گزارش شورای آتلانتیک از پیامدهای جنگ اوکراین برای روسیه

به گزارش جماران؛ به نقل از شورای آتلانتیک، دو سال پس از آن‌که ولادیمیر پوتین؛ رییس جمهوری روسیه، ماشین جنگی خود را به سمت اوکراین حرکت و تهاجم تمام عیار خود به اوکراین را در 24 فوریه 2022 آغاز کرد، هزینه‌های انسانی و اقتصادی برای اوکراین بسیار زیاد بوده است. اما این جنگ همچنین زخم‌های مخربی از جمله تلفات فاجعه‌بار، انزوای اقتصادی فزاینده از غرب و مهاجرت گسترده کارگران ماهر و متخصص را بر روسیه وارد کرده است.

بازداشت نزدیک به 20 هزار روس در تظاهرات ضد جنگ

بر اساس داده‌های سازمان حقوق بشر OVD-Info، در حال حاضر 892 پرونده جنایی علیه مخالفان ضد جنگ در روسیه وجود دارد و در مجموع 19855 نفر در اعتراضات ضد جنگ بازداشت شده‌اند. داده‌های OVD-Info همچنین افزایش شدید تعداد شهروندان روس‌ را که به دلایل سیاسی از زمان آغاز جنگ تا امروز، بازداشت شده‌اند را نشان می‌دهد.

پیش بینی 27 تا 34 میلیارد دلار کاهش درآمد گازی در سال 2024

آغاز تهاجم به اوکراین باعث شد روسیه سهم و درآمد قابل توجهی از بازار گاز طبیعی در اروپا را از دست بدهد. در سال 2024، ضرر پیش بینی شده روسیه بین 27 تا 34 میلیارد دلار است. کاهش درآمدی که در نهایت با محدود کردن بودجه آموزشی و بهداشتی و انتقال آن به بخش نظامی، هزینه‌های برنامه ریزی شده روسیه را با چالش روبرو می‎سازد.

اگر پوتین رونق اقتصادی را به جای جنگ انتخاب می‌کرد، مسابقه اروپا برای حذف تدریجی زغال سنگ در حالی که رقابت صنعتی را حفظ می‌کرد، منجر به افزایش صادرات گاز روسیه به این قاره می‌شد. این افزایش، صرف نظر از این‌که خط لوله نورد استریم 2 آماده می‌شد یا خیر، رخ می‌داد.

بر اساس ارزیابی مرکز جهانی انرژی شورای آتلانتیک، روسیه در سال 2023 حدود 72 میلیارد متر مکعب گاز لوله‌کشی و مایع، ارسال کرد که انتظار می‌رود این رقم در سال جاری ثابت بماند مگر اینکه محدودیت‌ها یا تحریم‌های جدیدی اعمال شود.

این ارقام حاکی از چرخش بی‌سابقه منابع انرژی روسیه در اروپا و همچنین نیاز فوری اروپا به جدا شدن کامل از زنجیره تامین روسیه است. صادرات انرژی همچنان مکانیسم اصلی توانایی روسیه برای تامین مالی دو سال جنگ در اوکراین است؛چراکه تقریبا یک سوم درآمد روسیه از بخش‌های نفت و گاز تامین می‌شود.

کشته و زخمی شدن  بیش از 300 هزار سرباز روسی در اوکراین

بر اساس اطلاعات به اشتراک گذاشته شده با کنگره آمریکا، تا دسامبر 2023، حدود 315000 سرباز روسی در اوکراین کشته یا زخمی شده‌اند. روسیه با داشتن نیروی زمینی 360000 نفری قبل از تهاجم، تقریبا 90 درصد از نیروهای خود را نسبت به قبل از جنگ از دست داده است که برای کشوری که ادعا می‌کند دومین ارتش قوی جهان است، ضرری غیرقابل تصور است.

تاکتیک‌های بسیار فرسایشی روسیه، که اغلب شامل حرکت توده‌ای نیروها به سمت جلو است، پیامدهای زیادی را برای ارتش این کشور به همراه داشته است. تلفات روسیه در مبارزات چهار ماهه اخیر برای تسخیر «آودیوکا»، بر اساس ارقام ارائه شده توسط ارتش اوکراین، بیشتر از آن چیزی بود که اتحاد جماهیر شوروی در جنگ یک دهه‌ای خود در افغانستان متحمل شد. نرخ بالای تلفات روسیه در این جنگ به شدت تلاش پانزده ساله این کشور برای مدرن کردن نیروهای زمینی خود را به عقب انداخته است.

