خانواده های متقاضی فرزند خواندگی باید چه شرایطی داشته باشند؟

 براساس اصل ۱۲۳ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در «قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بد سرپرست» و «قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بدسرپرست سال ۹۲» کلیه اتباع ایرانی مقیم ایران و ایرانیان مقیم خارج از کشور می‌توانند سرپرستی کودکان و نوجوانان مشمول این قانون را با رعایت مقررات مندرج در آن و با حکم دادگاه صالحه بر عهده بگیرند.

فرآیند فرزندخواندگی شامل دریافت و بررسی درخواست اولیه متقاضیان از سوی بهزیستی می‌شود که در صورت تأیید این درخواست متقاضیان باید برگ مصاحبه اولیه توسط بهزیستی شهرستان و برگ مشخصات فردی و تقاضانامه توسط متقاضیان را تکمیل کنند. بعد از بررسی مدارک متقاضیان و بازدید از منزل از سوی مددکاران اجتماعی متقاضیان به سازمان پزشکی قانونی، اداره تشخیص هویت، مراکز مشاوره و خدمات روانشناسی معرفی می‌شود.

در مرحله بعد پس از بررسی از نظر روانشناسی و اداره تشخیص هویت از متقاضیان به کمیته فرزند پذیری دعوت می‌شود. بعد از تأیید متقاضیان کودک مذکور معرفی می‌شود و در این مرحله متقاضیان به مشاور دینی و به دادگاه صالحه معرفی می‌شوند. بعد از صدور رأی سرپرستی به شکل قرار شش ماهه آزمایشی، امین موقت یا قیم کودک به خانواده تحویل داده می‌شود و خانواده به مرکز مشاوره جهت دوره‌های والدگری معرفی می‌شوند.

سپس مادرخوانده به اداره محل خدمت معرفی می‌شود و در وضعیت فرزندپذیری در دوره شش ماهه آزمایشی نظارت می‌شود و گزارش مددکاری به دادگاه تهیه و ارسال می‌شود. در این مرحله صدور حکم دائم فرزندخواندگی صادر می‌شود و پیگیری و نظارت تا سن ۱۸ سالگی طبق دستورالعمل برای احکام فرزندخواندگی، امین موقت و قیم صورت می‌پذیرد.در هر یک از این مراحل در صورت رد صلاحیت، در همان مرحله پایان می‌پذیرد.

شرایط افراد متقاضی سرپرستی کودکان و نوجوانان

الف: زن و شوهری که پنج سال از تاریخ ازدواج آنان گذشته باشد و از این ازدواج صاحب فرزند نشده باشند. مشروط به اینکه حداقل یکی از آنان بیش از ۳۰ سال سن داشته باشند.

ب: زن و شوهر دارای فرزند مشروط بر اینکه حداقل یکی از آنان بیش از ۳۰ سال سن داشته باشد.

ج: دختران و زنان بدون شوهر در صورتی‌که حداقل ۳۰ سال سن داشته باشند. منحصراً حق سرپرستی اناث را خواهند داشت.

تبصره ۱: چنانچه به تشخیص سازمان پزشکی قانونی امکان بچه‌دار شدن زوجین وجود نداشته باشد درخواست کننده از شرط مدت پنج سال مقرر بند الف، مستثنی هستند.

تبصره ۲: چنانچه درخواست‌کنندگان سرپرستی از بستگان کودک یا نوجوان باشند دادگاه با اخذ نظر سازمان و با رعایت مصلحت کودک و نوجوان می‌تواند آنان را از برخی شرایط مقرر در این ماده مستثنی کند.

تبصره ۳: اولویت در پذیرش سرپرستی به ترتیب با زن و شوهر بدون فرزند، سپس زنان و دختران بدون شوهر فاقد فرزند و در نهایت زن و شوهر دارای فرزند است.

تبصره ۴: درخواست کنندگان کمتر از ۵۰ سال سن نسبت به درخواست کنندگانی که ۵۰ سال و بیشتر دارند در شرایط مساوی اولویت دارند.

تبصره ۵: در مواردی که زن و شوهر درخواست کننده سرپرستی باشند درخواست باید به‌طور مشترک از طرف آنها تنظیم و ارائه شود.

سایر شرایط متقاضیان سرپرستی شامل تقید به انجام واجبات و ترک محرمات، عدم محکومیت جزایی مؤثر با رعایت موارد مقرر در قانون مجازات اسلامی، تمکن مالی، عدم حجر، سلامت جسمی و روانی لازم و توانایی عملی برای نگهداری و تربیت کودکان و نوجوانان تحت سرپرستی، نداشتن اعتیاد به مواد مخدر، روانگردان و الکل، صلاحیت اخلاقی، عدم ابتلا به بیماری‌های واگیر یا صعب العلاج و اعتقاد به یکی از ادیان مصرح در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران است.