عضو گروه پژوهشی جامعه‌شناسی گردشگری پژوهشکده گردشگری جهاددانشگاهی خراسان رضوی گفت: بر اساس اعلام استانداری خراسان رضوی، شهرستان زاوه در بین شهرستان‌های استان خراسان رضوی از سرمایه اجتماعی کمتری نسبت به سایر شهرستان‌های استان برخوردار است.
دکتر مجید دانایی‌سیج در گفت‌وگو با ایسنا- منطقه خراسان اظهار کرد: اعتماد اجتماعی، مشارکت اجتماعی و پیوندها در شبکه‌های اجتماعی واقعی، سرمایه اجتماعی محسوب می‌شوند که این موارد در شهرستان زاوه دچار اختلال شده است.
وی ادامه داد: افراد ساکن در برخی از مناطق زاوه نسبت به برخی از سازمان‌های دولتی و حکومتی اعتماد کمتری دارند، چرا که در برخی از مناطق این شهرستان مسئولان وعده‌هایی داده‌اند که این وعده‌ها را اجرا نکرده‌اند.
عضو گروه پژوهشی جامعه‌شناسی گردشگری پژوهشکده گردشگری جهاددانشگاهی خراسان رضوی با اشاره به تعریف مشارکت اجتماعی تصریح کرد: مشارکت اجتماعی از حضور داشتن معمولی در یک فعالیت تا مسئولیت پذیرفتن را شامل می‌شود. این نوع مشارکت به معنای یک عمل اجتماعی آگاهانه و داوطلبانه است که به منظور خیر جمعی انجام می‌شود.
این جامعه‌شناس شرکت در راهپیمایی‌ها و گردهمایی‌ها، برگزاری جشنواره‌ها نظیر جشنواره‌های غذا و... را از دیگر مصادیق مشارکت اجتماعی برشمرد.
دانایی‌سیج پیوند شبکه‌های اجتماعی را شامل شبکه‌های اجتماعی مجازی و حقیقی دانست و یادآور شد: شبکه‌های اجتماعی مجازی نظیر فیس بوک، تلگرام و... در بستر فناوری اطلاعات و IT شکل می‌گیرند ولی ریشه اصلی شبکه‌های اجتماعی حقیقی در پیوند افراد با یکدیگر نظیر رفت‌وآمدها و سر زدن به فامیل، حمایت از یکدیگر و... است.
عضو گروه پژوهشی جامعه‌شناسی گردشگری پژوهشکده گردشگری جهاددانشگاهی خراسان رضوی با تاکید بر اینکه «پیوندها درشبکه‌های اجتماعی حقیقی در شرایط فعلی ضعیف شده‌اند و افراد از یکدیگر کمتر اطلاع پیدا می‌کنند»، اظهار کرد: هر چقدر پیوندها و روابط در جامعه‌ای دچار اختلال شوند و تعاملات گرم حاکم نباشد، فضای مجازی ضربه بیشتری به آن جامعه خواهد زد.
وی با اشاره به بازدید تیم جهاددانشگاهی و استانداری خراسان رضوی در دی ماه سال گذشته از شهرستان زاوه و روستاهای این شهرستان در خصوص سرمایه‌های اجتماعی، گفت: نرخ اعتیاد به مواد مخدر در برخی از مناطق شهرستان زاوه نسبت به جمعیت شهرستان بالا است. همچنین طلاق، ازدواج زودرس و کودک همسری، خشونت، فرار از خانه و بیکاری از دیگر آسیب‌های اجتماعی در شهرستان زاوه است.
دانایی‌سیج با اشاره به مدل توانمندسازی جامعه هدف شهرستان زاوه تصریح کرد: به دلیل محدودیت در بودجه و نیروی انسانی نتوانستیم در کل شهرستان مدل توانمندسازی را اجرا کنیم، لذا بر اساس توانایی‌های موجود یک نقطه را در این شهرستان برای توانمندسازی انتخاب کردیم.