خروج 10 درصدی نیروی کار روسیه از کشور در بخش فناوری در سال 2022

در سال 2022، 10 درصد از نیروی کار فناوری اطلاعات (IT) به همراه بیش از یک هزار شرکت غربی روسیه را ترک کردند. بخش فناوری اطلاعات برای اقتصاد روسیه حیاتی است و تقریبا یک سوم رشد این کشور را از سال 2015 به همراه داشته است. در ماه‌های پس از تهاجم، مسکو برای حفظ استعدادها، مالیات بر درآمد و نرخ وام مسکن کمتری را به کارکنان فناوری اطلاعات ارائه کرد. با این حال، این اقدامات نتوانست بیش از صد هزار نفر از این متخصصان جوان و تحصیل‌کرده را از ترک کشور، باز دارد. به گفته وزیر توسعه دیجیتال روسیه، بخش فناوری اطلاعات اکنون با کمبود بیش از نیم میلیون کارگر، مواجه است.

اثرات فرار مغزها با خروج شرکت‌های فناوری غربی مانند آی بی ام، اینتل، مایکروسافت و دیگران ترکیب می شود. قبل از تهاجم، این بخش به شدت به ورودی‌های غربی از نیمه هادی‌ها تا سیستم عامل‌ها وابسته بود. از آن‌جایی که تحریم‌ها به شدت مانع دسترسی روسیه به فناوری غربی شده است، جایگزین‌های داخلی کمی وجود دارد و همچنین از آن‌جایی که فناوری چینی جایگزینی ناقص و پرهزینه است، این بخش اکنون از دسترسی به اتصال جهانی، تحقیقات، مبادلات علمی و مولفه‌های فناوری حیاتی محروم است و در درازمدت بدون شک از دیگر قدرت‌های جهانی مانند ایالات متحده، چین و اتحادیه اروپا، فاصله زیادی خواهد داشت.

بلوکه شدن 300 میلیارد دلار از دارایی‌های بانک مرکزی روسیه

با آغاز جنگ اوکراین، کشورهای گروه هفت (G7) تصمیم گرفتند تراکنش‌ها و خدمات بانک مرکزی روسیه (CBR) را ممنوع کنند. این اقدام که توسط کل اتحادیه اروپا و تعداد انگشت شماری از شرکای غربی اجرا شد، نزدیک به 300 میلیارد دلار پول را از دسترس مسکو دور نگه داشت.

گروه 7 در دو بیانیه رسما اعلام کرد این بلوکه شدن دارایی‌های روسیه، تنها در صورتی برداشته می‌شود که روسیه به پشت مرزهای اوکراین در سال 1991 عقب‌نشینی کند و غرامت تهاجم به اوکراین را بپردازد، بنابراین این پول به زودی تحت کنترل روسیه نخواهد بود.

47 میلیارد دلار درآمدهای نفتی روسیه از سقف قیمتی گروه ۷ از دست رفت

اعضای ائتلاف G7 در دسامبر 2022 سقف قیمت نفت را با هدف به حداقل رساندن درآمدهای نفتی روسیه اعمال کردند. در چند ماه اول سال 2023، قیمت نفت روسیه زیر سقف شصت دلار در هر بشکه باقی ماند که نشانه موفقیت این اقدام تلقی شد که باعث از دست رفتن حدود 47 میلیارد دلار از درآمدهای نفتی روسیه شد. با این حال، این سیاست در سپتامبر 2023 زمانی که قیمت نفت از 80 دلار در هر بشکه فراتر رفت، مورد بررسی قرار گرفت.

سقف قیمت نفت باعث کاهش درآمد مسکو شد، اما چالش‌های اجرایی، اثربخشی آن را تضعیف کرده است. برای دور زدن سقف قیمت، روسیه وابستگی خود را به خدمات کشتیرانی G7 را کاهش داد و به استفاده از نفتکش‌های «ناوگان سایه» روی آورد. تانکرهای ناوگان سایه به مسکو اجازه می‌دهند تا هزینه‌های بیشتری را برای نفت دریافت کند و مکان کشتی‌ها را دستکاری کند.

وزارت خزانه داری ایالات متحده با ایجاد ظرفیت انطباق در صنعت دریایی و همچنین تحریم شبکه‌های نقض سقف قیمت به این چالش‌های اجرایی رسیدگی می‌کند. در اول فوریه سال جاری، گروه 7 سقف قیمت نفت هشدار انطباق و اجرای سقف قیمت نفت (OPC) را منتشر کرد که یک مرور کلی از روش‌های کلیدی فرار از OPC و راهنمایی در مورد نحوه گزارش تخلفات مشکوک، ارائه می‌دهد. یک هفته بعد، دفتر کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا شبکه‌ای متشکل از چهار نهاد مستقر در امارات متحده عربی و لیبریا و یک نفتکش ثبت شده در لیبریا را به دلیل دخالت در طرح نقض سقف قیمت را شناسایی کرد.