رویش گیاهان صنعتی و دارویی در استان علاوه بر کمک به جلوگیری از فرسایش خاک نقش موثری برای ایجاد اشتغال روستاییان منطقه دارد، اگر این منابع حفظ نشود بی شک در خطر انقراض قرار خواهند گرفت.
تعدادی از این گونه ها را می توان در سایر مناطق کشور یافت، اما تعدادی از گونه ها بومی و منحصر به خراسان جنوبی است که بهره برداری از گیاهان دارویی در استان عمدتا به صورت سنتی است.
گیاهان دارویی علاوه بر نقش درمانی که دارند، به عنوان ذخایر ژنتیک کشور و استان محسوب می شوند، این در حالی است از این ذخایر باید به درستی استفاده شود تا از خطر انقراض در امان باشند.
از مهمترین مزایای گیاهان دارویی استفاده کمتر از داروهای شیمیایی است اما به هیچ وجه نباید به صورت خود سر از آن استفاده کرد زیرا مصرف غیر اصولی گیاهان دارویی ممکن است عوارض نامطلوبی را به همراه داشته باشد.
در کنار بهره برداری غیرعلمی تعدادی از گونه های گیاهی در معرض تهدید و خطر قرار گرفته اند، باید تلاش هایی برای حفظ و مراقبت از این گونه های در معرض خطر انجام شود.
همچنین حفظ پوشش گیاهی و جلوگیری از تخریب مراتع و خاک استان، می تواند نقش موثری در پیشگیری از انقراض این گیاهان داشته باشد و نیاز به همت جمعی است.
** شناسایی 800 گونه گیاه خودرو در خراسان جنوبی
یکی از محققان و پژوشگران گیاهان دارویی در خراسان جنوبی به ایرنا، گفت: تاکنون 800 گونه گیاه خودرو در استان شناسایی شد که از این تعداد 30 تا 35 درصد استفاده دارویی و صنعتی دارند.
دکتر محسن پویان، افزود: خراسان جنوبی به علت مجاورت با بیابان لوت و کویر مرکزی ایران از سمت غرب و جنوب غربی از یک طرف و وجود ارتفاعات و رشته کوه های نسبتا مرتفع از سمت شمال و شرق، زیستگاه های متنوع ولی کم وسعتی را در برگرفته که علت تنوع خوب این منطقه مدیون این پدیده است.
به گفته وی زیستگاه های کوهستانی، بیابانی و نیمه بیابانی و دامنه های کم ارتفاع استان هر کدام گویای رویش خاصی از گیاهان مرتعی و خودرو در این منطقه است که حدود 70 گونه از گیاهان مزیت دار و یا تک گونه های گیاهی به علت کاهش نزولات جوی و رطوبت خاک و هوا در معرض انقراض قرار گرفته اند.
به گزارش ایرنا، پویان با بیان اینکه برای جلوگیری از انقراض این گیاهان، شرایط جوی و اقلیمی مناسب و فعالیت های علمی،فنی و انسانی نیاز است، افزود: منابع طبیعی، سازمان جهاد کشاورزی و اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی می توانند در این زمینه نقش مهمی را ایفا کنند.
به گفته وی این نهادها در سال های اخیر تلاش هایی را در حد توان برای تاسیس ایستگاه های حفاظتی و مراقبت های ویژه، بوته کاری و طرح های آبخیزداری انجام داده اند اما به علت کافی نبودن بودجه های مربوط طرح ها کامل و جامع نبوده و مستلزم هزینه های زیادی است که این دستگاه ها از کمبود امکانات، نیروی انسانی و بودجه، گلایه دارند.
وی تاکید کرد: همه این عوامل باعث شده که در جلوگیری از فرآیند انقراض و یا زراعی کردن گونه های کمیاب و نادر نتوانیم خوب عمل کنیم و در نهایت اقدام های پیشگیری در حد مطلوب صورت نگیرد.
** نبود عزم ملی، انقراض گونه های گیاهی
این محقق و پژوهشگر حوزه گیاهان دارویی، تصریح کرد: نبود عزم ملی در ارتباط با حفظ گونه های گیاهی، علت اصلی انقراض این گیاهان است، این در حالی است که در کشورهای پر آب دنیا برای حفظ حتی یک گونه گیاهی هزاران دلار هزینه می شود در حالی که ما برای ساختمان سازی، جنگل ها را کف تراش می کنیم.
پویان با اشاره به اینکه هنوز اهمیت حفظ گیاهان و منابع طبیعی در جامعه نهادینه نشد ، افزود: نبود بودجه لازم و کافی، کمبود نیروی متخصص و عملیاتی، گرانی نهاده ها نظیر بذر گیاهان و ادوات لازم، نبود برنامه های آموزشی و عملیاتی، کاهش برف و باران و کمبود آب و امکانات لازم از مهمترین عوامل انقراض گیاهان دارویی است.
پویان ادامه داد: عمده گیاهان با شیوه غیرعلمی جمع آوری می شوند که این برداشت غیر اصولی را شاید بتوان به تاراج گیاهان از عرصه های طبیعی استان ، نام برد.
