آخرین وضعیت تورم در ایران/ دو گروه از کالاها بیش از بقیه گران شدند

جی پلاس؛ با وجود کاهش یک درصدی نرخ تورم سالانه، مرکز آمار می‌گویدکه در دی‌ماه نرخ تورم ماهانه و نقطه به نقطه دوباره افزایش یافته است

2روایت بانک مرکزی و مرکز آمار به فاصله یک روز از روند شاخص‌های کلان پولی در آذرماه و میانگین رشد قیمت سبد کالاها و خدمات مصرفی در دی‌ماه سال‌جاری نشان می‌دهد در نخستین ماه زمستان‌1400 روند کاهشی نرخ تورم به هسته‌ای سخت برخورد کرده است. ماجرا چیست؟

طبق گزارش همشهری، بانک مرکزی روز پنجشنبه گزارش داد دلیل تثبیت نرخ سود در بازار بین‌بانکی در محدوده 21درصد در ماه آذر امسال ناشی از شکاف بین دخل و خرج دولت بوده که از شهریورماه شروع شده است.  دیروز هم مرکز آمار از کاهش یک‌درصدی نرخ تورم سالانه در دی‌ماه خبر داد اما اعلام کرد نرخ تورم ماهانه و نقطه به نقطه دوباره افزایش یافته است. روایتی که نشان می‌دهد درصورت استمرار روند افزایش تورم ماهانه و نقطه به نقطه، این احتمال وجود دارد که در 2ماه پایانی سال، دوباره تورم در مسیر افزایش قرار گیرد.

3 سیگنال تورم دی‌ماه

دیروز هرچند تعطیل بود، اما مرکز آمار سرموقع گزارش نرخ تورم را منتشر و اعلام کرد: نرخ تورم سالانه دی‌ماه‌١٤٠٠ برای خانوارهای کشور به 42.4درصد رسیده که نسبت به ماه قبل یک درصد کاهش را نشان می‌دهد. این برای چهارمین ماه متوالی است که نرخ تورم سالانه در مسیر کاهش قرار گرفته و از 45.8درصد در شهریور به 42.4درصد در دی‌ماه رسیده که از کاهش 3.4درصدی نرخ تورم دوازده‌ماهه حکایت دارد. سیگنال نخست تورمی از کاهش فشار تورم سالانه حکایت دارد. نرخ تورم سالانه برای خانوارهای شهری و روستایی به‌ترتیب 41.8‌درصد و ٤٥.٨‌درصد برآورد شده که برای خانوارهای شهری 8دهم واحد درصد کاهش و برای خانوارهای روستایی ١.٢‌واحد درصد کاهش به ثبت رسیده است. سیگنال دوم هم نشان می‌دهد روند کاهشی نرخ تورم نقطه به نقطه در دی‌ماه متوقف شده و دوباره در مسیر افزایش قرار گرفته است. نرخ تورم نقطه به نقطه در آذرماه 35.2درصد بوده است. مرکز آمار می‌گوید: نرخ تورم نقطه به نقطه در دی‌ماه 7دهم درصد بیشتر شده و به 35.9درصد رسیده است. نرخ تورم نقطه به نقطه که نمایانگر میانگین رشد تورم در هر ماه نسبت به ماه مشابه سال قبل است، از 43.7درصد در شهریور به 35.2درصد در آذرماه رسیده اما از ماه گذشته دوباره افزایشی شده است. به این ترتیب خانوارهای ایرانی در دی امسال به‌طور میانگین ٣٥.٩‌درصد بیشتر از دی پارسال برای خرید یک سبد کالا‌ و خدمات یکسان، هزینه کرده‌اند. همزمان نرخ تورم نقطه‌ای گروه عمده خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات با افزایش 1.1واحد درصدی به 42.6درصد و گروه کالاهای غیرخوراکی و خدمات با افزایش 6دهم واحد درصدی به ٣٢.٤‌درصد رسیده است. افزون بر این، نرخ تورم نقطه‌ای خانوارهای شهری 35.8درصد و خانوارهای روستایی 36.8درصد برآورد شده که هر دو افزایشی بوده است. سیگنال سوم تورم به روند ماهانه قیمت‌ها مربوط می‌شود. به‌گفته مرکز آمار، سرعت تورم در دی‌ماه در کل کشور 2.4درصد بوده که نسبت به ماه قبل 7دهم درصد رشد داشته است. البته تورم ماهانه برای گروه‌های عمده خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات و 1.7درصد و کالاهای غیرخوراکی و خدمات ٢.٧‌درصد بوده است. افزون بر این نرخ تورم ماهانه برای خانوارهای شهری در دی‌ماه با 9دهم درصد رشد به 2.5درصد و در خانوارهای روستایی با تنها یک‌دهم درصد رشد ١.٩‌درصد ارزیابی شده است.

