سالن‌های بزرگ و کوچک بدنسازی، مدت‌هاست که از ازدحام آدم‌هایی که می‌آیند و می‌روند، به نفس نفس افتاده‌اند.
به گزارش جی پلاس، فرصتی که پای خیلی از جوان‌ها را به باشگاه‌ها باز کرده است؛مردان جوانی که «کوهی از عضله بودن» را حسرت می‌کشند و زنان و دخترانی که در آرزوی شباهت هرچه بیشتر با مانکن‌های کمرباریک پشت ویترین مغازه‌ها هستند...
نتیجه این همه استقبال، رشد قارچ‌گونه سالن‌های بدنسازی در گوشه و کنار شهر است؛ سالن‌هایی که مثل جزیره‌هایی ایستاده بر دل دریا ،به تنها پناه جماعتی تبدیل شده‌اند که برای داشتن اندامی زیبا،وسوسه شده‌اند؛ آدم‌هایی که به آهن و پولاد متوسل می‌شوند تا زیباتر شوند.
به‌دنبال بازوهایی حجیم و شانه‌هایی کول‌دار
نمی‌دانند ازکجا، اما برای آنها مدت‌هاست که ماجرا شروع شده است. شاید از همان وقتی که بدن‌های عضلانی فوق ستاره‌های هالیوودی مهمان فیلم‌های سینمایی شدند، همان وقتی که عکس قهرمان‌های بدنسازی و پرورش‌اندام بین نوجوان‌های 14 - 13ساله دست‌به‌دست شد و پوستر آرنولد و راکی و...روی دیوار اتاق‌هایشان نشست.
شاید هم قبل‌تر، از همان وقتی که بازوهایی حجیم، شانه‌هایی عضلانی و کول‌دار،سینه‌هایی پهن و کمرهایی باریک، اولین نشانه‌های زورمندی و قدرت بین پهلوانان شهر بود...کم کم پهلوانان پرطرفدار دوران تیزی و چاقو، پوست انداختند و بعد از گذشت سال‌ها به نقش‌آفرینان یکی از محبوب‌ترین برنامه‌های نوروزی خانواده‌های ایرانی تبدیل شدند و قوی‌ترین مردان ایران لقب گرفتند؛ هرکول‌های افسانه‌ای که کره‌های بزرگ سنگی را در چند ثانیه کوتاه جابه‌جا کردند، اتومبیل‌های چند تنی را با نعره‌های بلند دنبال خود کشیدند و چمدان‌های فولادی را به آسانی بلند کردند و بسیاری از نوجوانان را به سودای قوی شدن و حجیم شدن عضلات کشاندند.
بهانه‌ای که باعث شد فضای باشگاه‌های بدنسازی، چه زیرزمین‌های کوچک خیابان‌های جنوبی شهر و چه سالن‌های بزرگ،پرنور و مجهز مرکزی شهر، پر شوند از جوانانی که با عشق حجیم کردن ماهیچه‌ها ، بازوها ،گردن و سر و سینه راهی این باشگاه‌ها شده‌اند.سالن‌هایی که در بیشتر موارد یک عبارت مشترک در ورودی آنها نقش بسته است : «باشگاه بدنسازی و تناسب اندام ،صبح ها خانم ها،عصرها آقایان!»
لذت فیگورگرفتن جلوی آینه
عبداله، نوجوان 17 ساله‌ای است که وقتی در خیابان‌های اطراف جوادیه، سراغ یک بدنساز تازه کار را می‌گیریم همه او را معرفی می‌کنند.بازوهای حجیم و آفتاب خورده‌اش اولین نشانه برای شناختن او بین جوان‌هایی است که پایین تیر برق کنار خیابان شهیدنوری ایستاده‌اند.برای عبداله بدنسازی انگیزه‌ای است برای قهرمانی در سطح استان و بعد ایران:« چون از بچگی درشت و چهارشانه بودم،می‌دانستم که بدن من ظرفیت بدنسازی و پرورش اندام را دارد.به خاطر همین بین کشتی و بدنسازی دنبال این ورزش را گرفتم.الان هم تنها آرزوی من این است که یک روز بدنی مثل آقای یزدانی داشته باشم و حتی در دنیا هم قهرمان بشوم.»
