قیمت های بسیار با تبلیغات رنگارنگ در فضای مجازی و برخی رسانه ها، شگرد کسانی است که از بازار داغ انتخاب رشته داوطلبان ورود به دانشگاه به نفع خود بهره گرفته و با مشاوره های نادرست اما هدفمند، دانش آموزان را از چاله به چاه می اندازند.
این در حالی است که هر نوع اشتباه در ارائه مشاوره برای انتخاب رشته، آینده دانش آموزان را تحت الشعاع قرار می دهد و در صورتی که مشاوره درست مبتنی بر شرایط کشور، استعداد و علاقه دانش آموز و نیاز بازار کار ارائه شود، هم داوطلب ورود به دانشگاه و هم کشور از ثمرات آن منتفع می شوند.
آفت مشاوره های پولی برای آینده دانش آموزان
یک مشاور و مدیر برنامه ریزی موسسه جوانان آستان قدس رضوی در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: انتخاب رشته از جمله مواردی است که کل دوران تحصیل دانشگاهی و آینده شغلی دانش آموز را تحت تاثیر قرار می دهد و از این نظر حایز اهمیت است.
جواد مکرم دوست افزود: کنکور و انتخاب رشته به یک معضل بزرگ در کشور تبدیل شده و استرس و فشار روانی بسیار برای برخی دانش آموزان و خانواده های آنان ایجاد کرده است.
وی اظهار داشت: فشار روانی ناشی از شرکت در کنکور و انتخاب رشته از ابتدای مقطع متوسه برای دانش آموز آغاز می شود و تا پایان آموزش متوسطه ادامه می یابد و در زمان کنکور و انتخاب رشته به حداکثر میزان خود می رسد.
وی با اشاره به تب مدرک گرایی و مافیای کنکور در کشور گفت: این موضوع باعث شده است شرکت ها یا مراکزی به صورت انتفاعی یا تخصصی وارد این حوزه شوند و با گرفتن مبالغی از دانش آموز با هدف نفع اقتصادی، رشته هایی را برای انتخاب به دانش آموزان توصیه کنند.
مکرم دوست افزود: این مراکز انتفاعی یا تخصصی اغلب دانشگاه خاصی را تبلیغ می کنند و دانش آموز را به انتخاب رشته هایی سوق می دهند که با شرایط بازار کار، استعداد یا علاقه دانش آموز خیلی ارتباط ندارد.
وی اظهار داشت: این مجموعه ها با هدایت دانش آموزان به رشته ها و دانشگاه های خاص تلاش می کنند آمار دهند فلان تعداد دانش آموز را در یک دانشگاه یا مرکز آموزش عالی جذب کرده اند.
وی گفت: دو یا سه سالی است که برای کاهش فشار این شرکت ها و جلوگیری از هدایت دانش آموزان به انتخاب نادرست رشته، برخی نهادها و تشکلهای مردمی مانند سپاه و آستان قدس رضوی وارد عمل شده اند تا خلاء ناشی از کمبود مشاوره خوب به دانش آموزان را پر کنند و هزینه های آنان را کاهش دهند.
مکرم دوست افزود: حضور این نهادها برای ارائه مشاوره رایگان به دانش آموزانی که بضاعت اقتصادی کمتری دارند باعث می شود قدری فضای مدرک گرایی و تب انتخاب رشته های مطرح دانشگاهی کاسته شود و دانش آموزان به رشته هایی که بازار کشور به آن نیاز دارد و با استعداد و علاقه آنان منطبق است، سوق یابند.
دلایل لزوم ارائه مشاوره برای انتخاب رشته
مدیر برنامه ریزی موسسه جوانان آستان قدس رضوی اظهار داشت: در دهه های گذشته تنوع رشته ها و شغل ها و داوطلبان ورود به دانشگاه به اندازه اکنون نبود و انتخاب رشته برای دانش آموزان آسانتر بود.
وی گفت: اکنون تنوع رشته ها و تعداد دانشگاه ها زیاد شده و بسیاری از رشته ها نیز اشباع شده اند، در مقابل برخی رشته ها دانشجوی کمتری دارند، نیاز بازار کار نیز بسیار متفاوت از گذشته است و تخصص های جدیدی را می طلبد.
وی افزود: اگر دانش آموز در انتخاب رشته به حال خود گذاشته شود ممکن است رشته های مهندسی و پزشکی را که بیشتر بر سر زبان هاست، انتخاب کند بدون آنکه شرایط جامعه را در این زمینه بشناسد لذا ارائه مشاوره باعث انتخاب آگاهانه دانش آموزان می شود.
مکرم دوست اظهار داشت: این مشاوره ها باعث می شود دانش آموزان نسبت به فضای دانشگاه، امکانات آن، موقعیت شهری که دانشگاه در آن قرار دارد، بازار کار آن رشته شناخت بیشتری پیدا کنند و فقط به گرفتن اطلاعات از اینترنت اکتفا ننمایند.
