در این مطلب آمده است:دو سال پیش بود که شهر تهران میزبان نقاشی‌های نقاشان بزرگ دنیا شد. سازمان زیباسازی شهرداری شهر تهران در یک اقدام فرهنگی، طرح «نگارخانه‌ای به وسعت یک شهر» را به مدت 10 روز در خیابان‌ها و بزرگراه‌های شهر تهران اجرا کرد.
در این طرح نقاشی‌هایی از نقاشان ایرانی و غیر ایرانی روی بیلبوردهای شهری در معرض دید شهروندان قرار گرفت.
در سال بعد یعنی سال 1395 طرح «موزه‌ای به وسعت یک شهر» در تهران با همان شکل اجرا شد.
اما سال 96 دیگر اثری از این طرح نبود اما به گفته یکی از مسئولان قرار است طرح «نگارخانه‌ای به وسعت یک شهر» دوباره مهمان خیابان‌های تهران شوداما چنین طرح‌هایی چقدر روی شهروندان اثرگذار است؟
سیدمجتبی موسوی، سرپرست معاونت فرهنگی و هنرهای شهری سازمان زیباسازی شهرداری تهران، درباره احتمال اجرایی شدن این طرح در سال آینده به ایسنا گفته است: «با توجه به استقبال اهالی فرهنگ و هنر و مردم از این رویداد و انعکاس خوب آن در رسانه‌ها، ما پیشنهادهایی را مطرح کردیم که سال آینده بتوانیم بار دیگر « نگارخانه‌ای به وسعت یک شهر» را برگزار کنیم.
البته موضوع زمانبدی آن مطرح شده است که ببینم در چه زمانی می‌تواند بیشتر تاثیرگذار باشد.»
او با بیان این نکته که زمان‌بندی اجرای این طرح هنوز مشخص نیست با اعتقاد بر اینکه این کار کم‌هزینه و تاثیرگذاری آن فوق‌العاده است، ادامه داد: « این طرح دو سال پی در پی اجرایی شد اما در سال 96 به دلیل تعدد کارهای فرهنگی همزمان و برگزاری انتخابات اجرا نشد.»
تلطیف فضای شهری و دیگر هیچ
سوالی که در این میان مطرح می‌شود این است که چنین طرح‌هایی چقدر شهروندان را درگیر می‌کند؟
نسترن، 24 سال دارد و ادبیات خوانده است. او به « ابتکار» درباره تاثیرگذاری این طرح بر شهروندان می‌گوید: این طرح را به خاطر دارم.
اولین تاثیر چنین طرحی زیباسازی شهری است. در مرحله بعد این بیلبوردها توجه را به خودش جلب می‌کند، و به همین دلیل باعث می‌شود کسانی که اهل هنر و نقاشی نیستند، اطلاعاتی کلی به دست بیاورند.
به نظرم در زیباسازی شهری و تلطیف فضای شهر تاثیر مثبتی دارد اما به نظرم از این فراتر نیست.
او ادامه می‌دهد: دیدن نقاشی و تصویر زیبا روی بیلبوردها خیلی بهتر از دیدن بیلبوردهای تبلیغاتی یا جملات آموزشی گل‌درشت است ولی تاثیری بیشتر از القای یک حس خوب در مخاطب ندارد.
البته همین هم اتفاق کمی نیست.
این شهروند می‌افزاید: من به عنوان یک شهروند، این حق را برای خودم قائل هستم که از زیبایی شهری که در آن زندگی می‌کنم، بهره‌مند باشم.
این زیبایی می‌تواند در قالب نقاشی‌های چاپ شده روی بیلبوردها باشد اما قبل از این شهرداری باید به ایجاد فضای سبز شهر بپردازد. من چرا نباید به دلیل ساختمان‌های بسیار بلند و آلودگی بسیار شهر از دیدن یک آسمان زیبا محروم باشم؟ به نظرم قبل از این طرح‌ها باید چنین کارهایی انجام بدهند.
