سال 2017 در حالی به پایان می رسد که خالی از لحظات پر استرس و التهاب در جهان نبود و رویدادهای غیرمنتظره ای به همراه داشت. در اینجا به بررسی 20 رویداد مهم در این سال پرداخته ایم.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، شبکه تلویزیونی آری نیوز پاکستان گزارش داد از اقدامات جنجالی دونالد ترامپ و رجزخوانی هایش با کیم جونگ ایل گرفته تا پایان داعش در موصل و رقه و بحران ونزوئلا و کشتار مسلمانان اقلیت روهینگیا در میانمار سال ۲۰۱۷ میلادی سالی پر خبر بود.
خاورمیانه شاهد تحولات مهمی چون بحران دیپلماتیک قطر، ولیعهدی محمد بن سلمان و تشدید جنگ یمن بود.
اروپا هم شاهد تحولات مهمی مانند ریاست جمهوری ماکرون به عنوان جوان ترین رئیس جمهور فرانسه و صدراعظمی مرکل برای چهارمین دور بود. هر دو رهبر به دنبال کسب رهبری جهان هستند. در آفریقا زیمبابوه شاهد پایان دیکتاتوری رابرت موگابه بود.
آمریکا از بسیاری از معاهدات خارج شد و این کشور شاهد طوفان های شدید و مخربی بود. در کاتالونیا همه پرسی استقلال برگزار شد. و در عراق پیروزی بر داعش اعلام شد.
شهرهای مهم اروپایی شاهد حملات تروریستی بود. پس از افشای آزار جنسی ها در هالیوود کارزار معروفی برای مقابله با این بحران راه اندازی شد.
در این گزارش نگاهی می کنیم به 20 اتفاق کلیدی جهان در سالی که روزهای پایانی اش را سپری می کند:
ترامپ به عنوان رئیس جمهور آمریکا سوگند یاد کرد
با برگزاری مراسم ادای سوگند، «دونالد ترامپ» به طور رسمی به عنوان چهل و پنجمین رئیس جمهور آمریکا شناخته شد.
این مراسم در روز جمعه یکم بهمن (20 ژانویه) برگزار شد. ۵۰ نفر نمایندگان پارلمان از حزب دموکرات در این مراسم شرکت نکردند.
در حاشیه این مراسم چندین حرکت اعتراضی در «واشنگتن دی سی» اتفاق افتاد که در بعضی موارد به خشونت کشیده شد و به دخالت پلیس انجامید. همزمان در شهرهای دیگر نیز چندین تظاهرات اعتراضی صورت گرفت.
ترامپ در سخنرانی پس از ادای سوگند با انتقاد از دولت های پیشین، انتخاب خود را انتقال قدرت از واشنگتن به مردم آمریکا خواند و گفت مهم نیست چه کسی دولت را در دست دارد مهم آن است که آن دولت از آن مردم هست یا نه؟
پس از اتمام سخنرانی ترامپ پس از 30 سال برای اولین بار یک خاخام یهودی در مراسم تحلیف رئیس جمهور سخنرانی کرد و با اجرای سرود ملی آمریکا این مراسم به پایان رسید.
مذاکرات برگزیت و انتخابات های انگلیس
انگلیس در 29 مارس بد 50 معاهده لیسبون را اعمال کرد و مذاکرات برگزیت برای خروج از اتحادیه اروپا را 9 ماه پس از برگزاری رفراندوم آغاز کرد.
در 8 ژوئن رای دهندگان انگلیسی در انتخابات سراسری به «ترزا می» نخست وزیر کنونی رای دادند. اما محافظه کاران اکثریت کرسی های خود را از دست دادند. این موجب تقویت جایگاه «جرمی کوربین» رهبر حزب کار شد و در مجموع روند مذاکرات برگزیت پیچیده تر شد.
ترزا می گفت هیچ تلاشی در پارلمان برای ممانعت از اجرای فرایند برگزیت را تحمل نخواهد کرد.
ماکرون جوان ترین رئیس جمهور فرانسه شد؛ مرکل برای چهارمین دور صدراعظم شد
در 7 مه، «امانوئل ماکرون» 39 ساله «مارین لوپن» رهبر راست افراطی را شکست داد و جوان ترین رهبر فرانسه از زمان ناپلئون به بعد شد.
