آیا تحریم توسعه برنامه موشکی پاکستان را متوقف می کند؟

به گزارش جماران، دولت ایالات متحده دور جدیدی از تحریم ها را اعلام کرده که یک شرکت پاکستانی و چندین شرکت و یک فرد چینی را به دلیل تامین تجهیزات و فناوری برای آنچه که ادعا می کند توسعه موشک های بالستیک در پاکستان است، هدف قرار می دهد.اعلامیه روز پنجشنبه ششمین دور این تحریم‌ها است که از نوامبر 2021 توسط ایالات متحده علیه شرکت‌های چینی و پاکستانی اعمال می‌شود. تحت این تحریم‌ها، دارایی‌های مستقر در ایالات متحده افراد نام‌برده  مسدود می شوند و  ایالات متحده از انجام تجارت با هر گروه یا فردی که نامش ذکر شده منع شده است.

الجزیره در گزارشی در این باره می نویسد:  تحریم‌ها بر تعدادی از شرکت‌ها و افراد  مستقر در چین و یک شرکت پاکستانی ، به دلیل آنچه که انتقال آگاهانه تجهیزات تحت محدودیت‌های فناوری موشکی نام برده شده، اعمال شده است.  به گفته ایالات متحده، موسسه تحقیقات اتوماسیون صنعت ماشین سازی پکن (RIAMB) با مجتمع توسعه ملی پاکستان (NDC) که واشنگتن معتقد است در توسعه موشک های بالستیک دوربرد برای پاکستان مشارکت دارد، همکاری کرده است.

سخنگو وزارت خارجه ایالات متحده در این باره  گفت: «ایالات متحده به اقدام علیه اشاعه  تسلیحاتی و فعالیت‌های تدارکاتی مرتبط با این نگرانی، هر جا که رخ دهد، ادامه خواهد داد. »

ایالات متحده می گوید از تحریم ها برای جلوگیری از تکثیر سلاح های کشتار جمعی (WMD) به ویژه سلاح های دوربرد استفاده می کند. سخنگوی سفارت چین در واشنگتن گفت: چین قاطعانه با تحریم‌های یکجانبه و صلاحیت قضایی بلندمدت که هیچ مبنایی در قوانین بین‌المللی یا مجوز شورای امنیت سازمان ملل ندارد، مخالف است. وزارت خارجه پاکستان هنوز در مورد آخرین تحریم ها اظهار نظر نکرده است و سوالاتی که الجزیره به این وزارت فرستاده بود بی پاسخ مانده است.

توسعه موشکی ادامه دارد

آخرین دور تحریم ها قبل از این، در آوریل 2024 اعلام شد، زمانی که واشنگتن چهار شرکت از بلاروس و چین را به دلیل تامین اقلام قابل استفاده موشکی برای برنامه موشکی دوربرد پاکستان در لیست سیاه قرار داد. در پاسخ به این تحریم‌ها، وزارت خارجه پاکستان استدلال کرد که این تحریم‌ها «بدون هیچ مدرکی» مبنی بر تامین برنامه موشک‌های بالستیک این کشور توسط شرکت‌های خارجی اعمال شده است. ممتاز زهرا بلوچ، سخنگوی وزارت خارجه در بیانیه‌ای در ماه آوریل گفت: «ما استفاده سیاسی از  ابزار کنترل‌ صادرات سایر کشورها را رد می‌کنیم.

کارشناسان می گویند با وجود این اقدامات امریکا، توسعه موشکی پاکستان با سرعتی شتابان ادامه دارد.  طغرل یمین، یک مقام نظامی سابق و پژوهشگر ارشد در موسسه مطالعات سیاست اسلام آباد (IPSI)، می گوید که تحریم ها ممکن است بیشتر تاکتیکی از سوی ایالات متحده برای اعمال فشار بر چین باشد. با این حال، او نسبت به اثربخشی آنها ابراز تردید کرد  و گفت:  برنامه موشکی پاکستان به حدی رسیده که چنین تحریم های مکرر مانع پیشرفت ما نخواهد شد. ما بسیار فراتر از مرحله ای هستیم که با تحریم متوقف شویم.   

پاکستان چندین دهه برنامه موشکی قوی خود را حفظ کرده و همچنین کلاهک های هسته ای تولید کرده است.این کشور عضوی از رژیم کنترل فناوری موشکی (MTCR) نیست، یک تفاهم سیاسی غیررسمی در میان 35 کشوری که به دنبال محدود کردن تکثیر موشک ها و فناوری موشکی در سراسر جهان هستند.

رژیم کنترل فناوری موشکی می گوید که به دنبال محدود کردن تکثیر سلاح های کشتار جمعی (WMD) "با کنترل صادرات کالاها و فن آوری هایی است که می تواند به سیستم های تحویل (به غیر از هواپیماهای سرنشین دار) برای چنین سلاح هایی کمک کند.

طغرل یمین  می گوید که پاکستان با وجود اینکه عضو این رژیم کنترل فناوری موشکی نیست، از دستورالعمل های آن پیروی می کند. وی افزود که پاکستان به دنبال توسعه موشک های بالستیک قاره پیما (ICBM) که بتواند بیش از 5000 کیلومتر را طی کند، نبوده و برنامه موشکی خود را بر بازدارندگی علیه هند متمرکز کرده است که در سال 2015 به عضویت MTCR درآمد.

در زرادخانه پاکستان، موشک میان برد شاهین-III که می تواند کلاهک های متعارف و هسته ای را حمل کند و می تواند تا 2750 کیلومتر (1708 مایل) را طی کند، دوربردترین موشک این کشور است.

وی افزود: موشک‌های پاکستان چه موشک‌های متعارف و چه هسته‌ای به عنوان یک عامل بازدارنده علیه هند عمل می‌کنند و این سیاست شفاف و منسجم بوده و بازدارندگی همچنان پابرجاست.

محمد فیصل، کارشناس و محقق سیاست خارجی مستقر در سیدنی استرالیا، گفت: نگرانی ایالات متحده در مورد برنامه موشکی پاکستان و همکاری احتمالی با چین به اوایل دهه 1990 باز می گردد. اما در دوره دوم ریاست جمهوری باراک اوباما به بعد بود که مقامات ایالات متحده از پاکستان می خواستند که در گسترش برد موشک های بالستیک خود فراتر از محدوده جغرافیایی هند خویشتن داری کند.

فیصل گفت که با اعمال شش دور تحریم در چهار سال گذشته، دولت بایدن موضع تهاجمی خاصی در هدف قرار دادن نهادهایی که معتقد است از برنامه موشکی پاکستان حمایت می کنند اتخاذ کرده است. موضوع هسته‌ای همچنان یک عامل تحریک‌کننده در روابط آمریکا و پاکستان است و علی‌رغم بهبود گسترده‌تر در روابط اسلام‌آباد و واشنگتن، چنین تحریم‌های دوره‌ای بر نهادها این پیام را می‌فرستد که ایالات متحده به استفاده از هویج و چماق در تعامل خود با پاکستان ادامه خواهد داد. او افزود.