گروه اقتصاد و درآمد؛ سعید درخشانی در گفت و گو با خبرنگار جماران، با اشاره به افزایش ارزش معاملات در بازار سرمایه ،اظهار کرد: بازار سرمایه در چند ماه اخیر، به زیر ارزش ذاتی خود رسیده و اصطلاحا ارزان شده بود. براساس روش های مختلف ارزشگذاری، شرکت ها در نقاط ارزنده ای قرارگرفته‌اند و P/E آینده نگر بسیاری از شرکتهای بازار به 5 و زیر 5 رسیده است. این در حالی است که هنوز اثر افزایش نرخ ارز، به 50هزار تومان در صورت های مالی شرکت ها لحاظ نشده و اگر اینها را اعمال کنیم، قاعدتا P/E ها بسیار پایینتر هم خواهند آمد.
رشد بورس بخاطر ارزانی زیاد بازار است
این کارشناس بازار سرمایه، با تاکید براینکه رشد حدود 15درصدی بازار در روزهای گذشته، ناشی از ارزانی زیادی است که در بازار سرمایه اتفاق افتاده، ادامه داد: با توجه به بررسی تاریخی بازار سرمایه و مقایسه آن با سایر بازارها، نه فقط در ایران، بلکه در دنیا، همواره بازدهی بازار سرمایه از سایر بازارها بیشتر بوده است. به این علت که شرکت ها در بازار سرمایه مولد هستند و از دو محل سود تقسیمی شرکت و همچنین تغییرات قیمتی، بازدهی می دهند.
این میزان شرکت ارزان و P/E پایین در 15 سال اخیر بی سابقه است
وی با بیان اینکه در این ارزانی بازار، حتی در شرکت های کوچک نیز کلی P/E با رقم چهار داشتیم؛ چه برسد به شرکتهای بزرگ، تصریح کرد: در سابقه پانزده ساله حضورم در بازار سرمایه، این میزان شرکت ارزان و P/E پایین ندیده ام! نمی توانم بگویم خریداران این روزها فقط نوسان گیران یا احتمالا شرکت های دولتی با هدف بهبود وضعیت بازار بوده اند که به سمت خرید در بازار روی آورده اند.
درخشانی با انتقاد از وضعیت بازار سرمایه، اظهار کرد: در شرایط فعلی، اگر خارج از بازار، شرکتی تاسیس شود و چندسال از فعالیت آن بگذرد و به سودآوری برسد؛ سپس وارد بازار سرمایه شود، ضرر می کند؛ چرا که بازار سرمایه، ارزان تر از بهای تمام شده، آن را قیمت گذاری خواهد کرد. اکثر شرکت ها چنین شرایطی دارند. مثلا با حدود 40 هزارمیلیارد تومان یک نیروگاه تاسیس می شود اما در بازار سرمایه با حدود 6 هزارمیلیارد تومان معامله انجام می شود. این مساله درخصوص دیگر شرکت های تولیدی دیگر نیز وجود دارد. این شرایط، تمایل برای سرمایه گذاری جدید را سرکوب می کند.
تداوم روند صعودی بورس در گرو حجم معاملات بیش از 7 هزار میلیارد تومان است
این تحلیلگر بازار سرمایه، درباره چشم انداز وضعیت بازار و امکان جبران ضرر سرمایه گذاران در ماه های گذشته، گفت: با اینکه حجم معاملات، میزان استقبال از بازار را نشان می دهد، اما این رقم در نهایت یک معلول است و نمی تواند شاخصی برای ارزیابی ارزندگی بازار باشد. به نظر می رسد برای تداوم روند صعودی در بازار، باید حجم معاملات بیش از حدود 7هزار میلیارد تومان باشد. این رقم بالایی نیست و می توان به آن رسید.
پارسال حرف های نسنجیده بعضی دولتی ها، مردم را از بورس فراری داد
وی با بیان اینکه سازمان بورس باید نسبت به حفظ روند متعادل نقدینگی در بازار سرمایه حساس باشد، به تشریح تحولاتی که در این مورد از سال 99 در بازار سرمایه رخ داده، پرداخت و تصریح کرد: در آن دوره، در ازای ورود این سرمایه به بازار بورس، خروجی هایی در قالب عرضه های اولیه و فروش شرکت های حقوقی بزرگ، تعریف نشد. این شرایط باعث شد قمیت ها در سال 99 حباب زیادی گرفت. سال گذشته در شرایطی برعکس، شاهد فراری دادن مردم از بازار سرمایه با اظهارنظرهای نسنجیده ای توسط بعضی مقامات دولتی بودیم.