در واقع، عملکرد بد حزب سوسیالیست در چهار سال گذشته باعث شد تا ماکرون بتواند به راحتی بخشی از آراء آنها را جذب خود کند.
«نه چپ و نه راست» یکی از شعارهای ماکرون بود و این چهره مستقل و غیرحزبی به امید اتحادیه اروپا در بروکسل و برلین تبدیل شد.
انتخابات پارلمانی در آلمان هم برگزار شد و حزب حاکم دموکرات مسیحی به رهبری «آنگلا مرکل» در این انتخابات پیروز شد.
پیروزی دموکرات مسیحی های در این انتخابات به معنی چهارمین دوره زمامداری آنگلا مرکل به عنوان صدراعضم آلمان تلقی شد.
بزرگترین شگفتی این انتخابات راهیابی حزب دست راستی «جایگزین برای آلمان» به پارلمان بود که از پس از سرنگونی هیتلر هیچگاه موفق به کسب حد نصاب آراء برای ورود به پارلمان نبود.
بحران قطر و کشورهای عربی
بحران قطر یکى از مهم ترین مناقشات سیاسى و دیپلماتیک میان کشورهاى عربى حاشیه خلیج فارس در تاریخ معاصر منطقه به شمار مى رود که از جهات بسیارى توجه ناظران و پژوهشگران روابط بین الملل را جلب کرده است.
برخى از تحلیلگران مسائل خاورمیانه آن را به تلاش هاى مخفیانه امارات متحده عربى، یکى از چهار کشور اصلى تحریم کننده، براى میزبانى بزرگترین پایگاه نظامى آمریکا در خاورمیانه که اکنون در قطر مستقر است، نسبت داده اند.
برخى دیگر نیز جاه طلبى هاى «محمد بن سلمان» براى رسیدن به تاج و تخت را عامل اصلى رویکرد تهاجمى ریاض نسبت به متحد پیشین خود دانسته اند.
ولیعهدی محمد بن سلمان و بازداشت شاهزادگان
محمد بن سلمان 32 ساله در ماه ژوئن طی کودتایی عموزاده خود «محمد بن نایف» را برکنار کرد و خود جای او نشست.
در 5 نوامبر ولیعهد سعودی 11 شاهزاده از جمله «ولید بن طلال» میلیاردر معروف و چهار وزیر و چندین وزیر سابق را به عنوان بخشی از برنامه ضد فساد خود بازداشت کرد.
در اقدامی تاریخی وی همچنین ممنوعیت رانندگی زنان را برداشت و همچنین ممنوعیت سینما را لغو کرد.
بحران کره شمالی
در ماه فوریه کره شمالی اعلام کرد که با موفقیت نوع جدیدی از موشک بالیستیک را آزمایش کرده است. دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا که تازه بر سر کار آمده بود به خبرنگاران گفت: «کره شمالی مشکل خیلی بزرگی است و در مقابلش محکم خواهیم ایستاد.»
در ماه آوریل به دنبال آنچه یکی از مقامات دفاعی آمریکا عملیات تحریک آمیزِ پیونگ یانگ خوانده بود، گروه ناوهای ضربتی یو اس ساس کارل وینسن، به سوی شبه جزیره کره حرکت کرد. در چهارم ژوئیه پیونگ یانگ موشک بالستیک بین قاره ای را آزمایش کرد.
یک ماه بعد شورای امنیت سازمان ملل متحد تحریم های اقتصادی جدیدی علیه کره شمالی را به تصویب رساند و در همین بین واشنگتن، پکن را تشویق کرد که کره شمالی را تحت فشار بیشتر قرار بدهد.
در پیونگ یانگ تظاهرات دولتی برگزار شد و کره شمالی تهدید کرد که به گوآم حمله می کند.
در ۲۹ اوت عکسی از کیم جونگ اون هنگام مشاهده پرتاب موشک بالستیک میان برد «هواسونگ ۱۲» منتشر شد. این موشک برفراز جزیره ژاپنی «هوکایدو» پرواز کرد و در اقیانوس آرام فرود آمد.