وی با بیان اینکه «فاکتورهای فرهنگی و اجتماعی شهرستان زاوه بسیار شبیه برخی شهرستان های دیگر و حاشیه شهر مشهد است»، گفت: در صورت اثر بخشی مدل توانمندسازی در شهرستان زاوه، می‌توان این طرح رابه سایر مناطق استان نظیر شهرستان‌های رشتخوار، خواف، تایباد و فریمان نیز تسری داد.
عضو گروه پژوهشی جامعه‌شناسی گردشگری پژوهشکده گردشگری جهاددانشگاهی خراسان رضوی ادامه داد: برای اجرای مدل توانمندسازی در شهرستان زاوه باید یک منطقه را در این شهرستان انتخاب می‌کردیم که ویژگی‌های شاخص سرمایه‌های اجتماعی در آن وجود می‌داشت که یکی از این مناطق کاریزک ناگهانی، دولت آباد، حشمت آباد و روستای ساق بود.
وی با اشاره به اینکه «شهرستان زاوه دارای دو بخش مرکزی و سلیمان است و4 دهستان دارد»، افزود: از بین 4 دهستان شهرستان زاوه، دهستان ساق که از جمعیت بالایی برخوردار است را انتخاب کردیم.
وی جمعیت دهستان ساق را بر اساس سرشماری‌ها حدود 7000 نفر برشمرد و بیان کرد: با توجه به اینکه جمعیت ساق برای کار به سایر مناطق کشور مهاجرت می کنند بر اساس اعلام مرکز بهداشت شهرستان، جمعیت ساق حدود 8000 نفر است.
این جامعه‌شناس مهمترین مساله روستای ساق را از زبان مردم آن روستا اعتیاد برشمرد و اظهار کرد: بر اساس بررسی‌های انجام شده، مردم این روستا، بیشترین ضربه سرمایه اجتماعی‌شان را از اعتماد به سازمان‌های دولتی خورده‌اند.
دانایی‌سیج با اشاره به اینکه «بر اساس تصمیمات اتخاذ شده، مدل توانمندسازی دارایی محور را در روستای ساق اجرا نمودیم»، تصریح کرد: در طی سال‌های گذشته مدل‌های مداخله‌ای برای توانمندسازی جوامع تغییرات زیادی کرده است. به عنوان مثال در یک اجتماعی که مشکلاتی به وجود می‌آمده است، برخی از افراد به عنوان تسهیل‌گر اجتماعی در آن اجتماع ورود پیدا می‌کردند و با بررسی شرایط افراد و منطقه، برنامه‌هایی برای توانمندسازی طراحی و اجرا می‌نمودند.
عضو گروه پژوهشی جامعه‌شناسی گردشگری پژوهشکده گردشگری جهاددانشگاهی خراسان رضوی یادآور شد: مدل توانمند سازی نیاز محور نیز از دیگر مدل‌های مداخله‌ای بوده که در برخی از مناطق اجرا شده است.
وی گفت: مدل توانمندسازی نیاز محور مدلی است که نقاط ضعف زیادی دارد چرا که در این مدل تمرکز بر رفع نیاز است و نیازهای افراد تمامی ندارد و نیازهای جدیدی به وجود می آید.
عضو گروه پژوهشی جامعه‌شناسی گردشگری پژوهشکده گردشگری جهاددانشگاهی خراسان رضوی مدل توانمندسازی اجرایی در روستای ساق شهرستان زاوه را بر اساس مدل توانمندسازی دارایی محور نام برد و بیان کرد: مقابله با اشرار، حضور در دفاع مقدس، وجود شهدا وانقلابی بودن از دارایی‌های مردم این روستا است. اعتمادبه‌نفس به خوبی در این زمینه‌ها در بین مردم این روستا وجود دارد که دچار اختلال شده است، اولین برنامه‌هایی که در این روستا اجرا شد اعتماد سازی بود که خود شرط اصلی شبکه‌سازی است.
