محمد عارف عباسی از عرفای بزرگ قرن دهم هجری قمری است که در کارنده خراسان زاده شد. و امروز مقبره وی از آثار تاریخی به حساب می آید.
به گزارش خبرنگار جی پلاس، با فرا رسیدن ایام دهه کرامت و میلاد خجسته هشتمین ستاره آسمان ولایت و امامت امام رضا علیه السلام و پایان یافتن امتحانات مدارس، سیل مشتاقان به سوی دیار طوس روان می شود. در کنار زیارت حرم مطهر رضوی علیه السلام، مناسب است اماکن سیاحتی و زیارتی دیگر این شهر مقدس نیز به مخاطبان معرفی شود تا بتوانند در سفر خود به ارض اقدس، از آنجا بازدید کنند. یکی از این اماکن مقبره پیر پالان دوز است که به معرفی آن می پردازیم:
مقبره پیر پالان‌دوز متعلق به محمد عارف عباسی از عرفای بزرگ قرن دهم قمری است که در شمال‌شرقی مجموعه حرم امام رضا (ع) در ابتدای خروجی زیرگذر خیابان نواب صفوی قرار دارد.
بنای مقبره پیر پالان‌دوز از گنبدخانه‌ای مربع شکل و ایوانی در مقابل آن تشکیل شده است. در دیوارهای گنبدخانه و سقف یزدی‌بندى‌هایى اجرا شده، نقاشی‌هایی خودنمایی می کند و در زیر کاسۀ گنبد نیز ترنج زیبایى با نگاره هاى گیاهى نقش انداخته اند.
تابلوی نقاشی شده آویز بر دیوار مقبره، سند معتبری است که عمر مقبره را از زمان شاه محمد خدابنده (پدر شاه عباس صفوی) می داند. آن هنگام که در سال ۹۸۵ قمری، قنبر علی بن خواجه حسین به ساخت این بنا همت می کند و هنر و قلم ظریف و بی مانند هنرمندان باعث می شود این بنا را در تاریخ ۵ اردیبهشت ۱۳۵۶ با شماره ثبت ۱۳۷۵ به عنوان یکی از آثار ملی ایران معرفی شود.
تاریخ ساخت مقبره پیر پالان‌دوز نیز روی کتیبه مربعى شکل سنگ سفید حکاکی شده است. در سال‌های گذشته این آرامگاه به طور کامل بازسازی و مرمت شد. در نماى بیرونی آرامگاه، طاق نماهاى تیزه‌دار آجرى و پشت بغل‌هاى کاشى و قاب‌هاى مستطیل تزئینى بر فراز آن‌ها، در عین سادگى، منظره‌اى زیبا دارد.
سطح گنبد پیازى شکل بالایی بنا با پوششی از کاشی فیروزه تزیین شده و بر روى گردنى استوانه‌اى شکل استوار مانده است. پیکره بنا و بازمانده‌هاى نقاشى‌هاى درون آن، بنا را اثرى از دوران صفوى معرفى می‌کند.
تزئینات نقاشى در اثر گذشت زمان و نفوذ رطوبت، به جز بخش کمى از آن که مرمت و ثابت شده، بقیه از بین رفته است.
منبع: سایت آستان قدس رضوی
