چرایی اعلام خبر توقف فوری آزمایش های موشکی و هسته ای کره شمالی توسط کیم جونگ اون آن هم در آستانه دو دیدار مهم، تحلیل ها و برداشت های متفاوتی داشته است.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، روزنامه نیویورک تایمز در گزارشی نوشت: تا زمانی که «کیم جونگ اون» رهبر کره شمالی است، خواستار دستیابی همزمان به تسلیحات هسته ای و رشد اقتصادی با هدف تبدیل کشور به «یک قدرت هسته ای بزرگ سوسیالیست» شده است.
با این حال در روز شنبه، کیم ناگهان اعلام کرد که سیاست اش، معروف به «بیونگجین» یا «پیشرفت موازی» را کنار گذاشته است.
این استراتژی در مرکز تبلیغات وی، و در منشور حزب کارگران تحت رهبری او قرار دارد. اما کیم می گوید اکنون زمان اتخاذ یک «خط مشی جدید» است و منابع ملی را برای بازسازی اقتصاد خود متمرکز می کند.
در مورد سلاح های هسته ای، او اساسا اعلام کرد که این ماموریت انجام شده است، و گفت که کره شمالی دیگر نیازی به آزمایش موشک های دوربرد یا بمب اتمی ندارد و تنها سایت آزمایش هسته ای شناخته شده خود را تعطیل کرده است. او می گوید سیاست بیونگجین، «پیروزی بزرگ» خود را به دست آورده است، که یک زرادخانه است که می تواند دشمنان کشور را هدف قرار دهد.
این تغییر سیاست کیم از آزمایش هسته ای به سمت اقتصاد، فقط چند روز پیش از یک دیدار برنامه ریزی شده با «مون جائه این» رئیس جمهور کره جنوبی و چند هفته پیش از نشست برنامه ریزی شده اش با «دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا صورت می گیرد.
با وجود شک و تردید در مورد توانایی این کشور برای حمله به قاره آمریکا با سلاح هسته ای، کیم به نظر می رسد به وضوح گفته است که او قصد دارد به عنوان یک قدرت هسته ای وارد مذاکره با واشنگتن شود؛ همانطور که شوروی دهه ها قبل این کار را انجام داد.
سوال بزرگ این است که آیا او سلاح هسته ای خود را کنار خواهد گذاشت یا خیر.
قدرت هسته ای و موشکی
اگر بخواهیم با جزئیات بیشتری به شرایط فعلی نگاه کنیم، پنجمین و ششمین آزمایش هسته ای کره شمالی که به ترتیب در سپتامبر 2016 و 2017 انجام شد، نشانه های پر اهمیتی از وضعیت توسعه توان هسته ای کره شمالی ارائه کرده اند. در آزمایشی که سپتامبر 2016 انجام شد، به گفته رسانه دولتی کره شمالی، از کلاهکی استاندارد با اندازه کوچک استفاده شد که می‌توان آن را روی همه انواع موشک های برد کوتاه، متوسط و قاره پیمای کره شمالی سوار کرد.
قدرت تخریب برآورد شده این کلاهک ها، حدود دو تا سه برابر بمب اتمی است که آمریکا در آخرین روزهای جنگ جهانی دوم روی «ناکازاکی» انداخت که برای هدفی که کره شمالی دنبال می کند، کاملا کافی است.
و پر اهمیت تر از همه، آزمایش موشکی اخیر کره شمالی است که نشان داد این کشور توانایی تولید کلاهکی با قدرت انفجاری بسیار زیادی را دارد.
کارشناسان مستقل و سازمان های اطلاعاتی کشورهای مختلف، هنوز درباره اینکه که آیا کره شمالی واقعا به طراحی بمب هیدروژنی دست یافته یا خیر اتفاق نظر ندارند. اما داده های مربوط به لرزه نگاری که در سوم سپتامبر 2017 ثبت شده، آن قدر اطلاعات به جهان داد که براساس آن بتوان نتیجه گیری کرد که کلاهک کره شمالی، قدرت به اصطلاح «ویران کردن یک شهر» (یا قدرت تخریب معادل 6.3 میلیون تن تی ان تی) را دارد.
کره شمالی تاکنون، موشک هایی را که می توانند به نزدیکی خاک آمریکا برسند را سه بار آزمایش کرده است.
کمک های اقتصادی
سیاستمداران کره جنوبی معتقدند که کیم تمایل خود را برای برچیدن زرادخانه هسته ای اش با توجه به انگیزه های مناسب، از جمله کمک های اقتصادی، دستیابی به یک معاهده صلح و دیگر تضمین های امنیتی از سوی واشنگتن - نشان داده است؛ اقداماتی که وی برای بازسازی اقتصاد کره شمالی به آنها نیاز دارد.
«لی جونگ سوک» وزیر اتحاد سابق کره جنوبی می گوید: «کیم به دنبال نوعی رشد سریع اقتصادی است که در چین دیده می شود. کره شمالی که او بر آن حکومت می کند، با کره شمالی پدرش متفاوت است.»
لی همچنین یادآور می شود: «ما فقط به جنبه هسته ای حکومت کیم جونگ اون نگاه کرده ایم، و سخت تلاش کرده ایم که به جنبه دیگر آن نگاه نکنیم. او آماده است تا به منظور توسعه اقتصادی، سلاح های هسته ای را کنار بگذارد.»
«چئونگ سئونگ چانگ» یکی از کارشناسان ارشد کره شمالی در موسسه «سجونگ» یک موسسه تحقیقاتی در کره جنوبی می گوید که بیانیه کیم، «انتظارات مردم اش را برای بهبود اقتصادی» را برآورده خواهد کرد.
