محمدابراهیم آیتی؛ روستازاده ای که به مقام استادی و تحقیق رسید

به گزارش خبرنگار جی پلاس، در راستای شناساندن بزرگان اندیشه دینی در این صفحه بر آنیم که این شخصیت های ارجمند جهان اسلام و تشیع را به مخاطبان معرفی کنیم و مطالب منتشرشده قطره ای است از دریای زندگی این بزرگواران که به قدر وسعمان است. باشد که مفید فایده افتد. این قسمت به زندگی محمد ابراهیم آیتی اختصاص دارد.

زندگینامه محمد ابراهیم آیتی

محمد ابراهیم آیتی (1294-1343ش)، نویسنده و مورخ شیعه، نویسنده کتاب تاریخ آندلس و کتاب تاریخ پیامبر اسلام و نیز مترجم تاریخ یعقوبی به زبان فارسی و از علمای معاصر شیعه، کتاب تاریخ پیامبر او برگزیده اولین دوره کتاب سال جمهوری اسلامی ایران شد.

اطلاعات فردی

نام آیتی، محمدابراهیم

نام‌های دیگر آیتی بیرجندی، محمدابراهیم

نام پدر شیخ محمد قائنى

متولد 1294 ش

محل تولد قریه گازار از توابع بیرجند

رحلت 1343 ش یا 1384 ق

اساتید شیخ هاشم قزوینی، شیخ مجتبی قزوینی، آیت‌الله سبزواری، ادیب نیشابورى و میرزا مهدی اصفهانی

برخی آثار تاریخ پیامبر اسلام(ص)

شهداء الاسلام فی عصر الرسالة

ولادت

در سال 1333 قمرى در قریه گازار از توابع بیرجند در خانواده‌اى روحانى متولد شد. پدرش شیخ محمد قائنى و پیش‎نماز روستاى گازار بود.

تحصیلات

پدرش او را در هفت سالگی به تحصیل نزد معلمان شایسته محل سپرد و دو سال بعد خود درگذشت. تا سیزده سالگی در روستای گازار به تحصیل ادامه داد و سپس با اجازه مادر روانه بیرجند شد و به علوم دینى پرداخت.

اساتید

در هجده سالگى به مشهد رفت و در حوزه علمیه آن شهر از استادانی چون شیخ هاشم قزوینی، شیخ مجتبی قزوینی، آیت‌ الله سبزواری، ادیب نیشابورى و میرزا مهدی اصفهانی بهره برد. وى در مشهد تا خارج فقه و اصول پیش رفت و علوم عقلى را در محیط خارج از حوزه آموخت. پس از آن در سلک روحانیت به تهران رفت و ضمن تدریس، از دانشکده معقول و منقول دانشکده الهیات دانشگاه تهران درجه دکتری گرفت.

آثار

آیتی به عربی و انگلیس تسلط داشت و کتاب‌هایی از عربی و انگلیسی ترجمه کرد. ترجمه تاریخ یعقوبی و البلدان یعقوبی از عربی و ترجمه جهان در قرن بیستم و افکار جاوید محمد از انگلیسی. برخى دیگر آثار او عبارتند از: تاریخ پیامبر اسلام، بررسی تاریخ عاشورا، گفتار عاشورا (با همکاری مرحوم طالقانی، شهید مطهری و شهید بهشتی)، آندلس یا تاریخ حکومت مسلمین در اروپا، سرمایه سخن (مجموعه سخنرانى‌ها و 80 مقاله درباره مناسبت‌هاى مذهبى)، بررسى تاریخ عاشورا، تصحیح تفسیر شریف لاهیجى، آیینه اسلام، سیماى امیرالمؤمنین از مسجدالحرام تا مسجد کوفه، مرجعیت و روحانیت و...

مرحوم دکتر آیتى انسانى وارسته و سلیم النفس، بسیار صبور و سلیم، کم گوى و گزیده بود و هرگز خود را در علوم متداول حوزه‌ها و مجامع علمى محدود نکرد. از این رو در تاریخ دوره اسلامى و تاریخ پیامبر (ص) و اهل‌بیت علیهم السلام نیز تلاش فراوان کرد و یکى از متخصصان این رشته شد. شهید مطهرى در تمجید از مقام علمى و زحمات ایشان چنین یاد مى‌کند: آقاى آیتى یک مورّخى است نسبت به تاریخ صدر اسلام، من به جرأت مى‌ توانم بگویم در همه تهران و شاید در همه کشور کسى نداریم که به تاریخ صد ساله اول اسلام مثل آقاى آیتى احاطه داشته باشد. کسى مثل او نیست که به جزئیات این قسمت از تاریخ احاطه و اطلاع داشته باشد. حرفى که این مرد بگوید سند است.

وفات

آیتى در 17 مهرماه 1343 در سن 51 سالگى در یک سانحه تصادف در تهران جان خویش را از دست داد. قبر او در قبرستان ابوحسین قم است.