فراموشی هنر« چشمه دوزی»

به گزارش ایرنا، چشمه دوزی یکی از صنایع دستی و سوزن دوزی های قدیمی خراسان جنوبی به شمار می آید که معمولا بر روی پارچه های کتانی سفید یا رنگی با نخ هم رنگ پارچه انجام می شود.
اهمیت هنر چشمه دوزی در آن است که دوخت، توسط شمارش و حذف الیاف کتان صورت گرفته و پارچه بعد از رو دوزی، حالت تور به خود می گیرد. اطراف چشمه دوزی را با دوخت های دیگر مثل قلاب دوزی تزیین می کنند و مورد مصرف این هنر در تزئین رومیزی، روتختی و پرده است.
صنایع دستی بیانگر صنعت و هنر نیاکان و نمایشگر ذوق و هنر مردم هر منطقه‌ای است که در گذشته به عنوان پدیده‌ای مهم شناخته شده بود.
با تغییر سبک زندگی در دوره صنعتی و ماشینی امروز، صنایع دستی کاربرد گذشته خود را نداشته و در حال فراموشی هستند که نوآوری و تعریف کاربری های جدید راهی برای احیا و ماندگاری این صنایع است.
صنعت دستی حامی تمامی استعدادها و آفرینش ‌های سازندگی بشر بود و امروز با نگاه به صنایع دستی هر قومی می‌توان دریافت آن قوم در چه رشته ایی فعال بود.
از گذشته‌ های دور تولیدات متنوع از هنرهای دستی صنعتگران ایرانی در نقاط مختلف کشور رواج داشته که برخی از آنها به دلیل حمایت نشدن و به حاشیه رفتن، محدود به پستوهای خانه‌ های قدیمی شده اند.
استاد رودوزی های سنتی خراسان جنوبی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: رودوزی سنتی از گذشته دور در استان و کشور انجام می شده که به مرور زمان از بین رفته است.
سیمین دانشگر افزود: در گذشته 450 نوع رودوزی سنتی داشتیم که امروز تنها 150 نوع رایج است.
وی اظهار داشت: شبکه دوزی، چشمه دوزی و ابریشم دوزی از رودوزی های استان بویژه بیرجند است که در حال حاضر به دلیل گذر زمان و حمایت نشدن رو به فراموشی است.
وی یادآور شد: زنان سالخورده بیرجندی در دوخت این نوع رودوزی فعالیت داشتند اما امروز کسی در این حوزه به شکل فعال وجود ندارد.
این استاد هنر رودوزی های سنتی گفت: در رودوزی های سنتی بیرجندی روی پارچه های سفید با ابریشم، دست سازهایی مثل جانماز و رومیزی می بافتند.
دانشگر اضافه کرد: احیای این رودوزی ها نیاز به آموزش و حمایت دولتی دارد، اگر هنرمند حمایت نشود آموزشی هم ارائه نمی شود.
وی گفت: رودوزی های سنتی بیرجند بسیار با کیفیت اما وقت گیر است، به همین دلیل افراد استقبال کمتری به فعالیت در این حوزه نشان می دهند.
وی اظهار داشت: چشمه دوزی و شبکه دوزی اگر مورد حمایت قرار نگیرد برای همیشه به فراموشی سپرده می شود.
دانشگر یادآور شد: اگر در نمایشگاه هایی که سراسر ایران برگزار می شود از هنرمندان در قید حیات این رشته دعوت شود امکان معرفی این صنایع دستی به همه هموطنان و احیای مجدد آن وجود دارد.
وی گفت: در حال حاضر کالاهای بی کیفیت با قیمت نازل از کشور چین وارد می شود که ضربه مهلکی به صنایع دستی استان می زند که برای حمایت از صنایع دستی استان باید از واردات این کالاهای بی کیفیت جلوگیری شود.
استاد هنر رودوزی سنتی ادامه داد: با توجه به نامگذاری سال 97 به سال حمایت از کلای داخلی از طرف مقام معظم رهبری ، ضروری است نسبت به واردات کالاهای چینی بی کیفیت با قیمت پایین که به صنایع دستی سنتی کشور ضربه می زند تجدید نظر شود.
دانشگر اضافه کرد: در گذشته شرکت در نمایشگاه های کشوری برای صنعتگران و هنرمندان استان از طریق صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی انجام می شد اما امروز برای غرفه ها پول می گیرند و شرکت در این نوع نمایشگاه برای هنرمندان توجیه اقتصادی ندارد.
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی هم گفت: در حال حاضر تعدادی از صنایع دستی استان به دلیل نبود بازار مصرف منسوخ شده است.
حسین عباس زاده افزود: این صنایع شامل تفنگ سازی، قفل سازی، چمدان های سنتی، شبکه بافی، چشمه دوزی و ... است که به دلیل نبود بازار مصرف رو به انقراض است.
وی اظهار داشت: احیای این مشاغل نیازمند تعریف کاربری جدید و آموزش به نسل جوان است، متاسفانه بسیاری از افراد که در گذشته به صورت حرفه ای در این حوزه ها فعالیت داشته اند امروز در قید حیات نیستند.

** 40 رشته صنایع دستی در حال انقراض
وی با بیان اینکه خراسان جنوبی 80 رشته بومی و دارای مزیت صنایع دستی دارد که 40 رشته آن در حال انقراض است گفت: احیای این رشته ها نیازمند ایجاد بازار مصرف برای تولید کننده، مطالعه میدانی و ارائه آموزش های دقیق است.
عباس زاده یادآور شد: این استان در حال حاضر 6 هزار هنرمند صنایع دستی دارد که از این تعداد 230 نفر تحت پوشش بیمه قرار دارند.
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی بیان کرد: در گذشته صنعت زیلوبافی در فردوس با 120 کارگاه فعال بوده که در حادثه زلزله ای که در گذشته در این شهرستان رخ داده است همه استادان این رشته هنری از دست رفتند.
وی گفت: بعضی از رشته ها مثل قفل سازی سنتی تنها جنبه تزئینی دارد و توجیه فعالیت ندارد اما بعضی از رشته های هنری مثل پخل بافی، حصیر بافی، پلاس بافی قاینات و برک بافی مود، قابل احیا است و هم اکنون در بعضی از مناطق استان احیا شده است.
عباس زاده افزود: در حال حاضر صنایع دستی مثل رودوزی بیرجندی در بخش های شبکه بافی و چشمه بافی در حال منقرض شدن است.
7559 * 6054