وی با اشاره به اینکه هنوز کشت گلخانه ای گیاهان دارویی در استان به صورت مطلوب انجام نشده است، عنوان کرد: متاسفانه تعداد بهره برداران این گیاهان با تعداد جمعیت روستایی همخوانی ندارد که این امر ضربه سنگینی به پوشش گیاهی استان وارد خواهد کرد.
این محقق و پژوهشگر اظهار کرد: هم اکنون جهاد دانشگاهی، پارک علم و فناوری، مرکز نخبگان، دانشگاه بیرجند و آزاد اسلامی، جهاد کشاورزی، محیط زیست و منابع طبیعی فعالیت هایی در زمینه گیاهان دارویی انجام می دهند.
به گفته پویان اگر موقعیت برای تجمع این اقدامات انجام شود، بی شک اقدام موثر و مفیدی برای اشتغالزایی و درآمد از طرفی و جلوگیری از انقراض این گیاهان از طرف دیگر انجام خواهد شد.
از گونه های گیاهی شاخص استان می توان به درختچه های بادامشک و بنه، تاغ، قیچ، شقایق، پنج انگشت، درمنه، قیچ، پده، آویشن، بادرنجبویه، بابونه، کلپوره، زیره سیاه، آنغوزه، نسترن وحشی، ارمک، اسپند، گز، کما، زول، کلاه میرحسن، پرند، خارشتر، نخود وحشی، گون،گل ماهور،گل میمون، زنبق و سالویا، نام برد.
یال اسبی، پوا، چوبک، خارگونی، کاهوی وحشی، چرخه، کنگر، شکر تیغال، گل گندم، تلخه، زیره سبز، مستار، کلپوره، گل زوفا، کاکوتی، بومادران، لاله قرمز ،آنغوزه، پرند، انجیرکوهی، گون، بید، کلاه میرحسن، افدرا، کاسنی، اسکنبیل، زرشک وحشی، آنغوزه، خارشتر، افدرا، قیچ، آتریپلکس، قلیا و نی، چرخه، و ... از دیگر گونه های شاخص گیاهی خراسان جنوبی هستند.
خراسان جنوبی با 151هزار کیلومتر مربع مساحت سومین استان پهناور و دومین استان بیابانی کشور است.
برای دریافت لحظه به لحظه اخبار خراسان جنوبی به کانال تلگرامی irnabirjand@ ملحق شوید.
*3215*2047*خبرنگار- محمد رسول ابراهیمی اسفدن*انتشاردهنده-عباسقلی اشکورجیری
انتهای پیام تعدادی از این گونه ها را می توان در سایر مناطق کشور یافت، اما تعدادی از گونه ها بومی و منحصر به خراسان جنوبی است که بهره برداری از گیاهان دارویی در استان عمدتا به صورت سنتی است.
گیاهان دارویی علاوه بر نقش درمانی که دارند، به عنوان ذخایر ژنتیک کشور و استان محسوب می شوند، این در حالی است از این ذخایر باید به درستی استفاده شود تا از خطر انقراض در امان باشند.
از مهمترین مزایای گیاهان دارویی استفاده کمتر از داروهای شیمیایی است اما به هیچ وجه نباید به صورت خود سر از آن استفاده کرد زیرا مصرف غیر اصولی گیاهان دارویی ممکن است عوارض نامطلوبی را به همراه داشته باشد.
در کنار بهره برداری غیرعلمی تعدادی از گونه های گیاهی در معرض تهدید و خطر قرار گرفته اند، باید تلاش هایی برای حفظ و مراقبت از این گونه های در معرض خطر انجام شود.
همچنین حفظ پوشش گیاهی و جلوگیری از تخریب مراتع و خاک استان، می تواند نقش موثری در پیشگیری از انقراض این گیاهان داشته باشد و نیاز به همت جمعی است.
** شناسایی 800 گونه گیاه خودرو در خراسان جنوبی
یکی از محققان و پژوشگران گیاهان دارویی در خراسان جنوبی به ایرنا، گفت: تاکنون 800 گونه گیاه خودرو در استان شناسایی شد که از این تعداد 30 تا 35 درصد استفاده دارویی و صنعتی دارند.
دکتر محسن پویان، افزود: خراسان جنوبی به علت مجاورت با بیابان لوت و کویر مرکزی ایران از سمت غرب و جنوب غربی از یک طرف و وجود ارتفاعات و رشته کوه های نسبتا مرتفع از سمت شمال و شرق، زیستگاه های متنوع ولی کم وسعتی را در برگرفته که علت تنوع خوب این منطقه مدیون این پدیده است.
به گفته وی زیستگاه های کوهستانی، بیابانی و نیمه بیابانی و دامنه های کم ارتفاع استان هر کدام گویای رویش خاصی از گیاهان مرتعی و خودرو در این منطقه است که حدود 70 گونه از گیاهان مزیت دار و یا تک گونه های گیاهی به علت کاهش نزولات جوی و رطوبت خاک و هوا در معرض انقراض قرار گرفته اند.
