در لیست بلند سوغات استان خراسان رضوی در کنار نام های زعفران، نبات، هل، خشکبار ، زرشک، قالی و گلیم، نمد، نقل، مهر، نخود و کشمش، نام خوراکی ترش و ملس لواشک نیز خودنمایی می کند. محصولی که محبوبیت و وفور آن در خراسان رضوی به دلیل تولید زیاد آلو در این استان است.
لواشک جزو آن دسته از خوراکی هایی محسوب می شود که همه در دوران زندگی خود بارها خوردن آن را تجربه کرده ایم و حتی اگر علاقه مندی فراوان به آن نداشته باشیم، نسبت به خوردن این خوراکی ترش بی رغبت نیستیم.
تولید لواشک در خراسان رضوی از قدمت بسیار برخوردار است و شهرهای مشهد و نیشابور در این زمینه مدعیان جدی هستند که البته این امر به دلیل برخورداری از رتبه اول کشور در تولید آلو است.
در این میان تولید سنتی لواشک به عنوان یکی از محصولات حاشیه ای از آلو که با ترکیباتی مانند پوره سیب و خرما نیز همراه است باید ها و نبایدهایی را با خود به همراه دارد و حجم تولید بیش از ۲۱ هزار تن تولید لواشک به روش سنتی، نشان از سطح علاقه مندی و وفور مصرف این خوردنی ترش و جذاب دارد.
لواشک های ترشی که در رنگ های مختلف در معرض خرید گردشگران داخلی و خارجی در مناطقی مانند طرقبه و شاندیز و مغازه ها و فروشگاه ها خودنمایی می کند.
رتبه اول خراسان رضوی در تولید آلو
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی با بیان اینکه این استان در برداشت و سطح زیر کشت آلو رتبه نخست کشور را دارد و از این نظر سالهاست آلوی این استان شهره عام و خاص شده است گفت: هفت هزار و ۴۵۰ هکتار باغ در خراسان رضوی زیر کشت آلو می باشد که از این میزان پنج هزار و ۶۰۰ هکتار بارور و هزار و ۸۵۰ هکتار غیربارور است.
نجفقلی صالحی افزود: میزان تولید آلو در خراسان رضوی به حدود ۶۰ هزار تن در سال می رسد و میانگین برداشت آلو در هر هکتار نیز حدود ۱۰ تن است.
وی از نیشابور، مشهد، چناران، طرقبه شاندیز و تربت حیدریه به عنوان مهمترین شهرستان های تولیدکننده محصول آلو در این استان نام برد.
معاون جهاد کشاورزی خراسان رضوی اظهار داشت: همه ساله حدود پنج هزار تن آلوی تبدیلی در خراسان رضوی تولید می شود که بیشتر شامل شمس،طرقبه، بخارا و درگزی است.
وی ادامه داد: تنوع تولید آلو در این استان بسیار و شامل قطره طلا، سانتاروزا، شابلون، شمس، بخارا، استنلی و درگزی است ضمن اینکه همچنان می توان به افزایش تنوع در تولید آن پرداخت.
پنج درصد آلوی خراسان رضوی لواشک می شود
مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی نیز گفت: حدود ۵۰ درصد از محصول آلوی تولیدی در استان به مصرف تازه خوری می رسد.
سید هاشم نقیبی افزود: ۵۰ درصد دیگر محصول تولیدی در این بخش به عنوان خشک شده، فرآوری شده یا در تولید لواشک مصرف می شود که به طور معمول حدود پنج درصد به تولید لواشک اختصاص می یابد.
وی با اشاره به کیفیت آلوی خراسان رضوی اظهار داشت: به دلیل کیفیت مطلوب و کمیت زیاد آلو، لواشک به عنوان یکی از محصولات جانبی در تولید آلو مورد توجه مردم استان و گردشگران محسوب می شود.
وی گفت: هدایت و سمت دادن واحدهای خانگی و کارگاه های غیر مجاز به سوی کسب مجوز و ساماندهی کردن آنها می تواند در برند شدن این محصول خراسان رضوی در کشور کمک شایانی کند.