اما کره شمالی از مدت ها پیش گفته است که تسلیحات هسته ای جای چانه زنی ندارد و کیم خود آنها را «یک شمشیر محسوس عدالت» و یک «بازدارنده قدرتمند» نامیده بود که به طور جدی از «حقوق مردم» محافظت می کند.
«لی سونگ یون» کارشناس کره ای در دانشکده حقوق و دیپلماسی «فلچر» دانشگاه «تافتس»، تصمیم کیم را فقط بازنویسی یک تاکتیک کره ای قدیمی می دانند - تلاش برای جلب نظر دشمنان با ژست های چشمگیر در تلاش برای کسب امتیازات بدون هیچ قصدی برای کنار گذاشتن سلاح های هسته ای.
او می گوید: «تاریخ بار دیگر تکرار می شود.»
مقامات آمریکا می گویند که در مذاکرات پیشین در مورد خلع سلاح هسته ای کره شمالی نیز به بازی گرفته شده اند. توافق سال 1994 در نهایت شکست خورد؛ زمانی که آمریکا کره شمالی را به غنی سازی مخفیانه اورانیوم متهم کرد. توافق دیگر در سال 2005 نیز با توجه به اختلاف نظرها در مورد چگونگی تایید توقف برنامه هسته ای شکست خورد. در سال 2012 کره شمالی موشک دوربرد پرتاب کرد.
فقط یک گام
تصمیم کیم برای تبدیل اقتصاد به اولویت کشور و تعلیق آزمایش های هسته ای، به اتفاق آرا در نشست حزب کارگران در روز جمعه به تصویب رسید. او همچنین قول داد که از سلاح های هسته ای استفاده نکند؛ مگر اینکه با تهدید هسته ای مواجه شود.
واشنگتن، سئول، پکن و توکیو از این اقدام استقبال کردند، گرچه آنها هشدار دادند که تعلیق آزمایش ها تنها یک گام به سوی خلع سلاح هسته ای است. در این اعلامیه مراحل بعدی کار ذکر نشده است.
کیم قول داد که «یک محیط بین المللی مطلوب برای ایجاد ساختار اقتصادی سوسیالیستی» ایجاد کند. تحلیلگران می گویند که او از این کار برای پوشش سیاسی مذاکره در مورد کاهش زرادخانه های خود استفاده خواهد کرد.
«آدام مونت» یکی از همکاران ارشد فدراسیون دانشمندان آمریکایی مستقر در واشنگتن می گوید: «این اعلامیه بیشتر به یک پیشنهاد کنترل تسلیحات از سوی یک کشور هسته ای می ماند تا یک رژیم منزوی که به آن خلع سلاح تحمیل شده است. این یک بیانیه دقیق محسوب می شود. این یک چرخه جزئی برای برنامه های هسته ای و موشکی کره شمالی را محسوب می شود، اما نه خلع سلاح. حتی تحت این محدودیت ها، کره شمالی می تواند به طور قابل توجهی توانایی های خود را گسترش دهد.»
اما مونت می گوید تعلیق آزمایش ها بسیار مهم است، زیرا «طبق استانداردهای فنی و نظامی، کره شمالی یک زرادخانه پیشرفته هسته ای را تکمیل نکرده است.»
وی می افزاید: «این کار پیشرفت قابل ملاحظه ای برای متوقف کردن توسعه هسته ای آنها خواهد بود؛ در حالی که ما مذاکره می کنیم تا این برنامه را متوقف کنیم.»
در هفته های اخیر برخی از مقامات و تحلیل گران در کره جنوبی این گونه استدلال کرده اند که تغییرات بنیادین دیگری در دست اقدام است.
تحت سیاست بیونگجین، کیم برنامه های موشک بالستیک قاره پیما و هسته ای خود را توسعه داد و اواخر سال گذشته اعلام کرد که بازندارندگی هسته ای خود را کامل کرده است. همزمان، او اصلاحات بازار محور را معرفی کرد و شکوفایی در پیونگ یانگ را آغاز کرد.
او همچنین به امید جذب سرمایه گذاران خارجی، طرح هایی را برای افتتاح مناطق اقتصادی ویژه در کشورش اعلام کرد؛ رویایی که تنها در صورتی قابل تحقق است که تحریم های بین المللی علیه کره شمالی کاهش یابد.
انگیزه های ناپایدار
در سال 2013 حزب حاکم سیاست بیونگجین را تصویب کرد و این استدلال را مطرح کردکه رشد اقتصادی تنها زمانی رخ می دهد که کشور امن باشد. کیم در کنگره حزب خود در سال 2016 گفت که بیونگجین یک گام موقتی و نه یک استراتژی دائمی است.
انگیزه های قطعی او مشخص نیست. برخی از تحلیلگران می گویند کیم لازم دیده تحریم ها کاهش یابند.
تحلیلگران می گویند اگر کیم در مورد رشد اقتصادی جدی باشد، به کمک جهان نیاز دارد. آنها به مثالی که در دهه 1980 توسط «دنگ شیائوپینگ» مهم ترین رهبر چین در آن زمان ارائه شد، اشاره دارند که تعامل او با غرب برای شکوفایی کشورش اهمیت داشت.
چئونگ می گوید: «اینکه کیم جونگ اون، «دنگ شیائوپینگِ کره شمالی» می شود یا خیر، به جوامع بین المللی از جمله آمریکا و کره جنوبی بستگی دارد و اینکه آیا آنها می توانند ضمانت های امنیتی و فرصت های توسعه اقتصادی لازم را ارائه کنند تا این کشور به سمت عاری سازی تسلیحات هسته ای پیش برود یا خیر.»