نقش اقدامات عملی‌تر در فرهنگسازی
نسترن به طرح جدیدی به نام «کتابخانه‌ای به وسعت یک شهر» که توسط شهرداری در دست اجرا است و با استفاده از آن شهروندان در طی استفاده از مترو می‌توانند با استفاده از یک اپلیکیشن کتاب الکترونیکی رایگان بخوانند، اشاره می‌کند و آن را طرح موثرتری در حوزه فرهنگ می‌داند.
او می‌گوید: این طرح، طرح خیلی خوبی است. بالاخره به جای شعار دادن و تبلیغات بی‌اثر برای تشویق به کتابخوانی، یک قدم مفید برداشته شده است. گرانی کتاب و نبودن وقت برای مطالعه همیشه جزو دلایل کتاب نخواندن بوده و حالا شهرداری با این اقدام هر دو بهانه را برطرف کرده است.
تاثیرگذاری کوتاه مدت
بیلبوردها با توجه به اندازه و محل جانمایی‌شان احتمالا توسط اکثر شهروندان دیده می‌شود اما آیا به این بیلبوردها نگاه هم می‌شود و در خاطر می‌ماند؟
فرید، گرافیست است و 22 سال دارد، او با وجود آنکه زمان زیادی را درخیابان‌ها تردد می‌کند این طرح مورد بحث را به خاطر ندارد و در این‌باره به « ابتکار» می‌گوید: کارکرد کلی بیلبورد بیشتر مرتبط با تبلیغات است و معمولا تبلیغاتی در بیلبوردها موفق هستند که بتوانند موضوع مورد نظرشان را به خوبی در ذهن مخاطب پررنگ کند و برای مورد توجه قرار گرفتن از المان‌های خاصی در تبلیغ‌شان استفاده می‌کنند.
شاید یکی از دلایل ندیدن من این باشد که این طرح نتوانسته نظر من به عنوان مخاطب را جلب کند و دارای شاخصه‌های لازم برای ایجاد توجه نبوده است. البته شاید دیده باشم اما چندان برایم جالب نبوده که بخواهم به آن با دقت نگاه کنم.
او درباره تاثیر چنین طرح‌هایی بر فرهنگسازی در ناخودآگاه مخاطبان می‌گوید: به نظرم راه‌های بهتری برای این منظور وجود دارد. چند وقت پیش ماجرای دیوار مهربانی خیلی پررنگ بود اما دیگر اثری از آن نمی‌بینیم.
چنین اقداماتی به صورت مقطعی پررنگ می‌شوند و بعد به دست فراموشی سپرده می‌شوند. اگر قرار است اتفاقی در این زمینه‌ها صورت بگیرد باید ایده‌های بهتری به وجود بیاید و برنامه‌ریزی بهتری برای نتیجه‌گیری ایجاد شود.
چنین طرح‌هایی تاثیر بلندمدت ندارند.
او ادامه می‌دهد: گاهی مسئولان ناگهانی به ایده‌ای می‌رسند و در همان راستا برای تاثیرگذاری لحظه‌ای برنامه‌ریزی می‌کنند. اما چنین طرح‌هایی خیلی زود فراموش می‌شوند. این اتفاق در بسیاری از حوزه‌ها در کشور شایع است.
اطلاع‌رسانی ضعیف
نرگس سی و دو ساله، متولد شهر مشهد است و چندسالی است که در تهران زندگی می‌کند. او با کمی مکث این طرح را به خاطر می‌آورد و به « ابتکار» می‌گوید: این طرح را هم در بیلبوردهای سطح شهر دیدم و هم در دالان‌هایی که در متروها به سمت درهای خروجی می‌روند.
حتی مکث کردم و با دقت به آنها نگاه کردم و برایم جالب بود. به نظرم این اتفاق در زمان شهردار گذشته شروع شده بود. خصوصا نقاشی‌های هنری‌ای که بزرگان هنر جهان را معرفی می‌کردند.
آن موقع به نظرم این اتفاق عجیب بود چون قبل از آن چنین اقدامی در معرفی نقاشان دنیا در این سطح در ایران را ندیده بودم. همان موقع در فضای مجازی هم واکنش‌های زیادی در خصوص آن دیده می‌شد.
ولی به نظر می‌رسد که متوقف شده است.