وی با اشاره به اینکه «اولین گام که در این روستا اجرا شد، اعتماد سازی بود و مردم این روستا نسبت به آموزش و پرورش اعتماد بهتری داشتند»، تصریح کرد: گام دیگر برنامه مداخله گری، همکاری با انجمن معتادان گمنام بود و افرادی از روستا با این برنامه اعتیاد خود را ترک نمودند.
دانایی‌سیج افزود: به منظور کاهش آسیب‌های اجتماعی و در راستای شبکه سازی در روستای ساق طرح‌هایی نظیر تفسیر سوره یوسف که در آن به انحرافات و حسادت‌ها اشاره شده است، نقاشی مادر و کودک در دبستان روستا، مسابقه انشا نویسی به دهیار و اعضای شورای روستا، برگزاری جشنواره غذا و حمایت از تیم فوتبال نوجوانان روستا اجرا شده است.
وی در خصوص دلایل عدم تاثیر پذیری اقتصاد زعفران شهرستان زاوه بر سرمایه‌های اجتماعی این شهرستان، اظهار کرد: در ادبیات سرمایه‌ای، سرمایه‌های اجتماعی تبدیل به سرمایه اقتصادی می‌شود ولی اینگونه نیست که سرمایه‌های اقتصادی تبدیل به سرمایه اجتماعی شود چرا که سرمایه‌های اقتصادی گاهی منجر به ایجاد فاصله طبقاتی در اجتماع می‌گردد مگر اینکه در اینگونه جوامع شاهد تعاملات گرم نابرابر و یا حتی برابر باشیم.
این جامعه‌شناس خاطرنشان کرد: در راستای شبکه‌سازی برای اولین بار جشنواره و مسابقات بومی و محلی با همکاری اداره ورزش و جوانان، جهاددانشگاهی خراسان رضوی ، فرمانداری، بهزیستی، اداره بهداشت و درمان، بسیج، دفتر فرهنگی و اجتماعی استانداری خراسان رضوی و سایر سازمان‌ها در روز جمعه 21 تیر ماه سال جاری در روستای ساق برگزار شده است.
انتهای پیام
انتهای پیام دکتر مجید دانایی‌سیج در گفت‌وگو با ایسنا- منطقه خراسان اظهار کرد: اعتماد اجتماعی، مشارکت اجتماعی و پیوندها در شبکه‌های اجتماعی واقعی، سرمایه اجتماعی محسوب می‌شوند که این موارد در شهرستان زاوه دچار اختلال شده است.
وی ادامه داد: افراد ساکن در برخی از مناطق زاوه نسبت به برخی از سازمان‌های دولتی و حکومتی اعتماد کمتری دارند، چرا که در برخی از مناطق این شهرستان مسئولان وعده‌هایی داده‌اند که این وعده‌ها را اجرا نکرده‌اند.
عضو گروه پژوهشی جامعه‌شناسی گردشگری پژوهشکده گردشگری جهاددانشگاهی خراسان رضوی با اشاره به تعریف مشارکت اجتماعی تصریح کرد: مشارکت اجتماعی از حضور داشتن معمولی در یک فعالیت تا مسئولیت پذیرفتن را شامل می‌شود. این نوع مشارکت به معنای یک عمل اجتماعی آگاهانه و داوطلبانه است که به منظور خیر جمعی انجام می‌شود.
این جامعه‌شناس شرکت در راهپیمایی‌ها و گردهمایی‌ها، برگزاری جشنواره‌ها نظیر جشنواره‌های غذا و... را از دیگر مصادیق مشارکت اجتماعی برشمرد.
دانایی‌سیج پیوند شبکه‌های اجتماعی را شامل شبکه‌های اجتماعی مجازی و حقیقی دانست و یادآور شد: شبکه‌های اجتماعی مجازی نظیر فیس بوک، تلگرام و... در بستر فناوری اطلاعات و IT شکل می‌گیرند ولی ریشه اصلی شبکه‌های اجتماعی حقیقی در پیوند افراد با یکدیگر نظیر رفت‌وآمدها و سر زدن به فامیل، حمایت از یکدیگر و... است.
