1- پیش درآمد نخست:
از فردای پیروزی انقلاب و برقراری نظام اسلامی مبتنی بر آرای مردم در ایران، فرصت 'من' بودن و تبدیل منیت ها به 'ما'، به طور میانگین سالی یکبار برای مردم ایران فراهم آمد که نخستین آن همه پرسی تایید نظام جمهوری اسلامی بود که با اکثریت 98.2 درصدی، مورد تایید ملت ایران قرار گرفت.
مروری بر تمامی فرصت های من بودن در ایران، بیانگر یک پیام مهم است و آن اینکه هر یک از این انتخاب ها، در فضای سیاسی خاصی برگزار می شده است.
به تعبیر دیگر جریان سیاسی ویژه ای در آستانه انتخابات شکل می گرفت که نشان از ' پویایی فضای سیاسی کشور ' و به تبع آن ' زایش سیاسی میان کنشگران حکومت ' بود که همین جریان ها، جای خود را در ادبیات سیاسی ایران باز می کردند.
البته در این دست نوشته بنا نیست بر له یا علیه زایش سیاسی کنشگران مطلبی بیان شود، بلکه تاثیر پذیری معادلات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی جامعه منبعث از این زایش سیاسی و از فردای برپایی انتخابات در ایران، پیگیری می شود.
به تعبیر بهتر ارایه تحلیلی ساختارگرایانه از فضای سیاسی موجود برای رسیدن به یک وضعیت مطلوب می باشد، که البته قضاوت در خصوص بخش دوم به عهده مخاطبان گذاشته شده است:
2- پیش درآمد دوم:
سال 57 در تاریخ ایران، سال ظهور نحله های فکری و قیام مردمی است که برای رسیدن به شرایط مطلوب، جان خود را بر کف دست گرفته و روانه خیابان ها شدند.
هر چند از تابستان این سال بود که آرام آرام چهره انقلاب رخ نمود، اما واقعیت آن است که از 12 ماه آن سال، تنها ماه بهمن و اسفند و به طور اخص، این بهمن ماه بود که برای مردم ایران ماهی خاطره انگیز به شمار می آید یعنی سقوط یک سیستم سیاسی مبتنی بر کودتا (سوم اسفند 1299 و 28 مرداد 1332) و ایجاد سیستمی مبتنی بر آرای عمومی (22 بهمن 1357) و به همین خاطر بود که امام خمینی (ره) در همان روزهای اولیه بعد از 22 بهمن فرمان برگزاری یک رفراندم عمومی را صادر کردند.
3- حکایت نخستین رفراندم:
در آن دوران گروهی از اطرافیان معمار کبیر انقلاب و با تکیه بر شرایط سیاسی حاکم بر فکر و روح مردم، با برگزاری رفراندم مخالفت کردند. اما پاسخ امام خمینی(ره) در مقابل این گروه این بود: ' شما نمی فهمید، 50 سال دیگر تاریخ راجع ما قضاوت می کند که از احساسات مردم سوء استفاده و حکومت را به آنها تحمیل کردیم'.
بعد از آنکه اصل موضوع مورد تاکید قرار گرفت، سوال دیگری پیش آمد، رفراندم برای چه؟
گروهی حکومت 'کارگری'، برخی نظام 'پادشاهی مشروطه' و گروهی نیز حکومت 'جمهوری' را مطرح کردند و خلاصه از هر سو صدای هواداری از یک ایسم سیاسی یا نحله فکری شنیده می شد.
پاسخ بنیانگذار جمهوری اسلامی تنها یک جمله بود:' جمهوری اسلامی نه یک کلمه کمتر و نه یک کلمه بیشتر' و بر این اساس در روز 12 فروردین نتایج اعلام و این روز را 'روز جمهوری اسلامی' نامیدند.
بر طبق اعلامیه دولت موقت، از مجموع 20 میلیون و 857 هزار و 391 نفر جمعیت واجد شرایط اخذ رای، 20 میلیون و 440 هزار و 108 نفر که معادل 98 جمعیت واجد شرایط اخذ رای بود، در انتخابات شرکت کرده و از این تعداد 98 و دو دهم درصد به حذف سلطنت و برقراری نظامی اسلامی 'بله' و 241 هزار نفر 'نه' گفته بودند.
4- برگه رای گیری چه شکلی بود؟
برگه رای، دو قسمتی و شامل نیمه 'آری' به رنگ سبز و نیمه 'نه' به رنگ قرمز و روی آن چنین درج شده بود:
بسمه تعالی
دولت موقّت انقلاب اسلامی
وزارت کشور
تعرفهٔ انتخابات رفراندم
تغییر رژیم سابق به جمهوری اسلامی
که قانون اساسی آن از تصویب ملت خواهد گذشت.