سیگار، برنج و اجاره؛ پیشتاز تورم

مرکز آمار می‌گوید: در گروه عمده خوراکی‌‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات بیشترین افزایش قیمت نسبت به ماه قبل مربوط به گروه دخانیات، گروه نان و غلات شامل انواع برنج ایرانی و گروه ادویه و چاشنی شامل زعفران و رب گوجه‌فرنگی بوده است. درحالی‌که در بین گروه‌ کالاهای غیرخوراکی و خدمات، اجاره‌بهای واحد مسکونی، هزینه اقامت در هتل و مسافرخانه بیشترین رشد قیمت را تجربه کرده و البته انواع پوشاک هم رشد قیمت قابل‌ملاحظه‌ای داشته درحالی‌که در دی‌ماه قیمت گوشت مرغ و هزینه قیمت برق مصرفی خانوارها کاهش یافته است. افزون بر این دامنه تغییرات نرخ تورم سالانه در دی‌ماه ١٤٠٠ برای دهک‌های مختلف هزینه‌ای از 41.6درصد برای دهک نهم تا ٤٥.٢‌درصد برای دهک اول بوده است که از شکاف تورم بین دهک‌های هزینه‌ای حکایت دارد.

رونمایی از موتور جدید تورم

بانک مرکزی در رونمایی از موتور جدید تورم در اقتصاد ایران به تحلیل دلایل تثبیت نرخ سود بازار بین‌بانکی در محدوده 21درصد پرداخته و تأکید کرده؛ دلیل اضافه پرش نرخ بهره بین‌بانکی ناشی از کاهش حجم روزانه معاملات بازار بین‌بانکی بوده زیرا منابع در دسترس بانک‌ها از شهریور امسال به بعد کاهش یافته است. بانک مرکزی توضیح می‌دهد علت اصلی کاهش منابع در دسترس بانک‌ها، شکاف بین جریان درآمدی و هزینه‌ای دولت و در نتیجه ناترازی ذخایر بانک‌ها بوده که از ابتدای شهریورماه شروع شده است.

این برای نخستین‌بار است که بانک مرکزی از تنگدستی بانک‌ها به‌دلیل کسری بودجه دولت و شکاف بین جریان درآمد و هزینه دولت پرده برمی‌‌دارد. در گزارش آبان‌ماه این بانک، به‌صورت ضمنی به این مسئله اشاره‌ شده بود. بانک مرکزی در گزارش ماه قبل گفته بود: روند کاهنده متوسط ارزش روزانه معاملات در بازار بین‌بانکی نسبت به ماه‌های گذشته به همراه تشدید روند صعودی نرخ سود در این بازار طی آبان‌ماه سال‌جاری حاکی از کاهش سطح ذخایر مازاد بانک‌ها در بازار بین بانکی به واسطه انتشار اوراق بدهی دولت است که این موضوع در افزایش سهم بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی در پایه پولی نیز قابل مشاهده است.

ماشین چاپ پول کار می‌کند

به‌گفته بانک مرکزی، حجم نقدینگی در پایان آذر‌ماه سال‌۱۴۰۰ نسبت به پایان سال‌۱۳۹۹ معادل 27.4درصد رشد کرده و نرخ رشد نقدینگی در 12ماه منتهی به آذر‌ماه‌۱۴۰۰ به 41.4درصد رسیده که 2.7واحد درصد از آن مربوط به افزایش پوشش آماری ناشی از ادغام بانک‌های نظامی در بانک سپه بوده است. به این ترتیب با نادیده‌گرفتن اثر ادغام بانک‌های یادشده، رشد نقدینگی در پایان آذر‌ماه‌۱۴۰۰ نسبت به پایان سال‌۱۳۹۹ معادل 24.9‌درصد و در 12ماه منتهی به آذر‌ماه‌۱۴۰۰ معادل 38.7درصد برآورد شده است.

گزارش بانک مرکزی نشان می‌دهد رشد پایه پولی در 12ماه منتهی به آذر‌ امسال به 37.6درصد رسیده، پایه پولی در پایان آذر‌ امسال نسبت به پایان سال‌۱۳۹۹، رشدی معادل 22.2درصد داشته که در مقایسه با دوره مشابه سال قبل به میزان 6.7واحد درصد افزایش نشان می‌دهد. دلیل اصلی روند صعودی پایه پولی در آذرماه رشد خالص سایر اقلام دارایی‌ها و بدهی‌های بانک مرکزی و مطالبات بانک مرکزی از بانک‌ها بوده است.

بانک مرکزی می‌‌گوید: بررسی تورم ماهانه به تفکیک کالا و خدمت نشان می‌دهد برخلاف چندماه اخیر، اقلام کالایی در این ماه سهم عمده از تورم ماهانه را به‌خود اختصاص داده‌اند؛ به‌گونه‌ای که کالاهای بادوام که نوسان قیمت آنها همبستگی بالایی با نوسان بازار ارز دارد، تورم ماهانه به نسبت بالایی را در آذرماه ثبت کرده‌اند.