رویای قهرمانی برای عبداله مساوی است با فیگور گرفتن هر روزه جلوی آینه‌های بزرگ باشگاه :«بدنسازی و پرورش اندام یکی از ورزش‌هایی است که نه تنها باعث تناسب اندام و زیبایی بدن می‌شود،بلکه قوی شدن عضله‌ها را هم به دنبال دارد و کلا نقص‌های بدن ورزشکار را رفع می‌کند.من لذتی را که از فیگور گرفتن جلوی آینه می‌برم با هیچ چیزی عوض نمی‌کنم.»
تغدیه مناسب کلید بدست آوردن اندامی زیبا
اما تمرین‌های بدنسازی بدون تغذیه مناسب پاسخگو نیستند و هیچوقت ورزشکار را به نتیجه‌ای که در ذهن می‌پروراند، نخواهد رساند. تغذیه مناسب و درست یکی از مهمترین کلیدهای بدست آوردن اندامی زیبا برای ورزشکاران این رشته است که بسیاری از ورزشکاران بخصوص آنها که بصورت خود آموز اقدام به تمرین می‌کنند رعایت نمی‌کنند.درحالیکه برای تشخیص مقدار کالری مورد نیاز و در نتیجه رژیم غذایی مناسب عوامل مختلف نظیر سن ، جنس ، قد، وزن ، توده عضلانی بدن ، شرایط فیزیولوژیک موثر است.
عباس فلاحتی،مربی پرورش اندام که از قهرمانان این رشته ورزشی در کشور نیز به حساب می‌رود در این‌باره به ما می‌گوید:« تغذیه در این ورزش به ژنتیک بدن ورزشکارها بستگی دارد...مثلا یکسری باید تغذیه‌شان به صورت آب پز باشد تا بدنشان با فرم زیبا رشد کند.اما متاسفانه افرادی که در جنوب شهر شروع به بدنسازی می‌کنند و بعد از چند ماه خسته می‌شوند، که مهمترین علت این اتفاق مادیات است. الان در بدنسازی در باشگاه‌های ولیعصر به بالا زیباترین و بهترین بدن‌ها را داریم؛ درحالیکه بچه‌های جنوب شهر، مثلا همین بچه های جوادیه، نازی آباد و خزانه، ژن‌های خوبی برای پرورش اندام دارند،اما چون موقعیت تغذیه مناسبی ندارند، به اندازه آنها فرصت رشد ندارند.»
این مربی قدیمی ادامه می‌دهد: «خود من ازسال 52 و در منطقه شاپور، باشگاه آذر، بدنسازی را شروع کردم.زمانی که من و همدوره‌ای‌هایم به سراغ بدنسازی آمدیم باشگاه‌های قدیمی موقعیت امروز را نداشتند. وسایل قدیمی بود...اما الان وسیله‌ها جدیدتر و پیشرفته‌تر شده‌اند.به نظر من بدنسازی بعد از فوتبال پرطرفدارترین ورزش باشگاهی بین جوان‌هاست و خیلی‌ها به خاطر آن به باشگاه‌ها مراجعه می‌کنند.موقعیت‌های ژنتیکی بین جوان‌های این دوره هم خیلی زیاد است، اما متاسفانه بیشتر آنها وضعیت تغذیه درستی ندارند.»
زمانی برای ورود مکمل‌ها
در هرحال نتیجه تغذیه‌های نامناسب، مقاومت بدن مقابل تمام تمرین‌هایی است که انجام می‌شود. اینجاست که مکمل‌های ورزشی با عناوین مختلف و بصورت مخفیانه وارد برنامه تمرینی بسیاری از جوانان می‌شوند و این یعنی استقبال جوانان از داروهای نیروزایی که میل روزافزون آنها برای رسیدن سریع‌تر به عضلات بزرگ‌تر را جواب می‌دهند. این مواد معمولا ترکیبات مختلفی از کربوهیدرات‌ها، اسیدهای آمینه ، مواد معدنی ، ویتامین‌ها و در بعضی موارد پروتئین و چربی هستند که برای افزایش حجم عضلات ، بهبود قدرت و استقامت ، افزایش سرعت سوخت چربی‌ها، فعال کردن هورمون رشد و بازسازی عضلات و ماهیچه‌ها استفاده می‌شوند؛موادی که اثرات منفی زیادی را در درازمدت به دنبال دارند.
