به گزارش ایرنا، فتحعلی شاه قاجار سال 1168 هجری شمسی، در سال دوم سلطنت خود فرمان داد تا بیرون از تهران قصری برایش بسازند، محل قصر در جایی انتخاب شد که در آن زمان به اراضی خرم آباد معروف بود، در نهایت در این مکان عمارت بزرگ شامل بیرونی، اندرونی، کلاه فرنگی و استخر ساخته شد اما ناصرالدین شاه علاقه چندانی به این قصر نداشت و با دستور وی این مکان جایی برای اردوی سالیانه قوای قزاق شد که این اقدام شروعی بر کاربرد نظامی این منطقه محسوب می شود.
در دوره مظفرالدین شاه باغ قصر قجر در اختیار اداره ژاندارمری قرار گرفت، باغ به تدریج کاربری خود را از دست داد و قصر نیز متروکه و به ویرانه تبدیل شد. بخش‌های زیادی از قصر قاجار در سال 1284 هجری شمسی بر اثر بارش شدید باران و وقوع سیل، تخریب شد، با این وجود، بقایای ساختمان قصر قاجار تا سال 1337 هجری شمسی باقی بود.
این عمارت در زمان پهلوی اول به طور کامل تخریب و به جای آن زندان قصر فعلی ساخته شد، نام قصر نیز به همین دلیل بر روی این زندان گذاشته شده، از این عمارت قدیمی تنها یک کلاه فرنگی و یک ساختمان باقی مانده و بخشی از زمین‌های شمالی آن نیز در اختیار نیروهای قضایی و انتظامی قرار گرفت.
در زمان پهلوی اول، سرتیپ درگاهی رئیس نظمیه وقت به دلیل وجود معارضان زیاد، تقاضای یک محل وسیع برای به بندکشیدن مخالفان کرد. نیکلا مارکوف روسی (معمار و دوست رضاخان)، قصر قاجار را که تبدیل به خرابه شده بود، برای ساخت زندان انتخاب کرد.
در نهایت زندان قصر با 192 سلول و گنجایش 800 نفر، سال 1308 هجری شمسی افتتاح شد، سرتیپ درگاهی، قوام‌السلطنه، صارم الدوله، صولت الدوله، عبدالحسین تیمورتاش، بزرگ علوی، محمد فرخی یزدی، علیمردان خان بختیاری و تقی ارانی از جمله زندانیان معروف نخستین زندان متمرکز پایتخت بودند.
پس از کودتای 28 مرداد 1332 و استقرار دوباره رژیم پهلوی، حکومت مطلقه و استبدادی شاه تحکیم و تثبیت شد.
در این دوره علاوه بر ساخته شدن ساختمان های الحاقی و استفاده از زندان شماره سه در ساختمان مارکوف که بسیاری از مبارزان سیاسی همچون شهید نواب صفوی و یارانش، شهید عراقی، آیت الله طالقانی و چهره های فرهنگی همچون احمد شاملو، مهدی اخوان ثالث، نجف دریابندری در آن محبوس بودند، با افزایش تعداد زندانیان سیاسی و کافی نبودن فضا، در اوایل دهه 30 زندانی مخصوص سیاسیون به ابتکار رزم آرا در گوشه شمال شرقی محوطه زندان قصر ساخته شد.
آیت الله سیدعلی خامنه ای رهبر معظم انقلاب، آیت الله سیدروح الله خمینی(ره)، آیت الله اکبر هاشمی رفسنجانی، شهید مرتضی مطهری، شهیدمحمدجواد باهنر، مرضیه حدیدچی، داود اسعدی خامنه، حسین خانعلی و داود یزدانی، معصومه جزایری و برخی دیگر از چهره های سیاسی انقلاب در این مکان زندانی شدند، زندان قصر پس از پیروزی انقلاب اسلامی نخستین زندانی بود که به دست انقلابیون فتح و به عنوان زندان برخی از عوامل طاغوت مورد استفاده قرار گرفت.
همچنین این زندان پس از انقلاب اسلامی محل حبس زندانیان غیرسیاسی بود، زندان قصر سال 1383 تعطیل و شهرداری شروع به تخریب بخش هایی از آن کرد که با پیگیری کانون زندانیان سیاسی قبل از انقلاب با ثبت زندان به عنوان اثر ملی در سازمان میراث فرهنگی از تخریب آن جلوگیری شد، تا قبل از ثبت محل، زندان زنان سیاسی تخریب شده بود.