کره شمالی در ماه سپتامبر ششمین آزمایش هسته ای را انجام داد و پیونگ یانگ ادعا کرد که بمب هیدروژنی منفجر کرده است. قدرت انفجار 10 برابر قدرت بمب آزمایش پیشین بود.
دونالد ترامپ در مجمع عمومی سازمان ملل متحد هشدار داد که اگر آمریکا مجبور به دفاع شود کره شمالی «کاملا نابود خواهد شد».
در آخرین اقدام، اعضای شورای امنیت سازمان ملل جمعه عصر به اتفاق آراء تشدید تحریم های کره شمالی را تصویب کردند. هدف قطعنامه ۲۳۹۷ شورای امنیت فشار بر واردات نفت و توقف کار اتباع این کشور در دیگر کشورهاست.
بحران میانمار
خشونت های ارتش میانمار علیه اقلیت مسلمان روهینگیا از ۲۵ اوت در استان «راخین» شدت یافت. در پی آن، تعداد زیادی از مسلمانان اقلیت روهینگیا با پای پیاده به کشور همسایه بنگلادش گریختند. ۶۲۰ هزار نفر آواره در اردوگاه های موقت در مرز بنگلادش در وضعیت نامناسبی به سر می برند.
«آنگ سان سوچی» رهبر دولت میانمار و برنده جایزه صلح نوبل که زمانی نماد مبارزه با استبداد بود، بالاخره در روز ۱۹ سپتامبر سکوت خود را نسبت به کشتار مسلمانان روهینگیا در کشور شکست و طی بیانیه ای نقض حقوق بشر را در ایالت راخین محکوم کرد و متعهد شد که راه حلی پیدا می کند.
سوچی در روز ۲۳ نوامبر در دیدار با وزیر خارجه بنگلادش توافق نامه اولیه برای بازگشت آوارگان روهینگیا از بنگلادش به میانمار امضا کردند.
چند روز بعد در ۲۸ نوامبر «پاپ فرانسیس» رهبر کاتولیک های جهان، طی سفر غیر منتظره اش به میانمار و دیدار با سوچی بدون اشاره به اقلیت روهینگیا خواستار رعایت حقوق بشر در میانمار شد.
کاتالونیا اعلام استقلال کرد
در 1 اکتبر همه پرسی استقلال در منطقه کاتالونیای اسپانیا برگزار شد و رای دهندگان به جدایی رای دادند.
اما دولت اسپانیا با غیرقانونی خواندن همه پرسی کاتالونیا، خواستار برگزاری انتخابات زودهنگام در این منطقه خودمختار شد.
این انتخابات زودهنگام در روز پنجشنبه گذشته انجام شد و جدایی طلبان اکثریت پارلمان را گرفتند.
حال باید دید نتیجه راه به کجا می برد.
همه پرسی کردستان عراق
در تاریخ 25 سپتامبر همه پرسی اقلیم کردستان عراق برگزار شد.
اما مسعود بارزانی اعلام فوری جدایی نکرد و در را برای مذاکرات باز گذاشت.
اما در 15 اکتبر بحران بالا گرفت و به درگیری هایی انجامید که با خروج نیروهای پیشمرگه از مناطق مورد منازعه به پایان رسید و اقلیم کردستان عراق نیز به محاصره کامل در آمد و بارزانی مجبور به کناره گیری از قدرت شد.
خروج ترامپ از معاهده های جهانی و وقوع طوفان های مخرب در آمریکا
ترامپ اعلام کرد که آمریکا از معاهده 2015 پاریس خارج می شود؛ اقدامی که اعتراض بسیاری از کشورها را در پی داشت.
دونالد ترامپ همچنین در روز ۲۷ ژانویه و در نخستین روزهای کاری خود، طرح جنجالی اش برای منع سفر ازهفت کشور عمدتا مسلمان را امضا کرد. ترامپ طی مبارزات انتخاباتی اش وعده داده بود که از ورود «تروریست های رادیکال اسلام گرا» جلوگیری کند. امضای این طرح واکنش های گسترده ای را در سراسر کشور به دنبال داشت؛ از اعتراضات خیابانی و بلاتکلیفی مسافران در فردوگاه ها گرفته تا نهاهای مدنی و وکلا. این فرمان چند بار اصلاح شد تا در نهایت تصویب شد.