بورس جای سفته بازی و قماربازی نیست
درخشانی با تاکید براینکه، این اتفاقات کوتاه مدت است و نمی تواند دائمی باشد، افزود: ممکن است دوباره بازار منفی شود، اما در هر حال، پیشنهادم این است که سهامداران صبوری کنند. سهامداران در بازار سرمایه در بلندمدت برنده هستند؛ هرچند به دلایل مختلف نوسان هایی وجود دارد. نباید به بازار سرمایه، به عنوان محلی برای سفته بازی و یا اصطلاحا قمار کردن و مبتنی بر بخت و اقبال نگاه کرد.
سازمان بورس باید فقط نسبت به حجم معاملات حساس باشد؛ همین!
وی با بیان اینکه دولت باید در تصمیمات خود محتاطانه پیش رود و با فرموله کردن اقتصاد، به پیش بینی پذیرکردن آن کمک کند؛ چرا که نمی شود هر روز برای شرکت ها یک تصمیم گرفت و آنها را سورپرایز کرد! اظهار کرد: دولت نباید در هر شرایطی بازار سرمایه را بالا ببرد، بازار باید راه خود را برود، اما تصمیماتی که مسئولین می گیرند، گاه راه را برای بازار مشخص می‌کند. تصمیم های یک شبه، نااطمینانی ایجاد می کند و این باعث می شود بازار راه منفی برود. یا وقتی ورودی و خروجی های سنگین نقدینگی از سوی سازمان بورس ایجاد می شود، راه به بازار نشان داده می شود، که بالا برود یا پایین بیاید. برای اینکه بازار حالت عادی داشته باشد، سازمان بورس باید نسبت به کاهش حجم معاملات مقداری حساس باشد. اگر فقط همین را رعایت کنند و نقدشوندگی بازار حفظ شود، شرایط طبیعی پیش می رود.
این تحلیلگر مسائل بازار سرمایه، با تاکید براینکه برخی از دولتی ها باید در موضع گیری های خود حساس عمل کنند و به شرکت ها ضربه نزنند، به انتقادهای صورت گرفته علیه شرکت های پتروشیمی اشاره کرد و توضیح داد: روزانه حدود 800میلیون مترمکعب در ایران گاز مصرف می‌شود. کل گاز خوراک شرکت های پتروشیمی کمتر از 25میلیون مترمکعب است. یعنی حدود 3درصد کل گاز مصرفی ایران! کل گازی که همه صنایع ایران مصرف می کنند حدود 16درصد از کل گاز مصرفی کشور است و حدود 78درصد از گاز مصرفی به خانوار تعلق دارد. اما همه توجه ها به سمت صنعت می رود. در حالی که در بخش صنعت و خوراک گاز، نرخ خرید بسیار بالاتر است.
درخشانی با بیان اینکه متاسفانه برخی با رویکردهای پوپولیستی، آدرس اشتباه به جامعه می دهند، گفت: بعضی از بخش های دولتی دست خود را روی صنایع گذاشته اند و به آنها فشار وارد می کنند و ارزش خدمات به آنها را افزایش می دهند. تا آنجا که برخی از واحدهای تولیدی، عملا توجیه خود را برای ادامه فعالیت از دست داده اند و در مقابل این را می شوند که اگر توجیه ندارید، فعالیت نکنید! آنها را با کشورهای اروپایی مقایسه می کنند، در حالی که مزیت کشور ما گاز است و ما باید روی گاز سرمایه گذاری کنیم تا بتوانیم تولید کنیم.
وی با تاکید براینکه سرمایه گذاری امنیت می خواهد، با انتقاد از اینکه در ایران قوانین به صورت پرشمار تغییر داده می شود و بعضی قیمت گذاری ها عوض می شوند، یادآورشد: در دهه 80 به روزترین خودروها در ایران تولید می شد، اما با حاشیه هایی که علیه خودروسازان ایجاد شد و طرح موضوعاتی مانند قیمت گذاری و انحصار، روند رشد آنها ممانعت شد. بعد از بیش از بیست سال، اکنون ما به کجا رسیده ایم؟! آیا صنعت خودروسازی ایران رشد کرد؟! باید درنظر داشت که آدرس غلطی که بعضی دولت ها به واسطه مسائل پوپولیستی دنبال می کنند، کمر تولید ایران را می شکند.
درخشانی در پایان گفت: باید در نظر داشت که به اسم خام فروشی و مصرف گران ترین گاز دنیا، این بلا را بر سر صنایع دیگر نیاوریم. به این شرکت ها، بیشترین حجم نیروی انسانی که یک شرکت می تواند داشته باشد، تحمیل شده اما همچنان با این شرایط و در فضای بسیار نامشخص فعلی اقتصاد تحریمی ایران، در حال فعالیت هستند. باید سوبسیدی که در اختیار صنایع قرار می دهیم، با ساختار، حجم فعالیت و بازدهی آنها مطابقت داشته باشد تا آن ها را به نابودی نکشانیم. بی تردید عدم توجه به این مسائل، تاثیر خود را بر وضعیت بازار سرمایه خواهد گذاشت.
