پالایشگاهی که علی رغم افزایش میزان تولید و نرخ فروش زیان‌ده شده است/ دولت گاز را با چه سودی به مردم می فروشد؟

گروه اقتصاد و درآمد- میلاد شیراوند: تاکنون صورت های مالی بیش از 370 شرکت زیر مجموعه نهادهای دولتی منتشر شده است. سال ها عدم انتشار عمومی گزارشات این شرکت ها در خصوص وضعیت خود انتقادات فراوانی را به وجود آورده بود که سرانجام در بهار 1401 بخشی ازصورت های مالی این شرکت ها در سامانه کدال قرار گرفت. 

در بخش دوم این گزارش به بررسی مهم ترین نکات صورت های مالی یکی از این شرکت ها پرداخته شده است. (برای مشاهده بخش اول گزارش اینجا کلیک کنید)

شرکت پالایش گاز فجر جم

این شرکت در سال 1367 به منظور تصفیه گاز میدان های گازی نار و کنگان واقع در منطقه جم و ریز در شرق استان بوشهر افتتاح و در سال 1377 به عوان یک شرکت مستقل ثبت شد.

به موازات تولید گاز خشک در پالایشگاه، مایعات گازی تثبیت شده و LPG نیز تولید می شود. مایعات گازی به تاسیسات بندر سیراف واقع در ساحل خلیج فارس جهت صادرات منتقل و LPG  تولیدی پس از ذخیره سازی توسط تانکر به کشورهای همسایه صادر می شود.

در وب سایت این پالایشگاه دستیابی به رتبه یکی از سه شرکت برتر در زمینه پالایش پایدار، با ثبات کیفی،  ایمن و بهره ور  در افق 1404 به عنوان چشم انداز پیش روی این واحد درج شده است اما اسناد سازمان حسابرسی نشان می دهد این شرکت در سال 98، 6.6 میلیارد تومان و در سال 99، 208 میلیارد تومان زیان خالص را عملکرد خود ثبت کرده است. 

این شرکت در پایان سال مالی 1399 دارای 756 کارمند رسمی، 108 کارمند قراردادی و 1374 کارگر خدماتی بوده که نسبت به سال 1398 به دلیل بازنشسته شدن کارکنان رسمی و واگذاری بخشی از امور پیمانکاری 156 نیرو کمتر داشته است. 

افزایش زیان با وجود افزایش تولید و نرخ فروش! 

صورت های مالی درآمدی این شرکت نشان می دهد که درسال 1399 علی رغم افزایش میزان فروش به میزان یک میلیون متر مکعب، افزایش نرخ گاز فروخته شده از 233 ریال به 235 ریال، افزایش و نرخ گاز ال پی جی فروخته شدن از هرتن 2.96 میلیون تومان به 5 میلیون تومان، زیان این شرکت طی یک سال افزایش یافته است. این درحالی رخ داده است که بر اساس یادداشت 5-1 گزارش حسابرسی این شرکت نرخ خرید گاز خام درسال های 98 و 99 یکسان بوده است. 

درصد سود ناخالص نسبت به درآمد عملیاتی این شرکت از محل فروش گاز تصفیه شده از 33 درصد در سال 1398 به 17 درصد در سال 139۹ و در کل از 27 درصد به 17 درصد کاهش پیدا کرده است.

برای یافتن علت کاهش این نسبت باید به بررسی بهای تمام شده درآمدهای عملیاتی بپردازیم.

مطابق این سند علی رغم افزایش درآمد عملیاتی 100 میلیارد تومانی این شرکت طی یک سال، بهای تمام شده درآمدهای عملیاتی حدود 148 میلیارد تومان جهش داشته است که 83 میلیارد تومان آن از محل افزایش حقوق، دستمزد، مزایای سربار تولید و حقوق و دستمزد مستقیم و مابقی آن مربوط به اموری هم چون کالا و مواد مصرفی، اجاره، آب، برق، مخابرات، آموزش، پژوهش، کرایه ماشین آلات، استهلاک و اصطلاحی به نام «سایر» بوده است.

با این اوصاف در این شرکت درسال 99 به طور میانگین به 2238 پرسنل ماهیانه 12.5 میلیون تومان حقوق و مزایا تعلق گرفته است. 