وی گفت: یکی از دلایل مهم بیکاری دانش آموختگان دانشگاهی، عدم انتخاب درست رشته تحصیلی است و باعث می شود دانش آموختگان دانشگاه ها در آینده به مشاغل نامتناسب با رشته تحصیلی خود دست یابند.
وی افزود: دانش آموزان آنقدر دغدغه کنکور دارند که از کسب آگاهی نسبت به رشته های تحصیلی در دانشگاه ها غافل می مانند لذا پیشنهاد می شود ادارات آموزش و پرورش و دانشگاه های دولتی طی یک برنامه مشترک آگاهی رساندن به دانش آموزان و افزایش شناخت آنان نسبت به رشته های دانشگاهی را از ابتدای سال آخر متوسطه آغاز کنند تا دانش آموز پیش زمینه ای برای انتخاب رشته مناسب و منطبق با علائق و وضعیت بازار کار داشته باشد.
مکرم دوست اظهار داشت: آستان قدس رضوی طی همکاری مشترک با بسیج اساتید دانشگاه فردوسی، بهره گیری از ظرفیت های مردمی و استفاده از استادان مشاوره، در ۱۵ مسجد محوری شهر مشهد خدمات رایگان مشاوره برای انتخاب رشته ارائه می دهد.
وی افزود: متولی این موضوع بسیج اساتید دانشگاه فردوسی است که در کنار آن آستان قدس رضوی به عنوان یک نهاد مردمی با بسیج همکاری می کند.
مراکز مشاوره در تمام نواحی آموزش و پرورش
معاون آموزش متوسطه اداره کل آموزش و پرورش خراسان رضوی نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: هر سال پس از اعلام نتایج اولیه کنکور سراسری فرم های انتخاب رشته در اختیار دانش آموزان قرار می گیرد.
رضا صابری افزود: به منظور ارائه مشاوره مناسب به دانش آموزان برای انتخاب رشته، مراکز مشاوره در تمام نواحی و مناطق اداره کل آموزش و پرورش استان فعال شده و یکی از برنامه های این مراکز، راهنمایی دانش آموزان برای انتخاب رشته مناسب در دانشگاه هاست.
وی اظهار داشت: به دانش آموزان توصیه شده است برای هرگونه سوال و راهنمایی در زمینه انتخاب رشته، دریافت مشاوره درست و جلوگیری از استفاده افراد سودجو به این مراکز مراجعه کنند و در ازای پرداخت مبلغ ناچیز بهترین انتخاب را برای آینده خود داشته باشند.
وی گفت: مشاورانی که در این مراکز مستقر هستند، در حوزه تحصیلی و شغلی تخصص دارند و مشاوره های خود را متناسب با آخرین تغییرات نظام آموزشی و براساس شیوه نامه ها و بخشنامه هایی که توسط وزارت آموزش و پرورش صادر شده است، ارائه می دهند.
معاون اداره کل آموزش و پرورش خراسان رضوی افزود: از آنجا که امسال اولین گروه از دانش آموختگان نظام جدید آموزشی در کنکور شرکت کرده اند لذا مشاورین وزارت آموزش و پرورش بهترین راهنمایی را می توانند ارائه دهند.
وی اظهار داشت: ۴۷ منطقه و ناحیه آموزش و پرورش در خراسان رضوی وجود دارد که از این تعداد هفت ناحیه آموزش و پرورش در مشهد و ۴۰ منطقه آموزش و پرورش در سایر شهرستان های استان مستقر هستند.
وی تعداد دانش آموزان سال آخر متوسطه در این استان را که در کنکور امسال دانشگاهها شرکت کرده اند ۴۰ هزار نفر ذکر کرد و گفت: ۲۲ هزار نفر از این تعداد دختر و ۱۸ هزار نفر پسر هستند.
۱۵ درصد از رشته ها نیاز به مشاوره دارند
یک مشاور باسابقه که ۲۲ سال نماینده سازمان سنجش در خراسان رضوی بوده است، در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: کانون های مختلف فرهنگی و آموزشی که در صدا و سیما نیز به تبلیغ می پردازند مبالغ بسیار به این سازمان می پردازند تا برای آنها تبلیغ کند.
محمد تقی اسداللهی افزود: با اینکه برخی دانشگاه ها یا نهادها با بهره گیری از مشاورین و متخصصین، مشاوره رایگان به دانش آموزان ارائه می دهند، باز هم بازار سودجویان داغ است و خانواده ها با پرداخت مبالغ بسیار از مشاوره این مراکز خصوصی بهره می گیرند.
