در شرایطی که شاخص بورس طی روزهای اخیر مجدداً وارد فاز اصلاح شده، کارشناسان اقتصادی پیش‌بینی‌هایی درباره آینده بازار بورس ارائه کردند.
جی پلاس، روز گذشته شاخص بورس تهران با افت قابل ملاحظه ۵۳ هزار واحدی، دوباره در کانال یک میلیون و ۶۰۰ هزار واحدی قرار گرفت. این در حالی است که پس از اصلاح قابل توجه شاخص بورس از اواخر مرداد تا اوایل شهریورماه (از رقم دو میلیون و ۷۸ هزار واحد به یک میلیون و ۶۰۸ هزار واحد) برای چند روز روند صعودی بورس آغاز شده بود.
کیهان نوشت: به عبارتی، هفته کاری جاری که بعد از تعطیلات و از روز دوشنبه آغاز شده بود نمایانگر اصلاح «مجدد» شاخص بورس بود؛ بر همین اساس، ریزش‌های اخیر بورس این سؤال را به‌وجود آورد که وضع بازار سرمایه چرا این‌گونه شده و تا کی دوام خواهد آورد؛ سؤالی که پاسخ آن را باید در اتفاقاتی که طی شش‌ماهه در بورس افتاد، جست‌وجو کنیم.
از ابتدای سال جاری تا اواخر مردادماه، یعنی در کمتر از پنج ماه شاخص بورس ناگهان از ۵۰۰ هزار واحد تا دو میلیون واحد افزایش یافت (یعنی چهار برابر شد) در شرایطی که اتمسفر اقتصاد ایران اصلا چنین چیزی را اقتضا نمی‌کرد، به‌عنوان نمونه، رشد اقتصادی کشور طبق آمارهای جدید مرکز آمار، در فصل بهار منفی ۳/۵ درصد بوده است!
از سوی دیگر، اگر معیار رشد بورس را هم نرخ تورم در نظر بگیریم، باز هم حدود ۳۰ درصد باید روی قیمت سهم‌ها اثر می‌گذاشت، نه ۳۰۰ درصد! با توجه به این رشد سرسام‌آور - که با حمایت و تلاش دولت رخ داده بود - می‌شد انتظار چنین روزهایی را داشت، چراکه چنین رشدی در قیمت سهم‌ها با هیچ منطقی جور در نمی‌آمد.
پوست موز دولت زیر پای سهامداران
در همین زمینه، محمد کاویانی، کارشناس بازار سرمایه اظهار داشت: رشد شتابان بازار در سه ماه اردیبهشت، خرداد و تیر سال جاری که بیشتر در سهام‌های دولتی شاهد آن بودیم، سبب رشد بسیار بالای شاخص کل بورس شد. اگر دولت رشدهای این چند ماه را کنترل می‌کرد، شاید شاهد ریزش‌های مردادماه نبودیم.
وی افزود: نباید طی چهار ماه ابتدای سال این حجم از رشد در بازار سرمایه رخ می‌داد. دولت می‌توانست این رشد را طی یک سال در بازار ایجاد کند و به‌اصطلاح بازار را کنترل کند. سرعت رشد شاخص کل در بورس طی این مدت می‌توانست در زمان بیشتری اتفاق بیفتد و این مسئله اصلاح نیز با قدرت کمتری رخ می‌داد.
همچنین، حسین صمصامی، سرپرست وزارت اقتصاد در دولت نهم در برنامه «رهیافت» رادیو اقتصاد گفت: شوربختانه تبلیغات زیادی در رابطه با بازار بورس شد مبنی بر اینکه مردم وارد بورس شوید سرمایه‌گذاری در بورس فلان و بیسار است. این تبلیغات و مباحثی که مطرح شد متأسفانه یک مسیر نادرست و غلطی را برای مردم فراهم کرد.
وی افزود: از همان ابتدا کارشناسان به مردم هشدار می‌دانند خیلی مراقب باشید چون این بازار هیچ تناسبی با بخش واقعی اقتصاد ندارد و طبیعی است که ریزش داشته باشد. وقتی قیمت سهام در بازار به سمت بالا حرکت می‌کند خیلی از مردم برای سرمایه‌گذاری وارد بازار می‌شوند غافل از اینکه بدانند در پشت این پرده چه اتفاقاتی در حال رخ دادن است.