بعد از تخلیه کامل زندان قصر در سال 1385 و رایزنی شهرداری تهران برای تغییر کاربری این مجموعه، بعد از اصلاح ساختاری، و تغییر کاربری فضای زندان، باغ موزه قصر به همت شرکت توسعه فضاهای فرهنگی شهرداری تهران آبان ماه 1391 به عنوان یکی از مراکز فرهنگی هنری شهر تهران با بافت تاریخی و موضوعیت فرهنگی اجتماعی با حضور شهردار تهران و جمعی از هنرمندان افتتاح شد.
مجموعه فرهنگی تاریخی باغ موزه قصر با وسعت بیش از 7 هکتار شامل بخش هایی همچون موزه مارکوف، موزه زندان سیاسی، نیایشگاه، برج های دیده بانی، سروستان و باغ ایرانی، سالن فرخی یزدی، نگارخانه ملک الشعرای بهار، کافه لقانطه، کافه گالری مارکوف، نمایشگاه خودورهای کلاسیک است.
موزه زندان مارکوف با مساحتی بیش از 8 هزار و 800 مترمربع شامل مرکز اسناد، تصاویر و اشیاء تاریخی، نمایشگاه، گالری موسمی، کافه گالری و سالن اجتماعات چند منظوره، کتابفروشی دائمی (با مضامین تاریخ انقلاب و مبارزات سیاسی و کتب مرتبط با زندان) و زورخانه است.
گالری تصاویر و اسناد مربوط به مرمت و بازسازی موزه به عنوان یکی از دستاوردهای شهرداری تهران برای استفاده محققان، استادان، دانشجویان و پژوهشگران در این موزه قابل استفاده است.
سالن فرخی یزدی به عنوان سالن آمفی تئاتر مجموعه باغ موزه قصر با گنجایش بیش از یکصد نفر در ضلع غربی مجموعه واقع است، این سالن به سیستم های صوتی و تصویری مجهز بوده و امکان اجرای رویدادهای مختلف همایش، نمایش نامه خوانی، اجرای زنده موسیقی، تئاتر و نمایش فیلم را داراست.
برج های دیده بانی باغ موزه قصر، باقیمانده از زندان قصر در گوشه های محوطه قرار دارد، برج جنوب شرقی محوطه دارای تلسکوپ و دوربین دوچشمی برای رصد نجومی و شهری است.
ساختمان زندان سیاسی با مساحتی در حدود 5 هزار مترمربع دارای فضاهای متنوعی است که روایتگر تاریخ انقلاب و مبارزان انقلاب اسلامی است که این ساختمان نیز شامل محل زندان‌ها، کتابخانه، مرکز مطالعات و موزه است، حسینیه و هتل زندان نیز دیگر قسمت‌های این مجموعه را تشکیل می‌دهد و سه حیاط موجود در زندان قابلیت پخش فیلم، نماهنگ و ویدئوهای مفهومی را داراست.
اسفندماه 96 پیکر 2 شهید گمنام دوران دفاع مقدس در جوار نیایشگاه باغ موزه قصر به خاک سپرده شد.
مجموعه فرهنگی تاریخی باغ موزه قصر به مناسبت نوروز برنامه های مختلفی را تدارک دیده که برگزاری جشنواره نوروز در قصر، پهن کردن سفره‌های هفت سین به سبک زندان عمومی و زندان سیاسی در موزه ها از این جمله است.
همچنین استقرار نسخه جدید سیستم واقعیت افزوده در داخل موزه‌ها، استقرار راهنمای بازدید جدید به زبان انگلیسی در محل مناسب، کاشت بیش از 6هزار گل لاله در محوطه باغ ایرانی باغ موزه قصر و ساماندهی فضای سبز از جمله تسهیلاتی است که این مجموعه برای رفاه بازدیدکنندگان نوروزی تدارک دیده است.
موزه‌های مجموعه باغ موزه قصر تا سیزدهم فروردین ماه همه روزه از ساعت 9 تا 21 فعال بوده و فروش بلیت تا ساعت 20 انجام می شود.
دارندگان بلیت تخفیف مراکز گردشگری شهرداری تهران می توانند به صورت نیم بها از موزه ها بازدید کنند، همچنین در سالروز ولادت امام علی(ع) و روز پدر، بازدید پدران از موزه های باغ موزه قصر رایگان است.
پردیس فرهنگی نوروزگاه باغ موزه قصر نیز از چهارم فروردین ماه آغاز به کار کرده و تا یازدهم فروردین ماه هر شب بعد از اذان مغرب در باغ ایرانی مجموعه میزبان میهمانان نوروزی است.
