کاربردهای متعددی برای شیر شتر ذکر شده است، مثلا بهبود اختلالات دیابت قندی، معده و روده، آلرژی غذایی، سرطان، اوتیسم، بهبود التهاب، سل و هپاتیت ویروسی و با داشتن پروتئین‌های شبه‌انسولین در پروتئین‌های خود اهمیتی ویژه در درمان "دیابت" نیز دارد.
تسنیم نوشت، در همین رابطه، طاهره محمدآبادی؛ دانشیار و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان ضمن برشمردن تأثیر شیر شتر بر بهبود بیماریهای دیابت، هپاتیت، سرطان و اوتیسم از شرایط جغرافیایی مناسب ایران برای پرورش شتر می‌گوید.
مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید:
به‌عنوان سؤال نخست، توضیح مختصری درباره تفاوت شیر شتر با شیر گاو بدهید.
اخیراً مصرف محصولات لبنی شتر به‌دلیل آگاهی از خواص منحصربه‌فرد شیر شتر بر سلامتی، افزایش پیدا کرده است؛ پروتئین مؤلفه اصلی است که به شیر شتر ویژگی‌های خاصی می‌بخشد و بر ارزش تغذیه‌ای آن تأثیر می‌گذارد. شیر شتر با داشتن خواص ویژه قابلیت دارد بخشی از نیاز بدن به آهن، روی، منگنز، پروتئین، کلسیم و ویتامین‌ها را تأمین کند؛ بیمارانی که توانایی تحمل لاکتوز موجود در شیر گاو را ندارند، به‌دلیل قابلیت هضم بهتر لاکتوز شیر شتر، امکان جایگزینی این شیر برای مصرف را دارند.
برخی کارشناسان معتقدند که شیر شتر شباهت‌هایی هم با شیر مادر داد، ایا این ادعا درست است؟
باید گفت که میزان "ایمونوگلوبولین‌ها" در شیر شتر بالاترین مقدار بوده و همراه با دیگر پروتئین‌های حفاظتی، سیستم ایمنی را ارتقا می‌دهد؛ میزان ویتامینC شیر شتر حدوداً چند برابر بالاتر از شیر دیگر پستانداران است، شیر شتر به‌دلیل نداشتن پروتئین‌های آلرژی‌زا، شباهت زیادی به شیر مادر دارد و در صورت مصرف به‌صورت شیرخشک امکان تأمین مواد مغذی مورد نیاز نوزادان را دارد و می‌تواند از کم‌خونی ناشی از آهن جلوگیری کند؛ از موارد مهم مزیت‌های شیر شتر تأثیر بسزای این محصول در کنترل و بهبود برخی بیماری‌ها است.
شیر شتر برای چه بیماری‌هایی مفید است و موجبات بهبود آن ها را فراهم می‌کند؟
تأثیر شیر شتر در بهبود بعضی بیماری‌ها به‌صورت علمی و عملی اثبات شده است؛ شیر شتر کاربردهای متعدد و مفیدی در بهبود اختلالات دیابت قندی، معده و روده، آلرژی غذایی، سرطان، اوتیسم، بهبود التهاب، سل و هپاتیت ویروسی دارد؛ در کشور هندوستان برای پایدار نگه‌داشتن حال بیماران اوتیسم از شیر شتر استفاده می‌شود؛ اهمیت این شیر برای بیماران اوتیسم به‌قدری است که مؤسساتی در شرایط قرنطینه کرونا از طرق مختلف، شیر را به دست کودکان اوتیسم می‌رسانند.
تأثیر شیر شتر بر دیابت به‌چه‌صورت است؟
شیر شتر با داشتن پروتئین‌های شبه‌انسولین در پروتئین‌های خود از اهمیت ویژه‌ای برای بیماران دیابتی برخوردار است؛ بر اساس تحقیقات، مصرف مرتب شیر شتر برای بیماران دیابتی نیاز به تزریق انسولین را به‌میزان حدوداً 30 درصد کاهش می‌دهد.
از دیگر فواید شیر شتر ــ خصوصاً محصولات تخمیری شیر شتر ــ در بهبود بیماری‌ها نیز می‌توان به کنترل فشار خون، جلوگیری از گرفتگی عروق، کاهش چربی خون و بهبود سلامت پوست اشاره کرد؛ شیر شتر در کنترل دیابت بارداری نیز مؤثر است بنابراین، شیر شتر نه‌تنها غذا نیست بلکه به‌عنوان درمانی مکمل برای بیماری‌ها و همچنین در افراد سالم نیز به‌کار می‌رود.
کمی بیشتر درباره چگونگی تأثیر شیر شتر بر کنترل و درمان دیابت توضیح دهید.
شیر شتر دارای پروتئین‌های شبه‌انسولین است که احتمالاً توسط ذرات ریز چربی موجود در شیر شتر حفاظت شده‌اند؛ این پوشش موجب می‌شود تا پروتئین‌های موجود در شیر با کمترین آسیب ممکن به معده برسد و بازدهی جذب انسولین آن برای مصرف بدن افزایش یابد البته دیگر ترکیبات منحصربه‌فرد موجود در شیر شتر نیز منجر به بهبود ترشح انسولین و عملکرد آن در بدن می‌شود.