البته در گزارش حسابرسی این شرکت تاکیدشده است که تمام افزایش ها در صورت های هزینه ای، بر اساس بخش نامه ها و دستورالعمل های وزارت نفت و دولت درخصوص حقوق و دستمزد و تورم قیمت کالاهای مورد نیاز این شرکت بوده است. 

فاصله معنادار ظرفیت اسمی تولید با تولید واقعی!

در این سند حسابرسی می توان به تفاوت معنادار ظرفیت اسمی تولید و تولید واقعی آن دست یافت. بنابر یادداشت 5-3 در این گزارش ظرفیت اسمی تولید گاز تصفیه شده این شرکت 38.9 میلیون متر مکعب است در حالیکه درسال 1399 نزدیک به 21 میلیون متر مکعب تولید واقعی داشته است که علت آن کمبود خوراک و کاهش گاز دریافتی قلمداد شده است.

حسابرسان چه می گویند؟

در کنار صورت های مالی، ارائه موارد خاص از سوی حسابرسان درمورد فعالیت های این شرکت نیز قابل توجه است. برای مثال کارشناس حسابرسی می گوید 74 میلیارد تومان از هزینه های شهرک و فرودگاه توحید در جم بر عهده این پالایشگاه گذاشته شده است که «انجام چنین اموری بر در چارچوب فعالیت های اصلی شرکت طبق اساسنامه نمی باشد»

همچنین در ادامه گفته شده است که پیگیری های این شرکت جهت انجام تکالیف مقرر در مجمع عمومی آن مانند تعیین تکلیف اسناد مالکیت زمین موسوم به 80 هکتاری، زمین و ساختمان های فاقد سند مالکیت، تعیین تکلیف کالاهای مازاد طرح احداث پالایشگاه واقع در انبار 80 هکتاری و ... به نتیجه قطعی نرسیده است. 

شرکت پالایش گاز فجر جم نیز مشمول ماده 141 است

در گزارش حسابرسان سازمان حسابرسی کشور در باره این شرکت آمده است: «زیان انباشته شرکت بیش از نیمی از سرمایه (72 درصد) می باشد، در این خصوص توجه مجمع عمومی صاحبان سهام را به مفاد ماده 141 اصلاحیه قانون تجارت جلب می نماید»

به گزارش جماران، در ماده 141 اصلاحیه قانون تجارت مقرر می‌دارد که اگر بر اثر زیان‌های وارده حداقل نصف سرمایه شرکت از میان برود، هیات‌مدیره مکلف است بلافاصله مجمع عمومی فوق‌العاده صاحبان سهام را دعوت کند تا موضوع انحلال یا بقای شرکت مورد شور و رای واقع شود. هر گاه مجمع مزبور رای به انحلال شرکت ندهد، باید در همان جلسه و یا رعایت مقررات ماده ۶ این قانون سرمایه شرکت را به مبلغ سرمایه موجود کاهش دهد.»

دولت گاز را با چه قیمتی به مردم می فروشد؟

یکی از مهم ترین اطلاعات این گزارش اعلام نرخ گازی است که پالایشگاه ها به دولت می فروختند که به ازای هر متر مکعب 23.5  تومان بوده است. بنابر  آیین نامه اجرایی مربوط به تعیین تعرفه های مصارف گاز در دوره سرما که توسط معاون اول رییس جمهور ابلاغ شده است بهای پرداختی مردم بابت هر متر مکعب گاز 41.4 تومان تا 483 تومان در پله های مصرفی و اقلیم های مختلف بوده است. یعنی دولت به ازای فروش هر متر مکعب گاز به بخش خانگی 76 تا 2000 درصد به قیمت گاز خریداری شده از پالایشگاه ها اضافه کرده است.  البته بنا بر اظهارات مقامات شرکت گاز 75 درصد مردم در سه پله اول مصرفی قرار دارند که بهای هر متر مکعب گاز برای آنان به ترتیب 41.4، 69 و 96.6 تومان بوده است. 

مدیران پالایشگاه فجر جم

این شرکت در شهرستان جم استان بوشهر مستقر است. محمد مهدی هاشمی رییس هیات مدیره این شرکت دارای مدرک ارشد رشته شیمی، عبدالصمد نجفی مدیرعامل این شرکت دارای مدرک ارشد شیمی، حمید جلوه ماسوله عضو هیات مدیره دارای مدرک کارشناسی شیمی وحمید الله وردی عضو هیات مدیره دارای مدرک شیمی است.