محقق و پژوهشگر خراسان شمالی افزود: چند سال قبل این مراسم در بش قارداش برگزار شد و همه با انداختن ترقه های سبک و روشن کردن آتش هیجان خود را تخلیه کردند و چون همه خانواده ها بودند مشکل خاصی هم پیش نیامد و صبح روز بعد نیز محیط بسیار خوب پاکسازی شد.
وی تنها راه حل موجود را در مدیریت درست دانست و اظهار کرد: در صورتی که این فضاها بسته شده و از ورود مردم جلوگیری شود به فضاهای دیگر از قبیل جاده ارکان و دره بازخانه و ... می رود که چندان قابل کنترل و مدیریت نیست و پهنه های زیادی از منطقه سرشار از زباله و خاکستر و لاستیک و ... می شود.
صفرزاده نیز پیشنهاد اختصاص چندین فضای باصفای پیرامونی شهر برای تخلیه هیجانات جوانان در شب چهارشنبه پایان سال و برگزاری مراسم جشن توسط متولیان فرهنگ و شهرداری را داد و گفت: برپایی این جشن منافاتی نیز با دین ندارد و اگر شادی با عقلانیت و اندازه همراه باشد مورد تایید دین هم هست.
وی افزود: ما مدیران در بروز مشکلات امروز و انحراف در آیین ها مقصر هستیم زیرا که نتوانسته ایم بستر شادی را برای جوانان و دیگر مردم فراهم کنیم در حالی که اگر کار فرهنگی مبتنی بر آگاهی و با پشتوانه دانایی باشد، مشکلی نخواهیم داشت.
این پژوهشگر خراسان شمالی با بیان اینکه شادی کردن در هیچ مکتبی حرام نیست از دستگاه های فرهنگی خواست به این مساله ورود پیدا کنند تا با فراهم کردن زمینه های لازم از بروز مشکلات جبران ناپذیر و حوادث ناگوار جلوگیری شود.
مهرنیا نیز با اشاره به بروز حوادث ناگوار در اثر سهل انگاری برای خانواده ها در چهارشنبه پایان هر سال، گفت: مساله ای که برای جامعه ضرر داشته باشد نه تنها فرهنگ نیست بلکه جلوه گاه بی فرهنگی است.
این شاعر و پژوهشگر آیینی به خانواده ها توصیه کرد کودکان را از ترقه زدن و بازی با ترقه های دست ساز بر حذر داشته و به جای آن با برافروختن آتشی ایمن گرد هم جمع کنند و آیین های کهن را برای آنان بازگو کنند تا هم صدمه ای به کسی نرسد و جنبه آموزشی داشته باشد.
ط/5132
کپی شد