فلاحتی در این باره به جوانان متقاضی هشدار می‌دهد و می‌گوید:«در بیشتر باشگاه‌های بدنسازی داروهای غیرمجازی در قالب قرص ، پودر و آمپول تحت عناوین مختلف عرضه می‌شود .داروهایی مثل انواع پروتئین‌ها،کراتین مگامس،فیلنیدون، پروتئین 90، آمینو 2000 و ناندرلون که باعث مسمومیت و بهم ریختگی‌های هورمونی در افراد می‌شوند.من از روی پوست بدن بچه‌هایی که هورمون مصرف می‌کنند متوجه می‌شوم و اجازه ورود آنها را به باشگاه نمی‌دهم.اما متاسفانه این پدیده خطرناک در سطح کشور در حال رشد است و به علت نبود بازرس و نظارت دقیق هر روز گسترده تر می‌شود.»
پدیده‌ای که رواجش مورد توجه دکتر محمدرضا حیدری فوق تخصص تغذیه نیز قرار می‌گیرد و او درباره آثار و تبعات منفی استفاده از این قبیل داروها به ما می‌گوید: «داروهای انرژی‌زا اثری موقتی دارند و تا زمانی که در داخل بدن هستند و متابولیزه نشده‌اند، اثر نیروزایی دارند، اما پس از هضم، تاثیرگذاری‌شان هم از بین می‌رود. یکی از شایع‌ترین داروهای مورد مصرف «هورمون تستوسترون» است که به طور طبیعی در بدن وجود دارد و غدد چربی بدن را فعال می‌کند و سبب ضخیم شدن پوست می‌شود... عمده داروهای نیروزا از دو ترکیب آنابولیک و استروییدی تشکیل شده‌اند و آثار متفاوتی در بدن ایجاد می‌کنند. این ترکیبات معمولا مشابه هورمون‌های جنسی مردانه عمل می‌کنند، علائمی مانند رویش موی صورت، بزرگ شدن حنجره و در نتیجه بم شدن صدا و افزایش توده‌های عضلانی از تاثیرات این هورمون‌ها بوده و البته سردردهای مزمن، گرفتگی عضلات، عرق کردن غیرمعمولی، ریزش مو، که عموما برگشت ناپذیر است- وجود جوش‌های فراوان از جمله عوارض کوتاه مدت مصرف غیر اصولی این داروها و پودرهاست . ابتلا به سرطان‌های مختلف معده، سینه، کبد، کچلی، عقیم شدن- و در خانم ها نازایی- و وجود فرزند ناقص الخلقه از عوارض خطرناک مصرف درازمدت این داروهاست.»
باشگاه‌های زنانه؛ ورود آقایان ممنوع!
آشنایی،صحبت‌های دوستانه و گذراندن وقت! سالن‌های بدنسازی زنانه در نقاط مختلف شهر بیگانه با این کلمات نیستند؛ دنیایی پر از رنگ برای خودنمایی دختران جوان. سالن‌هایی که کم شباهت به کافه‌های اروپایی نیستند!
«ورود آقایان ممنوع!» این عبارت فصل مشترک تمام باشگاه‌های بدنسازی زنانه در داخل کشور است.سالن‌هایی که بسته به منطقه فعالیت خود، انواع تمرین‌های یوگا، ایروبیک، استپ، بادی بیلدینگ،زومبا و...را به مشتریان خود عرضه می‌کنند.
اورسایز بودن، شاید کابوس مشترک زنان و دختران جوانی است که برای تناسب اندام و لاغری به بدنسازی رو می‌آورند.
جمیله سرکاراتی مربی درجه یک آمادگی جسمانی و بدنسازی در این زمینه می‌گوید:« اکثر خانم‌ها به خاطر لاغرشدن به مراکز بدنسازی و ایروبیک مراجعه می‌کنند.تعداد اندکی هم به‌خاطر ماشینی‌شدن زندگی و نداشتن تحرک جسمانی، ترجیح می‌دهند که به این طریق به سلامت خود بپردازند.عده‌ای هم به خاطر فشار و استرس‌های روانی،اضطراب،افسردگی و ناراحتی‌های روحی به ایروبیک و بدنسازی رو می کنند.از بین هنرجوها تعدادی می‌آیند و ادامه می‌دهند و حتی تا سطح مربی‌گری هم جلو می‌آیند.اما خیلی‌ها تنها به همین تمرین‌های روزانه اکتفا می‌کنند. خود من تقریبا 14 سال است که در این رشته فعالیت می‌کنم.یعنی بعد از ازدواج و زایمان اولم بود که مثل بقیه هنرجوها به سراغ ایروبیک و بدنسازی آمدم و بعد از 5 سال رفتم دنبال مدرک مربی‌گری.»