ترامپ همچنین دستور ساخت دیوار در مرز مکزیک را یکی دیگر از وعده های انتخاباتی اش بود، امضا کرد. اما کنگره با اختصاص بودجه به ساخت دیوار مرزی مخالفت کرد.
رئیس جمهور آمریکا همانطور که در زمان انتخابات قول داده بود اجرای طرح «داکا» را هم متوقف کرد. این برنامه ای بود که طی آن نوجوانان و کودکانی که بصورت غیرقانونی با والدین خود به آمریکا آمده بودند اجازه کار و زندگی پیدا می کردند.
این کشور همچنین شاهد وقوع طوفان های مخربی با خسارات بالا بود که هنوز بسیاری از خرابی ها جبران نشده است.
آمریکا بزرگ ترین بمب غیر هسته ای خود را در افغانستان آزمایش کرد
پنتاگون اعلام کرد: نیروهای آمریکایی در افغانستان بزرگ ترین بمب غیر هسته ای ارتش این کشور را علیه اهداف داعش در افغانستان استفاده کردند.
این بمب، که به آن لقب «مادر تمام بمب ها» را داده اند حاوی 11 تن مواد منفجره است و برای هدف قرار دادن غارها و تونل ها استفاده می شود.
این بمب با عنوان «جی بی یو 43» معروف است و حاوی 11 تن مواد منفجره است.
این بمب بر روی یک مجموعه غار در بخش «آچین» استان «ننگرهار» انداخته شد که گفته می شود توسط داعش استفاده می شد.
حملات تروریستی انگلیس
انگلیس در سال ۲۰۱۷ شاهد پنج حادثه تروریستی بود که در پی آن ۳۶ تن کشته شدند و بدین ترتیب انگلیس در صدر فهرست کشورهای اروپایی مورد هدف حملات تروریستی قرار گرفته است.
اولین حادثه تروریستی سال جاری در ماه مارس در مقابل پارلمان انگلیس رخ داد که در جریان آن فردی با خودرو وارد پیاده روی پل «وست مینستر» در نزدیکی ساختمان پارلمان در مرکز لندن شد و به دنبال آن سه عابر پیاده کشته و تعداد زیادی زخمی شدند. وی سپس با چاقو به یک افسر پلیس در برابر ساختمان پارلمان حمله کرد و جان او را گرفت و خود نیز به ضرب گلوله نیروهای امنیتی از پا درآمد.
دو ماه بعد حمله تروریستی در سالن کنسرت آرنا در شهر «منچستر» رخ داد که در جریان این حادثه مرگبار تروریستی ۲۲ تن کشته و دست کم ۲۰۰ نفر مجروح شدند.
در ماه ژوئن هم سه مهاجم با راندن یک خودرو به سوی عابران بر روی «پل لندن» (لاندن بریج) و حمله با چاقو به مردم سبب مرگ دستکم ۸ نفر شدند.
چهارمین حمله تروریستی که در روزهای پایان ماه رمضان در شمال لندن در نزدیکی مسجد «فینزبری» رخ داد و جان یک نمازگزار را گرفت.
آخرین حادثه تروریستی در انگلیس در ایستگاه متروی «پارسونز گرین» واقع در غرب لندن رخ داد.
مرگبارترین تیراندازی تاریخ آمریکا در لاس وگاس
در مرگبارترین تیراندازی در تاریخ معاصر آمریکا که در یک جشنواره موسیقی در شهر «لاس وگاس» در ایالت «نوادا» روی داد ۵۹ نفر کشته و ۵۲۷ نفر دیگر مجروح شدند.
به گفته پلیس، مهاجم ۶۴ ساله به نام «استیون پداک» از طبقات بالایی هتلی در مجاورت محل برگزاری کنسرت حمله کرد و پس از تیراندازی خودکشی کرد.
داعش مسئولیت این حمله را برعهده گرفت.