در جهان تا چه‌اندازه برای مدیریت بیماری دیابت از شیر شتر استفاده می‌کنند؟
در کشورهای پروش‌دهنده شتر به‌صورت سنتی شیر شتر را به‌عنوان یک مکمل ضددیابتی طبیعی می‌شناسند و تا جایی که بنده اطلاع دارم در زمان حاضر یک مرکز در هند به‌صورت تخصصی برای درمان کمکی دیابت و عوارض آن توسط متخصصان به تجویز شیر شتر می‌پردازد.
در کشورهای اروپایی نیز استفاده از شیر شتر جهت بهبود دیابت در حال افزایش است. باتوجه به شرایط گرانی دارو و محدودیت دسترسی به چنین داروهایی، شیر شتر در صورت تأمین می‌تواند مکمل کمکی برای بیماران دیابتی باشد و باعث کاهش 30درصدی مصرف انسولین روزانه شود.
میزان و نحوه مصرف شیر شتر برای بیماران دیابتی باید به‌چه‌صورت باشد؟
در یک لیتر شیر شتر به‌طور متوسط حدود 52 واحد انسولین وجود دارد و به بیماران دیابتی توصیه می‌شود روزانه نیم لیتر مصرف شیر شتر در دو نوبت داشته باشند؛ بر اساس تحقیقات، طول دوره استفاده از شیر شتر از 2 هفته تا 2 سال متغیر است.
در یکی از دوره‌های مطالعاتی به‌روی تأثیر شیر شتر، بعد از دو سال قند خون تحت کنترل قرار گرفته است که مسئله مهم، کاهش حدود 30درصدی مصرف انسولین در بیماران دیابتی است البته نوع شیر مورد استفاده اثرات متفاوتی بر بیماران مختلف دارد و تأکید می‌شود حتماً نکات مهم در مورد نحوه حرارت دادن آن رعایت شود تا ترکیبات مؤثر آن از بین نرود.
آیا نحوه خوراک‌دهی به شتر در موارد درمانی شیر هم تأثیری دارد؟
اساساً نحوه خوراک‌دهی در خواص دارویی شیر شتر تأثیر دارد اما به‌طور کلی باعث از بین رفتن این خواص نمی‌شود؛ آزمایش‌ها حاکی از آن است که خوراک‌دهی شتر در مزرعه با جیره‌های پرانرژی منجر به افزایش میزان انسولین در شیر شتر می‌شود و در صورت چرا در مرتع، میزان پروتئین انسولین کاهش می‌یابد البته مرحله شیردهی و دمای استفاده‌شده در فراوری شیر و روش نگهداری آن نیز بر میزان انسولین مؤثر خواهد بود؛ گیاهان مرتعی به‌طور کلی دارای ترکیبات مؤثر خاصی هستند و در صورت چرانیدن به‌طور طبیعی، بهبود کیفیت شیر تحت تأثیر قرار خواهد گرفت.
در مصرف شیر شتر باید چه موارد بهداشتی را رعایت کرد؟
برای حفظ خواص شیر شتر توصیه می‌شود در صورت اطمینان از موارد بهداشتی، شیر به‌صورت خام و تازه مصرف شود اما با توجه به عدم اطمینان از شرایط بهداشتی، بهتر است حرارت داده شود اما توجه به دمای مناسب و زمان طی حرارت اهمیت دارد.
دمای بالاتر از 75 تا 80 درجه سانتی‌گراد منجر به نابودی پروتئین‌ها و ترکیبات خاص آن می‌شود؛ یکی از راه‌های مصرف شیر شتر، استفاده از پودر شیر شتر است؛ پودر شیر شتر در صورت قرار گرفتن در معرض حرارت غیرمستقیم خواص خود را حفظ کرده و امکان توزیع و حمل آن نیز بسیار راحت‌تر است؛ مقداری از پودر شیر شتر تولیدشده در ایران به کشورهای دیگر صادر می‌شود.
با توجه به مزیت‌هایی که از شیر شتر برشمردید به‌نظر شما ایران چه مزیت‌هایی در پرورش شتر دارد؟
اهمیت و تأثیرگذاری شیر شتر در سلامت افراد به‌نحوی است که در صورت آشنایی اقشار مختلف و مصرف آن در کشور، امکان گسترش و تولید میزان بالاتری از این محصول وجود دارد؛ در صورت شکل‌گیری بازار این ترکیب منحصربه‌فرد طبیعی و به‌دلیل انطباق اقلیم گرم و خشک ایران و شرایط پرورش شتر، امکان افزایش تعداد نفرات شتر در کشور وجود دارد؛ در زمان حاضر در ایران حدوداً 180 هزار نفر شتر وجود دارد که امکان افزایش آن تا حدود 700 یا 800 هزار نفر شتر در مراتع طبیعی وجود دارد.