برگزاری برنامه های صحنه ای عیدانه، اجرای موسیقی سنتی و نوروزخوانی، موسیقی و نمایش های آیینی اقوام، نمایش های عروسکی، سیاه بازی و خیمه شب بازی، اجرای استند آپ کمدی(کمدی ایستاده)، نمایش فیلم، تجلیل از خانواده معظم شهدا و مفاخر فرهنگی، هنری، ورزشی و اجرای مسابقات خانوادگی از جمله برنامه های نوروزگاه باغ موزه قصر است.
همچنین غرفه هایی با موضوع های تفریحی - ورزشی، فرهنگی، آموزش های شهروندی، کودک و نوجوان، سلامت، بانوان و گردشگری به ارائه خدمات می پردازند.
مسیرهای دسترسی به باغ موزه قصر به شرح زیر است:
مسیر با اتومبیل شخصی: بزرگراه شهید صیاد شیرازی، خروجی پلیس شریعتی، میدان پلیس، باغ موزه قصر.
خیابان شهید مطهری، بعد از تقاطع دکتر شریعتی، میدان پلیس، باغ موزه قصر.
مسیر دسترسی حمل و نقل عمومی (مترو): ایستگاه متروی شهید مفتح، انتهای خیابان مطهری، بعد از تقاطع دکتر شریعتی، باغ موزه قصر.
مسیر دسترسی حمل و نقل عمومی (اتوبوس): پایانه امام خمینی (ره)، اتوبوس های میدان معلم، ایستگاه رو به روی باغ موزه قصر.
پایانه میدان رسالت، اتوبوس های پیچ شمیران، ایستگاه میدان پلیس، باغ موزه قصر.
پایانه میدان امام حسین (ع)، اتوبوس های شهید بهشتی، ایستگاه تقاطع پلیس شریعتی، خیابان پلیس، باغ موزه قصر.
پایانه اتوبوس پیچ شمیران، اتوبوس های رسالت، ایستگاه تقاطع پلیس شریعتی، خیابان پلیس، باغ موزه قصر.
پایانه شهید بهشتی، اتوبوس های میدان امام حسین (ع)، ایستگاه انتهای خیابان مطهری تقاطع شریعتی، باغ موزه قصر.
*برای اطلاع از اخبار متنوع انتشار یافته در شبانه روز با کانال ایرنا استان تهران در تلگرام به نشانی IRNATEHRAN@ همراه شوید.
تهرام/7245//1348
انتهای پیام در دوره مظفرالدین شاه باغ قصر قجر در اختیار اداره ژاندارمری قرار گرفت، باغ به تدریج کاربری خود را از دست داد و قصر نیز متروکه و به ویرانه تبدیل شد. بخش‌های زیادی از قصر قاجار در سال 1284 هجری شمسی بر اثر بارش شدید باران و وقوع سیل، تخریب شد، با این وجود، بقایای ساختمان قصر قاجار تا سال 1337 هجری شمسی باقی بود.
این عمارت در زمان پهلوی اول به طور کامل تخریب و به جای آن زندان قصر فعلی ساخته شد، نام قصر نیز به همین دلیل بر روی این زندان گذاشته شده، از این عمارت قدیمی تنها یک کلاه فرنگی و یک ساختمان باقی مانده و بخشی از زمین‌های شمالی آن نیز در اختیار نیروهای قضایی و انتظامی قرار گرفت.
در زمان پهلوی اول، سرتیپ درگاهی رئیس نظمیه وقت به دلیل وجود معارضان زیاد، تقاضای یک محل وسیع برای به بندکشیدن مخالفان کرد. نیکلا مارکوف روسی (معمار و دوست رضاخان)، قصر قاجار را که تبدیل به خرابه شده بود، برای ساخت زندان انتخاب کرد.
در نهایت زندان قصر با 192 سلول و گنجایش 800 نفر، سال 1308 هجری شمسی افتتاح شد، سرتیپ درگاهی، قوام‌السلطنه، صارم الدوله، صولت الدوله، عبدالحسین تیمورتاش، بزرگ علوی، محمد فرخی یزدی، علیمردان خان بختیاری و تقی ارانی از جمله زندانیان معروف نخستین زندان متمرکز پایتخت بودند.
پس از کودتای 28 مرداد 1332 و استقرار دوباره رژیم پهلوی، حکومت مطلقه و استبدادی شاه تحکیم و تثبیت شد.
