پرورش حس "رقابت" در کودکان صحیح است؟

به گزارش جی پلاس، سعید حسن زاده روانشناس کودک و نوجوان، اظهار کرد: ممکن است برای والدین این سوال به وجود آید که باید فرزندان را رقابت جو پرورش دهیم و آن‌ها را برای زندگی‌ای که در آن فرصت‌های استفاده و برخورداری از امکانات آموزشی با کیفیت، قبولی در رشته‌های دانشگاهی سطح بالا و فرصت‌های شغلی محدود است، اما متقاضیان آن‌ها نامحدود هستند تربیت کنیم یا آموزش و تشویق به رقابت را کنار بگذاریم؟

حسن زاده ادامه داد: کودکان به لحاظ ویژگی‌های شخصیتی متفاوت هستند، در این میان برخی از کودکان از رقابت استقبال می‌کنند، اما در مقابل بسیاری از آن‌ها زمانی که خواسته می‌شود با همسالانشان رقابت کنند و یا به اجبار از سوی خانواده و یا نظام آموزشی در موقعیت رقابتی قرار می‌گیرند، واکنش‌های روان رنجورانه از خود نشان می‌دهند و در ظاهر و حتی در واقع بیمار می‌شوند.

این روانشناس کودک و نوجوان افزود: این کودکان استرس و اضطراب را بعضاً در شکل مرضی آن تجربه می‌کنند، انگیزه لازم برای ادامه تحصیل و فعالیت‌های رقابتی را از دست می‌دهند، پرخاشگری و قلدری در مقابل سایرین را به عنوان مکانیزمی برای حفظ عزت نفس تهدید شده به کار می‌اندازند و یا انزوا و در خود فرو رفتن را انتخاب می‌کنند.

او گفت: والدین باید به خاطر بیاورند و به خاطر بسپارند که رقابت سخت است و همواره دو رو دارد، یک رو موفقیت، شادی و احساس پیروزی است و روی دیگر باخت است، در این میان یکی می‌برد و تعدادی می‌بازند؛ کودکی که می‌خواست برنده باشد با باخت روبرو می‌شود که در ادامه باور به توانمندی اش را از دست می‌دهد.

حسن زاده ادامه داد: والدین در مواجهه با فرزندانشان نگران نشوند؛ زیرا گاهی باختن هم بد نیست، فرزندتان هم باید گاهی در رقابت ببازد همان گونه که موفقیت در رقابت، اعتماد به نفس و خود کارآمدی و عزت نفس را افزایش می‌دهد؛ پس در نتیجه باختن هم می‌تواند مفید باشد.

این روانشناس کودک و نوجوان تأکید کرد: والدین می‌توانند به فرزندانشان نشان دهند که زندگی همواره راهی هموار نیست و دشواری زیادی دارد. تاب‌آوری، صبر، استقامت، دوباره بلند شدن، تلاش مضاعف و همچنین مرور کاستی‌ها و اشتباهات و آمادگی برای رقابت مجدد از جمله مزیت‌های باخت در رقابت هستند.

حسن زاده تصریح کرد: قرار دادن آگاهانه کودک در رقابت به شرط ارزش قائل شدن برای هر دو روی سکه برد و باخت، فرصت شیرینی را برای والدین در فرزند پروری فراهم می‌سازد.

این روانشناس با بیان اینکه والدین باید همواره به تلاش، همت و کوشش فرزند خود اهمیت دهند و به نتیجه و محصول نهایی فکر نکنند، گفت: تلاش‌ها و کوشش‌های کودک را تشویق کنید و به او بها دهید، تلاش‌های او را ببینید و تلاش را تبدیل به هدف کنید، در این صورت نیل به هدف دست یافتنی خواهد بود.

مطلب مرتبط: راهکارهایی برای تشویق کودکان به شرکت در کارهای خانه