به گزارش ایرنا، پویان با بیان اینکه برای جلوگیری از انقراض این گیاهان، شرایط جوی و اقلیمی مناسب و فعالیت های علمی،فنی و انسانی نیاز است، افزود: منابع طبیعی، سازمان جهاد کشاورزی و اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی می توانند در این زمینه نقش مهمی را ایفا کنند.
به گفته وی این نهادها در سال های اخیر تلاش هایی را در حد توان برای تاسیس ایستگاه های حفاظتی و مراقبت های ویژه، بوته کاری و طرح های آبخیزداری انجام داده اند اما به علت کافی نبودن بودجه های مربوط طرح ها کامل و جامع نبوده و مستلزم هزینه های زیادی است که این دستگاه ها از کمبود امکانات، نیروی انسانی و بودجه، گلایه دارند.
وی تاکید کرد: همه این عوامل باعث شده که در جلوگیری از فرآیند انقراض و یا زراعی کردن گونه های کمیاب و نادر نتوانیم خوب عمل کنیم و در نهایت اقدام های پیشگیری در حد مطلوب صورت نگیرد.
** نبود عزم ملی، انقراض گونه های گیاهی
این محقق و پژوهشگر حوزه گیاهان دارویی، تصریح کرد: نبود عزم ملی در ارتباط با حفظ گونه های گیاهی، علت اصلی انقراض این گیاهان است، این در حالی است که در کشورهای پر آب دنیا برای حفظ حتی یک گونه گیاهی هزاران دلار هزینه می شود در حالی که ما برای ساختمان سازی، جنگل ها را کف تراش می کنیم.
پویان با اشاره به اینکه هنوز اهمیت حفظ گیاهان و منابع طبیعی در جامعه نهادینه نشد ، افزود: نبود بودجه لازم و کافی، کمبود نیروی متخصص و عملیاتی، گرانی نهاده ها نظیر بذر گیاهان و ادوات لازم، نبود برنامه های آموزشی و عملیاتی، کاهش برف و باران و کمبود آب و امکانات لازم از مهمترین عوامل انقراض گیاهان دارویی است.
پویان ادامه داد: عمده گیاهان با شیوه غیرعلمی جمع آوری می شوند که این برداشت غیر اصولی را شاید بتوان به تاراج گیاهان از عرصه های طبیعی استان ، نام برد.
وی با اشاره به اینکه هنوز کشت گلخانه ای گیاهان دارویی در استان به صورت مطلوب انجام نشده است، عنوان کرد: متاسفانه تعداد بهره برداران این گیاهان با تعداد جمعیت روستایی همخوانی ندارد که این امر ضربه سنگینی به پوشش گیاهی استان وارد خواهد کرد.
این محقق و پژوهشگر اظهار کرد: هم اکنون جهاد دانشگاهی، پارک علم و فناوری، مرکز نخبگان، دانشگاه بیرجند و آزاد اسلامی، جهاد کشاورزی، محیط زیست و منابع طبیعی فعالیت هایی در زمینه گیاهان دارویی انجام می دهند.
به گفته پویان اگر موقعیت برای تجمع این اقدامات انجام شود، بی شک اقدام موثر و مفیدی برای اشتغالزایی و درآمد از طرفی و جلوگیری از انقراض این گیاهان از طرف دیگر انجام خواهد شد.
از گونه های گیاهی شاخص استان می توان به درختچه های بادامشک و بنه، تاغ، قیچ، شقایق، پنج انگشت، درمنه، قیچ، پده، آویشن، بادرنجبویه، بابونه، کلپوره، زیره سیاه، آنغوزه، نسترن وحشی، ارمک، اسپند، گز، کما، زول، کلاه میرحسن، پرند، خارشتر، نخود وحشی، گون،گل ماهور،گل میمون، زنبق و سالویا، نام برد.
یال اسبی، پوا، چوبک، خارگونی، کاهوی وحشی، چرخه، کنگر، شکر تیغال، گل گندم، تلخه، زیره سبز، مستار، کلپوره، گل زوفا، کاکوتی، بومادران، لاله قرمز ،آنغوزه، پرند، انجیرکوهی، گون، بید، کلاه میرحسن، افدرا، کاسنی، اسکنبیل، زرشک وحشی، آنغوزه، خارشتر، افدرا، قیچ، آتریپلکس، قلیا و نی، چرخه، و ... از دیگر گونه های شاخص گیاهی خراسان جنوبی هستند.
خراسان جنوبی با 151هزار کیلومتر مربع مساحت سومین استان پهناور و دومین استان بیابانی کشور است.
برای دریافت لحظه به لحظه اخبار خراسان جنوبی به کانال تلگرامی irnabirjand@ ملحق شوید.
*3215*2047*خبرنگار- محمد رسول ابراهیمی اسفدن*انتشاردهنده-عباسقلی اشکورجیری
کپی شد
