"مُحمّد بن مُحمّد بن نُعمان'" ملقب به "شیخ مُفید" و معروف به "ابن المعلّم"، فقیه و متکلم و از علمای برجسته شیعه سده چهارم هجری قمری است.
شیخ مفید در ذیقعده سال ۳۳۶ قمری در نزدیک بغداد متولد شد. وی فقیه و کلامی شیعه بود که در علم کلام مهارت بسیار داشت و مکتب کلامی شیعه را توسعه داد.
شیخ مفید بیش از ۲۰۰ عنوان کتاب در فقه و اصول و حدیث و کلام تالیف کرده و ۹ آذر ماه در سالنامه جمهوری اسلامی ایران به نام "شیخ مفید" نامگذاری شده است.
کارشناس مسوول اداره مخطوطات سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی روز شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با گرامیداشت سالروز بزرگداشت شیخ مفید گفت: افزون بر ۷۰۰ نسخه ارزشمند از آثار شیخ مفید شامل کتب خطی، چاپ سنگی، کتب چاپی، نسخه‌های عکسی، میکروفیلم و پایان‌نامه مرتبط در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی موجود است که در این میان حدود ۳۰۰ نسخه خطی و چاپ سنگی وجود دارد که کتابت برخی از آنها به قرن نهم هجری قمری می‌رسد و به خاطر قدمت، تاریخ کتابت یا حاشیه‌نویسی برخی بزرگان بر آنها از نفاست بسیار برخوردار است.
سید محمدرضا فاضل هاشمی افزود: از جمله آثار این عالم و مرجع بزرگ شیعه در گنجینه نسخه‌های خطی آستان قدس رضوی، "خصائص و مفاخر" در اخبار و احادیث شیعه است که به خط نسخ ۲۷ سطری در سال ۸۹۸ هجری قمری کتابت شده و دیگری "مسائل العویص" است که در سال ۹۶۱ قمری کتابت و توسط علامه حائری وقف آستان قدس رضوی شده است.
وی ادامه داد: کتاب "فصول المختار عن عیون و المحاسن" نسخه نفیسی است که کتابت آن به قرن دهم هجری قمری بازمی‌گردد و "علی‌بن الحسین علم‌الهدی" گزیده‌ای از "العیون" شیخ مفید را در آن گردآورده است.
وی یکی دیگر از تألیفات مهم شیخ مفید را "مسار الشیعه" دانست و گفت: این نسخه شامل مختصری از حالات ائمه اطهار (ع) و مخالفان آنان است، نسخه‌های متعددی از این اثر در گنجینه کتب خطی آستان قدس موجود است و ۲ نسخه از آنها یکی به کتابت ۱۱۰۴ و دیگری به کتابت ۱۰۷۵ قمری از نفاست ویژه‌ای برخوردار است.
کارشناس مسوول اداره مخطوطات آستان قدس رضوی افزود: کتاب "ذبایح اهل کتاب" در فقه به کتابت سال ۱۰۸۹، "المقنعه" در فقه و کلام به کتابت سال ۹۵۵ قمری، "الارشاد" به کتابت سال ۱۰۳۲ قمری، "الارشاد فی معرفه حجج الله علی العباد" به کتابت قرن ۱۱ و ۱۲ قمری و ترجمه فارسی این اثر با عنوان "تحفه سلیمانی" از دیگر نسخه‌های نفیس این گنجینه از شیخ مفید است.
بیش از ۵۵ هزار نسخه خطی و چاپ سنگی در گنجینه مخطوطات کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود.
