شهر شیعه نشین عوامیه در شرق عربستان از چند ماه پیش شاهد سرکوب شیعیان توسط نیروهای ارتش عربستان است. بخشی از این شهر با خاک یکسان شده و کوچ اجباری شیعیان توسط آل سعود به این بحران دامن زده است.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، دویچه وله در گزارشی نوشت: «عوامیه» شهری در منطقه نفت خیز شرق عربستان، سه ماه است که دور از چشم افکار عمومی جهان به صحنه سرکوب شیعیان تبدیل شده است. تصاویر ماهواره ای تخریب کامل یک محله از این شهر را نشان می دهد.
در شبکه های اجتماعی تصاویری بازنشر می شوند که ساختمان های تخریب شده عوامیه و سرکوب شیعیان را نشان می دهند. به نظر می رسد مرکز درگیری ها محله «المسوره» به عنوان محله ای تاریخی در مرکز این شهر باشد. کوچه های باریک این محله صحنه درگیری ها است.
تاکنون دست کم 15 نفر در درگیری های عوامیه کشته شده اند. شواهد حاکی از آن است که ارتش عربستان از سلاح و تجهیزات سنگین برای سرکوب شیعیان استفاده کرده است. تصاویر شبکه های اجتماعی نشان می دهد بخشی از این تجهیزات از جمله خودروهای زره پوش که علیه غیرنظامیان به کار گرفته شدند، ساخت کانادا هستند. دولت کانادا اعلام کرده است صادرات سلاح به عربستان را بررسی کند.
کوچ اجباری و سرکوب شیعیان
یکی از دلایل درگیری های خشونت بار در محله شیعه نشین عربستان، طرح ریاض برای تخریب محله تاریخی عوامیه است. دولت عربستان تصمیم دارد این محله را که قدمتی 400 ساله دارد برای ساخت یک مرکز خرید تخریب کند. این تصمیم با مخالف شدید ساکنان عوامیه مواجه شده است که نگران نابودی میراث فرهنگی خود هستند.
سازمان ملل متحد سه ماه پیش از عربستان خواسته بود تخریب عوامیه و کوچ اجباری ساکنان این محله را فورا متوقف کند. «کریمه بنون» گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور حقوق فرهنگی از نگرانی سازمان ملل در مورد تخریب جبران ناپذیر میراث فرهنگی عوامیه خبر داده بود.
«سباستین سونز» کارشناس امور خاورمیانه در آلمان در گفتگو با دویچه وله ابراز تردید می کند که هدف ریاض از تخریب محله عوامیه، بازسازی محله ای قدیمی با هدف بهبود کیفیت زندگی مردم عوامیه باشد.
او می گوید: «به نظر می رسد که هدف، تخریب زیرساخت ها برای متفرق کردن شیعیانی است که اکثریت جمعیت عوامیه را تشکیل می دهند. طرح کوچ اجباری ساکنان این منطقه در راستای سیاست سرکوب و به حاشیه راندن شیعیان است که حکومت عربستان از ده ها سال پیش آن را دنبال می کند و بخشی از تبلیغات منفی حکومتی علیه شیعیان است.»
10 درصد از جمعیت 30 میلیون نفری عربستان، شیعه هستند. اغلب شیعیان عربستان در مناطق نفت خیز شرق این کشور زندگی می کنند. اما سهم آنها از ثروت ملی عربستان مانند سهم شان در تصمیم گیری های سیاسی این کشور بسیار اندک است. اکثریت سنی مذهب عربستان پیرو روحانیون وهابی هستند که شیعیان را مرتد می دانند.
سیاست های سرکوب گرانه و قیام شیعیان
شهر عوامیه آخرین بار در بهار عربی شاهد اعتراضات شیعیان بود. اعتراضی که همزمان با قیام شیعیان در بحرین، توسط ارتش عربستان سرکوب شد. «شیخ نمر باقر النمر» روحانی برجسته شیعه که آغاز سال 2016 میلادی به اتهام حمایت از تروریسم اعدام شد و این اقدام با تظاهرات های گسترده ای مواجه شد نیز اهل این شهر بود.
فعالان حقوق بشر سیاست های سرکوب گرانه عربستان را دلیل قیام شیعیان می دانند. «علی الدبیسی» فعال حقوق بشر اهل عوامیه که به آلمان پناهنده شده، به دویچه وله می گوید: «سرکوب خشونت بار شیعیان با قتل، شکنجه و دادگاه های ناعادلانه توسط حکومت ادامه دارد.»
علی الدبیسی می گوید عربستان به مردم خود اعلام جنگ کرده است؛ آن هم جنگی که در تاریخ 80 ساله این کشور سابقه نداشته است. به گفته او، 90 درصد ساکنان عوامیه یا از این شهر گریخته اند یا به اجبار کوچ کرده اند.
قدرت نمایی ولیعهد جدید
«اندرو هاموند» کارشناس عربستان که در حال حاضر در دانشگاه «آکسفورد» مشغول تحقیق است، معتقد است دلیل این برخورد سخت حکومت عربستان با شیعیان عوامیه در شرایط کنونی، قدرت نمایی ولیعهد جدید این کشور است. هاموند به دویچه وله می گوید: «ولیعهد جدید عربستان می‌خواهد نشان دهد که از پس مخالفان شیعه داخل کشور برمی آید و خارج از مرزها هم توان برخورد با ایران را دارد.»
سباستین سونز هم بر این نکته تاکید می کند که اکثریت سنی مذهب عربستان اقلیت شیعه این کشور را جماعتی ناراضی، و در بدترین حالت حتی تروریست می دانند که مورد حمایت ایران هستند و از آن کشور پول می گیرند. این کارشناس، این برداشت را نتیجه تبلیغات منفی دولتی و نفرت پراکنی وهابیون علیه شیعیان می داند.
او به دویچه وله می گوید سیاستی که عربستان در عوامیه در پیش گرفته ممکن است موفق باشد و حکومت مرکزی موفق شود به رغم مخالفت سازمان ملل و دیگر کشورها شیعیان عوامیه را متفرق کند.
سونز به اعتراض های سال 1979 در شهر «قطیف» اشاره می کند و یادآور می شود که دولت عربستان آن زمان مرکز شهر تاریخی قطیف را هم با خاک یکسان کرد و جای آن یک پارکینگ و مسجد برای سنی ها ساخت.