عضو گروه پژوهشی جامعه‌شناسی گردشگری پژوهشکده گردشگری جهاددانشگاهی خراسان رضوی با تاکید بر اینکه «پیوندها درشبکه‌های اجتماعی حقیقی در شرایط فعلی ضعیف شده‌اند و افراد از یکدیگر کمتر اطلاع پیدا می‌کنند»، اظهار کرد: هر چقدر پیوندها و روابط در جامعه‌ای دچار اختلال شوند و تعاملات گرم حاکم نباشد، فضای مجازی ضربه بیشتری به آن جامعه خواهد زد.
وی با اشاره به بازدید تیم جهاددانشگاهی و استانداری خراسان رضوی در دی ماه سال گذشته از شهرستان زاوه و روستاهای این شهرستان در خصوص سرمایه‌های اجتماعی، گفت: نرخ اعتیاد به مواد مخدر در برخی از مناطق شهرستان زاوه نسبت به جمعیت شهرستان بالا است. همچنین طلاق، ازدواج زودرس و کودک همسری، خشونت، فرار از خانه و بیکاری از دیگر آسیب‌های اجتماعی در شهرستان زاوه است.
دانایی‌سیج با اشاره به مدل توانمندسازی جامعه هدف شهرستان زاوه تصریح کرد: به دلیل محدودیت در بودجه و نیروی انسانی نتوانستیم در کل شهرستان مدل توانمندسازی را اجرا کنیم، لذا بر اساس توانایی‌های موجود یک نقطه را در این شهرستان برای توانمندسازی انتخاب کردیم.
وی با بیان اینکه «فاکتورهای فرهنگی و اجتماعی شهرستان زاوه بسیار شبیه برخی شهرستان های دیگر و حاشیه شهر مشهد است»، گفت: در صورت اثر بخشی مدل توانمندسازی در شهرستان زاوه، می‌توان این طرح رابه سایر مناطق استان نظیر شهرستان‌های رشتخوار، خواف، تایباد و فریمان نیز تسری داد.
عضو گروه پژوهشی جامعه‌شناسی گردشگری پژوهشکده گردشگری جهاددانشگاهی خراسان رضوی ادامه داد: برای اجرای مدل توانمندسازی در شهرستان زاوه باید یک منطقه را در این شهرستان انتخاب می‌کردیم که ویژگی‌های شاخص سرمایه‌های اجتماعی در آن وجود می‌داشت که یکی از این مناطق کاریزک ناگهانی، دولت آباد، حشمت آباد و روستای ساق بود.
وی با اشاره به اینکه «شهرستان زاوه دارای دو بخش مرکزی و سلیمان است و4 دهستان دارد»، افزود: از بین 4 دهستان شهرستان زاوه، دهستان ساق که از جمعیت بالایی برخوردار است را انتخاب کردیم.
وی جمعیت دهستان ساق را بر اساس سرشماری‌ها حدود 7000 نفر برشمرد و بیان کرد: با توجه به اینکه جمعیت ساق برای کار به سایر مناطق کشور مهاجرت می کنند بر اساس اعلام مرکز بهداشت شهرستان، جمعیت ساق حدود 8000 نفر است.
این جامعه‌شناس مهمترین مساله روستای ساق را از زبان مردم آن روستا اعتیاد برشمرد و اظهار کرد: بر اساس بررسی‌های انجام شده، مردم این روستا، بیشترین ضربه سرمایه اجتماعی‌شان را از اعتماد به سازمان‌های دولتی خورده‌اند.
