آیت الله شیخ محمدرضا محقق تهرانی در سال ۱۲۹۱ شمسی در تهران متولد شد. وی از مجتهدان معاصر بود که محضر آیات بروجردی، میرزا هاشم قزوینی و حاج آقا حسین طباطبایی قمی، سید صدرالدین صدر، سید محمد تقی خوانساری و سید محمد حجت کوه کمره‌ای را درک کرد. ایشان در دوم شوال سال ۷۳ شمسی رحلت کرد.
به گزارش خبرنگار جی پلاس، در راستای شناساندن بزرگان اندیشه دینی در این صفحه بر آنیم که این شخصیت های ارجمند جهان اسلام و تشیع را به مخاطبان معرفی کنیم و مطالب منتشرشده قطره ای است از دریای زندگی این بزرگواران که به قدر وسعمان است. باشد که مفید فایده افتد. این قسمت به زندگی شیخ محمدرضا محقق تهرانی اختصاص دارد.
زندگینامه شیخ محمدرضا محقق تهرانی
حاج شیخ محمدرضا محقق تهرانی (۱۲۹۱-۱۳۷۳ ش)، از دانشمندان و مجتهدین معاصر تهران بوده است. وی در قم و مشهد از دروس آیات عظام: میرزا هاشم قزوینی و حاج آقا حسین طباطبایی قمی، سید صدرالدین صدر، سید محمد تقی خوانساری و سید محمد حجت کوه کمره‌ای بهره جُست و در تهران از محضر درس اخلاق و عرفان آیت الله محمدعلی شاه‌آبادی استفاده نمود. با ورود آیت‌الله بروجردی به قم در سال ۱۳۲۳ش، به مدت نه سال در درس فقه و اصول ایشان حاضر شد و به مدارج بالای علمی دست یافت.
ایشان سالیانی در مشهد و تهران به تدریس، تالیف و ارشاد مردم پرداخت و منشا خدماتی گردید. از ایشان آثار متعددی بر جای مانده که حقائقُ الفقه فی شرح شرایع الاسلام شامل یک دوره کامل فقه استدلالی در هفتاد جلد یکی از آثار گرانبهای اوست. وی پس از عمری مجاهد علمی و اخلاقی، سرانجام در ۱۲ اسفند ۱۳۷۳ش برابر با دوم شوال ۱۴۱۵ ق در هشتاد و دو سالگی به جوار رحمت حق شتافت.
ولادت
شیخ محمدرضا محقق تهرانی فرزند آقاحسین کرمانی و پدر شهید علی محقق، در سال ۱۲۹۱ شمسی در تهران متولد شد.
تحصیلات
وی مقدمات و ادبیات را در قم خواند و پس از آن به مشهد مشرف شد و دروس نهایی را از آیت الله حاج شیخ هاشم قزوینی و آیت‌الله حاج شیخ کاظم دامغانی و حاج شیخ حسن پائین خیابانی استفاده و تکمیل نموده و در دروس خارج آقا محمد آقازاده کفائی و آیت الله العظمی حاج آقا حسین قمی شرکت نموده و دروس معارف را از آیت‌الله میرزا محمدمهدی غروی اصفهانی استفاده کرده است.
تعطیلی حوزه مشهد
آیت الله محمدرضا محقق تهرانی، پس از جریان مسجد گوهرشاد در سال ۱۳۱۴ شمسی و تبعید آیات عظام خراسان و تعطیلی حوزه علمیه مشهد ناچار به تهران برگشته و از محضر مرحوم آیت الله آقامیرزا محمدعلی شاه آبادی بهره‌مند شده و سپس به قم آمده و از محضر آیات عظام حجت و خوانساری و صدر استفاده کرد و سپس به تهران رفت.
شرکت در درس آیت الله بروجردی
وی پس از مدتی اقامت در تهران و ورود آیت الله العظمی بروجردی، باز به قم برگشته و مدت نه سال تمام به اتفاق باجناقش آیت‌الله حاج شیخ محمدجواد خندق‌آبادی (سعید محمدی) در درس خارج معظم له شرکت کرد.
تدریس در مشهد
آیت‌اللّه محمدرضا محقق تهرانی، پس از ۹ سال شرکت در درس خارج آیت الله بروجردی، به مشهد عزیمت کرد و به مدت دو سال توقف در مشهد به تدریس پرداخت.
تدریس و تالیف در تهران
وی پس از ۲ سال توقف در مشهد، به تهران بازگشته و در مدرسه مروی به تدریس فقه و اصول مشغول شد تا اینکه در سال ۱۳۵۸ش دروس را تعطیل و به تألیف موسوعه (کتاب هفتاد جلدی) حقایق الفقه در شرح شرایع الاسلام پرداخت. وی خیلی نگران این بوده است که مبادا عمرش برای ادامه تألیفات کفاف ندهد، لذا ایشان برای صرفه‌جویی در وقت حتی در بین نمازهای جماعتی که در مسجد برپا می نمودند، مشغول تألیف کتاب می شدند. تاکنون حدود پنجاه جلد از حقایق الفقه چاپ و حدود بیست جلد دیگر در دست تألیف و طبع است. ایشان در مسجد خندق آباد واقع در خیابان مولوی اقامه جماعت می‌نمودند.
وفات
آیت‌اللّه محمدرضا محقق تهرانی، در سال ۱۳۷۳ش، در روز عید فطر پس از جمع‌آوری و رسیدگی به امور فطریه‌های نمازگزاران، نزدیک ظهر به لقای حق شتافت. مقبره ایشان در صحن مطهر حضرت معصومه سلام الله علیها روبروی مقبره آیت‌الله حاج شیخ محمدجواد خندق‌آبادی و آیت‌الله شیخ فضل‌الله نوری است.
منبع
مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «رحلت آیت‌الله شیخ محمدرضا محقق تهرانی»، تاریخ بازیابی:۱۳۹۹/۱۲/۵.
دائرةالمعارف طهور، برگرفته از مقاله «حاج شیخ محمدرضا محقق تهرانی»، تاریخ بازیابی:۱۳۹۹/۱۲/۵.