رای دهندگان، می بایست بخش مورد نظر خود را از برگه جدا کرده و در صندوق رای می انداختند.
5- پیام حضرت امام(ره) بعد از اعلام نتایج رفراندم:
امام خمینی قدس سره در تاریخ 12 فروردین 1358 پس از تثبیت نظام جمهوری اسلامی در پیامی از صدا و سیما فرمودند:
'خداوند تعالی وعده فرموده است که مستضعفین ارض را به امید و توفیق خودش، به مستکبرین غلبه دهد و آن ها را امام و پیشوا قرار دهد. وعده ی خداوند تعالی نزدیک است. من امیدوارم که ما شاهد این وعده باشیم و مستضعفین بر مستکبرین غلبه کنند چنان که تاکنون غلبه کردند... من از عموم ملت ایران تشکر می کنم که در این رفراندوم شرکت کردند و رأی قاطع خودشان را که باید گفت صدرصد پیروزی بوده است، دادند و به جمهوری اسلامی هم رأی دادند... جمهوری اسلامی است که احکام مترقی او بر تمام احکامی که در سایر قشرها و سایر مکتب هاست تقدم دارد'.
6- تدوین قانون اساسی:
بعد از برگزاری این همه پرسی، نوبت به انتخاب خبرگانی برای تدوین قانون اساسی بود که در تاریخ 12 مرداد سال 58 با حضور 10 میلیون و 784 هزار و 932 نفر که معادل 51.71 درصد جمعیت واجد شرایط اخذ رای بود و به دنبال آن 73 نفر برای این مهم انتخاب شدند و سرانجام کار تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی در آبان همان سال به انجام رسید و در روزهای 11 و 12 آذر همان سال بالغ بر 15 میلیون و 690 هزار و 142 نفر یعنی معادل 75.23 درصد جمعیت واجد شرایط اخذ رای به قانون اساسی رای مثبت دادند.
بعد از تثبیت نظام جمهوری اسلامی، دولتمردان ایران آرام آرام خود را برای برگزاری انتخاب نخستین رییس جمهور آماده می کردند.
گزارش از: علیرضا حسینی مقدم خبرنگار دفتر تربت حیدریه
1744
انتهای پیام از فردای پیروزی انقلاب و برقراری نظام اسلامی مبتنی بر آرای مردم در ایران، فرصت 'من' بودن و تبدیل منیت ها به 'ما'، به طور میانگین سالی یکبار برای مردم ایران فراهم آمد که نخستین آن همه پرسی تایید نظام جمهوری اسلامی بود که با اکثریت 98.2 درصدی، مورد تایید ملت ایران قرار گرفت.
مروری بر تمامی فرصت های من بودن در ایران، بیانگر یک پیام مهم است و آن اینکه هر یک از این انتخاب ها، در فضای سیاسی خاصی برگزار می شده است.
به تعبیر دیگر جریان سیاسی ویژه ای در آستانه انتخابات شکل می گرفت که نشان از ' پویایی فضای سیاسی کشور ' و به تبع آن ' زایش سیاسی میان کنشگران حکومت ' بود که همین جریان ها، جای خود را در ادبیات سیاسی ایران باز می کردند.
البته در این دست نوشته بنا نیست بر له یا علیه زایش سیاسی کنشگران مطلبی بیان شود، بلکه تاثیر پذیری معادلات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی جامعه منبعث از این زایش سیاسی و از فردای برپایی انتخابات در ایران، پیگیری می شود.
به تعبیر بهتر ارایه تحلیلی ساختارگرایانه از فضای سیاسی موجود برای رسیدن به یک وضعیت مطلوب می باشد، که البته قضاوت در خصوص بخش دوم به عهده مخاطبان گذاشته شده است:
2- پیش درآمد دوم:
سال 57 در تاریخ ایران، سال ظهور نحله های فکری و قیام مردمی است که برای رسیدن به شرایط مطلوب، جان خود را بر کف دست گرفته و روانه خیابان ها شدند.
هر چند از تابستان این سال بود که آرام آرام چهره انقلاب رخ نمود، اما واقعیت آن است که از 12 ماه آن سال، تنها ماه بهمن و اسفند و به طور اخص، این بهمن ماه بود که برای مردم ایران ماهی خاطره انگیز به شمار می آید یعنی سقوط یک سیستم سیاسی مبتنی بر کودتا (سوم اسفند 1299 و 28 مرداد 1332) و ایجاد سیستمی مبتنی بر آرای عمومی (22 بهمن 1357) و به همین خاطر بود که امام خمینی (ره) در همان روزهای اولیه بعد از 22 بهمن فرمان برگزاری یک رفراندم عمومی را صادر کردند.
