سومین همایش سالانه انجمن مطالعات صلح ایران با محوریت "علوم انسانی، اجتماعی و صلح" روزهای سوم تا پنجم دی ماه امسال توسط انجمن علمی مطالعات صلح ایران در تهران برگزار می‌شود، امروز بیستم آذر ماه در پیش‌نشست این همایش در مشهد اساتید دانشگاهی به بیان نظرات خود در خصوص ارتباط صلح و علوم اجتماعی و انسانی پرداختند.
پیوند علوم اجتماعی و صلح
دبیر علمی سومین همایش سالانه انجمن مطالعات صلح ایران در این نشست گفت: دانش‌ها مهمترین موتور محرک و ساخت‌دهنده جامعه مدرن و عامل کلیدی برای تغییر هستند.
دکتر نعمت‌الله فاضلی افزود: هدف از برگزاری این همایش بررسی نقش دانش بویژه علوم انسانی و اجتماعی در استمرار صلح و نسبت آن با مقوله صلح است.
وی با اشاره به وجود پیوند میان صلح و علوم انسانی و اجتماعی ادامه داد: علوم انسانی و اجتماعی می‌توانند منبع صلح یا مانع صلح باشند و ۲ نوع صلح مثبت و منفی وجود دارد.
دبیر علمی سومین همایش سالانه انجمن مطالعات صلح ایران گفت: فقدان جنگ همان صلح منفی است و صلح مثبت وقتی اتفاق می افتد که در جامعه عاری از فقر، عدالت و دسترسی به امکانات برای همگان وجود داشته باشد.
وی افزود: علوم انسانی و اجتماعی هم می‌توانند در خدمت صلح منفی و هم در اختیار صلح مثبت باشند، صلح یک چشم‌انداز است هیچ حکومتی وجود ندراد که خود را جنگ‌طب بداند و همه حکومت‌ها خود را دارای آرمان صلح می‌دانند و صلح به عنوان ابزاری در اختیار رهبران سیاسی برای رسیدن به اهدافشان قرار می‌گیرد.
فاضلی ادامه داد: علم اجتماعی کمک می کند تا بینش واقع‌گرایی و فهمیدن امر اجتماعی را داشته باشیم، تجریه ۲ قرن اخیر نشان داده کشورهایی که بینش واقع‌گرایانه دارند، اندک هستند و خشونت‌طلبان و جنگ‌طلبان نمی‌خواهند برای واقعیت انسان‌ها اهمیتی قایل شوند بخش اعظم خشونت‌ها ریشه در نگاهی دارد که واقعیت‌ها را نمی‌پذیرد.
وی گفت: علم اجتماعی از طریق معرفت شناسی به ما کمک می کند به واقعیت اعتبار بخشیم و ساز و کار واقعیت‌ها را بشناسیم، هرکجا خشونت وجود دارد جنگ با علوم اجتماعی و انسانی نیز وجود دارد.
دبیر علمی سومین همایش سالانه انجمن مطالعات صلح ایران افزود: علوم اجتماعی از طریق زبان بینش و روش به تحقق صلح کمک می‌کند البته این علوم می‌توانند در خدمت تبعیض‌ها باشند و جنگ را رقم بزنند.
وی ادامه داد: خشونت‌طلبان تلاش می‌کنند زبان خشونت را با واژگان و مفاهیم علم بیارایند و از فناوری مفهومی برای خشونت و توجیه ظلم استفاده می‌کنند.
فاضلی گفت: کسانی که بیشترین تبعیض قومیتی و نژادی را اعمال می‌کنند، از طریق شبه علم اجتماعی این موارد را مفهوم سازی نموده و به آن رسمیت می‌بخشند و علم اجتماعی را به عنوان ابزار سلطه به کار می‌گیرند.
وی افزود: یکی از همگانی ترین شکل خشونت‌ها خشونتی است که برنامه‌های درسی و دانشجویان اعمال می‌کنند، علوم انسانی و اجتماعی بزرگترین ساز و کار صلح یا خشونت می‌تواند باشد.