در هر صورت تفاوت بین خانم ها و آقایان این‌بار به سالن‌های بدنسازی هم کشیده شده است. اینجا خانم‌ها به دنبال کاهش حجم هستند و آنجا آقایان به دنبال افزایش حجم!
« پرورش اندام مخصوص مردهاست.البته در کشورهای اروپایی و آمریکایی و حتی در خاور دور ،مسابقات بدنسازی زنان هم برگزار می‌شود، درست مثل آقایان و با نشان دادن فیگورهای مختلف،یعنی زن‌ها هم مثل مردها برای حجیم‌شدن عضله‌ها تمرین می‌کنند و هیچ فرقی بین شان وجود ندارد.» این صحبت‌های فلاحتی مربی بدنسازی مردان است.
خانم سرکاراتی مربی بدنسازی زنان هم می‌گوید:« ایروبیک جزو محبوب‌ترین ورزش‌های بدنسازی برای زنان است که در اصل، حرکت‌های بدن است که به هماهنگی زیادی نیاز دارد(به نوعی همراه با حرکت‌های ترکیبی است)ولی بدنسازی بیشتر استقامت بدن است و حرکات به آن شکل ندارد. در کل چون ایروبیک حرکات زیباتری دارد، خانم‌ها بیشتر جذب ایروبیک می‌شوند.»
او، همچنین ادامه می‌دهد : «متاسفانه خیلی از خانم‌ها به این مسئله توجه نمی‌کنند که هدف اصلی ورزش حفظ سلامتی است و آنقدر تمرین‌های سخت انجام می‌دهند و از رژیم‌های غیر اصولی تبعیت می‌کنند که سلامتی‌شان به خطر می‌افتد.»
تمایل به زیبایی انگیزه اصلی درگرایش به بدنسازی
برای پیدا کردن دلیل استقبال زنان از باشگاه های بدنسازی، فقط کافی است یک نگاه به ویترین لباس‌فروشی‌های شهر بیندازید؛ به مانکن‌های بی‌جانی انگار جان‌گرفته‌اند زیر نور روشن پاشیده روی سر ویترین مغازه‌ها...به لباس‌هایی که مختص خانم‌های نازک اندام و ترکه‌ای هستند،تا به انگیزه اصلی خانم‌ها برای گرایش به بدنسازی پی ببرید.
نگرانی و ترس شدیدی که از چاق شدن دربسیاری از دختران و زنان دیده می‌شود ریشه در رفتارو باورهای حاکم بر اجتماع دارد. فرهنگی که زیبایی ظاهری را بر توانایی های فردی مقدم می‌شمارد. دکتر علیرضا شوقی، روان‌شناس اجتماعی و استاد دانشگاه در باره انگیزه‌های گرایش به بدنسازی بین زنان و مردان به ما می‌گوید: «مهمترین عامل بدست آمدن حس اعتماد به نفس در این افراد است.لاغری یا چاقی و متناسب شدن،آنقدر ذهن این قبیل افراد را به خود مشغول می‌کند که از استانداردهای روانی فاصله می‌گیرند،به‌حدی که گاها به بی‌اشتهایی‌های عصبی دچار می‌شوند.رسیدن به وزن ایده‌آل در کمترین حالت اعتماد به نفس را به آنها برمی‌گرداند.»
شوقی، عامل بعدی را در میل و گرایش ذاتی افراد به زیبایی می‌بیند و با اشاره به آن می‌گوید: «زیبایی در هر جنس تعریف خاص خودش را دارد. مردان از گذشته به نیرومندی و قدرت شهره بوده‌اند و کلا ساختمان فیزیکی آنها هم ظرفیت این قدرت را دارد.پس نباید تعجب کنیم اگر جوانان و نوجوانان ما به باشگاه های بدنسازی برای بزرگ کردن عضلاتشان مراجعه کنند.»