در این دوره علاوه بر ساخته شدن ساختمان های الحاقی و استفاده از زندان شماره سه در ساختمان مارکوف که بسیاری از مبارزان سیاسی همچون شهید نواب صفوی و یارانش، شهید عراقی، آیت الله طالقانی و چهره های فرهنگی همچون احمد شاملو، مهدی اخوان ثالث، نجف دریابندری در آن محبوس بودند، با افزایش تعداد زندانیان سیاسی و کافی نبودن فضا، در اوایل دهه 30 زندانی مخصوص سیاسیون به ابتکار رزم آرا در گوشه شمال شرقی محوطه زندان قصر ساخته شد.
آیت الله سیدعلی خامنه ای رهبر معظم انقلاب، آیت الله سیدروح الله خمینی(ره)، آیت الله اکبر هاشمی رفسنجانی، شهید مرتضی مطهری، شهیدمحمدجواد باهنر، مرضیه حدیدچی، داود اسعدی خامنه، حسین خانعلی و داود یزدانی، معصومه جزایری و برخی دیگر از چهره های سیاسی انقلاب در این مکان زندانی شدند، زندان قصر پس از پیروزی انقلاب اسلامی نخستین زندانی بود که به دست انقلابیون فتح و به عنوان زندان برخی از عوامل طاغوت مورد استفاده قرار گرفت.
همچنین این زندان پس از انقلاب اسلامی محل حبس زندانیان غیرسیاسی بود، زندان قصر سال 1383 تعطیل و شهرداری شروع به تخریب بخش هایی از آن کرد که با پیگیری کانون زندانیان سیاسی قبل از انقلاب با ثبت زندان به عنوان اثر ملی در سازمان میراث فرهنگی از تخریب آن جلوگیری شد، تا قبل از ثبت محل، زندان زنان سیاسی تخریب شده بود.
بعد از تخلیه کامل زندان قصر در سال 1385 و رایزنی شهرداری تهران برای تغییر کاربری این مجموعه، بعد از اصلاح ساختاری، و تغییر کاربری فضای زندان، باغ موزه قصر به همت شرکت توسعه فضاهای فرهنگی شهرداری تهران آبان ماه 1391 به عنوان یکی از مراکز فرهنگی هنری شهر تهران با بافت تاریخی و موضوعیت فرهنگی اجتماعی با حضور شهردار تهران و جمعی از هنرمندان افتتاح شد.
مجموعه فرهنگی تاریخی باغ موزه قصر با وسعت بیش از 7 هکتار شامل بخش هایی همچون موزه مارکوف، موزه زندان سیاسی، نیایشگاه، برج های دیده بانی، سروستان و باغ ایرانی، سالن فرخی یزدی، نگارخانه ملک الشعرای بهار، کافه لقانطه، کافه گالری مارکوف، نمایشگاه خودورهای کلاسیک است.
موزه زندان مارکوف با مساحتی بیش از 8 هزار و 800 مترمربع شامل مرکز اسناد، تصاویر و اشیاء تاریخی، نمایشگاه، گالری موسمی، کافه گالری و سالن اجتماعات چند منظوره، کتابفروشی دائمی (با مضامین تاریخ انقلاب و مبارزات سیاسی و کتب مرتبط با زندان) و زورخانه است.
گالری تصاویر و اسناد مربوط به مرمت و بازسازی موزه به عنوان یکی از دستاوردهای شهرداری تهران برای استفاده محققان، استادان، دانشجویان و پژوهشگران در این موزه قابل استفاده است.
سالن فرخی یزدی به عنوان سالن آمفی تئاتر مجموعه باغ موزه قصر با گنجایش بیش از یکصد نفر در ضلع غربی مجموعه واقع است، این سالن به سیستم های صوتی و تصویری مجهز بوده و امکان اجرای رویدادهای مختلف همایش، نمایش نامه خوانی، اجرای زنده موسیقی، تئاتر و نمایش فیلم را داراست.
برج های دیده بانی باغ موزه قصر، باقیمانده از زندان قصر در گوشه های محوطه قرار دارد، برج جنوب شرقی محوطه دارای تلسکوپ و دوربین دوچشمی برای رصد نجومی و شهری است.