وی اظهار داشت: در این حوزه مشکل فرهنگی داریم، عامه مردم گمان می کنند چون برخی شرکتهای خصوصی یا افراد حقیقی بابت ارائه مشاوره برای انتخاب رشته پول می گیرند، تخصص بیشتری دارند و مشاوره بهتری ارائه می دهند.
وی گفت: همواره عده ای سودجو از نگرانی دانش آموزان و خانواده های آنان برای انتخاب رشته سود جسته و با دادن مشاوره های نادرست فقط مردم را سرکیسه می کنند.
اسدالهی افزود: گفته می شود برخی برای یک مشاوره تحصیلی ۵۰۰ هزار تومان از دانش آموز دریافت می کنند.
وی اظهار داشت: با اینکه امسال ۸۵ درصد از رشته های دانشگاهی بدون آزمون دانشجو می پذیرند و فقط ۱۵ درصد از رشته ها نیازمند انتخاب رشته هستند باز هم بازار انتخاب رشته داغ است و سودجویان در این بازار جولان می دهند.
وی گفت: برخی با راه انداختن کلاس های خصوصی یا مشاوره های خصوصی استرس دانش آموزان برای انتخاب رشته را بیشتر کرده و مشاوره هایی می دهند که هیچ تاثیری در آینده دانش آموزان ندارد.
اسداللهی افزود: این در حالی است که هم اکنون ۸۰ عضو هیات علمی دانشگاه با هماهنگی بسیج اساتید خراسان رضوی در مساجد به دانش آموزان مشاوره رایگان و تخصصی می دهند.
تلاش دانشگاه ها برای مدیریت مشاوره به دانش آموزان
در این میان برخی دانشگاه ها نیز به صورت مستقل برای مشاوره صحیح به دانش آموزان وارد عمل شده و در قالب همایش هایی تلاش کرده اند، مانع سودجویی برخی مشاوران شوند.
مدیر گروه شناسایی و هدایت استعدادهای برتر (شهاب) دانشگاه فردوسی مشهد در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: همایش دانش آموزی شهاب به منظور آشنایی با رشته های تحصیلی دانشگاهی به صورت رایگان تا ۱۶ مرداد ماه در دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد.
علیرضا سلیمی افزود: در این همایش که توسط حوزه معاونت آموزشی این دانشگاه با همکاری گروه شناسایی و هدایت استعدادهای برتر (شهاب) برگزار شد، اطلاعات کافی به منظور معرفی رشته های دانشگاهی و آینده شغلی در اختیار دانش آموزان و خانواده آنان قرار گرفت تا با شناخت بهتر نسبت به انتخاب رشته اقدام کنند.
وی با اشاره به سابقه این طرح اظهار داشت: همایش شهاب برای اولین بار در سال ۹۳ و در دانشکده مهندسی این دانشگاه آغاز شد و در سال ۹۷ نیز با استقبال استادان دانشگاه ۲۳ رشته دانشگاهی از پنج دانشکده برای بیش از ۲ هزار نفر معرفی شد.
وی گفت: در این همایش نیز که از روز شنبه هفته گذشته برگزار شد ۵۰ رشته دانشگاهی از ۱۰ دانشکده دانشگاه فردوسی توسط استادان دانشگاه به دانش آموزان معرفی شدند.
سلیمی افزود: با همکاری مرکز مشاوره دانشگاه نیز نکته های تکنیکی برای قبولی در رشته ها در اختیار شرکت کنندگان قرار گرفت.
وی اظهار داشت: طرح تورهای آشنایی با دانشگاه فردوسی مشهد هم برای دانش آموزان پایه نهم، دهم و یازدهم در دست برنامه ریزی است تا دانش آموزان با رشته های دانشگاهی آشنا شوند و بتوانند در آزمایشگاه ها و کلاسهای دانشگاه حضور پیدا کنند.
معاون آموزشی دانشگاه بین المللی امام رضا (ع) نیز در این باره گفت: به منظور آشنایی کامل داوطلبان ورود به دانشگاه با انتخاب رشته، این مرکز آموزشی اقدام به برگزاری همایش بزرگ تخصصی انتخاب رشته و آشنایی با رشته های دانشگاهی ویژه داوطلبان و خانواده های آنان برگزار کرد.
محمد قربانزاده افزود: این همایش روز شنبه هفته جاری در ۲ نوبت صبح و عصر برگزار شد که دانش آموزان با خانواده هایشان حضور یافته و از مشاوره رایگان اساتید بهره گرفتند.
وی اظهار داشت: در این همایش تخصصی، علاوه بر ارائه اصول و نکات مهم و ضروری انتخاب رشته توسط استادان مجرب، رشته های دانشگاهی توسط اعضای هیات علمی گروه های مختلف به صورت تخصصی و کاربردی در کارگاه های جداگانه به متقاضیان معرفی شدند.
۷۴۸۹/۶۰۵۳