او درباره میزان موفقیت این طرح می‌گوید: دیگران هم مثل من می‌ایستادند و نقاشی‌ها را نگاه می‌کردند اما این طرح در همین حد باقی ماند. نه اطلاع‌رسانی چندانی صورت گرفت و نه در رسانه‌ها در خصوص معرفی آن مطلبی دیدم.
چنین طرح‌هایی در ایجاد آرامش برای شهروندانی که در کلان‌شهرهایی مثل تهران زندگی می‌کنند بسیار موثر است.
این طرح‌ها برای چند دقیقه می‌توانست حال و هوای مخاطب را تغییر دهد. اجرای چنین طرح‌هایی به جز اینکه وجه زیبایی‌شناسی دارد، در آگاهی‌بخشی به شهروندان موثر است.
نرگس درباره اجرای طرح‌های مشابه در شهرهای دیگر کشور می‌گوید: من چندین سال است که ساکن تهران هستم بنابراین درباره طرح‌های مشابه در حال حاضر نمی‌توانم نظر دقیق بدهم اما چندین سال پیش، مشهد در بعضی طرح‌ها پیشرو بود.
به طور مثال بعضی المان‌های شهری در نوروز در میادین شهر نصب می‌شدند و سال بعد مشابه همان طرح در تهران اجرا می‌شد تا جایی که روزنامه شهرآرا در مشهد این المان‌های نوروزی بین مشهد و تهران را با هم مقایسه کرده بود که نشان‌دهنده پیشرو بودن شهر مشهد در این حوزه بود.
اما این ماجرا را فقط در حد المان‌های نوروزی در مشهد دیدم. البته گاهی در پل‌های عابرپیاده در مشهد تابلوهای عکس نصب می‌شد.
حالا که قرار است دوباره طرح « نگارخانه‌ای به وسعت یک شهر» تکرار شود، بهتر است مسئولان با نگاهی به تجربه‌های پیشین، ضعف‌های گذشته را جبران کنند تا تاثیرگذاری چنین طرح فرهنگی‌ای مشهودتر باشد و دستاوردهای آن در مقابل هزینه برگزاری آنها را برای استمرار این مجاب کند.
روزنامه ابتکار
تهرام/1735
انتهای پیام در این طرح نقاشی‌هایی از نقاشان ایرانی و غیر ایرانی روی بیلبوردهای شهری در معرض دید شهروندان قرار گرفت.
در سال بعد یعنی سال 1395 طرح «موزه‌ای به وسعت یک شهر» در تهران با همان شکل اجرا شد.
اما سال 96 دیگر اثری از این طرح نبود اما به گفته یکی از مسئولان قرار است طرح «نگارخانه‌ای به وسعت یک شهر» دوباره مهمان خیابان‌های تهران شوداما چنین طرح‌هایی چقدر روی شهروندان اثرگذار است؟
سیدمجتبی موسوی، سرپرست معاونت فرهنگی و هنرهای شهری سازمان زیباسازی شهرداری تهران، درباره احتمال اجرایی شدن این طرح در سال آینده به ایسنا گفته است: «با توجه به استقبال اهالی فرهنگ و هنر و مردم از این رویداد و انعکاس خوب آن در رسانه‌ها، ما پیشنهادهایی را مطرح کردیم که سال آینده بتوانیم بار دیگر « نگارخانه‌ای به وسعت یک شهر» را برگزار کنیم.
البته موضوع زمانبدی آن مطرح شده است که ببینم در چه زمانی می‌تواند بیشتر تاثیرگذار باشد.»
او با بیان این نکته که زمان‌بندی اجرای این طرح هنوز مشخص نیست با اعتقاد بر اینکه این کار کم‌هزینه و تاثیرگذاری آن فوق‌العاده است، ادامه داد: « این طرح دو سال پی در پی اجرایی شد اما در سال 96 به دلیل تعدد کارهای فرهنگی همزمان و برگزاری انتخابات اجرا نشد.»