ساختمان زندان سیاسی با مساحتی در حدود 5 هزار مترمربع دارای فضاهای متنوعی است که روایتگر تاریخ انقلاب و مبارزان انقلاب اسلامی است که این ساختمان نیز شامل محل زندان‌ها، کتابخانه، مرکز مطالعات و موزه است، حسینیه و هتل زندان نیز دیگر قسمت‌های این مجموعه را تشکیل می‌دهد و سه حیاط موجود در زندان قابلیت پخش فیلم، نماهنگ و ویدئوهای مفهومی را داراست.
اسفندماه 96 پیکر 2 شهید گمنام دوران دفاع مقدس در جوار نیایشگاه باغ موزه قصر به خاک سپرده شد.
مجموعه فرهنگی تاریخی باغ موزه قصر به مناسبت نوروز برنامه های مختلفی را تدارک دیده که برگزاری جشنواره نوروز در قصر، پهن کردن سفره‌های هفت سین به سبک زندان عمومی و زندان سیاسی در موزه ها از این جمله است.
همچنین استقرار نسخه جدید سیستم واقعیت افزوده در داخل موزه‌ها، استقرار راهنمای بازدید جدید به زبان انگلیسی در محل مناسب، کاشت بیش از 6هزار گل لاله در محوطه باغ ایرانی باغ موزه قصر و ساماندهی فضای سبز از جمله تسهیلاتی است که این مجموعه برای رفاه بازدیدکنندگان نوروزی تدارک دیده است.
موزه‌های مجموعه باغ موزه قصر تا سیزدهم فروردین ماه همه روزه از ساعت 9 تا 21 فعال بوده و فروش بلیت تا ساعت 20 انجام می شود.
دارندگان بلیت تخفیف مراکز گردشگری شهرداری تهران می توانند به صورت نیم بها از موزه ها بازدید کنند، همچنین در سالروز ولادت امام علی(ع) و روز پدر، بازدید پدران از موزه های باغ موزه قصر رایگان است.
پردیس فرهنگی نوروزگاه باغ موزه قصر نیز از چهارم فروردین ماه آغاز به کار کرده و تا یازدهم فروردین ماه هر شب بعد از اذان مغرب در باغ ایرانی مجموعه میزبان میهمانان نوروزی است.
برگزاری برنامه های صحنه ای عیدانه، اجرای موسیقی سنتی و نوروزخوانی، موسیقی و نمایش های آیینی اقوام، نمایش های عروسکی، سیاه بازی و خیمه شب بازی، اجرای استند آپ کمدی(کمدی ایستاده)، نمایش فیلم، تجلیل از خانواده معظم شهدا و مفاخر فرهنگی، هنری، ورزشی و اجرای مسابقات خانوادگی از جمله برنامه های نوروزگاه باغ موزه قصر است.
همچنین غرفه هایی با موضوع های تفریحی - ورزشی، فرهنگی، آموزش های شهروندی، کودک و نوجوان، سلامت، بانوان و گردشگری به ارائه خدمات می پردازند.
مسیرهای دسترسی به باغ موزه قصر به شرح زیر است:
مسیر با اتومبیل شخصی: بزرگراه شهید صیاد شیرازی، خروجی پلیس شریعتی، میدان پلیس، باغ موزه قصر.
خیابان شهید مطهری، بعد از تقاطع دکتر شریعتی، میدان پلیس، باغ موزه قصر.
مسیر دسترسی حمل و نقل عمومی (مترو): ایستگاه متروی شهید مفتح، انتهای خیابان مطهری، بعد از تقاطع دکتر شریعتی، باغ موزه قصر.
مسیر دسترسی حمل و نقل عمومی (اتوبوس): پایانه امام خمینی (ره)، اتوبوس های میدان معلم، ایستگاه رو به روی باغ موزه قصر.
پایانه میدان رسالت، اتوبوس های پیچ شمیران، ایستگاه میدان پلیس، باغ موزه قصر.
پایانه میدان امام حسین (ع)، اتوبوس های شهید بهشتی، ایستگاه تقاطع پلیس شریعتی، خیابان پلیس، باغ موزه قصر.
پایانه اتوبوس پیچ شمیران، اتوبوس های رسالت، ایستگاه تقاطع پلیس شریعتی، خیابان پلیس، باغ موزه قصر.
پایانه شهید بهشتی، اتوبوس های میدان امام حسین (ع)، ایستگاه انتهای خیابان مطهری تقاطع شریعتی، باغ موزه قصر.
*برای اطلاع از اخبار متنوع انتشار یافته در شبانه روز با کانال ایرنا استان تهران در تلگرام به نشانی IRNATEHRAN@ همراه شوید.
تهرام/7245//1348
کپی شد