به‌نظر می‌رسد دولت می‌بایستی در همان ماه‌های اول سال از رشد بی‌رویه بازار سهام جلوگیری می‌کرد و با این اقدام مانع از روند نامتعادل بازار می‌شد. یعنی همان‌طور که الان به حقوقی‌ها گفته شده بفروشند یا نخرند ای‌کاش این اقدامات در همان روزهای نخست سال انجام می‌شد تا هیجان بیجا در بازار شکل نمی‌گرفت. به هر حال سازمان بورس به‌عنوان نهاد ناظر بازار وظیفه داشت نسبت به رشد بی‌رویه بازار اقدام منطقی می‌کرد. اما آنچه که مسلم است اینکه رشد سه برابری شاخص طی سه ماه واقعاً قابل توجیه نبود و الان شاخص نیاز به اصلاح دارد.
تازه‌واردان ریسک نکنند
هرچند گمانه‌های مختلفی درباره ادامه روند شاخص بورس وجود دارد، اما اکثر کارشناسان اقتصادی اعتقاد دارند لازمه سود کردن در بورس، نگاه بلندمدت است و نگاه سهامدار نباید به چند روز منفی شدن شاخص باشد. این توصیه هم برای کسانی است که تازه می‌خواهند به بورس وارد شوند و هم برای کسانی که تاکنون در بازار متضرر شدند.
در واقع، اگر کسانی که در بورس متضرر شدند از بازار خارج شوند، به‌طور قطعی دچار زیان شده‌اند اما اگر با صبر و حوصله به‌دنبال سود منطقی باشند، به احتمال بسیار بالا سود خوبی خواهند کرد. کما اینکه باتجربه‌ها حتی در این بازار هم همچنان در سود هستند. بنابراین مهم‌ترین توصیه در شرایط کنونی بازار، پرهیز از رفتار هیجانی و عجله است.
در این‌باره، روح‌ا... دهقان، مدیرعامل شرکت فناوری بورس تهران اظهار داشت: به کسانی که تازه وارد بازار سرمایه شده‌اند و دانش کافی از بازار سرمایه ندارند و یا وقت کافی ندارند توصیه می‌شود بهترین راهکار ورود از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری است و از سهامداری مستقیم در شرکت‌ها که دارای خطرات زیادی است، پرهیز کنند.
وی با بیان اینکه صندوق‌های سرمایه‌گذاری دارای مجوز سازمان بورس، در سامانه شرکت مدیریت فناوری بورس تهران اعلام شده و مشکل سوخت پول مردم را ندارد، گفت: این صندوق‌ها تحت نظارت سازمان بورس قرار دارند و برای سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها نیاز به کد بورسی هم نیست.
احتمال تعادل بازار سرمایه در مهرماه
با تمام این اوصاف، سؤال دیگری که بسیاری از سهامداران با آن روبه‌رو هستند این است که آینده بازار سرمایه - حداقل تا پایان سال- چگونه خواهد بود. هرچند تاکنون در گزارش‌های متعددی اشاره کردیم که اگر سهامداران صبور باشند، با احتمال بالا سود خوبی خواهند کرد، اما برخی کارشناسان در این‌باره به‌طور دقیق‌تری هم جواب داده‌اند.
در همین زمینه، بهزاد صمدی، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با خبرگزاری ایسنا، اظهار داشت: همچنان وضعیت شاخص خوب نیست. حمایت موقت دستوری مبنی بر جمع کردن صف فروش‌ها اتفاق می‌افتد اما حمایت دستوری در بازار نزولی محکوم به شکست است و یک‌جور فرصت خروج برای بازار ایجاد می‌کنند. وی افزود: بازار همچنان در پروسه اصلاح است و فعلا علائمی مبنی بر بهبود اوضاع شاخص کل مشاهده نمی‌شود. احتمالا بازار در مهرماه به تعادل می‌رسد. زیرا در آن زمان فروش‌های تابستان تمام شده و اواخر مهرماه سودهای محقق‌شده تابستان را شاهد هستیم که می‌تواند به بازار جهت بدهد.
این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: در حال حاضر شاخص یک میلیون و ۶۰۷ هزار واحد کف است و اگر از این پایین‌تر رود باید برای اصلاح عمیق‌تر آماده شویم. فعلا هیچ علائم تکنیکالی خوبی مبنی بر بازگشت پرقدرت برای جذب نقدینگی در بازار سرمایه وجود ندارد. در حالی که همه عوامل از جمله قیمت دلار برای رشد بازار فراهم است.
همچنین، سعید راسخی، استاد دانشگاه اظهار داشت: به‌نظر می‌رسد اگر شوک منفی رخ ندهد، بازار بورس و اوراق بهادار به روند صعودی بلندمدت خود ادامه خواهد داد ولی در مسیر با نوسانات متعددی مواجه خواهد شد. البته ریزش بازار چندین بار در گذشته و طی سال‌های ۱۳۸۳ تا ۱۳۹۲ اتفاق افتاده است و موضوع عجیبی نیست.