دانایی‌سیج با اشاره به اینکه «بر اساس تصمیمات اتخاذ شده، مدل توانمندسازی دارایی محور را در روستای ساق اجرا نمودیم»، تصریح کرد: در طی سال‌های گذشته مدل‌های مداخله‌ای برای توانمندسازی جوامع تغییرات زیادی کرده است. به عنوان مثال در یک اجتماعی که مشکلاتی به وجود می‌آمده است، برخی از افراد به عنوان تسهیل‌گر اجتماعی در آن اجتماع ورود پیدا می‌کردند و با بررسی شرایط افراد و منطقه، برنامه‌هایی برای توانمندسازی طراحی و اجرا می‌نمودند.
عضو گروه پژوهشی جامعه‌شناسی گردشگری پژوهشکده گردشگری جهاددانشگاهی خراسان رضوی یادآور شد: مدل توانمند سازی نیاز محور نیز از دیگر مدل‌های مداخله‌ای بوده که در برخی از مناطق اجرا شده است.
وی گفت: مدل توانمندسازی نیاز محور مدلی است که نقاط ضعف زیادی دارد چرا که در این مدل تمرکز بر رفع نیاز است و نیازهای افراد تمامی ندارد و نیازهای جدیدی به وجود می آید.
عضو گروه پژوهشی جامعه‌شناسی گردشگری پژوهشکده گردشگری جهاددانشگاهی خراسان رضوی مدل توانمندسازی اجرایی در روستای ساق شهرستان زاوه را بر اساس مدل توانمندسازی دارایی محور نام برد و بیان کرد: مقابله با اشرار، حضور در دفاع مقدس، وجود شهدا وانقلابی بودن از دارایی‌های مردم این روستا است. اعتمادبه‌نفس به خوبی در این زمینه‌ها در بین مردم این روستا وجود دارد که دچار اختلال شده است، اولین برنامه‌هایی که در این روستا اجرا شد اعتماد سازی بود که خود شرط اصلی شبکه‌سازی است.
وی با اشاره به اینکه «اولین گام که در این روستا اجرا شد، اعتماد سازی بود و مردم این روستا نسبت به آموزش و پرورش اعتماد بهتری داشتند»، تصریح کرد: گام دیگر برنامه مداخله گری، همکاری با انجمن معتادان گمنام بود و افرادی از روستا با این برنامه اعتیاد خود را ترک نمودند.
دانایی‌سیج افزود: به منظور کاهش آسیب‌های اجتماعی و در راستای شبکه سازی در روستای ساق طرح‌هایی نظیر تفسیر سوره یوسف که در آن به انحرافات و حسادت‌ها اشاره شده است، نقاشی مادر و کودک در دبستان روستا، مسابقه انشا نویسی به دهیار و اعضای شورای روستا، برگزاری جشنواره غذا و حمایت از تیم فوتبال نوجوانان روستا اجرا شده است.
وی در خصوص دلایل عدم تاثیر پذیری اقتصاد زعفران شهرستان زاوه بر سرمایه‌های اجتماعی این شهرستان، اظهار کرد: در ادبیات سرمایه‌ای، سرمایه‌های اجتماعی تبدیل به سرمایه اقتصادی می‌شود ولی اینگونه نیست که سرمایه‌های اقتصادی تبدیل به سرمایه اجتماعی شود چرا که سرمایه‌های اقتصادی گاهی منجر به ایجاد فاصله طبقاتی در اجتماع می‌گردد مگر اینکه در اینگونه جوامع شاهد تعاملات گرم نابرابر و یا حتی برابر باشیم.
این جامعه‌شناس خاطرنشان کرد: در راستای شبکه‌سازی برای اولین بار جشنواره و مسابقات بومی و محلی با همکاری اداره ورزش و جوانان، جهاددانشگاهی خراسان رضوی ، فرمانداری، بهزیستی، اداره بهداشت و درمان، بسیج، دفتر فرهنگی و اجتماعی استانداری خراسان رضوی و سایر سازمان‌ها در روز جمعه 21 تیر ماه سال جاری در روستای ساق برگزار شده است.
انتهای پیام
کپی شد
