توافق هسته ای ایران فرصت منحصر به فردی را برای ایجاد ثبات در منطقه به وجود است. بنابراین با توجه به مزایای روشن توافق هسته ای، گیج کننده است زمانی که می بینیم دولت جدید در واشنگتن به تضعیف این توافق می اندیشد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، روزنامه هافینگتن پست آمریکا در گزارشی نوشت: برقراری صلح سال ها زمان می برد اما تنها در چند ثانیه می توان آن را از بین برد.
برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) در ژوئیه 2015 میان ایران و گروه 1+5 و اتحادیه اروپا مورد توافق قرار گرفت که از طریق قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل مورد حمایت قرار گرفت و در نتیجه به لغو تحریم های اقتصادی ایران منتهی شد که موفقیت بزرگ چند جانبه ای محسوب می شد.
مزایای توافق هسته ای بی پایان به نظر می رسید: تعامل دیپلماتیک بر خصومت فائق آمد و از یک جنگ فاجعه بار و بی ثباتی های بیشتر در منطقه ممانعت به عمل آورد. این توافق ظاهرا به دشمنی میان ایران و آمریکا پس از بیش از سه دهه پایان داد و فرصت قابل توجهی را نه تنها برای ایجاد روابط حسنه میان تهران و واشنگتن، بلکه در روابط بین ایران و دیگر کشورهای جهان ایجاد کرد.
آژانس بین المللی انرژی اتمی که نظارت مستمر بر نحوه اجرای توافق هسته ای ایران را دارد اعلام کرده که پس از گذشت بیش از یک سال از اجرای آن، ایران به درستی مفاد آن را اجرا کرده است. یک سیستم بازرسی نزدیک اعمال شده و در عوض، تحریم های ایران برداشته شده است. پس از بیش از 30 سال تحریم، ایران به نظر می رسد آماده از سر گیری تجارت با دیگر کشورها باشد.
در سال گذشته تجارت ایران با اتحادیه اروپا به تنهایی بیش از 60 درصد افزایش یافته است؛ رقمی است که همچنان در حال افزایش است و لغو تحریم ها تا به امروز به سرمایه گذاری مستقیم خارجی 11 میلیارد دلاری منتهی شده است.
بنابراین با توجه به مزایای واضح و روشن توافق هسته ای ایران، گیج کننده است زمانی که می بینیم دولت جدید در واشنگتن به تضعیف این توافق می اندیشد. اعمال تحریم های جدید علیه ایران، اقدام تحریک کننده ای است که توافق هسته ای را تضعیف می کند و دیگر معماران این پیمان از جمله شرکای اروپایی و روسی را به خشم می آورد.
ادامه تعامل گروه 1+5 و اتحادیه اروپا با ایران تضمینی برای محافظت از توافق هسته ای در مقابل تهدیدات است.
اطمینان داشته باشید که تضعیف توافق هسته ای یک مانع بزرگ برای ثبات منطقه محسوب می شود و احتمال بروز یک جنگ ویرانگر منطقه ای را تشدید می کند - جنگی که فاجعه سوریه و متاستاز آن را به فراتر از مرزهای منطقه سوق می دهد.
برای کسب اطمینان از برآورده شدن اهداف برجام، گروه 1+5، اتحادیه اروپا و ایران باید از اجرای کامل توافق هسته ای مطمئن شوند.
در مجموع توافق هسته ای ایران منافع بسیاری دارد.
در حالی که خاورمیانه یکی از استراتژیک ترین مناطق قابل توجه و جنگ زده در جهان است، فاقد نهادها و ساز و کارهای منطقه ای گسترده لازم برای بحث در مورد مدیریت بحران های امنیتی است. توافق هسته ای ایران می تواند فرصتی برای جبران این فقدان باشد.
برنامه جامع اقدام مشترک ثابت می کند که ایران یک بازیگر عملگرا است و می تواند شریکی در حفظ صلح و امنیت بین المللی باشد.
در سایه توافق ایران، رویکرد دقیق این خواهد بود که اطمینان یابیم ایران منطقه را به سمت امنیت بیشتر پیش می برد.
در گفت و گوهای جامع برای پیشبرد امنیت منطقه - از جمله برطرف کردن تنش با کشورهای همسایه عرب - به حضور ایران نیاز است. سال گذشته در پنجاه و دومین کنفرانس امنیتی مونیخ «محمد جواد ظریف» وزیر خارجه ایران گفت که «ما نمی توانیم از سیاست طرد کردن دیگران استفاده کنیم. در دنیای جهانی شده امروز ما، شما نمی توانید به امنیت در سایه ناامنی دیگران دست یابید. ما می توانیم یا با هم برنده شویم و یا با هم ببازیم. هیچ چیز در منطقه وجود ندارد که بتوان همکاری ایران و عربستان سعودی را از آن حذف کرد. جامعه بین المللی باید از طریق تعامل دو جانبه و چند جانبه قوی برای کاهش تنش های منطقه ای و ترویج ثبات بر چنین پیشنهادهایی از سوی ایران سرمایه گذاری کند.»
