با افزایش قیمت مسکن طی یک سال و نیم اخیر، وام خرید مسکن اثرگذاری خود را برای متقاضیان آن در بازار مسکن از دست داده و این وام در حال خروج تدریجی از سبد تقاضای خانوارهاست.
به گزارش جی پلاس، افزایش شدید قیمت مسکن در طول یکسال و نیم اخیر، قدرت خرید مسکن را از بسیاری گروه‌های آسیب‌پذیر گرفته است؛ به طوری که گزارش‌های رسمی دولت، متوسط قیمت هر مترمربع واحد مسکونی به 12 میلیون و 460 هزار تومان افزایش یافته که رشد 35.8 درصدی نسبت به آبان سال گذشته را نشان می‌دهد.
این یعنی فردی که بخواهد خانه بخرد، با توجه به متوسط قیمت 12 میلیون و 460 هزار تومانی برای هر مترمربع واحد مسکونی، برای یک خانه 50 متری باید 623 میلیون تومان هزینه کند. این در حالی است که حداقل دستمزد یک کارگر برای سال 98 حدود یک میلیون و 516 هزار تومان است. به عبارتی، اگر یک کارگر هیچ هزینه‌ای نداشته باشد و حتی یک ریال از دستمزد خود را هزینه نکند، بعد از 410 ماه می‌تواند یک خانه 50 متری بخرد.
وام مسکن چند درصد هزینه خرید یک آپارتمان را پوشش می‌دهد؟
این روزها حتی وام و تسهیلات خرید مسکن نیز نمی‌تواند گره‌ای از مشکلات خریداران مسکن باز کند. با افزایش قیمت مسکن طی یک سال و نیم اخیر، وام خرید بانک مسکن اثرگذاری خود را برای متقاضیان آن در بازار مسکن از دست داده و این وام در حال خروج تدریجی از سبد تقاضای خانوارهاست.
وام‌هایی که در بازار مسکن توسط بانک مسکن برای خرید پرداخت می‌شود، تناسبی با قیمت‌های کنونی ندارد. این بانک هم‌اکنون دو نوع وام را به متقاضیان پرداخت می‌کند؛ وام از طریق اوراق حق تقدم و وام صندوق پس‌انداز یکم.
در نوع اول بنا بر اعلام بانک مسکن سقف تسهیلات قابل اعطاء از محل اوراق گواهی حق تقدم برای خرید مسکن جهت املاک تا ۲۰ سال ساخت از تاریخ صدور اولین پروانه ساختمانی (بدون توجه به تاریخ پایانکار ساختمانی) در تهران ۶۰ میلیون تومان مراکز استان ها و شهرهای بالای ۲۰۰ هزار نفر جمعیت ۵۰ میلیون تومان سایر مناطق شهری ۴۰ میلیون تومان و برای املاک بیش از ۲۰ سال تا ۲۵ سال در هر ۳ منطقه ۳۵ میلیون تومان است. در شیوه دوم نیز حداکثر وام پرداختی به زوج‌ها ۱۶۰ میلیون تومان برای تهران و پس از یکسال سپرده‌گذاری است.
بر این اساس، یک فرد باید برای خرید واحد مسکونی ۱۰۰ مترمربعی با توجه به جدیدترین متوسط قیمت اعلامی از سوی بانک مرکزی، یک میلیارد و ۲۴۶ میلیون تومان پرداخت کند. وام اوراق حق تقدم با احتساب وام جعاله (در صورت پرداخت از سوی بانک) و البته هزینه خرید این اوراق (با قیمت حدود ۴۰ هزار تومانی) حدود ۸.۸ درصد قیمت یک واحد مسکونی را پوشش می‌دهد.
با وام صندوق پس‌انداز یکم نیز یک زوج جوان می‌توانند ۱۲.۸ درصد یک واحد مسکونی ۱۰۰ متری را خریداری کنند.
سقف تسهیلات مسکن بالا می‌رود؟
این شرایط به نظر می‌رسد در حال حاضر اقتصاد کشور را به سمتی برده که برای افزایش سقف تسهیلات مسکن فکری کنند؛ تا جایی که مدیرعامل بانک مسکن در تازه‌ترین اظهارنظر از احتمال افزایش سقف تسهیلات مسکن تا دو هفته دیگر در شورای پول و اعتبار خبر داده است.
ابوالقاسم رحیمی‌انارکی در حاشیه آغاز احداث ۶۵٢١ واحد مسکونی در قالب ٣١ پروژه توسط شرکت گروه سرمایه گذاری مسکن اعلام کرد: «تا دو هفته دیگر جزییات افزایش سقف تسهیلات مسکن که در شورای پول و اعتبار تصویب می‌شود، اعلام خواهد شد.»