وی ادامه داد: در جامعه کنونی که از جنبه‌های گوناگون درگیر خشونت‌های انبوه است، علوم اجتماعی و انسانی می‌توانند با معرفت شناسی و واقعیت شناسی صلح مثبت را محقق سازند.
نظام سیاسی دچار ترس است
عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد و رییس انجمن علوم سیاسی شعبه خراسان نیز در این همایش گفت: مدتهاست می‌شنویم نظام ما از هر زمانی در تاریخ مقتدرتر و مردم آن عزتمندتر از هر زمانی هستند ولی قابل توجیه نیست که از برگزاری جلسات مرتبط با صلح در دانشگاه جلوگیری شود.
سعید گازرانی افزود: صحبت کردن در خصوص صلح، اصلاح طلب و اصولگرا ندارد اما با این بهانه واهی در برگزاری این برنامه مشکلاتی بوجود آمد و به این بهانه که تمام سخنرانان اصلاح‌طلب هستند مجوز برگزاری این برنامه در دانشگاه آزاد مشهد صادر نشد.
وی ادامه داد: جامعه کنونی در ترس پنهان از جنگ به سر می‌برد و این در حالی است که در بسیاری از مواقع ترس سرمنشاء جنگ و خشونت قرار می‌گیرد.
وی گفت: امروز در شرایطی قرار داریم که نظام سیاسی دچار ترس فراگیر است و با سلاح علم می‌توان بر این ترس غلبه کرد و از طریق علوم اجتماعی می‌توان به صلح پایدار رسید.
عدالت ترمیمی
جرم شناس و استاد حقوق نیز در این نشست گفت: برای رسیدن کشور به ثبات، دانش و بینش صلح ضروری است.
دکتر عباس شیخ‌الاسلامی افزود: مبنای علم حقوق در روابط اجتماعی باید بر مبنای صلح باشد تا در مسیر خشونت قرار نگیرد.
وی ادامه داد: روابط در علم حقوق گسترده است، صلح مهمترین جهان‌بینی برای رشته حقوق است.
وی گفت: عدالت کیفری عدالت مجازات‌گرایانه است در مقابل آن در عدالت ترمیمی راهکارهای مدنی به جای جدال و مجازات مورد توجه است و به جای صحنه محاکمات صحنه میانجیگری وجود دارد و تضاد به صلح و وحدت تبدیل می‌شود.
شیخ‌الاسلامی افزود: در عدالت ترمیمی به جای اینکه حقوق جزا محور باشد باید رشته‌های علوم اجتماعی محور قرار گیرد و جامعیت فکری وجود داشته‌باشد.
وی ادامه داد: در قرآن نیز توصیه به عفو، سازش و صلح حتی در خصوص قتل وجود دارد، در مشهد موضوع شهر ترمیمی در دست پیگیری است که صلح و سازش و رعایت حقوق همه اقشار مورد توجه است.
وی گفت: در مقوله صلح بیش از هر چیز بینش صلح‌طلبانه ضروری است، قوانینی که بر پایه عدالت اجتماعی نیست منجر به فساد در جامعه می‌شود.
صلح طلبی ریشه در اندیشه ایرانیان دارد
عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد نیز در این نشست گفت: در اندیشه سیاسی ایرانیان در طول تاریخ، طلب صلح وجود داشته و برای تحقق آن تلاش‌هایی صورت گرفته است.
روح‌الله اسلامی افزود: در اندیشه سیاسی ایران همواره صلح و عدالت‌محوری وجود دارد و سیاست‌های مختلفی برای تحقق آن اجرا شده اما موفقیت لازم را با توجه تحولات منطقه و چینش قدرت در فضای بین‌الملل به دست نیاورده‌ایم.
وی ادامه داد: تحقق صلح بدون توجه به واقعیت و وضع موجود ممکن نیست، میراث باشکوهی در خصوص صلح طلبی داریم اما شرایط موجود امکان بروز آن را نمی‌دهد و باید وضعیتی برای کمک به صلح و ثبات ایجاد کنیم.