در واقع توافق هسته ای ایران هنگامی که به درستی مفهوم سازی شود، فرصتی را برای دیپلماسی منطقه ای و با حضور بازیگران اصلی برای مقابله با تنش بین کشورهای حوزه خلیج فارس، جنگ در سوریه، ظهور داعش، مساله فلسطین و ایجاد خاورمیانه ای عاری از سلاح کشتار جمعی ایجاد می کند.
در اوایل سال 2010 این روزنامه سناریوهای مختلفی را برای چگونگی حرکت خاورمیانه به سمت یک نظم جدید امنیت منطقه ای مطرح کرد و بر لزوم اتخاذ مکانیزمی برای گفت و گو و اعتماد آفرینی به عنوان اولین گام مهم به سوی ایجاد یک چارچوب امنیتی در سطح منطقه تاکید کرد. در این صورت هنجارها و فرهنگ امنیت منطقه می تواند با گذر زمان شرایطی را برای آغاز مذاکرات امنیت ملی رسمی ایجاد کند.
ما فرض را بر این گرفتیم که احتمال برگزاری نشست منطقه ای سالانه برای گفتگوی امنیتی همچنان مطرح است. حتی می توان مجسم کرد که این انجمن سالانه به صورت چرخشی در پایتخت های مختلف در سراسر منطقه میزبانی شود. چنین نشستی ابتدا باید مقابله با داعش، تروریسم فرامرزی، طایفه گرایی و بحران مهاجرت را در اولویت خود قرار دهد.
این مذاکرات پیشنهادی باید بر ایجاد اصولی برای متعهد کردن طرفین به یک چشم انداز امنیتی مشترک متمرکز شود. اصول منشور سازمان ملل متحد - یعنی ممنوعیت استفاده از زور، حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات، عدم مداخله در امور داخلی کشورها - و یا احکام دهگانه در قانون نهایی هلسینکی (1975) و همچنین تلاش های گذشته متمرکز بر امنیت منطقه ای همگی می توانند مراجع مفیدی برای این هدف باشند.
حمایت سازمان ملل متحد، گروه 1+5 و اتحادیه اروپا نیز برای چنین تلاش های منطقه ای ضروری خواهد بود. در واقع معماران توافق هسته ای ایران باید سابقه موفق میانجیگری خود را ادامه دهند.
خاورمیانه میزبان جنگ های نگران کننده مکرر با خسارات مخرب برای جان و مال مردم و دولت های بوده است. نظم منطقه ای نه تنها بسیار فرّار است، بلکه به طور فزاینده به سمت سقوط پیش می رود. این منطقه با نمونه های بی شماری از قساوت های گسترده مواجه است. خونریزی در عراق، سوریه، لیبی و یمن در دهه گذشته تنها مواردی از این قساوت ها هستند.
این فشارها و چالش ها قطعا باید کشورهای منطقه را با حمایت از سوی بازیگران خارجی تشویق کند تا به سمت تعامل جدی دیپلماتیک در خصوص امنیت منطقه ای پیش روند.
گفتگوی باز و جامع برای مصالحه و مقابله با اختلافات و انسجام منطقه ای ضروری است.
ترسیم آینده ای مشترک در خاورمیانه و یا دستکم یک چشم انداز امنیت منطقه ای کمتر بی رحمانه امکان پذیر است.
سابقه ایجاد شده توسط توافق هسته ای ایران نشان می دهد که تعامل همراه با حسن نیت اجازه می دهد تا دیپلماسی به بار بنشیند. توافق هسته ای به همان اندازه فرصت منحصر به فردی را برای ایجاد ثبات در منطقه با دفاع از ایده یک ساختار امنیت منطقه ای جدید در خاورمیانه به وجود آورده است. به طور کلی باید تاکید کرد که یک خاورمیانه با ثبات تر و امن تر برای تامین امنیت اروپا و ورای آن حیاتی است.
اروپا و جامعه بین المللی باید به سرمایه گذاری خود بر توافق هسته ای ایران ادامه دهند و بدانند همکاری با تهران و دیگر بازیگران منطقه ای به حرکت خاورمیانه به سمت امنیت و ادغام بیشتر امنیتی کمک می کند. بیایید باور داشته باشیم که برای دستیابی به صلح باید جرات داشته باشیم.