وی همچنین چند روز قبل در مراسم رونمایی از طرح آباد (طرح احداث۶ هزار و ۲۵۱ واحد مسکونی) با مشارکت بانک مسکن گفته بود: «افزایش وام مسکن از محل اوراق در شورای پول و اعتبار در دست بررسی است. البته الان خبر قطعی نمی‌دهم، اما پیشنهاد افزایش وام مسکن در شورای پول و اعتبار در دست بررسی است.»
این در شرایطی است که دبیر کانون سراسری انبوه‌سازان چندی پیش از ارائه پیشنهاد افزایش وام خرید مسکن به ۳۰۰ میلیون با بازپرداخت ۲۰ ساله به دولت خبر داده بود. به گفته فرشید پورحاجت، وام خرید و ساخت مسکن در شرایط کنونی کارایی خود را هم برای خریداران و هم برای سازندگان از دست داده است. بر این اساس، در حال مکاتبه با دولت برای افزایش سقف وام خرید به ۳۰۰ میلیون تومان و وام ساخت به ۲۵۰ میلیون تومان هستیم.»
افزایش وام مسکن، تورم را بالا می‌برد؟
در این میان، با وجود این‌که گروهی بر ضرورت افزایش سقف تسهیلات تاکید می‌کنند، این موضوع مخالفانی دارد. مخالفان افزایش وام مسکن معتقدند که افزایش مبلغ وام مسکن تورم‌زا است. در سوی دیگر، بعضی فعالان بازار مسکن می‌گویند وزن معاملات سوداگرانه در جهش قیمت مسکن طی دو سال اخیر، بیشتر از خرید و فروش واقعی بوده است.
سیدهادی بهادری، عضو کمیسیون عمران مجلس اعتقاد دارد؛ «افزایش میزان وام مسکن موجب بروز تورم در بازار می‌شود. همچنین این مساله قطعا تشدید گرانی در بازار را به دنبال خواهد داشت.»
به گفته وی، «شاید افزایش میزان وام خرید مسکن در شرایط عادی راه کار قابل قبولی باشد، اما در شرایط کنونی که میزان تقاضا بسیار بالاتر از عرضه است، افزایش میزان وام موجب هجوم خریداران برای خرید مسکن و افزایش قیمت ملک می‌شود.»
وی تاکید دارد؛ «دولت به جای تزریق اعتبارات مربوطه برای افزایش میزان وام خرید مسکن، باید در جهت تولید مسکن گام بردارد، یعنی آنکه دولت و وزارت راه و شهرسازی خود اقدام به سرمایه گذاری برای تولید مسکن کنند و آن را به صورت مستقیم به جوانان با قیمت بسیار معقول بفروشند.»
وی باور دارد؛ «در شرایط فعلی تنها راه کار برای خانه دار کردن جوانان ورود دولت برای تولید مسکن است، در غیر این صورت حتی اگر میزان تسهیلات خرید مسکن افزایش یابد، باز با توجه به افزایش قیمت ها، وام کفاف خرید مسکن را نخواهد داد.»
بانک‌ها ۵۰ درصد قیمت یک واحد مسکونی را به مردم وام بدهند
در این میان، محمدرضا رضایی‌کوچی، رییس کمیسیون عمران مجلس، بر ضرورت پرداخت تسهیلات ارزان‌قیمت از سوی بانک‌ها تاکید دارد؛ به طوری که بانک‌ها ۵۰ درصد قیمت یک واحد مسکونی را به مردم وام بدهند.
به گفته وی، «قیمت مسکن در ماه‌های اخیر به صورت غیرمتعارف و حبابی افزایش پیدا کرد و قیمت‌هایی که در چند ماه گذشته، مسکن با آن خرید و فروش می‌شد قیمت واقعی نبود، بلکه عمدتا بر مبنای فضای روانی جامعه شکل گرفته بود.»
رییس کمیسیون عمران مجلس با تاکید بر ضرورت ارائه تسهیلات ارزان قیمت برای خرید مسکن، یادآور می‌شود: «بانک‌ها باید متناسب با قیمت مسکن به مشتریان وام بدهند. در حال حاضر حتی یک وام ۱۵۰ میلیون تومانی هم معادل ۷ -۸ متر یک خانه است. این در حالی است که بانک‌ها باید ۵۰ درصد یک واحد مسکونی را به مردم وام بدهند ولی این کار انجام نشده و حداکثر ۱۰ تا ۱۵ درصد از قیمت مسکن، وام داده می‌شود.»
