فرونشست زمین در دشت‌های بحرانی خراسان رضوی ادامه دارد

جعفر طاهری روز یکشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: خشکسالی های متوالی ۲ دهه اخیر در بخش وسیعی از کشور از یک سو و برداشت بی‌ رویه از سفره های آب زیرزمینی از سوی دیگر، فرونشست زمین در بسیاری از دشت های حاصلخیز را رقم زده است.

وی اظهار داشت: با توجه به کمبود آب شیرین در مناطق خشک، روش های غیر علمی برداشت آب‌های زیرزمینی در بسیاری از مناطق در حال انجام است، این برداشتهای بی‌رویه‌ سبب شده است مشکلات جانبی به مسئله بحران آب افزوده شود که امروزه به صورت مشکلات اساسی درآمده‌ و نه تنها بحران آب را جدی‌تر کرده‌، بلکه پیامدهای منفی دیگری را نیز در پی داشته‌ است.

وی گفت: از جمله این مشکلات، مسئله‌ فرونشست دشتهاست که اگر به فکر چاره برای آن نباشیم به زودی از سایر مخاطرات طبیعی، سبقت می‌گیرد و ما را با پدیده‌ای روبرو می‌کند که شاید هرگز به آن فکر نکرده‌ایم.

مدیر کل زمین شناسی و اکتشافات معدنی شمال شرق کشور افزود: این پدیده اثرات مخرب بسیار بر شرایط اقلیمی و محیطی منطقه دارد، خشک شدن زمین حاصلخیز، ایجاد شکست در ساختمان ها، پل ها، راه های ارتباطی و سایر سازه‌ها، ایجاد فروچاله‌ها و مشکلاتی از این قبیل از عواقب فرونشست دشتهاست.

وی اظهار داشت: به منظور ارائه برنامه کاربردی برای مدیریت فرونشست، اداره کل زمین شناسی در سال ۹۵ پروژه‌ ای با عنوان پایش فرونشست در دشت‌های خراسان رضوی با هدف تهیه نقشه پهنه‌ بندی نرخ نشست و نقشه ریسک این مخاطره را به استانداری ارائه کرد که با وجود پیگیریهای متعدد امکان جذب اعتبار استانی برای انجام کامل پروژه فراهم نشد.

وی گفت: در اسفند ماه سال ۹۶، از محل منابع در اختیار سازمانی، اعتباری برای پایش فرونشست در پنج دشت بحرانی خراسان رضوی اختصاص یافت که این مطالعات به عنوان جامع‌ ترین مطالعات مرتبط با پدیده فرونشست در این استان به شمار می رود و نتایج آن به زودی به مراجع ذیربط ارسال می گردد.

طاهری افزود: طبق مطالعات انجام شده از ۲ هزار و ۷۱۸ کیلومتر مربع مساحت دشت مشهد حدود ۱۰۰ کیلومتر مربع در محدوده فرونشست قرار دارد و بر اساس بررسی های به عمل آمده در حال حاضر دشت بردسکن از نظر وجود عوارض سطحی شامل درز و شکاف های ایجاد شده در مناطق مسکونی و دشت نیشابور از نظر نرخ بالای فرونشست زمین در بین پنج دشت بحرانی استان در بحرانی ترین حالت قرار دارند، پس از آن دشت مشهد از وضعیت بحرانی برخوردار است، دشت‌های جوین و خواف در رده‌های بعدی میزان فرونشست در این استان قرار دارند که پس از نهایی شدن پردازش داده ها و کنترل میدانی نتیجه آن در آینده نزدیک منتشر خواهد شد.

وی عوارض فرونشست زمین را شامل کاهش ظرفیت ذخیره آبخوان و شکاف‌ هایی دانست که در مناطق دارای فرونشست زمین موجب تخریب مزارع، کانال‌ های آبیاری و سازه‌ها می‌شود، این شکاف‌ها همچنین به بزرگراه‌ها و خطوط راه‌آهن آسیب وارد می‌کند.

وی اظهار امیدواری کرد با توجه به توان تخصصی و اجرایی لازم در بررسی فرونشست دشت ها با تامین اعتبارات لازم، مطالعات فرونشست در سایر دشت های استان تکمیل و با نصب تجهیزات فنی و پایش میدانی هدفمند، روند بررسی فرونشست زمین در این مناطق به صورت مستمر ادامه یابد.

۷۴۸۹/۶۰۵۳