جشن پایان داعش
در ماه ژوئیه شهر «موصل» که داعش آن را پایتخت ادعایی «خلافت» خود اعلام کرده بود پس از سه سال آزاد شد. نیروهای عراقی پیروزی خود را در ساحل دجله جشن گرفتند. نبرد موصل بیش از هشت ماه طول کشید.
در «رقه» سوریه هم نظامیان نیروهای دموکراتیک سوریه روز ۱۷ اکتبر پیروزی خود بر داعش را جشن گرفتند.
کودتا در زیمبابوه و پایان دیکتاتوری موگابه
در زیمبابوه حکومت استبدادی ۳۷ ساله «رابرت موگابه» به پایانی ناگهانی انجامید و ارتش او را از قدرت خلع کرد.
حالا معاون او جانشینش شده؛ درحالی که متهم بود در کشتار دسته جمعی مردم در دهه ۱۹۸۰ دست داشته است. او که می خواهد دموکرات خوبی باشد، در کابینه اش تعدادی از بدترین افراد موگابه را جای داده است.
انتخابات در چین و ژاپن
در سال ۲۰۱۷، «شی جین پینگ» بر قدرت خود در کنگره ملی حزب کمونیست افزود. عقاید او در مورد سوسیالیسم در قوانین حزب نوشته شد. آخرین رهبر چین که ایدئولوژی خود را در زمان حیاتش چنین بسط داده بود، «مائو» بود.
در ژاپن هم انتخاباتی برگزار شد که براساس نتایج آن «شینزو آبه» نخست وزیر از این پس می تواند قوانین را بدون تصویب مجلس علیا مصوب کند.
راه اندازی جنبش «من هم»
رسوایی اخلاقی «هاروی واینستین» تولیدکننده بزرگ و مشهور سینمای هالیوود جنبش و هشتگی به نام «من هم» (Me too) به راه انداخت. در این کارزار، زنان با هدف شکستن سکوت، درباره تجربه آزار جنسی می نویسند.
درگیری یمن و مرگ علی عبدالله صالح
در ۲ دسامبر «علی عبدالله صالح» به عربستان سعودی پیشنهاد داد تا در قبال کاهش حملاتی که از یک ماه پیش از آن و پس از شلیک موشک توسط حوثی ها به ریاض تشدید شده بود، «صفحه جدیدی» در روابط شان آغاز کنند. این پیشنهاد مخالفت حوثی ها را در پی داشت؛ آنها صالح را متهم به «کودتا» کردند.
سرانجام در ۴ دسامبر «عبد ربه منصور هادی» رئیس جمهور مخلوع به نیروهایش دستور داد تا برای کنترل صنعا وارد عمل شوند. حوثی ها نیز اعلام کردند که علی عبدالله صالح ۷۵ ساله، رئیس جمهور پیشین این کشور به همراه شماری از «خائن ها» کشته شده است.
رسوایی راشا گیت
اتهاماتی هم مبنی بر روابط پنهانی با روسیه بر حلقه دوستان نزدیک ترامپ وارد است. استعفای «مایکل فلین» از سمت مشاور امنیت ملی، و برکناری «جیمز کامی» از سمت ریاست اف بی آی بر تردیدها در این باره افزود و گمانه زنی ها حکایت از آن داشت که ممکن است ترامپ همین دستور را برای «رابرت مولر» فرستاده ویژه این پرونده نیز بدهد.
درسالی که گذشت، شرکت های تکنولوژی مجبور به ارائه توضیحات بسیاری شدند. فیس بوک، گوگل و توییتر پس از آنکه معلوم شد به خاطر تبلیغات سیاسی در سایتشان از ماموران روسیه پول دریافت کرده اند، در دام کنگره گرفتار شدند. ترامپ در این باره گفت که انکار «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهور روسیه را باور دارد.
تصمیم جنجالی ترامپ درباره قدس
روز 6 دسامبر ترامپ اعلام کرد که آمریکا رسما بیت المقدس را پایتخت رژیم اسرائیل خواهد شناخت. اعلام این موضوع باعث خشم عمومی در کشورهای عرب و کشورهای مسلمان و نگرانی در متحدان اروپایی امریکا و همچنین روسیه شد.
اعتراضات جهانی به این تصمیم به راه افتاد و این اعتراض ها همچنان ادامه دارد.