شهر خرو پایتخت آلو بخارا و لواشک
شهر خرو دومین مرکز جمعیتی و یکی از مهمترین قطب های کشاورزی دشت نیشابور در ۱۸ کیلومتری شمال شرقی این شهر است. شهر خرو یکی از بزرگترین تولید کنندگان محصولات باغی در کشور بوده و آلو بخارای خرو شهرت جهانی دارد، به همین سبب با لقب "پایتخت آلو بخارای ایران" شناخته می شود.
معماری بافت سنتی خرو پلکانی است و از این رو شهر خرو را ماسوله خراسان نامیده اند. بر فزار پشت بام ها در این فصل آلو های گسترده شده را می بینیم که در آفتاب خشک می شوند و صحنه های زیبایی را پدیده می آورند. آلوهایی که توسط مردان روستا برداشت و توسط زنان زحمت کش در مسیر پوست کنی و خشک شدن قرار می گیرند.
از مهر ماه تا پایان آبان ماه هر سال از "دیزباد بالا" تا "گرینه" و "درود" و "باغشن" و قدمگاه "زبرخان" گرفته تا "بوژان" و "کلیدر" و "بار" و "اردوغش" تا "خرو" همه در کار تولید آلو فعال هستند.
چهار واحد تولید لواشک در خراسان رضوی
مدیر صنایع تبدیلی و تکمیلی جهاد کشاورزی خراسان‌رضوی نیز با اشاره به فعالیت ۶ واحد تولید آلو بخارا در شهرستان نیشابور، مشهد و بینالود گفت: این واحدها در تولید و بسته بندی آلو با ظرفیت ۲ هزار تن در سال فعالیت می کنند و تحت نظارت این سازمان هستند.
علی رضایی افزود: طبق آمار غیر رسمی میزان تولید آلو خشک در نیشابور حدود ۱۲ تا ۱۳ هزار تن است که حدود ۱۰ هزار تن آن به صورت سنتی تولید می شود.
وی اظهار داشت: در زمینه تولید لواشک چهار واحد در استان فعالیت دارد که ۲ واحد زیر پوشش جهاد کشاورزی با ظرفیت حدود ۳۰۰ تن و ۲ واحد با ظرفیت حدود چهار هزار تن تحت نظارت سازمان صنعت، معدن و تجارت است.
وی گفت: شنیده ها حاکی از این است که در ظرفیت غیر رسمی پنج برابر این میزان تولید لواشک به روش سنتی انجام می شود.
رضایی افزود: ساماندهی واحدهای خانگی و کارگاه های غیر مجاز فعال در این زمینه بسیار سخت است و این مسئله توام با مسائل بهداشتی و سایر مشکلات می باشد.
وی با بیان اینکه شهرستانهای نیشابور، مشهد و طرقبه شاندیز در زمینه تولید آلو خشک فعالیت عمده را در استان دارند اظهار داشت: شهرهای نیشابور و مشهد نیز در زمینه تولید لواشک عمده ترین شهرستانهای استان محسوب می شوند.
وی با اشاره به ارزش افزوده تولید لواشک ادامه داد: در حال حاضر حدود ۲۰۰ نفر در واحدهای رسمی تولید این فرآورده اشتغال دارند اما شمار فراوانی در خانه های روستایی و کارگاه های کوچک اقدام به تولید سنتی لواشک می کنند.
رضایی گفت: از ایجاد و راه اندازی صنایع تبدیلی در حوزه تولید آلو خشک و لواشک به صورت کامل و با پرداخت تسهیلات حمایت می شود و در این زمینه مشکل و محدودیتی وجود ندارد.
وی افزود: با سامان دادن به روند تولید لواشک با توجه به علاقه مندی موجود در کشورهای حاشیه خلیج فارس به مصرف لواشک می توان در زمینه صادرات این محصول به شکل برنامه ریزی شده فعالیت نمود.
۷۴۹۶/۶۰۵۳
