واکاوی علل سوانح رانندگی در ایران/ سالانه 19 هزار فوتی و 800 هزار مصدوم!

جی پلاس؛ ایرنا نوشت: حوادث رانندگی در ایران یک فاجعه انسانی با ابعاد پنهان زیاد است. جدا از آمار مرگ که خانواده‌های زیادی را نابود می‌کند، صدها هزار مصدوم سالانه این حوادث آمار کمی نیست. آسیب‌دیدگانی که دچار خسارت‌های جسمی، روانی، مالی و اجتماعی بزرگی می‌شوند. طبق آمار اورژانس، بیش از ۸۷۸ هزار مصدوم رانندگی در سال گذشته داشته‌ایم؛ به عبارتی روزانه ۲۴۰۰ نفر.

سوانح رانندگی در ایران به یک موضوع عادی تبدیل شده است، هر روز در گوشه‌ای از جاده‌ها و معابر درون شهری و برون شهری، خودرویی در کنار خیابان متوقف شده است. خودروهایی که به علت تصادف با خودرویی دیگر، عابران و موتورسواران یا واژگونی، حوادثی مرگ آور به وجود می‌آورند، حوادثی که سالانه ۱۹ هزار فوتی و صدها هزار مصدوم بر جا می‌گذارند.

مصدومان حوادث رانندگی طیف گسترده‌ای دارد، افرادی که آسیب‌های خفیف تا شدید را متحمل می‌شوند، از کسانی که به علت افتادن از موتور دچار درد مقطعی یا بلند مدت، زخم کوچک و بزرگ یا شکستگی و در رفتگی استخوان می‌شوند تا افرادی که به معلولیت های دائمی و همیشگی و حتی قطع نخاع دچار می‌شوند و تا آخر عمر باید ازکارافتادگی و رنج خود و اطرافیانشان را تحمل کنند.

مرگ ۱۹ هزار فوتی در حوادث رانندگی فقط نوک قله کوه بزرگ تصادفات رانندگی در ایران است. جوانان و فعالانی که در یک لحظه از این دنیا می‌روند و خانواده‌های خود را عزادار می‌کنند، اما مصدومان بازمانده این حوادث سند زنده و جلوی چشم هستند؛ مصدومانی که به علت از دست دادن چشم، دست، پا، آسیب مغزی، پوستی و... باید درد و رنجی بی پایان را تحمل کنند، بارها و برای مدت‌های طولانی در بیمارستان و مراکز درمانی بستری یا سرگردان شوند، هزینه‌های مالی زیادی را به خانواده، بیمه‌ها و دولت تحمیل می‌کنند و البته بسیاری از آنان شاید هرگز به زندگی عادی برنگردند.

تعداد مصدومان حوادث رانندگی چقدر است؟

درباره تعداد مصدومان حوادث رانندگی آمارهای متفاوتی اعلام شده است، سازمان پزشکی قانونی، پلیس راهنمایی و رانندگی، اورژانس کشور و وزارت بهداشت از جمله نهادهای رسمی هستند که هر کدام آماری جداگانه از تعداد مصدومان حوادث رانندگی اعلام می‌کنند.

استسازمان پزشکی قانون در آخرین اعلام رسمی خود تعداد کل مصدومان حوادث رانندگی سال ۱۴۰۱ را ۳۶۹ هزار و ۲۷۹ نفر اعلام کرده است. بر اساس این گزارش ۱۰۸ هزار و ۹۷۹ نفر از مصدومان حوادث رانندگی این سال زن و ۲۶۰ هزار و ۳۰۰ نفر آنها مرد بودند. همچنین بیشترین تعداد مصدومان حوادث رانندگی به ترتیب در تهران با ۴۲ هزار و ۲۴۲ نفر، خراسان رضوی با ۳۳ هزار و ۲۰۸ نفر و اصفهان با ۳۰ هزار و ۹۸۴ نفر در پزشکی قانونی ثبت شده و کمترین آن به ترتیب در ایلام با ۲۹۶۷ نفر، چهارمحال و بختیاری با ۴۷۳۷ نفر و کهگیلویه و بویر احمد با ۴۹۱۳ نفر بوده است.

سازمان پزشکی قانونی هر سال علاوه بر آمار فوتی‌های حوادث رانندگی آمار مصدومان این سوانح را نیز اعلام می‌کند. بر اساس اعلام سازمان پزشکی قانونی کشور در ۱۰ سال گذشته از سال ۱۳۹۲ تا ۱۴۰۱ در مجموع سه میلیون و ۲۸۰ هزار و ۲۱۵ نفر در حوادث رانندگی مصدوم شده‌اند.

آمار پزشکی قانونی نشان می‌دهد که به جز سال ۱۳۹۹ که تعداد مصدومان حوادث رانندگی حدود ۲۶۷ هزار نفر بوده است، تعداد این آسیب دیدگان به طور معمول بین ۳۰۴ تا ۳۶۹ نفر و به طور میانگین حدود ۳۳۰ هزار نفر در سال بوده است. جدول تفکیکی این آمار به این شرح است:

با این حال به نظر می‌رسد آمار مصدومان حوادث ترافیکی که از سوی سازمان پزشکی قانونی اعلام می‌شود گویای کل ماجرا نیست زیرا این آمار افرادی را نشان می‌دهد که برای دریافت خسارت و دیه در سازمان پزشکی قانونی تشکیل پرونده داده‌اند. به طور طبیعی بخش قابل توجهی از مصدومان این حوادث به علل مختلف از جمله بالا نبودن شدت جراحت ممکن است هیچ مراجعه‌ای به این سازمان نداشته باشند و به این ترتیب در آمار مصدومان پزشکی قانونی هم قرار نمی‌گیرند.

