پژوهش هایی انجام شده که نشان می دهد درد سالمندان با خنده درمانی به شدت کاهش می یابد.
به گزارش جی پلاس، ابتلا به بیماری و افزایش دردها در بدن انسان با بالا رفتن سن بیشتر می شود. با در نظر گرفتن این که درد بیشترین فشار روانی را بر سالمندان وارد می کند پژوهشگران به تاثیر خنده درمانی بر کاهش شدت درد بدن در سالمندان پرداختند.
در این پژوهش که توسط شهره بهروز، هادی کوشیار، سید رضا مظلوم، ناهید عاقبتی، نگار اصغری پور و حمیدرضا بهنام از گروه آموزش پرستاری دانشگاه علوم پزشکی مشهد انجام شده، آمده است: «پژوهش‌های انجام شده، تا حدی فواید خنده و شوخی را بر ابعاد جسمی، روانی و شناختی انسان نشان داده‌اند. به طوری که خندیدن، تنفس، جریان خون و عملکرد ذهنی را بهبود می‌بخشد، هورمون‌های استرس را کم می‌کند، سیستم ایمنی را تقویت کرده و آستانه درد را بالا می‌برد.»
مطالعه حاضر، از نوع کارآزمایی بالینی است که پس از تایید کمیته اخلاق دانشگاه با کد علوم پزشکی مشهد و با ارائه معرفی‌نامه سازمان بهزیستی به مسئولان خانه‌های سالمندان در سال ۱۳۹۵ در شهر مشهد انجام شد.
در این مقاله آمده است: «از بین خانه‌های سالمندان وابسته به سازمان بهزیستی مشهد، دو خانه که از نظر مکان جغرافیایی، تعداد سالمندان و مراقبان، امکانات و تجهیزات بر اساس رتبه‌دهی سازمان بهزیستی مشهد، در یک رده بودند، انتخاب شده و به صورت تصادفی به دو گروه مداخله و کنترل تقسیم شدند.»
محققان سالمندان ۶۰-۸۵ ساله را که دارای حداقل سواد خواندن و نوشتن و حداقل ۳ ماه ساکن خانه سالمندان هستند و همچنین به مدت ۳ ماه درد مزمن غیر سرطانی دارند، انتخاب کردند.
بر اساس آن چه در این تحقیق آمده است، در روز قبل از اولین جلسه خنده درمانی، پرسشنامه اطلاعات فردی، پرسشنامه سنجش افسردگی، پرسشنامه اختلالات شناختی و فرم رضایت‌نامه کتبی شرکت در طرح با گرفتن امضا و اثر انگشت به وسیله پژوهشگران در هر دو خانه تکمیل شد.
نویسندگان این مقاله می‌گویند: «از یک مجری حرفه‌ای که در فعالیت‌های طنز تجربه داشته و از نظر سنی در رده سالمندان بالغ باشد، استفاده شد. مجری حرفه‌ای در این مداخلات نقش کمک‌کننده در اجرای خنده‌درمانی را داشت.»
در این پژوهش آمده است: «زمان هر جلسه خنده درمانی به سه قسمت تقسیم شد. ۱۰ دقیقه آغازین شامل معارفه سالمندان، معارفه پژوهشگر برای سالمندان، تشویق سالمندانی که همکاری خوبی دارند، تحریک مشارکت سالمندان در دست زدن و خندیدن به وسیله مجری، بیان فواید خنده و شادی و تشویق بارانی و ده دقیقه پایانی جلسه شامل تشویق سالمندان به بیان احساسات خود و تشویق مجری و سالمندان، دست دادن به سالمندان و خداحافظی از آن‌ها و توزیع شکلات رژیمی و هدایا بود.»
پژوهشگران درباره ۴۰ دقیقه میانی جلسات خنده درمانی می‌گویند: «۴۰ دقیقه میانی که مهم‌ترین بخش هر جلسه است، در هر جلسه با توجه به فرهنگ و آداب و رسوم ایرانی و شرایط سالمندان و مطالعات سایر پژوهش‌های انجام شده در رابطه با خنده درمانی به اجرای برنامه خاصی اختصاص داشت که شامل خواندن شعر و نثر خنده‌دار، پخش دوربین مخفی‌های خنده‌دار، اجرای بازی نقاشی با چشم‌های بسته، خواندن ضرب‌المثل خنده‌دار به وسیله مجری، پخش موسیقی شاد و مفرح در محوطه، پخش انواع صداهای مختلف از خنده کودکان و خنده سالمندان، پخش فیلم‌های تقلید صدای بومی و محلی و فعالیت‌های دیگر بود.»
نویسندگان این مقاله می‌گویند: «شدت درد قبل از مداخله، در دو گروه همگن بود. اما بعد از هر جلسه در گروه مداخله به صورت معنی‌داری کمتر از کنترل بود. تعداد نواحی درد بعد از شش جلسه، در گروه مداخله به طور معنی‌داری کمتر از کنترل بود. فراوانی نواحی درد بعد از ۶ جلسه در دو گروه تفاوت معنی‌داری ندارد. به طور کلی خنده درمانی می‌تواند روشی موثر بر کاهش شدت درد و تعداد نواحی در سالمندان باشد.»
این مقاله در پنجمین شماره بیست و چهارمین دوره نشریه ارمغان دانش منتشر شده است.