3- حکایت نخستین رفراندم:
در آن دوران گروهی از اطرافیان معمار کبیر انقلاب و با تکیه بر شرایط سیاسی حاکم بر فکر و روح مردم، با برگزاری رفراندم مخالفت کردند. اما پاسخ امام خمینی(ره) در مقابل این گروه این بود: ' شما نمی فهمید، 50 سال دیگر تاریخ راجع ما قضاوت می کند که از احساسات مردم سوء استفاده و حکومت را به آنها تحمیل کردیم'.
بعد از آنکه اصل موضوع مورد تاکید قرار گرفت، سوال دیگری پیش آمد، رفراندم برای چه؟
گروهی حکومت 'کارگری'، برخی نظام 'پادشاهی مشروطه' و گروهی نیز حکومت 'جمهوری' را مطرح کردند و خلاصه از هر سو صدای هواداری از یک ایسم سیاسی یا نحله فکری شنیده می شد.
پاسخ بنیانگذار جمهوری اسلامی تنها یک جمله بود:' جمهوری اسلامی نه یک کلمه کمتر و نه یک کلمه بیشتر' و بر این اساس در روز 12 فروردین نتایج اعلام و این روز را 'روز جمهوری اسلامی' نامیدند.
بر طبق اعلامیه دولت موقت، از مجموع 20 میلیون و 857 هزار و 391 نفر جمعیت واجد شرایط اخذ رای، 20 میلیون و 440 هزار و 108 نفر که معادل 98 جمعیت واجد شرایط اخذ رای بود، در انتخابات شرکت کرده و از این تعداد 98 و دو دهم درصد به حذف سلطنت و برقراری نظامی اسلامی 'بله' و 241 هزار نفر 'نه' گفته بودند.
4- برگه رای گیری چه شکلی بود؟
برگه رای، دو قسمتی و شامل نیمه 'آری' به رنگ سبز و نیمه 'نه' به رنگ قرمز و روی آن چنین درج شده بود:
بسمه تعالی
دولت موقّت انقلاب اسلامی
وزارت کشور
تعرفهٔ انتخابات رفراندم
تغییر رژیم سابق به جمهوری اسلامی
که قانون اساسی آن از تصویب ملت خواهد گذشت.
رای دهندگان، می بایست بخش مورد نظر خود را از برگه جدا کرده و در صندوق رای می انداختند.
5- پیام حضرت امام(ره) بعد از اعلام نتایج رفراندم:
امام خمینی قدس سره در تاریخ 12 فروردین 1358 پس از تثبیت نظام جمهوری اسلامی در پیامی از صدا و سیما فرمودند:
'خداوند تعالی وعده فرموده است که مستضعفین ارض را به امید و توفیق خودش، به مستکبرین غلبه دهد و آن ها را امام و پیشوا قرار دهد. وعده ی خداوند تعالی نزدیک است. من امیدوارم که ما شاهد این وعده باشیم و مستضعفین بر مستکبرین غلبه کنند چنان که تاکنون غلبه کردند... من از عموم ملت ایران تشکر می کنم که در این رفراندوم شرکت کردند و رأی قاطع خودشان را که باید گفت صدرصد پیروزی بوده است، دادند و به جمهوری اسلامی هم رأی دادند... جمهوری اسلامی است که احکام مترقی او بر تمام احکامی که در سایر قشرها و سایر مکتب هاست تقدم دارد'.
6- تدوین قانون اساسی:
بعد از برگزاری این همه پرسی، نوبت به انتخاب خبرگانی برای تدوین قانون اساسی بود که در تاریخ 12 مرداد سال 58 با حضور 10 میلیون و 784 هزار و 932 نفر که معادل 51.71 درصد جمعیت واجد شرایط اخذ رای بود و به دنبال آن 73 نفر برای این مهم انتخاب شدند و سرانجام کار تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی در آبان همان سال به انجام رسید و در روزهای 11 و 12 آذر همان سال بالغ بر 15 میلیون و 690 هزار و 142 نفر یعنی معادل 75.23 درصد جمعیت واجد شرایط اخذ رای به قانون اساسی رای مثبت دادند.
بعد از تثبیت نظام جمهوری اسلامی، دولتمردان ایران آرام آرام خود را برای برگزاری انتخاب نخستین رییس جمهور آماده می کردند.
گزارش از: علیرضا حسینی مقدم خبرنگار دفتر تربت حیدریه
1744
کپی شد