تلطیف فضای شهری و دیگر هیچ
سوالی که در این میان مطرح می‌شود این است که چنین طرح‌هایی چقدر شهروندان را درگیر می‌کند؟
نسترن، 24 سال دارد و ادبیات خوانده است. او به « ابتکار» درباره تاثیرگذاری این طرح بر شهروندان می‌گوید: این طرح را به خاطر دارم.
اولین تاثیر چنین طرحی زیباسازی شهری است. در مرحله بعد این بیلبوردها توجه را به خودش جلب می‌کند، و به همین دلیل باعث می‌شود کسانی که اهل هنر و نقاشی نیستند، اطلاعاتی کلی به دست بیاورند.
به نظرم در زیباسازی شهری و تلطیف فضای شهر تاثیر مثبتی دارد اما به نظرم از این فراتر نیست.
او ادامه می‌دهد: دیدن نقاشی و تصویر زیبا روی بیلبوردها خیلی بهتر از دیدن بیلبوردهای تبلیغاتی یا جملات آموزشی گل‌درشت است ولی تاثیری بیشتر از القای یک حس خوب در مخاطب ندارد.
البته همین هم اتفاق کمی نیست.
این شهروند می‌افزاید: من به عنوان یک شهروند، این حق را برای خودم قائل هستم که از زیبایی شهری که در آن زندگی می‌کنم، بهره‌مند باشم.
این زیبایی می‌تواند در قالب نقاشی‌های چاپ شده روی بیلبوردها باشد اما قبل از این شهرداری باید به ایجاد فضای سبز شهر بپردازد. من چرا نباید به دلیل ساختمان‌های بسیار بلند و آلودگی بسیار شهر از دیدن یک آسمان زیبا محروم باشم؟ به نظرم قبل از این طرح‌ها باید چنین کارهایی انجام بدهند.
نقش اقدامات عملی‌تر در فرهنگسازی
نسترن به طرح جدیدی به نام «کتابخانه‌ای به وسعت یک شهر» که توسط شهرداری در دست اجرا است و با استفاده از آن شهروندان در طی استفاده از مترو می‌توانند با استفاده از یک اپلیکیشن کتاب الکترونیکی رایگان بخوانند، اشاره می‌کند و آن را طرح موثرتری در حوزه فرهنگ می‌داند.
او می‌گوید: این طرح، طرح خیلی خوبی است. بالاخره به جای شعار دادن و تبلیغات بی‌اثر برای تشویق به کتابخوانی، یک قدم مفید برداشته شده است. گرانی کتاب و نبودن وقت برای مطالعه همیشه جزو دلایل کتاب نخواندن بوده و حالا شهرداری با این اقدام هر دو بهانه را برطرف کرده است.
تاثیرگذاری کوتاه مدت
بیلبوردها با توجه به اندازه و محل جانمایی‌شان احتمالا توسط اکثر شهروندان دیده می‌شود اما آیا به این بیلبوردها نگاه هم می‌شود و در خاطر می‌ماند؟
فرید، گرافیست است و 22 سال دارد، او با وجود آنکه زمان زیادی را درخیابان‌ها تردد می‌کند این طرح مورد بحث را به خاطر ندارد و در این‌باره به « ابتکار» می‌گوید: کارکرد کلی بیلبورد بیشتر مرتبط با تبلیغات است و معمولا تبلیغاتی در بیلبوردها موفق هستند که بتوانند موضوع مورد نظرشان را به خوبی در ذهن مخاطب پررنگ کند و برای مورد توجه قرار گرفتن از المان‌های خاصی در تبلیغ‌شان استفاده می‌کنند.
شاید یکی از دلایل ندیدن من این باشد که این طرح نتوانسته نظر من به عنوان مخاطب را جلب کند و دارای شاخصه‌های لازم برای ایجاد توجه نبوده است. البته شاید دیده باشم اما چندان برایم جالب نبوده که بخواهم به آن با دقت نگاه کنم.
او درباره تاثیر چنین طرح‌هایی بر فرهنگسازی در ناخودآگاه مخاطبان می‌گوید: به نظرم راه‌های بهتری برای این منظور وجود دارد. چند وقت پیش ماجرای دیوار مهربانی خیلی پررنگ بود اما دیگر اثری از آن نمی‌بینیم.