«سردار تیمور حسینی» جانشین رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی کشور می‌گوید: سازمان پزشکی قانونی مرجع رسمی اعلام آمار فوتی‌های تصادفات رانندگی است اما در مورد مصدومان این حوادث مرجع اصلی اورژانس کشور است. پلیس هم آمار مصدومان اورژانس را قبول دارد و آمارهای اورژانس را می‌پذیریم.

بر اساس آمار پلیس به نظرم پارسال بالغ بر ۳۴۰ هزار نفر مصدوم در تصادفات رانندگی داشتیم. اما معمولا آمار اورژانس کشور درباره تعداد مصدومان حوادث رانندگی از آمار پلیس خیلی بیشتر است. زیرا در هر تصادف هر کس در خودرو باشد از نظر اورژانس مصدوم محسوب می‌شود زیرا احتمال می‌دهند فرد دچار آسیب حتی اگر در زمان حادثه وضعیت مطلوبی داشته باشد ممکن است نیم ساعت بعد وضعیت نامناسبی داشته باشد.

«بابک یکتاپرست» مدیر روابط عمومی اورژانس کشور می‌گوید: از نظر اورژانس حوادث رانندگی به دو دسته حوادث عادی و ویژه تقسیم می‌شود. حوادث ویژه حوادثی هستند که حداقل دو فوتی یا ۵ مصدوم داشته باشند و تعداد فوتی یا مصدوم کمتر از این میزان حادثه غیر ویژه و عادی در نظر گرفته می‌شود.

اورژانس کشور هر سال به طور مکتوب و رسمی آمار فوتی‌ها و مصدومان حوادث ویژه را به مسئولان کشور گزارش می‌کند. بر اساس این آمار سال ۱۴۰۱ در مجموع ۱۰ هزار و ۴۸۳ حادثه ویژه در کشور ثبت شده است. در این حوادث ۳۱۵۰ فوتی داشتیم، ۵۰ هزار و ۹۰۱ مصدوم حوادث ویژه نیز به مراکز درمانی منتقل شدند.

۸۷۸ هزار مصدوم در حوادث رانندگی کشور

وی می‌افزاید: تعداد مصدومان تصادفات رانندگی کشور در حوادث ویژه در سال گذشته ۱۲۲ هزار و ۹۸۱ نفر بوده است. این آماری است که در گزارش‌های رسمی اعلام شده است اما اگر کل مصدومان حوادث رانندگی اعم از خفیف تا شدید را در نظر بگیریم، بر اساس آمار اورژانس کشور در سال ۱۴۰۱ در مجموع ۸۷۸ هزار و ۶۱۷ نفر در حوادث رانندگی کشور مصدوم شده‌اند و این آماری است که در کل ماموریت‌های مربوط به تصادفات رانندگی اورژانس کشور ثبت شده است.

«سعید کریمی» معاون درمان وزارت بهداشت می‌گوید: هر سال بین ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار مصدوم حوادث ترافیکی به مراکز درمانی وزارت بهداشت منتقل می‌شوند، این افراد کسانی هستند که مصدومیت‌های خفیف تا شدید دارید. علت اینکه این آمار با آمار پلیس یا پزشکی قانونی متفاوت است،این است که بسیاری از این مصدومان ممکن است به پلیس یا پزشکی قانونی مراجعه‌ای نداشته باشند، اما حتما برای درمان به مراکز وزارت بهداشت اعم از اورژانس پیش بیمارستانی یا مراکز بیمارستانی مراجعه دارند.

از نظر وزارت بهداشت یک موتورسوار که از موتور به زمین خورده و پایش آسیب دیده نیز مصدوم ترافیکی است. این فرد ممکن است در یک جاده روستایی از موتور افتاده باشد. در آنجا هیچ کروکی ثبت نشده یا در هیچ جا هم شکایتی ثبت نکرده است، اما این فرد برای درمان به مراکز درمانی مراجعه می‌کند.

وی گفت: از این تعداد مصدوم حوادث رانندگی سال گذشته بیش از ۱۹ هزار نفر فوت کردند. وجود این تعداد بالای مصدومان و فوتی‌های حوادث رانندگی نشانه تعداد بالای تصادفات و شدت زیاد این سوانح است. حوادثی که باعث معلولیت دائمی برای تعداد زیادی از مصدومان می‌شود و هزینه‌های سنگینی را به خانواده‌های آنان، وزارت بهداشت و بیمه ها تحمیل می‌کند.

بررسی‌های پژوهشگر ایرنا نشان می‌دهد که آمار مصدومان حوادث رانندگی سازمان اورژانس کشور حدود دو برابر آمار سازمان پزشکی قانونی است. به طوری که بر اساس آمار پزشکی قانونی به طور متوسط هر سال حدود ۳۳۰ هزار نفر در حوادث رانندگی مصدوم می‌شوند و بر اساس آمار اورژانس کشور به طور متوسط سالانه حدود ۷۰۰ هزار نفر در سوانح رانندگی مصدوم می‌شوند.

بنابراین اگر آمار اورژانس کشور را که واقعی‌تر و شامل مصدومان خفیف تا شدید است در نظر بگیریم، برآورد می‌شود که در یک دهه گذشته در مجموع حدود ۷ میلیون نفر در کشور در حوادث رانندگی مصدوم شده‌اند که آمار بزرگی است.