چنین اقداماتی به صورت مقطعی پررنگ می‌شوند و بعد به دست فراموشی سپرده می‌شوند. اگر قرار است اتفاقی در این زمینه‌ها صورت بگیرد باید ایده‌های بهتری به وجود بیاید و برنامه‌ریزی بهتری برای نتیجه‌گیری ایجاد شود.
چنین طرح‌هایی تاثیر بلندمدت ندارند.
او ادامه می‌دهد: گاهی مسئولان ناگهانی به ایده‌ای می‌رسند و در همان راستا برای تاثیرگذاری لحظه‌ای برنامه‌ریزی می‌کنند. اما چنین طرح‌هایی خیلی زود فراموش می‌شوند. این اتفاق در بسیاری از حوزه‌ها در کشور شایع است.
اطلاع‌رسانی ضعیف
نرگس سی و دو ساله، متولد شهر مشهد است و چندسالی است که در تهران زندگی می‌کند. او با کمی مکث این طرح را به خاطر می‌آورد و به « ابتکار» می‌گوید: این طرح را هم در بیلبوردهای سطح شهر دیدم و هم در دالان‌هایی که در متروها به سمت درهای خروجی می‌روند.
حتی مکث کردم و با دقت به آنها نگاه کردم و برایم جالب بود. به نظرم این اتفاق در زمان شهردار گذشته شروع شده بود. خصوصا نقاشی‌های هنری‌ای که بزرگان هنر جهان را معرفی می‌کردند.
آن موقع به نظرم این اتفاق عجیب بود چون قبل از آن چنین اقدامی در معرفی نقاشان دنیا در این سطح در ایران را ندیده بودم. همان موقع در فضای مجازی هم واکنش‌های زیادی در خصوص آن دیده می‌شد.
ولی به نظر می‌رسد که متوقف شده است.
او درباره میزان موفقیت این طرح می‌گوید: دیگران هم مثل من می‌ایستادند و نقاشی‌ها را نگاه می‌کردند اما این طرح در همین حد باقی ماند. نه اطلاع‌رسانی چندانی صورت گرفت و نه در رسانه‌ها در خصوص معرفی آن مطلبی دیدم.
چنین طرح‌هایی در ایجاد آرامش برای شهروندانی که در کلان‌شهرهایی مثل تهران زندگی می‌کنند بسیار موثر است.
این طرح‌ها برای چند دقیقه می‌توانست حال و هوای مخاطب را تغییر دهد. اجرای چنین طرح‌هایی به جز اینکه وجه زیبایی‌شناسی دارد، در آگاهی‌بخشی به شهروندان موثر است.
نرگس درباره اجرای طرح‌های مشابه در شهرهای دیگر کشور می‌گوید: من چندین سال است که ساکن تهران هستم بنابراین درباره طرح‌های مشابه در حال حاضر نمی‌توانم نظر دقیق بدهم اما چندین سال پیش، مشهد در بعضی طرح‌ها پیشرو بود.
به طور مثال بعضی المان‌های شهری در نوروز در میادین شهر نصب می‌شدند و سال بعد مشابه همان طرح در تهران اجرا می‌شد تا جایی که روزنامه شهرآرا در مشهد این المان‌های نوروزی بین مشهد و تهران را با هم مقایسه کرده بود که نشان‌دهنده پیشرو بودن شهر مشهد در این حوزه بود.
اما این ماجرا را فقط در حد المان‌های نوروزی در مشهد دیدم. البته گاهی در پل‌های عابرپیاده در مشهد تابلوهای عکس نصب می‌شد.
حالا که قرار است دوباره طرح « نگارخانه‌ای به وسعت یک شهر» تکرار شود، بهتر است مسئولان با نگاهی به تجربه‌های پیشین، ضعف‌های گذشته را جبران کنند تا تاثیرگذاری چنین طرح فرهنگی‌ای مشهودتر باشد و دستاوردهای آن در مقابل هزینه برگزاری آنها را برای استمرار این مجاب کند.
روزنامه ابتکار
تهرام/1735
کپی شد
